Νέα έκδοση του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ: 1922. Ιμπεριαλιστική Εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή

Το δεύ­τε­ρο κεί­με­νο επι­διώ­κει να κατα­γρά­ψει τη στά­ση του Κόμ­μα­τος απέ­να­ντι στη Μικρα­σια­τι­κή Εκστρα­τεία, κατα­νο­ώ­ντας την μέσα και από τη δια­πά­λη που ανα­πτυσ­σό­ταν στο εσω­τε­ρι­κό του γύρω από την από­κτη­ση και την κατο­χύ­ρω­ση των επα­να­στα­τι­κών χαρα­κτη­ρι­στι­κών του και, κατά προ­έ­κτα­ση, ανα­φο­ρι­κά με την έντα­ξή του στη νεο­σύ­στα­τη Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνή. Ταυ­τό­χρο­να, στο κεί­με­νο κατα­γρά­φο­νται η δρα­στη­ριό­τη­τα του κομ­μου­νι­στι­κού και του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­μα­τος τη συγκε­κρι­μέ­νη περί­ο­δο, καθώς και οι αστι­κές προ­σπά­θειες περιο­ρι­σμού και κατα­στο­λής του.

«Λαϊκή αντιπολεμική διαμαρτυρία και εργατικό — κομμουνιστικό κίνημα, 1919 — 1922»

Πατώ­ντας στη στά­ση του Κόμ­μα­τος απέ­να­ντι στη Μικρα­σια­τι­κή Εκστρα­τεία και αξιο­ποιώ­ντας πλη­θώ­ρα νέων αρχεια­κών πηγών, το επό­με­νο κεί­με­νο επι­χει­ρεί να κατα­γρά­ψει τη δια­σύν­δε­ση ανά­με­σα στις συν­θή­κες του ιμπε­ρια­λι­στι­κού πολέ­μου και στη δρά­ση του κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος από τη μια και στην ανά­πτυ­ξη του εργα­τι­κού — λαϊ­κού και αντι­πο­λε­μι­κού κινή­μα­τος από την άλλη. Ιδιαί­τε­ρη έμφα­ση δίνε­ται στη δια­σύν­δε­ση του κομ­μου­νι­στι­κού και του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­μα­τος με την εμφά­νι­ση αντι­πο­λε­μι­κών ομί­λων στο εσω­τε­ρι­κό του αστι­κού στρα­τού, καθώς και στην έκτα­ση και το περιε­χό­με­νο της πολι­τι­κής τους δραστηριότητας.

«Στοιχεία αποσταθεροποίησης της αστικής εξουσίας κατά την ήττα της Μικρασιατικής Εκστρατείας»

Η κατα­γρα­φή της στά­σης του ΣΕΚΕ και στη συνέ­χεια του ΣΕΚΕ (Κ) απέ­να­ντι στη Μικρα­σια­τι­κή Εκστρα­τεία, η κλι­μά­κω­ση της παρέμ­βα­σης του εργα­τι­κού — λαϊ­κού και κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος σε συν­θή­κες ιμπε­ρια­λι­στι­κού πολέ­μου και η εμφά­νι­ση αντι­πο­λε­μι­κής δρά­σης στο εσω­τε­ρι­κό του αστι­κού στρα­τού θέτουν στο προ­σκή­νιο το ερώ­τη­μα ανα­φο­ρι­κά με τον βαθ­μό απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης της καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας στη διάρ­κεια της Μικρα­σια­τι­κής Εκστρα­τεί­ας και ειδι­κό­τε­ρα έπει­τα από την κατα­στρο­φή των ελλη­νι­κών πλη­θυ­σμών της Μικράς Ασί­ας. Το συγκε­κρι­μέ­νο ερώ­τη­μα επι­χει­ρεί­ται να απα­ντη­θεί από το τέταρ­το κεί­με­νο της έκδο­σης, στο οποίο δίνο­νται και στοι­χεία για τη σύν­δε­ση του ιμπε­ρια­λι­στι­κού πολέ­μου με το ξέσπα­σμα των άλλων σοσια­λι­στι­κών επα­να­στά­σε­ων και εξε­γέρ­σε­ων εκεί­νη την εποχή.

Οι συνθήκες ζωής και εργασίας των προσφύγων κατά τη λεγόμενη “αποκατάσταση”. Τα πρώτα τους βήματα στους ταξικούς αγώνες

Στο πρώ­το κεί­με­νο που αφο­ρά τους εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες πρό­σφυ­γες που εγκα­τα­στά­θη­καν στην Ελλά­δα μετά την Κατα­στρο­φή και την υπο­χρε­ω­τι­κή ανταλ­λα­γή των πλη­θυ­σμών κατα­γρά­φο­νται οι άθλιες συν­θή­κες που αντι­με­τώ­πι­σαν οι πρό­σφυ­γες, η αξιο­ποί­η­σή τους ως φθη­νού εργα­τι­κού δυνα­μι­κού που τρο­φο­δό­τη­σε τη μεσο­πο­λε­μι­κή καπι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη, οι προ­σπά­θειες των αστι­κών πολι­τι­κών δυνά­με­ων να δια­σπά­σουν την εργα­τι­κή τάξη σε γηγε­νείς και πρό­σφυ­γες, αλλά και να ενσω­μα­τώ­σουν τους πρό­σφυ­γες στο αστι­κό πολι­τι­κό σύστη­μα, ακό­μα και να τους χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ως μαχη­τι­κή δύνα­μη ενά­ντια στο εργα­τι­κό — κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα. Στον αντί­πο­δα, κατα­γρά­φε­ται η συστη­μα­τι­κή προ­σπά­θεια του ΣΕΚΕ (Κ) αρχι­κά και στη συνέ­χεια του ΚΚΕ να παρέμ­βει πολι­τι­κά στους πρό­σφυ­γες, να απο­κτή­σει πολι­τι­κά ερεί­σμα­τα σε αυτούς και να προ­ω­θή­σει την κοι­νή πάλη του συνό­λου της εργα­τι­κής τάξης.

Οι γυναίκες  εργάτριες της προσφυγιάς

Ιδιαί­τε­ρο κεφά­λαιο των συν­θη­κών ζωής των προ­σφύ­γων απο­τε­λεί η κατά­στα­ση των γυναι­κών προ­σφύ­γων. Οι γυναί­κες πρό­σφυ­γες, οι περισ­σό­τε­ρες ορφα­νές ή χήρες, όπως και τα παι­διά τους, ανα­γκά­στη­καν να δου­λέ­ψουν προ­κει­μέ­νου να εξα­σφα­λί­σουν τη δια­βί­ω­ση των ίδιων και των οικο­γε­νειών τους. Οντας το χει­ρό­τε­ρα αμει­βό­με­νο τμή­μα της εργα­τι­κής τάξης, απο­τέ­λε­σαν θύμα­τα της πιο βάρ­βα­ρης καπι­τα­λι­στι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης, ενώ την ίδια στιγ­μή η μαζι­κή τους έντα­ξη στην εργα­σία και από ένα σημείο κι έπει­τα η συμ­με­το­χή τους στους ταξι­κούς αγώ­νες τις έβγα­λε από το κοι­νω­νι­κό περι­θώ­ριο. Με τα παρα­πά­νω ζητή­μα­τα ασχο­λεί­ται το προ­τε­λευ­ταίο κεί­με­νο της έκδοσης.

Ο Μικρασιατικός Πόλεμος, η στάση των λογοτεχνών και οι μεταβολές της

Το κεί­με­νο «Ο Μικρα­σια­τι­κός Πόλε­μος, η στά­ση των λογο­τε­χνών και οι μετα­βο­λές της» επι­διώ­κει να απο­τυ­πώ­σει τον αντί­κτυ­πο της Μικρα­σια­τι­κής Εκστρα­τεί­ας και Κατα­στρο­φής στην αντί­λη­ψη και το έργο των λογο­τε­χνών. Εκτι­μώ­ντας ότι η Μικρα­σια­τι­κή Εκστρα­τεία και Κατα­στρο­φή κλό­νι­σε το κυρί­αρ­χο αστι­κό ιδε­ο­λό­γη­μα της Μεγά­λης Ιδέ­ας, ο Βασί­λης Μόσχος σημειώ­νει εμπε­ρι­στα­τω­μέ­να το πέρα­σμα μερί­δας των λογο­τε­χνών με το εργα­τι­κό — λαϊ­κό και κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα, υπό το βάρος της Μικρα­σια­τι­κής Κατα­στρο­φής και των διε­θνών εξε­λί­ξε­ων της περιό­δου, και ταυ­τό­χρο­να σκια­γρα­φεί την προ­σπά­θεια ανα­στή­λω­σης της αστι­κής λογο­τε­χνί­ας που ήταν εναρ­μο­νι­σμέ­νη με τις νέες προ­τε­ραιό­τη­τες της καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας στα χρό­νια του Μεσοπολέμου.

Το παράρτημα της έκδοσης

Στο παράρ­τη­μα ανα­δη­μο­σιεύ­ε­ται μια εισή­γη­ση σε επι­στη­μο­νι­κό συνέ­δριο, της Κατι­λέ­νας Στα­θά­κου, με τίτλο «Η υπο­χρε­ω­τι­κή Ανταλ­λα­γή των πλη­θυ­σμών ανά­με­σα στην Ελλά­δα και την Τουρ­κία μετά το 1923. Η περί­πτω­ση των Μου­σουλ­μά­νων της Κρή­της». Στην εισή­γη­ση, μέσα από την κατα­γρα­φή της πορεί­ας των Κρη­το­μου­σουλ­μά­νων, απει­κο­νί­ζο­νται τόσο η κοι­νή μοί­ρα των λαών στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές συγκρού­σεις όσο και οι παρό­μοιες — με τους Ελλη­νες πρό­σφυ­γες — συν­θή­κες που αντι­με­τώ­πι­σαν στην καπι­τα­λι­στι­κή Τουρκία.

Περι­λαμ­βά­νο­νται ακό­μα άρθρα των εφη­με­ρί­δων — οργά­νων του ΣΕΚΕ «Ριζο­σπά­στης» και «Εργα­τι­κός Αγών» και άλλα ντοκουμέντα.

1922. Ιμπεριαλιστική Εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή

Δεί­τε και

Μικρασιατική Εκστρατεία-Καταστροφή:
απόρροια του μεγαλοϊδεατισμού της υποτελούς ελληνικής αστικής τάξης