Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Νόμπελ Ειρήνης βαμμένα με αίμα

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας* //

Με αφορ­μή την πρό­σφα­τη συζή­τη­ση για τα νόμπελ ειρή­νης και την πρό­τα­ση να βρα­βευ­τούν με αυτό έλλη­νες κάτοι­κοι των νησιών του Αιγαί­ου (για την αυτο­θυ­σία και την αλλη­λεγ­γύη τους απέ­να­ντι σε πρό­σφυ­γες-μετα­νά­στες), αξί­ζει να κάνου­με μια σύντο­μη ανα­σκό­πη­ση. Μια ανα­σκό­πη­ση σε παλαιό­τε­ρους- γνω­στούς και μη εξαι­ρε­τέ­ους- απο­δέ­κτες των περή­φη­μων βρα­βεί­ων της ομώ­νυ­μης νορ­βη­γι­κής ακα­δη­μί­ας. Για να δού­με, εν τέλει, τι είναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα τα Νόμπελ ειρή­νης: Αντι­προ­σω­πεύ­ουν πράγ­μα­τι αυτό που πρε­σβεύ­ει το όνο­μα τους, δηλα­δή επι­βρά­βευ­ση όσων παλεύ­ουν για την ειρή­νη, ή απο­τε­λούν δια­φη­μι­στι­κό τρικ-όπλο στη φαρέ­τρα όσων παί­ζουν πολι­τι­κά και διπλω­μα­τι­κά παι­χνί­δια στις πλά­τες των λαών;

Βλέ­πο­ντας κάποιος τα ονό­μα­τα των παρα­λη­πτών των βρα­βεί­ων νόμπελ ειρή­νης, από το 1901 μέχρι και σήμε­ρα, θα δια­πι­στώ­σει ένα πράγ­μα: πως τα εν λόγω βρα­βεία έχουν κατά και­ρούς χρη­σι­μο­ποι­η­θεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, για «ξέπλυ­μα» εγκλη­μα­τιών πολέ­μου, για τον «καθα­για­σμό» ιμπε­ρια­λι­στι­κών σφαγείων.

Έχου­με λοι­πόν και λέμε:

George MarshallΤο 1953 το βρα­βείο απο­νέ­με­ται στον αμε­ρι­κα­νό πολι­τι­κό (Εξω­τε­ρι­κών και Άμυ­νας) και Στρα­τη­γό Τζορτζ Μάρ­σαλ. Ο Μάρ­σαλ, μετα­ξύ άλλων, έμει­νε γνω­στός για το περί­φη­μο σχέ­διο που φέρει το όνο­μα του (Σχέ­διο Μάρ­σαλ) και το οποίο απο­τε­λού­σε «Δού­ρειο Ιππο» του αμε­ρι­κα­νι­κού καπι­τα­λι­σμού, για την υπο­νό­μευ­ση του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος και γενι­κά του κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος, αλλά και για τη μεγα­λύ­τε­ρη διείσ­δυ­ση των αμε­ρι­κα­νι­κών μονο­πω­λί­ων στον ευρω­παϊ­κό χώρο. Πέραν τού­του, να θυμή­σου­με πως (και) με την υπο­γρα­φή του Τζ.Μάρσαλ (τότε Αρχη­γού των Ενό­πλων Δυνά­με­ων των ΗΠΑ), πάρ­θη­κε η τελι­κή από­φα­ση για ρήψη της ατο­μι­κής βόμ­βας στη Χιρο­σί­μα και το Ναγκα­σά­κι, τον Αύγου­στο του 1945. Με λίγα λόγια, ο νομπε­λί­στας ειρή­νης Στρα­τη­γός Μάρ­σαλ υπήρ­ξε ένας εκ των πρω­ται­τί­ων του πλέ­ον βάρ­βα­ρου ιμπε­ρια­λι­στι­κού εγκλή­μα­τος του 20ου αιώνα.

Kissinger HenryΤο 1973 απο­δέ­κτης του βρα­βεί­ου νόμπελ ειρή­νης είναι ο Χέν­ρι Κίσιν­γκερ. Για τον εν λόγω αμε­ρι­κα­νό πολι­τι­κό τα πολ­λά λόγια περ­ρι­τεύ­ουν. Εκ των θεω­ρη­τι­κών της ιμπε­ρια­λι­στι­κής στρα­τη­γι­κής των ΗΠΑ μετα­πο­λε­μι­κά, το όνο­μα του Κίσιν­γκερ είναι άρρη­κτα συν­δε­δε­μέ­νο με μια σει­ρά εγκλη­μά­των πολέ­μου: από τις ιμπε­ρια­λι­στι­κές αιμα­το­χυ­σί­ες σε Βιετ­νάμ, Καμπό­τζη, Λάος και Μπα­γκλα­ντές, μέχρι την σκο­τει­νή του ανά­μει­ξη τη δεκα­ε­τία του ’70 στη Χιλή, την Κύπρο και στο ανα­το­λι­κό Τιμόρ της Ινδο­νη­σί­ας. Ο Κίσιν­γκερ, λοι­πόν, έχει τόση σχέ­ση με την ειρή­νη – και την προ­ώ­θη­ση των ιδα­νι­κών της ειρή­νης- όση σχέ­ση είχαν με τη δημο­κρα­τία οι δικτα­το­ρί­ες που ο ίδιος, ως ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, στή­ρι­ξε: Πινο­σέτ, ελλη­νι­κή Χού­ντα, Χόρ­χε Βιδέ­λα, Σου­χάρ­το κλπ.

  • Το 1975 το βρα­βείο απο­νέ­με­ται στον ρώσο αντι­φρο­νού­ντα, φυσι­κό στο επάγ­γελ­μα, Αντρέι Ζαχά­ρωφ. Λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα, το 1983, το Νόμπελ ειρή­νης κερ­δί­ζει ένας άλλος…«αντιφρονούντας», ο πολω­νός Λεχ Βαλέ­σα. Οι δύο περι­πτώ­σεις βρά­βευ­σης των εν λόγω κυρί­ων δεν είναι διό­λου τυχαί­ες: Και οι δύο, απο δια­φο­ρε­τι­κά μετε­ρί­ζια ο καθέ­νας, υπο­νό­μευ­σαν την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού, στή­ρι­ξαν αντι­δρα­στι­κές μεταρ­ρυθ­μί­σεις (στο όνο­μα της ελευ­θε­ρί­ας της έκφρα­σης) και συνέ­βα­λαν στην επι­κρά­τη­ση της αντε­πα­νά­στα­σης – και τελι­κά της καπι­τα­λι­στι­κής παλι­νόρ­θω­σης- στις χώρες τους. Να θυμή­σου­με πως, μετα­ξύ άλλων, ο Ζαχά­ρωφ υπήρ­ξε εκ των υπο­στη­ρι­κτών του ανοι­χτά ακρο­δε­ξιού, αντι­κομ­μου­νι­στή συγ­γρα­φέα Αλε­ξά­ντρ Σολζ­τε­νί­τσιν, ενώ το 1968 τάχθη­κε υπέρ της περι­βό­η­της «Άνοι­ξης της Πρά­γας» και της παλι­νόρ­θω­σης του καπιταλισμού.

GORBACHEV REAGANΤο 1990 — «για τον ηγε­τι­κό του ρόλο στη δια­δι­κα­σία ειρή­νευ­σης στον κόσμο»- το νόμπελ απο­νέ­με­ται στο Μιχα­ήλ Γκορ­μπα­τσόφ. Πριν ακό­μη ξεκι­νή­σει καριέ­ρα ως δια­φη­μι­στής πίτσας και γυρο­λό­γος-ομι­λη­τής αμε­ρι­κα­νο­ευ­ρω­παϊ­κών φόρουμ, ο θλι­βε­ρός αυτός ανθρω­πά­κος πρό­λα­βε και πήρε βρα­βείο ειρή­νης. Το ρόλο του εν λόγω κυρί­ου θα ήταν εντε­λώς περιτ­τό να τον ανα­φέ­ρου­με. Μπο­ρού­με όμως να υπο­θέ­σου­με πως η αδιαμ­φι­σβή­τη­τη συμ­βο­λή του στην επι­κρά­τη­ση της αντε­πα­νά­στα­σης στην ΕΣΣΔ δεν πήγε χαμέ­νη – αντι­θέ­τως, αντα­μεί­φθη­κε με ένα νόμπελ ειρή­νης και δαφ­νο­στε­φα­νώ­θη­κε ποι­κι­λο­τρό­πως από το διε­θνή ιμπε­ρια­λι­σμό (π.χ. βρα­βείο Ελευ­θε­ρί­ας «Ρόναλντ Ρίγκαν» το 1992).

  • Το 2007 το νόμπελ ειρή­νης πηγαί­νει στα χέρια του Αλ Γκορ. Ο λόγος της απο­νο­μής ήταν η προ­σπά­θεια του Γκορ να ευαι­σθη­το­ποι­ή­σει την κοι­νή γνώ­μη για τις λεγό­με­νες κλι­μα­τι­κές αλλα­γές, την προ­στα­σία του περι­βάλ­λο­ντος κλπ. Για όσους δεν θυμού­νται, ο Γκορ δεν είναι ένα τυχαίο πρό­σω­πο ούτε η δρά­ση του περιο­ρί­στη­κε ιστο­ρι­κά σε θέμα­τα οικο­λο­γι­κού ακτι­βι­σμού. Από το 1993 έως το 2001 διε­τέ­λε­σε 45ος αντι­πρό­ε­δρος των ΗΠΑ στην κυβέρ­νη­ση Κλί­ντον. Ο Αλ Γκορ, λοι­πόν, που τιμή­θη­κε κι’ αυτός με νόμπελ ειρή­νης ήταν δεύ­τε­ρος τη τάξει σε μια κυβέρ­νη­ση που – ως ηγέ­τι­δα της ΝΑΤΟϊ­κής συμ­μο­ρί­ας- αιμα­το­κύλ­λη­σε τη Γιου­γκο­σλα­βία, σκορ­πώ­ντας το θάνα­το με βόμ­βες ραδιε­νερ­γού απε­μπλου­τι­σμέ­νου ουρα­νί­ου. Απο­τέ­λε­σμα: περισ­σό­τε­ροι από 2.500 νεκροί άμα­χοι, 12.500 τραυ­μα­τί­ες, 13.000 σέρ­βοι πολί­τες που μέχρι σήμε­ρα αγνο­εί­ται η τύχη τους.

OBAMAΤο 2009 ήταν σει­ρά του Μπα­ράκ Ομπά­μα να βρα­βευ­τεί με το νόμπελ ειρή­νης. Το πότε και πως ο πρό­ε­δρος Ομπά­μα συνέ­βα­λε στους σκο­πούς της ειρή­νης στον κόσμο είναι κάτι που, ενδε­χο­μέ­νως, μόνο η επι­τρο­πή που τον βρά­βευ­σε μπο­ρεί να μας εξη­γή­σει. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ωστό­σο είναι αμει­λι­κτη. Ως πρό­ε­δρος, ο νομπε­λί­στας ειρή­νης Ομπά­μα συνέ­βα­λε τα μέγι­στα στο ΝΑΤΟϊ­κό σφα­γείο της Λιβύ­ης, με απο­τέ­λε­σμα 10.000 νεκρούς αμά­χους, περισ­σό­τε­ρους από 50.000 τραυ­μα­τί­ες, 4.000 αγνο­ού­με­νους και ανυ­πο­λό­γι­στες κατα­στρο­φές. Ήταν ο ίδιος ο Μπα­ράκ Ομπά­μα που, ενώ προ­ε­κλο­γι­κά υπό­σχο­νταν να βάλει τέλος στον πολυ­ε­τή ιμπε­ρια­λι­στι­κό πόλε­μο στο Ιράκ, τον Ιού­νη του 2014 διέ­τα­ξε νέα εισβο­λή αμε­ρι­κα­νών πεζο­ναυ­τών με πρό­σχη­μα την απει­λή του Ισλα­μι­κού Κρά­τους. Αν σε όλα αυτά προ­σθέ­σου­με τα ιμπε­ρια­λι­στι­κά παι­χνί­δια της αμε­ρι­κα­νι­κής κυβέρ­νη­σης στην Συρία και το ρόλο της στο αιμα­τη­ρό ουκρα­νι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα, τότε μπο­ρού­με εύκο­λα να αντι­λη­φθού­με την συμ­βο­λή του προ­έ­δρου Ομπά­μα στους σκο­πούς της ειρήνης.

  • Αν δεν έφτα­ναν όλα τα παρα­πά­νω, το 2012 η επι­τρο­πή των βρα­βεί­ων ήρθε να δώσει ένα τελειω­τι­κό χτύ­πη­μα στην αξιο­πι­στία του νόμπελ ειρή­νης. Το οποίο απο­νε­μή­θη­κε στην Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση. Ναι, η ΕΕ της ενερ­γό συμ­με­το­χής σε δεκά­δες ιμπε­ρια­λι­στι­κούς πολέ­μους και επεμ­βά­σεις (Ιράκ, Γιου­γκο­σλα­βία, Αφγα­νι­στάν, Λιβύη κλπ) βρα­βεύ­τη­κε για την συμ­βο­λή της στην ειρή­νη. Πρό­κει­ται για την ίδια ΕΕ των 30 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ανέρ­γων, των 80 εκα­τομ. πολι­τών που ζουν στο όριο της φτώ­χειας, την Ευρώ­πη της λιτό­τη­τας, της καπι­τα­λι­στι­κής ζού­γκλας, την Ευρώ­πη των μνη­μο­νί­ων, των συμ­φω­νιών του Μάα­στριχτ, της Λισα­βώ­νας, της Νίκαιας κλπ. Στην ΕΕ-φρού­ριο που, όταν δε βου­λιά­ζει σκο­πί­μως σαπιο­κά­ρα­βα γεμά­τα πρό­σφυ­γες στη Μεσό­γειο, τους αφή­νει να πνί­γο­νται μόνοι τους στο Αιγαίο, στη Λαμπε­ντού­ζα και αλλού. Σε αυτήν την ΕΕ απο­νε­μή­θη­κε νόμπελ ειρήνης!

Με βάση τα παρα­πά­νω γίνε­ται σαφές το εξής: το βρα­βείο νόμπελ ειρή­νης με οποίο έχουν τιμη­θεί εγκλη­μα­τί­ες πολέ­μου, μακελ­λά­ρη­δες και τυχο­διώ­κτες της διε­θνούς πολι­τι­κής δεν απο­τε­λεί τίτλο τιμής, αλλά μάλ­λον μια φθη­νή υποκρισία.

Οι για­γιά­δες και ο ψαράς της Λέσβου, οι εκα­το­ντά­δες απλοί κάτοι­κοι των ελλη­νι­κών νησιών, που έδει­ξαν με αγνό τρό­πο στοι­χειώ­δη ανθρω­πιά, καλο­σύ­νη και αλλη­λεγ­γύη απέ­να­ντι στης «γης τους κολα­σμέ­νους» δεν έχουν ανά­γκη τα  νόμπελ ειρή­νης — δεν έχουν ανά­γκη από βρα­βεία βου­τηγ­μέ­να στο αίμα, την υπο­κρι­σία και την πολι­τι­κή σπέ­κου­λα. Αυτοί οι άνθρω­ποι έκα­ναν κάτι που δεν χωρά σε τυπο­ποι­η­μέ­νες βρα­βεύ­σεις και αντα­μοι­βές. Έκα­ναν πρά­ξη αυτό που έγρα­φε ο μέγας Ρίτσος: Όποιος γλυ­τώ­νει έναν άνθρω­πο από ένα δάκρυ, υψώ­νει ένα μέτρο το μπόϊ της ανθρω­πό­τη­τας.

* υπο­ψήφ. Διδά­κτωρ Πολι­τι­κών Επι­στη­μών και Ιστορίας.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο