Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: «Η Νεολαία και η Εθνική Κυβέρνηση»

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας // 

Πρό­κει­ται για ένα ντο­κου­μέ­ντο που βρί­σκε­ται στο ψηφια­κό αρχείο των ΑΣΚΙ και φωτί­ζει ένα γενι­κό­τε­ρο ζήτη­μα, που έχει να κάνει με τη δημιουρ­γία «Εθνι­κής Κυβέρ­νη­σης» το 1944 και τη στά­ση του ΕΑΜι­κου κινήματος.

Η χρο­νι­κή περίοδος

Της ανα­κοί­νω­σης είχε προη­γη­θεί το Συνέ­δριο του Λιβά­νου (17 έως 20 Μάη 1944) στο οποίο ουσια­στι­κά από τη μια μεριά ήταν η ΠΕΕΑ, η κυβέρ­νη­ση, δηλα­δή, των βου­νών που είχε στα χέρια της πραγ­μα­τι­κή εξου­σία κι, από την άλλη, ήταν η κυβέρ­νη­ση του Καΐ­ρου υπό τον Γ. Παπαν­δρέ­ου που η δύνα­μης της ουσια­στι­κά βρι­σκό­ταν στις Εγγλέ­ζι­κες λόγ­χες καθώς και  ο αστι­κός πολι­τι­κός κόσμος, που στην ουσία δεν εξέ­φρα­ζε τίπο­τα, αφού απο­τε­λού­νταν από κόμ­μα­τα – σφρα­γί­δες ή οργα­νώ­σεις με ελά­χι­στη εμβέ­λεια στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας. Να σημειώ­σου­με ότι εκεί η ΕΑΜι­κή αντι­προ­σω­πεία έκα­νε απα­ρά­δε­κτες υπο­χω­ρή­σεις, που, εξ αντι­κει­μέ­νου, λει­τουρ­γού­σαν υπο­νο­μευ­τι­κά στις κατα­κτή­σεις του εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κού κινή­μα­τος. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η άλλη πλευ­ρά, χωρίς να έχει τίπο­τα, τα πήρε όλα, ενώ η αντι­προ­σω­πεία των βου­νών τα έδω­σε όλα, χωρίς να πάρει τίπο­τα. Όμως, δεν ήταν μοι­ραία μια τέτοια εξέ­λι­ξη και δε θα οδη­γού­μα­σταν, πιθα­νόν, σ’ αυτήν, αν η ΕΑΜι­κή αντι­προ­σω­πεία είχε τηρή­σει έστω κι ένα μέρος από τις βασι­κές οδη­γί­ες που είχε απο­φα­σί­σει η ΠΕΕΑ στις 22/4/1944 ως κατευ­θυ­ντή­ρια γραμ­μή της στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις του Λιβάνου.

Ταυ­τό­χρο­να η προ­κή­ρυ­ξη αυτή βγαί­νει πριν την υπο­γρα­φή της Συμ­φω­νί­ας της Καζέρ­τας (26 Σεπτεμ­βρί­ου 1944) για την υπα­γω­γή των αντάρ­τι­κων δυνά­με­ων στις δια­τα­γές της «Εθνι­κής Κυβέρ­νη­σης» και του στρα­τη­γού Σκόμπυ.

Η προ­κή­ρυ­ξη βγαί­νει όταν η Νάου­σα έχει ήδη απε­λευ­θε­ρω­θεί (9/9/1944) ενώ η Βέροια αλλά και ο υπό­λοι­πος νομός όχι ακόμη.

 

Ένας σχο­λια­σμός

Στο ντο­κου­μέ­ντο αυτό φαί­νο­νται ανά­γλυ­φα οι ελπί­δες, αλλά και οι αυτα­πά­τες που υπήρ­χαν στο ΕΑΜι­κό στρα­τό­πε­δο. Η προ­κή­ρυ­ξη εκφρά­ζει και τους προ­βλη­μα­τι­σμούς, ταλα­ντεύ­σεις, αμφι­βο­λί­ες που υπήρ­χαν εκεί­νη τόσο για την κυβέρ­νη­ση της Εθνι­κής Ενό­τη­τας, για τον ρόλο του Παπανδρέου.

Ωστό­σο με σαφή­νεια τονί­ζει τα συνέ­χι­ση του αγώ­να μέσα από τις γραμ­μές του ΕΛΑΣ για τους στό­χους του ΕΑΜ για εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία , λαϊ­κή κυριαρ­χία καθώς και ότι «τα νειά­τα ολό­κλη­ρης της Χώρας μας σήμε­ρα στέ­κο­νται ολό­ψυ­χα αφο­σιω­μέ­να στο πλευ­ρό της ΠΕΕΑ» .

Όμως και εδώ είναι η αντί­φα­ση (έστω και με κρι­τι­κό τρό­πο) υπο­στη­ρί­ζει ταυ­τό­χρο­να ότι «…στέ­κε­ται και στο πλευ­ρό της Εθνι­κής Κυβέρ­νη­σης όσο η κυβέρ­νη­ση αυτή στέ­κε­ται στο πλευ­ρό κι ενι­σχύ­ει τον Εθνι­κό αγώ­να του Λαού και της Νεολαίας…».

Το ντο­κου­μέ­ντο

Είναι προ­κή­ρυ­ξη που κυκλο­φό­ρη­σε  το Επαρ­χια­κό Συμ­βού­λιο Βέροιας, λίγο πριν την απε­λευ­θέ­ρω­ση της περιο­χής και είναι ανα­τύ­πω­ση από την εφη­με­ρί­δα «ΛΕΥΤΕΡΑ ΝΕΙΑΤΑ» (Όργα­νο του Συμ­βου­λί­ου της ΕΠΟΝ περιο­χής ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-14/9/1944)

«Τα νειά­τα της Μακε­δο­νί­ας παρα­κο­λού­θη­σαν τις σκλη­ρές ακού­ρα­στες προ­σπά­θειες του μαχό­με­νου Εθνους , της ΠΕΕΑ, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για την ολο­κλή­ρω­ση της Εθνι­κής ενό­τη­τας με τη δημιουρ­γία Ενιαί­ας Εθνι­κής Κυβέρνησης.

Παρα­κο­λού­θη­σαν με πίκρα κι αηδία την αντε­θνι­κή μικρο­πο­λι­τι­κή του Γκλύξ­μπουργκ-Παπαν­δρέ­ου και των αντι­δρα­στι­κών κύκλων που μένουν έξω από τον Εθνι­κό αγώ­να. Έβλε­παν πως ως τη στερ­νή στιγ­μή αντί να ενω­θούν και να αγω­νι­στούν, κωλυ­σιερ­γού­σαν, συκο­φα­ντού­σαν, δια­σπού­σαν τον αγώ­να του Έθνους μ’ επι­κε­φα­λής τον Παπαν­δρέ­ου. Κι’ όμως χαι­ρέ­τι­σαν την είσο­δο στην κυβέρ­νη­ση της αντι­προ­σω­πεί­ας του μαχη­τή λαού μας έστω και με πρό­ε­δρο τον Παπαν­δρέ­ου επει­δή είδα­νε πως ματαιώ­νου­νε τα σχέ­δια της αντί­δρα­σης για το ξάνα­μα του εμφυ­λί­ου πολέ­μου και τη φασι­στι­κή βίαιη επι­βο­λή της στη χώρα μας, προ­χω­ρά­ει το έργο της Εθνι­κής Ενό­τη­τας κι’ ανοί­γουν οι δρό­μοι για την μεγα­λύ­τε­ρη ακό­μα ανά­πτυ­ξη του Εθνι­κού μας αγώνα.

Τα νειά­τα μας χαι­ρέ­τι­σαν ακό­μα μ’ ενθου­σια­σμό το πρώ­το μήνυ­μα  της Ενιαί­ας Εθνι­κής Κυβέρ­νη­σης που ανα­γνω­ρί­ζει τον τρί­χρο­νο ματω­μέ­νο αγώ­να του Λαού και της Νεο­λαί­ας μας , τιμά­ει τα θύμα­τα , καταγ­γέλ­λει τα προ­δο­τι­κά τάγ­μα­τα και δια­κη­ρύσ­σει πως μετά την απε­λευ­θέ­ρω­ση θα λυθούν δημο­κρα­τι­κά τα εσω­τε­ρι­κά μας προβλήματα. 

Όσο η Κυβέρ­νη­ση του Καϊ­ρου , ακο­λου­θεί Εθνι­κή πολι­τι­κή θάχει τα νεια­τά στο πλευ­ρό της. Τα νειά­τα ολό­κλη­ρης της Χώρας μας σήμε­ρα στέ­κο­νται ολό­ψυ­χα αφο­σιω­μέ­να στο πλευ­ρό της ΠΕΕΑ, ακρι­βώς για­τί η ΠΕΕΑ απ’ την πρώ­τη στιγ­μή της δημιουρ­γί­ας της , εδώ και έξη μήνες ξεσή­κω­σε τον Εθνι­κό αγώ­να , ανα­γνώ­ρι­σε τα δικαιώ­μα­τα της Νεο­λαί­ας και έδει­ξε στορ­γκό ενδια­φέ­ρον για τα ζητή­μα­τα της.

Σήμε­ρα το Έθνος χαι­ρε­τά  μ’ ενθου­σια­σμό το πρώ­το εξά­μη­νο απ’ τη δημιουρ­γία της ΠΕΕΑ (12 Μάρ­τη-12 Σεπτέμ­βρη) η νεο­λαία μας συσπει­ρω­μέ­νη γύρω της στέ­κε­ται και στο πλευ­ρό της Εθνι­κής Κυβέρ­νη­σης όσο η κυβέρ­νη­ση αυτή στέ­κε­ται στο πλευ­ρό κι ενι­σχύ­ει τον Εθνι­κό αγώ­να του Λαού και της Νεο­λαί­ας. Παράλ­λη­λα όμως ολο­κλη­ρώ­νει  την πολε­μι­κή της εξόρ­μη­ση , πολε­μά­ει ενω­μέ­νη στην ΕΠΟΝ και στις γραμ­μές του ΕΛΑΣ για τη λευ­τε­ριά της Πατρί­δας  για την πλέ­ρια Εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία και τιμή, για την εξα­σφά­λι­ση της Λαϊ­κής Κυριαρ­χί­ας. Κι‘ ο σκλη­ρός αυτός ματω­μέ­νος αγώ­νας του Λαού και της Νεο­λαί­ας μας στο πλευ­ρό των συμ­μά­χων , είναι που κύρια θα κρί­νει την κατά­χτη­ση της Λευ­τε­ριάς και θα εξα­σφα­λί­σει την Εθνι­κή ‑Λαϊ­κή Νίκη. 

(Ανα­τύ­πω­ση του Τμή­μα­τος Μόρ­φω­σης Δια­φώ­τι­σης του Επαρ­χια­κού Συμ­βου­λί­ου ΕΠΟΝ ΒΕΡΡΟΙΑΣ)»

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο