Γράφει ο Στέλιος Κανάκης //
Έχω γνωρίσει ανθρώπους που ξοδεύουν ικανό ποσοστό του πενιχρού εισοδήματός τους ανά μήνα στην ομοιοπαθητική. Άλλους να προσπαθούν να θεραπεύσουν την ωτίτιδα ή την ιογενή πνευμονία του παιδιού τους με ομοιοπαθητικά σκευάσματα, αρνούμενοι τη χρήση αντιβιοτικών (δεν σας φαίνεται λίγο εγκληματικό αυτό;). Μια φίλη, “μαρξίστρια” προσφεύγει στην ομοιοπαθητική για να αντιμετωπίσει την κατάθλιψή της. Μια άλλη μου ‘στειλε στο fb πρόσκληση για διάλεξη ομοιοπαθητικού (στάθηκε η αφορμή γι’ αυτό το άρθρο). Κάποιοι, ακόμη πιο επικίνδυνοι, αντικαθιστούν τα εμβόλια με ομοιοπαθητικά “φάρμακα”.
-Και λοιπόν; θα μου πείτε. Πόσοι άλλοι τρέχουν σε αστρολόγους, ξεματιάστρες, καφετζούδες και προφήτες;
Πολλοί θα σας απαντήσω. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει να κάνει με την υγεία των ανθρώπων και ελλοχεύουν κίνδυνοι. Μάλιστα, σε όλες αυτές τις αποκλίσεις από την λογική και την επιστήμη, παρατηρείται έξαρση και μια συνάφεια ανάμεσά τους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που μεταξύ δύο επισκέψεων στην ομοιοπαθητική, συμβουλεύονται τ’ άστρα ή σε ώρα ανάγκης, καταφεύγουν στη θεία τους (η θεία κάποιου άλλου) για ένα ξεμάτιασμα – ακόμη και τηλεφωνικό.
Η προσφυγή στον ανορθολογισμό και στην δεισιδαιμονία είναι χαρακτηριστικά των κοινωνιών σε κρίση. Των οποίων οι ιθύνοντες και οι θεσμοί τους όχι μόνο δεν καταπολεμούν αυτή την τάση αλλά την καλλιεργούν και την ενισχύουν με την προβολή τους. Είναι επίσης απόρροια της έλλειψης γνώσης, της παραπληροφόρησης, της άμβλυνσης ή της ανυπαρξίας ικανότητας κριτικής σκέψης.
Να το ξεκαθαρίσουμε απ’ την αρχή: Δεν είμαι γιατρός. Ένας απλός μηχανικός είμαι σαν τον… Βυθούλκα. Το άρθρο αυτό την μόνη ταπεινή φιλοδοξία που έχει είναι να σταθεί μια πρώτη αφορμή για περεταίρω ενημέρωση.
Να ξεκαθαρίσουμε, επίσης και το ότι η ομοιοπαθητική ΔΕΝ είναι ιατρική. Δεν είναι καν επιστήμη. Αντιθέτως: Είναι τσαρλατανισμός. Είναι μαγεία, είναι αλχημεία, είναι ανορθολογισμός, είναι κερδοφόρα βιομηχανία ορισμένων επιτήδειων, είναι απάτη, είναι μία σαλάτα όλων αυτών. Είναι οπισθοδρόμηση και μεσαιωνισμός. Επί πλέον, κάποιες φορές και υπό συνθήκες, μπορεί να καταστεί μια πολύ επικίνδυνη ενασχόληση.
-Μα πωλούνται στα φαρμακεία τα ομοιοπαθητικά “φάρμακα”, θα πούνε μερικοί.
Και λοιπόν; Τα φαρμακεία πωλούν επίσης, καλλυντικά, παντόφλες, σερβιέτες και προφυλακτικά. Δε νομίζω να υποστηρίζει κανείς πως πρόκειται για φάρμακα.
-Μα ασκείται και από γιατρούς, θα συμπληρώσουν κάποιοι άλλοι.
Και τι μ’ αυτό; Και η οδήγηση ασκείται (και) από γιατρούς, όπως και πολλά άλλα πράγματα, αλλά δεν υπάρχει κανείς που θα υποστηρίξει ότι η οδήγηση ή όλα τα υπόλοιπα είναι… ιατρική.
Καλώς ήλθατε στον αλλόκοτο κόσμο της ομοιοπαθητικής. Στον κόσμο που αγνοεί ιούς, μικρόβια και τις επιδράσεις τους, στον κόσμο των πνευμάτων, της “πνευματοειδούς δύναμης”, της άρνησης των επιστημών. Στον κόσμο της πρώτης ξαδέρφης της… αστρολογίας!
Η ομοιοπαθητική δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα για να ενισχύσει το “ζωτικό πνεύμα” του σώματος. Μια από τις βασικές αρχές της, κατά τον ιδρυτή της Σάμιουελ Χάνεμαν, είναι ότι το “όμοιο γιατρεύει το όμοιο”. Επιφανειακά αυτό μπορεί να ακούγεται κάπως πιθανό, αλλά σ’ αντίθεση με ένα εμβόλιο που εισάγει μια αποδυναμωμένη μορφή ενός ιού στο σώμα, για να δημιουργήσει αντισώματα και να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, το “όμοιο γιατρεύει όμοιο” κάνει την αστήριχτη υπόθεση πως ό,τι προκαλεί παρόμοια συμπτώματα, μπορεί και να τα θεραπεύει. Στον κόσμο του Χάνεμαν, ο αραιωμένος δηλητηριώδης κισσός θεραπεύει εξανθήματα επειδή αναραίωτος προκαλεί εξανθήματα όταν αγγίζεται. Με την ίδια λογική, το κρεμμύδι θεραπεύει μάτια που τρέχουν και το δηλητήριο του φιδιού την ακαμψία.
O Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann, 1755–1843), ένας Γερμανός ιατρός, άρχισε να διαμορφώνει τις βασικές αρχές της ομοιοπαθητικής στα τέλη του 18ο αιώνα. Εκείνη την εποχή, όλες οι παθήσεις θεωρούνταν πως είχαν ως αιτία μια ανισορροπία στα τέσσερα βασικά σωματικά υγρά: αίμα, φλέγμα, μαύρη χολή και κίτρινη χολή. Η ιατρική και η επιστήμη γενικότερα τότε, βρισκόταν στο θεραπευτικό επίπεδο πρόκλησης αιμορραγίας, τοποθέτησης βδελλών, χορήγησης καθαρτικών και άλλων ιατρικών διαδικασιών που έκαναν πολύ περισσότερο κακό παρά καλό και που σήμερα απορρίπτονται συλλήβδην. Σκεπτόμενος ο Χάνεμαν ότι αυτές οι θεραπείες σκόπευαν να «επιφέρουν εξισορρόπηση στους χυμούς του σώματος με αντίθετες ενέργειες», ανέπτυξε την αντίληψη του «περί ομοίων» – μια αντίληψη ότι τα συμπτώματα της ασθένειας μπορούν να θεραπευτούν με εξαιρετικά μικρές ποσότητες ουσιών που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα σε υγιείς ανθρώπους όταν δίδονται σε μεγάλες ποσότητες. Η λέξη ομοιοπαθητική προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις όμοιος και πάθος (μαρτύριο η ασθένεια).
Αξίζει, όμως και το πώς αυτοσυστήνεται ο Χάνεμαν:
«Ομολογώ με ειλικρινή ευγνωμοσύνη ότι το απεριόριστο έλεος του ενός μεγίστου δωρητή κάθε αγαθού με όπλισε ως τώρα με σθένος και χαρμόσυνο πνεύμα εν μέσω όλων των επιθέσεων των εχθρών μου και δεν έχω καμιά άλλη επιθυμία να απομένει παρά μόνο να θέσω ενώπιων του κόσμου με τρόπο αληθινό το αγαθό εκείνο (ομοιοπαθητική) το οποίο το υπέρτατο ον μου επέτρεψε να ανακαλύψω ή μου αποκάλυψε θα μπορούσα να πω, για την ανακούφιση των ταλαιπωριών της ανθρωπότητας».[i]
Μπορείτε να ανακράξετε ομοθυμαδόν: Αλληλούια!
Συνεχίζει:
«Η άριστη θεραπεία βρίσκεται στην αρχή: Για να θεραπεύεις ήπια, γρήγορα, βέβαια και μόνιμα, διάλεγε για κάθε περίπτωση αρρώστιας ένα φάρμακο, που μπορεί να προκαλέσει όμοια πάθηση (όμοιον πάθος) σαν αυτό που πρόκειται να θεραπεύσει»[ii].
Παρακάτω ο Χάνεμαν το κάνει ακόμη χειρότερο:
«Οι παθήσεις των ανθρώπων δεν βασίζονται σε υλικό ερέθισμα, δηλαδή σε νοσογόνο ύλη, αλλά ότι είναι μόνο πνευματοειδείς (δυναμικές) διαταραχές της πνευματοειδούς δύναμης (της ζωτικής αρχής, της ζωτικής δύναμης) που ζωογονεί το σώμα του ανθρώπου»[iii].
Όσο για το πώς κατέληξε στην ομοιοπαθητική, ο Χάνεμαν μας γνωστοποιεί ότι την ομοιοπαθητική, του την απεκάλυψε ο «Δημιουργός», « στον οποίον πίστευε», χωρίς να μας διευκρινίζει, εάν αυτή η αποκάλυψη αφορούσε μόνον στο «νόμο των ομοίων» ή και στην, απολύτως απαραίτητη για την ομοιοπαθητική θεραπεία, «δυναμοποίηση»[iv]. Τον ίδιο ακριβώς ισχυρισμό προέβαλε και ο Edward Bach, ότι δηλαδή, του αποκάλυψε ο θεός το παγανιστικό «δι’ ανθέων θεραπευτικό σύστημα»[v].
Εστί δε “δυναμοποίηση” η κρούση του διαλύματος πολλαπλώς επί ειδικού δέρματος. Όπως αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για εξαιρετικώς… επιστημονική διαδικασία. Και μη χειρότερα, που λένε.
Έρχεται και ο πολύς Βυθούλκας (Γιώργος Βυθούλκας, ιδρυτής της ομοιοπαθητικής στην Ελλάδα, ο οποίος ΔΕΝ είναι γιατρός, όπως πιστεύουν πολλοί αφελείς που είναι αλλεργικοί με την στοιχειώδη έρευνα, αλλά απλός υπομηχανικός) και το αποτελειώνει:
«Οι αιτίες των ασθενειών δεν είναι υλικές, αλλά ενεργειακές»[vi].
Κι ότι καταλάβατε. Βλέπετε, κατά τους εκπροσώπους της ομοιοπαθητικής, οι ιοί, τα μικρόβια, τα βακτήρια, οι βάκιλοι και γενικά ό,τι ανιχνεύουμε, ακόμη και στο μικροσκόπιο, είναι ατέλειες του φακού του οργάνου ή του ματιού μας.
Αυτή η “ενέργεια” του Βυθούλκα είναι μη ανιχνεύσιμη επιστημονικά και βεβαίως, δεν έχει καμιά σχέση με ό,τι ορίζουμε ως ενέργεια στην επιστήμη. Αυτή η “πνευματική ενέργεια”, που στην πιάτσα του ανορθολογισμού, της μαγείας και της ανοησίας είναι γνωστή και ως ζωτική, συμπαντική, αστρικό φως, βιοενέργεια κλπ, συναντάται σε όλες τις εναλλακτικές αρλούμπες. Ίσως να ‘ναι κάτι σαν την ενέργεια των θαυματουργών εικόνων ή τις αλλόκοτες και άγνωστες επιδράσεις της αστρολογίας. Με άλλα λόγια, τσαρλατανισμός κι απάτη.
Τα ομοιοπαθητικά “φάρμακα” είναι μια κατηγορία σκευασμάτων που προκύπτουν από τη διαδικασία της “ομοιοπαθητικής αραίωσης”. Η οποία σε συνδυασμό με μερικά κτυπήματα-αναδεύσεις λέγεται και “δυναμοποίηση”. Με αυτή τη διαδικασία έχουμε διαδοχικά στάδια αραίωσης, της όποιας ουσίας υποτίθεται πως περιέχουν, μέχρι το σημείο που δεν υπάρχει και δεν ανιχνεύεται ούτε ένα μόριο της ουσίας στο διάλυμα. Συγκεκριμένα, ορισμένα γνωστά ομοιοπαθητικά “φάρμακα” ισχυρίζονται πως έχουν αραίωση 30C. Αυτό σημαίνει, ένα μόριο ενεργής ουσίας σε 1060 μόρια διαλύτη. Δηλαδή, ο αριθμός 10 ακολουθούμενος από 60 μηδενικά. Το μέγεθος αυτό γίνεται κατανοητό αν γνωρίζετε πως το μέγεθος του υπολογιζόμενου σύμπαντος αποτελείται χοντρικά από 1080 άτομα. Ένα σύμπαν, λοιπόν, δεν μας φτάνει ή πολύ απλά η διάλυση είναι τόσο εξωφρενική που στο τελικό σκεύασμα δεν υπάρχει ούτε ένα μόριο της ενεργής ουσίας. Υπάρχει όμως και αραίωση 200C όπου πια δεν μας φτάνουν και τα γειτονικά σύμπαντα (αν υπάρχουν) για να την αντιστοιχίσουμε. Τέτοια αραίωση έχει το Oscillococcinum ένα ομοιοπαθητικό σκεύασμα «για την ανακούφιση του κρυολογήματος και των συμπτωμάτων παρόμοιων με της γρίπης». Για την ιστορία, η δραστική ουσία του συγκεκριμένου “φαρμάκου” αποτελείται από μικρές ποσότητες συκωτιού και καρδιάς φρεσκοσφαγμένης (προσοχή! Έχει τη… σημασία του το φρεσκοσφαγμένη) πάπιας και επωάζεται για σαράντα μέρες (και νύχτες). Στη συνέχεια, το διάλυμα φιλτράρεται, στεγνώνεται υπό ψύχος, ενυδατώνεται ξανά, αραιώνεται επανειλημμένα και τοποθετείται σε σφαιρίδια ζάχαρης. Εάν έστω ένα μόριο από την καρδιά ή το συκώτι της πάπιας επεβίωνε της αραίωσης, η συγκέντρωσή του θα ήταν 1 προς 100 εις την 200. Αυτός ο τεράστιος αριθμός που έχει 400 μηδενικά, είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό μορίων που υπολογίζεται ότι υπάρχουν σε πολλά περισσότερα κι από τα σύμπαντα που χρειάστηκε να αναφερθούμε παραπάνω. Όπως γράφει και η US News & World Report στο τεύχος της, της 17ης Φεβρουαρίου του 1997, μόνο μια πάπια τον χρόνο απαιτείται για να παρασκευαστεί το προϊόν που είχε πωλήσεις 20 εκατομμυρίων δολαρίων το 1996. «Η πάπια των 20 εκατομμυρίων δολαρίων». Συκώτι και καρδιά πάπιας, λοιπόν και δη φρεσκοσφαγμένης. Λίγες τρίχες λείπουν από κάποιο εξωτικό ζώο και η εκφώνηση ενός άμπρα-κατάμπρα, για να δέσει το… ξόρκι. Ξεφωνημένη μαγεία και μπόλικο χρήμα!
Από την χημεία γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα όριο στην αραίωση που μπορεί να γίνει χωρίς την ολοκληρωτική απώλεια της αρχικής ουσίας. Αυτό το όριο, που σχετίζεται με τον αριθμό του Avogadrο, αντιστοιχεί στις ομοιοπαθητικές αραιώσεις 12C ή 24X (ένα μέρος προς 10 εις την 24). Ο Χάνεμαν πίστευε ότι η βίαιη ανακίνηση ή η κονιορτοποίηση σε κάθε σκαλοπάτι της αραίωσης αφήνει πίσω μια ουσία «παρόμοια με πνεύμα»-«μη αντιληπτή πλέον με τις αισθήσεις» που θεραπεύει με το να αναζωογονεί την «ζωτική δύναμη του σώματος». Κι άλλη μαγεία!
Οι σύγχρονοι οπαδοί της ομοιοπαθητικής υποστηρίζουν ότι ακόμα και εάν το τελευταίο μόριο φύγει, παραμένει μια “ανάμνηση”. Προφανώς και η βασιμότητα αυτής της αντίληψης δεν έχει αποδειχθεί. Κι αν λειτουργούσε κάτι τέτοιο θα την είχαμε άσχημα γιατί ούτε νερό δεν θα μπορούσαμε να πιούμε. Πώς λειτουργεί το ομοιοπαθητικό “φάρμακο”; Απλώς, δεν λειτουργεί!
Ο προτεινόμενος μηχανισμός του Ζακ Μπενβενίστ (ομοιοπαθητικός ανοσολόγος) ήταν αυτός της “μνήμης νερού”. Για να επιμείνουμε λίγο ακόμη σ’ αυτό, θεωρείστε μια πισίνα με πλαστικές μπάλες όπως αυτές που έχουν στις παιδικές χαρές. Για κάποιο λόγο σας τη “δίνει” – ίσως να μην είστε κι αυτό που λένε “σοβαρός άνθρωπος” και ρίχνετε μια βουτιά μέσα σ’ αυτές. Στο παράδειγμά μας, το σώμα σας παίζει το ρόλο της ενεργής ουσίας του φαρμάκου και οι μπάλες είναι ο διαλύτης ή αλλιώς το σώμα σας είναι το καλούπι γύρω απ’ το οποίο διατάσσεται ο διαλύτης. Αν τώρα συνέλθετε, αναλογιζόμενος τι κάνετε “σοβαρός άνθρωπος” μέσα στις μπάλες και εξέλθετε, θα διαπιστώσετε ότι οι μπάλες πίσω σας θα καταρρεύσουν η μία πάνω στην άλλη και θα συμπληρώσουν το χώρο που πριν κάλυπτε το σώμα σας. Αυτό άλλωστε επιτάσσει και η λογική, καθώς και μερικές από τις επιστήμες. Όχι, λέει η ομοιοπαθητική. Εντάξει, μπορεί να συμβαίνει στις μπάλες αλλά στο νερό μένει… κενό. Αυτή υποτίθεται πως είναι η “μνήμη νερού”. Η “μνήμη νερού” υποστηρίζει ότι τα μόρια του διαλύτη κρατάνε το σχήμα που είχαν όταν η ουσία του φαρμάκου ήταν μέσα στο διάλυμα και λόγω αυτής της παραμένουσας διάταξης, με την ουσία απούσα, προσομοιώνει τη δράση της ουσίας χωρίς να χρειάζεται να είναι η ουσία μέσα στα φάρμακα.
Θα συνιστούσα ψυχραιμία και παρακαλώ να λείψουν ενέργειες εναντίον βιβλίων χημείας και συναφών θετικών επιστημών που ενδεχομένως υπάρχουν στην βιβλιοθήκη σας. Αυτά τα γράφουν καλά και δεν ευθύνονται για τις παραδοξολογίες (για να μην πούμε τίποτα χειρότερο) της ομοιοπαθητικής.
Με όλα αυτά, έχουμε “θεραπεία” χωρίς παρενέργειες. Εδώ να πούμε ότι τα μόρια του νερού πράγματι κρατάνε αυτή τη διάταξη αν αφαιρεθούν τα μόρια της ουσίας. Όμως για ένα τετράκις εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Δηλαδή το «1» διά του «10» ακολουθούμενο από 15 μηδενικά. Απ’ ότι φαίνεται δεν μας κάνει αυτός ο χρόνος. Κι επαναλαμβάνω: Ευτυχώς που συμβαίνει έτσι.
Για να λύσει λοιπόν, αυτό το παράδοξο η ομοιοπαθητική γίνεται ακόμη πιο ψευδο-επιστήμη υποστηρίζοντας ότι το νερό “θυμάται” το πλέον εντελώς απών ενεργό συστατικό. Κατά τους ομοιοπαθητικούς, «μόνο η ελάχιστη δόση μπορεί να περιέχει την καθαρή, φανερή, πνευματοειδή φαρμακευτική δύναμη και να επιδρά τόσο πολύ»[vii] και γιατί με την “δυναμοποίηση” «δυνάμεις κρυμμένες και αποκοιμισμένες… στα ακατέργαστα φάρμακα αναπτύσσονται και ενεργοποιούνται σ’ έναν απίστευτο βαθμό»[viii]. Να λοιπόν, η «μαγική, ιαματική δύναμη των φαρμάκων που παρασκευάστηκαν (δυναμοποιήθηκαν) με την ομοιοπαθητική»[ix] και το ότι «το τρίψιμο της φαρμακευτικής ύλης και η δόνηση του διαλύματός της (δυναμοποίηση)… εκπνευματίζει την ύλη». Είναι να μην ανατριχιάζεις μ’ όλα αυτά;
Και καλά την εποχή του Χάνεμαν που ήταν ελλιπείς οι γνώσεις. Σήμερα όμως;
Αλλά, δεν θα είχε το νερό “μνήμη” και άλλων πιο συνηθισμένων ουσιών που συναντά; Αλάτι, ούρα… αλλά και άλλες επιβλαβέστερες και τοξικές ουσίες; Φανταστείτε, λοιπόν, τι και πόσες εντυπωμένες ουσίες στη “μνήμη” του νερού καταπίνουμε κάθε φορά σ’ ένα ποτήρι νερού. Ως εκ θαύματος και σε πείσμα του ομοιοπαθητικού παραλογισμού όμως, δεν παθαίνουμε τίποτα.
Χώρια τα ούρα του… Πλάτωνα και κάποιων δισεκατομμυρίων άλλων, μιας και οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι σε κάθε ποτήρι νερό που πίνουμε, τουλάχιστον ένα μόριο είχε περάσει από την κύστη του συγκεκριμένου. Το ότι ξεδιψάμε υγιώς είναι και μια αναίρεση της εξωφρενικής “μνήμης του νερού”.
Βεβαίως, η εργασία του Μπενβενίστ, ως ήτο φυσικό, καταρρίφτηκε από όλα τα επαναληπτικά πειράματα που είχαν στόχο να εξακριβώσουν την εγκυρότητα του μηχανισμού. Καμία έγκριτη επιστημονική μελέτη, μέχρι σήμερα, δεν κατάφερε να επιβεβαιώσει τον μηχανισμό.
Εν ολίγοις, δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη που να επιβεβαιώνει το μηχανισμό δράσης των ομοιοπαθητικών σκευασμάτων.
Εδώ, σας προτείνω να παρακολουθήσετε μια από τις διαλέξεις του Τζέιμς Ράντι στο You Tube[x], όπου ο γνωστός διώκτης του ανορθολογισμού καταπίνει ολόκληρο μπουκαλάκι με ομοιοπαθητικά υπνωτικά. Για την ακρίβεια, 32 χάπια, δόση εξίμιση ημερών. Παρ’ όλη αυτή τη δόση, που σε οποιαδήποτε περίπτωση κανονικού υπνωτικού θα ήταν θανατηφόρα, ο Τζέιμς Ράντι συνεχίζει την διάλεξή του χωρίς το παραμικρό σύμπτωμα. Ενδεχομένως, μάλιστα, στο σπίτι του να είχε και αϋπνίες. Μεταξύ μας κι άλλα 32 να είχε καταπιεί πάλι δεν θα παρουσίαζε κανένα πρόβλημα. Συμπέρασμα: Η απόπειρα αυτοκτονίας με ομοιοπαθητικά χάπια είναι παντελώς ατελέσφορη και καθαρή ανοησία. Ανοησία είναι, επίσης και η ενασχόλησή της με αυτή αν είστε ένας απλός πελάτης της. Αν όμως είστε ένας επαγγελματίας, τότε πρόκειται για επικερδέστατη επιχείρηση.
Έτσι, ο Τζέιμς Ράντι δεν έπαθε τίποτα – ούτε καν νύσταξε, αν και κατάπιε 32 υπνωτικά ομοιοπαθητικά σκευάσματα. Τα χάπια αυτά είναι ομοιοπαθητικά. Δηλαδή απλή ζάχαρη. Ή αλάτι. Ακίνδυνα πράγματα.
Εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες που η ομοιοπαθητική γίνεται επικίνδυνη με ορισμένα σκευάσματά της. Διαβάστε τι λέει το ίδιο το Κέντρο Συμπληρωματικής Ιατρικής των ΗΠΑ (NCCIH) ή πρώην Εθνικό Κέντρο Συμπληρωματικών και Εναλλακτικών Θεραπειών (NCCAM):
«Παρά το γεγονός ότι ο κόσμος νομίζει πως τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα είναι αραιωμένα και δεν υπάρχει κίνδυνος, ορισμένα σκευάσματα που χαρακτηρίζονται ομοιοπαθητικά περιέχουν δραστικές ουσίες και συστατικά τα οποία μπορούν να έχουν παρενέργειες».
Εδώ, το Ίδρυμα αναφέρεται στα «nosodes» ή αλλιώς ομοιοπαθητικούς εμβολιασμούς που προωθούνται ως υποκατάστατα των συμβατικών εμβολίων αλλά τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητά τους είναι ανύπαρκτα. Και το Ίδρυμα προτρέπει σαφώς:
«Να μην χρησιμοποιούν την ομοιοπαθητική ως υποκατάστατο των συμβατικών θεραπειών, δηλαδή να μην παρατάνε τις αποδεδειγμένες ιατρικές μεθόδους θεραπείας. Αν χρησιμοποιούν κάποιο ομοιοπαθητικό σκεύασμα να ενημερώνουν οπωσδήποτε τον (κανονικό) γιατρό τους. Να ακολουθούν το πρόγραμμα εμβολιασμών και να μην το υποκαταστήσουν με ομοιοπαθητικούς εμβολιασμούς. Οι έγκυες και γενικά όσοι σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν την ομοιοπαθητική θα πρέπει πρώτα να συμβουλευτούν και να ενημερώσουν τους γιατρούς τους για οποιαδήποτε συμπληρωματική πρακτική[xi]».
Προσοχή, λοιπόν, γιατί τα πράγματα μπορεί να γίνουν, εκτός από πολυέξοδα και επικίνδυνα.
Αλλά, ας περάσουμε σε έναν γιατρό, οπαδό της ομοιοπαθητικής. Ο κος Δημήτρης Σούλης (καρδιολόγος ομοιοπαθητικός), σε τηλεοπτική του συνέντευξη, επιμένει:
«Η διαφορά της ομοιοπαθητικής από την συμβατική ιατρική είναι στον τρόπο δράσης του φαρμάκου. Το ομοιοπαθητικό φάρμακο αν κι έχει τη μορφή χαπιού, περισσότερο έχει νόημα να το αντιλαμβανόμαστε στο μυαλό μας σαν εμβόλιο. Όλοι μας γεννιόμαστε με τις εργοστασιακές μας ρυθμίσεις. Κάθε άνθρωπος κουβαλάει προδιάθεση για παθήσεις και ανάλογα με τις συνθήκες που θα βρεθεί μπορεί να αναπτύξει σωματικά συμπτώματα, ψυχικά ή και τα δύο. Το φάρμακο το ομοιοπαθητικό με την ίδια έννοια που το εμβόλιο μπορεί να κινητοποιήσει μηχανισμούς άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι κάποιων μικροβίων έτσι και το ομοιοπαθητικό μπορεί να κινητοποιήσει μηχανισμούς αυτοθεραπείας προκειμένου να βάλει τον οργανισμό να μπαλώσει τις τρύπες του…».
Τα εμβόλια χρησιμοποιούνται για την πρόληψη μιας ασθένειας η οποία δεν υφίσταται ακόμη στον οργανισμό, ενεργοποιώντας την παραγωγή αντισωμάτων προληπτικά. Η ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των ασθενειών που υπάρχουν ήδη στο σώμα και άρα αντισώματα είναι ήδη στην παραγωγή. Ο αριθμός των αντισωμάτων που προκλήθηκε σε παραγωγή από ένα εμβόλιο μπορεί να ανιχνευθεί στην κυκλοφορία του αίματος, ενώ η ομοιοπαθητική δεν έχει σκοπό, και δεν μπορεί να παράγει κάποια μετρήσιμη αντίδραση. Τα εμβόλια εισάγουν αδρανείς εκδόσεις των παθογόνων μικροβίων στο σώμα, ενώ οι ομοιοπαθητικές ουσίες (αν ανιχνεύονταν στο διάλυμα) είναι οι ίδιες με εκείνες που προκαλούν την ασθένεια. Τέλος, και πιο προφανές, τα εμβόλια περιέχουν μια μεγάλη και πλήρως μετρήσιμη ποσότητα του δραστικού συστατικού, ενώ τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν περιέχουν μετρήσιμα – ούτε καν ανιχνεύσιμα, δραστικά συστατικά. Έτσι, για την ομοιοπαθητική μπορούμε πράγματι να πούμε ότι δουλεύει ακριβώς όπως ένα εμβόλιο; Σε καμία περίπτωση! Εκτός κι αν λειτουργεί, όπως ένα “πνευματικό” αποτύπωμα του εμβολίου. Πάλι στη μαγεία οδηγηθήκαμε.
Τα ομοιοπαθητικά “φάρμακα” δεν έχουν τίποτα μέσα. Ευτυχώς, τα περισσότερα! Κανένα μικροοργανισμό, καμία ουσία, ΤΙΠΟΤΑ! Υπάρχουν και κάποια που έχουν το κάτι τις τους. Αυτά όμως ενδεχομένως να είναι κι επικίνδυνα. Το είδαμε παραπάνω.
Αλλά ο κος Δ. Σούλης συνεχίζει απτόητος:
«…αυτό έχει ένα μεγάλο κακό κι ένα μεγάλο καλό. Το μεγάλο κακό είναι ότι θέλει το χρόνο του. Γι αυτό και η θεραπεία δεν είναι τόσο άμεση με την ίδια έννοια που δεν θεραπεύεται η γρίπη με εμβόλιο γρίπης. Το μεγάλο καλό είναι τα μόνιμα αποτελέσματα. Δηλαδή όταν φτάσουμε στο σημείο να πούμε στον ασθενή μας “τι κάνεις καλέ μου”; “καλά είμαι”, τότε ο ασθενής διακόπτει την ομοιοπαθητική θεραπεία και συνεχίζει να είναι καλά».
Λέει ότι τα αποτελέσματα είναι μόνιμα. Τι εννοεί μόνιμα; Όπως είναι μόνιμη η επίδραση του εμβολίου NMR ή του εμβολίου της πολιομυελίτιδας; Αν εννοεί αυτό, η δήλωσή του είναι απαράδεκτη για γιατρό καθώς δεν υπάρχει καμία απολύτως μελέτη σ’ όλο τον κόσμο που να επιβεβαιώνει αυτόν τον ισχυρισμό. Αν εννοεί ότι ο ασθενής αναρρώνει πλήρως με την ομοιοπαθητική “θεραπεία” υπάρχει μια ερώτηση:
Αν ο ασθενής παίρνει κανονική αγωγή για το πρόβλημά του και ταυτόχρονα και ομοιοπαθητική αγωγή ποια εκ των δύο τον θεραπεύει πλήρως;
Κι όσο για την εναλλακτικότητα της ομοιοπαθητικής ως ιατρική, μας εξηγεί ο κος Σούλης:
«Ο όρος εναλλακτική ιατρική είναι λίγο παραπλανητικός. Γιατί, εναλλακτικό ορίζουμε κάτι που προορίζεται να αντικαταστήσει κάποια προηγούμενη επιλογή. Ενώ στην πραγματικότητα οι περισσότερες θεραπείες που ονομάζονται εναλλακτικές συμπεριλαμβανομένης και της ομοιοπαθητικής έχουν το βασικό πλεονέκτημα ότι μπορούν να συνδυαστούν με την ήδη υπάρχουσα επιλογή της συμβατικής ιατρικής και πολλές φορές αυτό είναι και αυτό που πρέπει να γίνει».
Έτσι, όμως, κε ομοιοπαθητικέ, είναι η ιατρική που «βγάζει το φίδι από την τρύπα» και η ομοιοπαθητική που σφετερίζεται την θεραπεία. Εδώ είναι και η ειδοποιός διαφορά. Μπορεί κάποιος να επιζήσει με την συμβατική ιατρική. Ένας φουκαράς, όμως, που εμπιστεύεται την ομοιοπαθητική δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο με τα μαντζούνια της. Κι άντε την επόμενη φορά που θα αρρωστήσει από κάτι σοβαρό να πάρει μόνο ομοιοπαθητικά “φάρμακα”!
Κι ας πούμε, καλά όταν ο ασθενής ακολουθεί την συμβατική ιατρική. Μικρό το κακό για την υγεία του, μεγαλύτερο κυρίως για την τσέπη και την πνευματική του υπόσταση. Αλλά ο πολύς Βυθούλκας λέει το εξής καταπληκτικό σε συνέντευξή του στον Στ. Θεοδωράκη:
«Το ομοιοπαθητικό φάρμακο όντας πολύ ευαίσθητο φάρμακο δεν έχει αυτή την επίδραση που θα μπορούσε να έχει εφ’ όσον μεσ’ στον οργανισμό εισέρχονται χημικά φάρμακα. Το γεγονός ότι εισέρχονται στον οργανισμό πολύ δυνατά χημικά φάρμακα, η ομοιοπαθητική όντας πολύ ευαίσθητη δεν έχει σχεδόν κανένα αποτέλεσμα ή πολύ λίγο, πολύ μικρό».
Εδώ τα πράγματα αγριεύουν. Πίσω από τα λόγια του εν λόγω υπομηχανικού και ουδόλως γιατρού, ελλοχεύει η προτροπή για περιορισμό των φαρμάκων, διότι ανασχέουν την επίδραση των… ευαίσθητων ομοιοπαθητικών μαντζουνιών και κατ’ επέκταση το αποτέλεσμα της ομοιοπαθητικής “θεραπείας”.
Η ομοιοπαθητική, μας λέει ο κος Δ. Σούλης και οι συν αυτώ, είναι αποτελεσματική γύρω στο 70%. Θεραπεύει από τις… εμβοές, λοιμώδη νοσήματα, αρθρίτιδα, σχιζοφρένεια, καρδιακή ανεπάρκεια, λευχαιμία, το σύνδρομο Down (!), το AIDS, αυτοάνοσα νοσήματα, ακόμα και μορφές καρκίνου. Και την κατά πλάκας σκλήρυνση! Και προς επίρρωση του παραπάνω ισχυρισμού, μας δείχνει μαγνητική τομογραφία πριν και μετά την ομοιοπαθητική θεραπεία, ασθενούς που πάσχει από σκλήρυνση.
Το ότι την περίοδο που λάβαινε χώρα η ομοιοπαθητική θεραπεία ελαττώθηκαν τα δείγματα δεν συνεπάγεται ότι ευθύνεται αυτή. Αυτό λέγεται λογική πλάνη της ψευδούς αιτίας. Μια απλή συσχέτιση δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη αιτιότητα.
Η βραχυπρόθεσμη ελάττωση των αλλοιώσεων σε ασθενείς με σκλήρυνση είναι συχνό φαινόμενο, λένε οι γιατροί και συγκεκριμένα σε ασθενείς με ήπια μορφή υποτροπιάζουσας διαλείπουσας σκλήρυνσης. Ο λόγος γι’ αυτήν την ελάττωση είναι γιατί το σώμα προσπαθεί να επιδιορθώσει σε κάποιο βαθμό τη βλάβη αντικαθιστώντας την κατεστραμμένη μυελίνη. Αυτό εμφανίζεται στη μαγνητική τομογραφία Τ2 με πιο ήπια ένταση της λευκής κουκίδας ή και με εξαφάνισή της σε κάποια σημεία. Συνεπώς, ο χαρακτηρισμός απίστευτο φαινόμενο είναι παραπλανητικός, στην καλύτερη περίπτωση.
Ξεχάσαμε όμως μια σημαντική… λεπτομέρεια:
Ο ασθενής το ίδιο διάστημα έπαιρνε και συμβατική θεραπεία.
Αλλά ο ομοιοπαθητικός καρδιολόγος κατέληξε ότι για την βραχυπρόθεσμη και συνηθισμένη στην συγκεκριμένη πάθηση «βελτίωση», ευθύνεται η ομοιοπαθητική. Εύγε, ομοιοπαθητικέ! Πού το στηρίζει αυτό; Ρωτήστε τον!
Η ομοιοπαθητική… θεραπεύει και τον καρκίνο:
«Στη θεραπεία του καρκίνου η ομοιοπαθητική έχει νόημα με τους εξής διαφορετικούς τρόπους: Πρώτον και παράλληλα – το τονίζουμε, με οποιαδήποτε άλλη θεραπεία κάνει κάποιος έχει νόημα να προσπαθήσει να καταπολεμήσει κανείς τη νόσο αυτήν καθεαυτήν. Έχουν γίνει πειράματα σε ποντίκια στα οποία φαίνεται η αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής να προστατεύει τα ποντίκια έναντι του καρκίνου…».
Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι που γίνονται επικίνδυνοι οι ομοιοπαθητικοί. Για όλα αυτά καμία πηγή, καμία αναφορά σε έρευνα.
Για το ότι δεν ασχολούνται πολλοί γιατροί με την ομοιοπαθητική, προσέξτε:
«Υπάρχουν πολλοί λόγοι. Πρώτα απ’ όλα να πούμε ότι ένας γιατρός είναι ένας άνθρωπος ο οποίος κουβαλάει στην πλάτη του τουλάχιστον έξι χρόνια προπτυχιακής εκπαίδευσης και άλλα από 4–7 μεταπτυχιακής. Δεν είναι δυνατόν να ζητήσουμε από όλους τους γιατρούς να γίνουν ομοιοπαθητικοί. Για να γίνουν ομοιοπαθητικοί χρειάζεται να αφιερώσουν τουλάχιστον 2–3 χρόνια για τα βασικά και κάποιες δεκαετίες για να την κατακτήσουν».
Οι «πολλοί λόγοι» είναι ο εξής ένας: Ζήτημα χρόνου. Και… τεμπελιάς. Ίσως και ζήλειας από τους γιατρούς που δεν βρήκαν χρόνο, δεν ήταν αρκούντως επιμελείς, βαρέθηκαν κλπ. Γι’ αυτό και δεν την θεωρούν αξιόπιστη οι γιατροί στην συντριπτική τους πλειονότητα. Από… γινάτι!
Αλλά ποια ιατρική σχολή στον κόσμο έχει τμήμα ομοιοπαθητικής, πού υφίσταται ειδίκευση ομοιοπαθητικής και πού αναγνωρίζεται ως ιατρική ειδικότητα σε παγκόσμια κλίμακα; Και γιατί υπάρχει τόσος σκεπτικισμός και άρνηση από την ιατρική παγκοσμίως:
«Είναι πολύ λογικό να υπάρξει σκεπτικισμός. Και αυτό ξεκινάει από το γεγονός ότι ουσιαστικά ο τρόπος δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων αν και έχει εν μέρει εξηγηθεί ουσιαστικά παραμένει ακόμα άγνωστος. Βεβαίως πρέπει να πούμε άγνωστος παραμένει και ο τρόπος δράσης πολλών φαρμάκων της συμβατικής ιατρικής τα οποία είναι αγαπημένα φάρμακα που χρησιμοποιούμε όλοι οι γιατροί στους ασθενείς μας».
Να μας έφερνε και κανένα παράδειγμα, καλά θα ήταν. Όσον αφορά την ομοιοπαθητική, η ιατρική ανά τον κόσμο στέκεται σθεναρά εναντίον της.
Στην Ελλάδα, ο καθηγητής Παθολογίας Αθανάσιος Αβραμίδης που έχει ασχοληθεί επισταμένως με το θέμα τονίζει ότι «είναι πολύ επικίνδυνο να θεραπεύεις πραγματικούς αρρώστους με φαρμακοδυναμικώς αδρανείς ουσίες»[xii].
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας, Παναγιώτης Μπεχράκης δηλώνει: «Η θεσμοθετημένη αναρχία με τη χρήση των αποκαλούμενων φαρμάκων, χωρίς καμιά προηγούμενη έγκριση από τον ΕΟΦ, πρέπει να σταματήσει. Δεν είναι δυνατόν σκευάσματα να θεωρούνται αδρανή όσον αφορά την επικινδυνότητά τους και αποτελεσματικά όσον αφορά τις ευεργετικές επιδράσεις τους»[xiii].
Οι καθηγητές Αβραμίδης, Μπεχράκης και ο διδάκτωρ Ιατρικής Γεώργιος Ιεραπετριτάκης έχουν εκπονήσει έρευνα 5.000 σελίδων για τις «ανορθόδοξες θεραπευτικές μεθόδους (ΑΝΘΕΜ)»[xiv], όπως τις χαρακτηρίζουν. Στα συμπεράσματά τους επισημαίνουν ότι «σε θεωρητικό επίπεδο όλες οι ΑΝΘΕΜ τείνουν στην επαναφορά μεθόδων προεπιστημονικής ιατρικής… Ο θεραπευτής στις διάφορες ΑΝΘΕΜ δεν έχει ρόλο ιατρού, με την επιστημονική έννοια του όρου, αλλά λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ κάποιας ενεργειακής δύναμης και του αρρώστου»[xv].
Η “Ομάδα Μελέτης Προβλημάτων Ιατρικής Ηθικής” από τη Θεσσαλονίκη, επίσης, διαπιστώνει την έλλειψη επιστημονικής βάσεως της ομοιοπαθητικής. Σχετικά μάλιστα με την πολύ βασική θεωρία της ομοιοπαθητικής, τη “θεωρία των μιασμάτων” —το “μίασμα” ορίζεται ως «ένα μπλοκάρισμα ή μια παραμόρφωση της φυσιολογικής ροής της ενέργειας»[xvi] που δεν μπορεί, κατά τους ομοιοπαθητικούς, να τροποποιηθεί και να βελτιωθεί με τίποτα στον κόσμο, εκτός από το ομοιοπαθητικό “φάρμακο”[xvii] – η προαναφερθείσα ομάδα ιατρών παρατηρεί πως η θεώρηση ότι «τα χρόνια νοσήματα οφείλονται στην ύπαρξη των «μιασμάτων» (ψωρικού, σιφυλιδικού και συκωτικού ή γονορροϊκού), που ουδεμία σχέση έχουν με τις αντίστοιχες ασθένειες της κλασικής ιατρικής, «τα οποία μεταδίδονται, πνευματικώ τω τρόπω, από γενεάς εις γενεάν όχι μόνο στερείται επιστημονικής βάσεως, αλλά επαναφέρει Μεσαιωνικές δοξασίες περί της αιτιο-παθογενείας των νόσων»[xviii].
Κατά τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών «η Ομοιοπαθητική δεν αποτελεί επιστήμη»[xix], ο δε Ιατρικός Σύλλογος των ΗΠΑ, από την ίδρυσή του ακόμα, απαγόρευσε στα μέλη του την οποιαδήποτε σχέση με την ομοιοπαθητική[xx]. Σήμερα, το Εθνικό Συμβούλιο Ενάντια σε Απάτες Υγείας (ΝCΑΗF) στις ΗΠΑ καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες να πληροφορήσει υπεύθυνα τον κόσμο για την ψευδοεπιστημονικότητα, την αναποτελεσματικότητα ή και τους κινδύνους μεθόδων όπως η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, η φυσιοπαθητική (naturopathy) κ.ά.
Έχουμε όμως και την ξεκάθαρη απόφαση του ΚΕΣΥ (Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας, του Υπουργείου Υγείας (αρ. απόφασης 2 της ολομέλειας του ΚΕΣΥ, 15/2/2017):
«Η ομοιοπαθητική δεν είναι ιατρική».
Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση:
- Η ομοιοπαθητική δεν συνιστά ιατρικά ή φαρμακευτικά θεραπευτική επιστημονική μεθοδολογία και πρακτική.
- Δεν είναι ούτε ισότιμη ούτε καν συμπληρωματική της Ιατρικής Επιστήμης.
- Δεν συνιστά και “εναλλακτική ιατρική”.
- Συνιστά απλώς πρακτική που θα μπορούσε να χρησιμοποιεί τον όρο “ομοιοπαθητική πρακτική”, η οποία ωστόσο θα αφορά μόνο γιατρούς και οδοντιάτρους.
- Δεν θα πρέπει στον τίτλο “ομοιοπαθητική πρακτική” να χρησιμοποιούνται οι προσδιοριστικοί όροι “εναλλακτική ιατρική”, “θεραπευτική”, “ιατρική πράξη” και “θεραπευτική πράξη” ή άλλοι σχετικοί ιατρικοί τίτλοι ή πράξεις.
Βορειότερα της χώρας μας η γνωστή, ισχυρή και ιδιαιτέρως έγκυρη (ακόμη) Ρωσική Ακαδημία των Επιστημών απεφάνθη ότι η εναλλακτική θεραπευτική πρακτική στερείται επιστημονικής βάσης.
Σε επίσημο υπόμνημά της, όπως αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax, επιτροπή της Ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών ανακοίνωσε ότι «η θεραπεία με διάφορες ουσίες σε πολύ αραιωμένες δόσεις της ομοιοπαθητικής, δεν έχει επιστημονική βάση». Η επιτροπή που, υπό τον γιατρό Γ. Αλεξάντροφ, έχει κάνει σημαία της τον αγώνα κατά «ψευδοεπιστημονικών μεθόδων» έχει και τη στήριξη του προεδρείου της γνωστής Ακαδημίας. Στο πόρισμά της αναφέρει ότι στηρίζει την απόφασή της σε μια «ενδελεχή ανάλυση» πολυάριθμων ερευνών.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών, «από τις απαρχές της πρακτικής πριν από 200 χρόνια οι θιασώτες της ομοιοπαθητικής επιχειρούν να αποδείξουν την αποτελεσματικότητα πολύ αραιωμένων ουσιών», χωρίς ωστόσο να τα έχουν καταφέρει. Γενικότερα, όπως υποστηρίζουν, απουσιάζει μια αξιόπιστη «θεωρητική αιτιολόγηση των φερόμενων ως μηχανισμών δράσης» της ομοιοπαθητικής.
Ο βασικός λόγος που θα πρέπει να απορρίπτεται η εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος είναι ότι πιθανότατα οι ασθενείς να αρνούνται να ακολουθήσουν τις παραδοσιακές αγωγές, ελπίζοντας, εις μάτην, ότι θα ιαθούν. Και αυτό, σύμφωνα με τους ίδιους, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.
Εκτός των παραπάνω και πολλών άλλων παγκοσμίως, έχουν γίνει ουκ ολίγες αναλύσεις και μεταναλύσεις επιστημονικών ερευνών. Για να ξεκαθαρίσουμε με την ορολογία, μετανάλυση είναι ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων πολλών επιστημονικών ερευνών οι οποίες ήδη έχουν περάσει από την διαδικασία εξέτασης από επιστήμονες. Πολύ απλά, οι μεταναλύσεις είναι ένας από τους πιο ισχυρούς δείκτες εξέτασης συναίνεσης σ’ ένα συγκεκριμένο θέμα και περιλαμβάνει τεράστιο όγκο δεδομένων τα οποία περνάνε πολλά και προσεγμένα φίλτρα.
Το 1997, μετανάλυση του γνωστού περιοδικού “THE LANCET”, η οποία εξέτασε 186 κλινικές δοκιμές, έδωσε ένα μικρό ποσοστό επιτυχίας όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής, χωρίς να υπάρχει αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα και αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έρευνα ότι «δεν βρέθηκαν επαρκή στοιχεία που να δείχνουν ότι η ομοιοπαθητική είναι αποτελεσματική σε κάποια συγκεκριμένη πάθηση».
Το 1988, συστηματική έκθεση ερευνών από το ίδρυμα Cochrane σχετικά με τη χρήση της ομοιοπαθητικής για θεραπεία άσθματος, η οποία αναβαθμίστηκε το 2007, της οποίας τα τελικά αποτελέσματά της έδειξαν ότι καμία καθοριστική ένδειξη αποτελεσματικότητας της ομοιοπαθητικής δεν διαπιστώθηκε.
Το 2005, ξανά η LANCET. Και άλλη μετανάλυση, η οποία εξέτασε 110 ελεγχόμενες μελέτες ομοιοπαθητικών φαρμάκων και 110 μελέτες αντίστοιχων συμβατικών. Προφανώς, τα συμβατικά φάρμακα έδειξαν πραγματικά αποτελέσματα ενώ στα ομοιοπαθητικά φάνηκε ξεκάθαρη σύνδεση με το φαινόμενο PLACEBO.
Επίσης το 2005, μετανάλυση 6 επιστημονικών μελετών στο EJC (European Journal of Cancer) σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής στη θεραπεία του καρκίνου με αρνητικά αποτελέσματα.
Το 2015. Η πιο πρόσφατη και αξιόπιστη μετανάλυση που έχουμε μέχρι σήμερα, 57 αναλύσεις, 225 έρευνες συνολικά, που δημοσιεύτηκε στο NHMRC INFORMATION PAPER. Το συμπέρασμα:
«Με βάση την αξιολόγηση των αποδείξεων σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής καταλήξαμε στο ότι δεν υπάρχει καμία ιατρική πάθηση για την οποία η ομοιοπαθητική έχει αποδεδειγμένα θετικά αποτελέσματα εκτός του φαινομένου placebo».
Για όλες αυτές τις μεταναλύσεις, η βρετανική κοινωνία των ομοιοπαθητικών, σφυρίζει αδιάφορα και δηλώνει:
«Έχει αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (randomized controlled trial) δεν είναι κατάλληλο ερευνητικό εργαλείο με το οποίο μπορεί να δοκιμαστεί η ομοιοπαθητική».
Με άλλα λόγια: Οι δοκιμές δεν είναι κατάλληλες για την δοκιμασία της ομοιοπαθητικής. Εάν εκτελεστεί οποιαδήποτε κλινική δοκιμή και αποδειχθεί ότι η ομοιοπαθητική δεν είναι περισσότερο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο (Placebo), τότε φταίει το ότι η ομοιοπαθητική δεν πρέπει να δοκιμαστεί. Όταν ακούτε κάποιον να υποστηρίζει έναν ισχυρισμό, δηλώνοντας πως η επίδρασή του δεν μπορεί να ανιχνευθεί μέσω κάποιου ελέγχου, τεστ κλπ, εύχομαι να αντέξετε και να μην τον καρπαζώσετε.
Θα μου πείτε, αφού δεν είναι επικίνδυνα τα ομοιοπαθητικά “φάρμακα” κι έτσι κι αλλιώς παίρνουμε και τα κανονικά, πειράζει;
Πειράζει γιατί πέραν της οικονομικής εκμετάλλευσης ασθενών και άλλων που δεν γνωρίζουν, ελλοχεύει μέγας κίνδυνος όταν διάφοροι τσαρλατάνοι συστήνουν την ομοιοπαθητική ως υποκατάστατο σε μια σοβαρή ασθένεια αντί της πραγματικής ιατρικής. Χώρια που δεν φτάσαμε στα σημερινά επίπεδα των επιστημών (Ιατρική, χημεία, βιολογία, φυσική, μαθηματικά κλπ) για να αποδεχόμαστε αβάσιμους ισχυρισμούς και “θαυματουργές” επιδράσεις.
Μα, κάποιοι μιλάνε για θεραπείες. Σύμφωνα με τους μελετητές οι “θεραπείες” μπορεί να οφείλονται σε λανθασμένη διάγνωση (η ασθένεια δεν υπήρξε ποτέ), στην ύπαρξη αυτοϊάσιμων κυκλικών νοσημάτων, σε κάποια άλλη θεραπεία που χρησιμοποιήθηκε μαζί με την ομοιοπαθητική και στο φαινόμενο του placebo ή εικονικού φαρμάκου. Για “θεραπείες” μιλάνε και οι… εικονολάτρες.
Το ένα πρόβλημα μ’ αυτές τις ψευδοεπιστήμες είναι ότι παραβιάζουν ασύστολα βασικές αρχές της επιστημονικής μεθόδου και με τον μανδύα της επιστήμης πουλάνε ανεπιβεβαίωτα μαντζούνια σε αφελείς ανθρώπους. Το συναντάμε αυτό ιδιαίτερα και στην αδελφή ψυχή της ομοιοπαθητικής, την αστρολογία. Το άλλο πρόβλημα είναι ότι ακόμη κι αν εξαιρέσουμε τους έστω και ελάχιστους θανάτους από λάθος αραιωμένα ομοιοπαθητικά φάρμακα, δεν είναι όλοι οι ομοιοπαθητικοί σαν τον συμπαθή και επαμφοτερίζοντα κο Σούλη. Πολλοί ομοιοπαθητικοί κάνουν εξωφρενικές δηλώσεις, όπως ότι μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο, όλους τους καρκίνους. Άλλοι περνάνε στον κόσμο, έντεχνα, έναν σκεπτικισμό έναντι των κανονικών φαρμάκων. Αυτοί οι δήθεν “παραστρατημένοι” επιστήμονες ή είναι τρελοί ή απατεώνες που βασίζονται στην άγνοια και στην αφέλεια του κόσμου, αλλά και στη σοβαροφανή εικόνα που παρουσιάζει η ομοιοπαθητική με δημόσιες εμφανίσεις. Η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου, δεν θα ενημερωθεί ούτε θα μπει στη διαδικασία να ερευνήσει, να διαβάσει, ακόμη και αυτό το άρθρο. Το θέμα πάντως δεν είναι αστείο, ούτε ακίνδυνο.
Έχουμε τον μεταφυσικό συλλογισμό ενός ανθρώπου πριν από 200 χρόνια από τη μία πλευρά, και από την άλλη διαθέτουμε τα πάντα που η ιατρική και οι άλλες επιστήμες έχουν κατακτήσει και διδάξει μέσω των εκατοντάδων χιλιάδων ερευνητών όλα αυτά τα χρόνια. Τί διαλέγουμε, λοιπόν;
Είμαστε υποχρεωμένοι να αντικρούουμε τέτοιους συλλογισμούς και μεταφυσικές απόψεις. Κι όπως λέει και ο “φίλος” μου The Mad Sc1ent1st:
«Όταν ακούσετε κάποιον γνωστό σας να επαινεί την ομοιοπαθητική σε κάποια έξοδό σας ή σε κάποιο τραπέζι με συγγενείς μη το πάρετε στην πλάκα και μη τον αφήσετε να μονοπωλήσει την συζήτηση. Οι ηλίθιες απόψεις είναι δυστυχώς σαν τις επιδημίες και εξαπλώνονται πολύ γρήγορα. Εμπλακείτε σε διάλογο, κάντε την έρευνά σας και παρουσιάστε στέρεα επιχειρήματα. Μην κωλώνετε η κριτική δεν είναι ταμπού, η επιστήμη είναι με το μέρος σας και η ομοιοπαθητική δεν είναι επιστήμη».
Αν θέλετε να παίξετε με την υγεία σας και σας έρχονται κάπως βαριά τα επιστημονικά επιτεύγματα ή για κάποιο λόγο βρίσκεστε ακόμη στην εποχή που μας ήταν άγνωστα τα μικρόβια και οι ιοί, αποταθείτε στη γιαγιά ή στη θεία σας την ξεματιάστρα. Θα έχει ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα με την ομοιοπαθητική και θα σας έρθει φθηνότερα. Εν ανάγκη, στην πλησιέστερη «θαυματουργή» εικόνα. Κι ως τότε, «περαστικά» σας.
Και κάτι τελευταίο: Η ομοιοπαθητική είναι ασυμβίβαστη με την επιστήμη. Κατά συνέπεια είναι κι ασυμβίβαστη με τον διαλεκτικό υλισμό. Ειδικά, κάποιες φίλες μου μαρξίστριες πρέπει να γνωρίζουν (ή αν δεν γνωρίζουν ακόμη, να το ψάξουν ώστε να μάθουν), η ομοιοπαθητική και ο μαρξισμός δεν παρουσιάζουν καμία συνάφεια – δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, δεν συναντώνται και είναι σε πλήρη αντίθεση.
________________________________________________________________________________
[i] Ομοιοπαθητική Ιατρική 5ο τεύχος. Αφιέρωμα στον Χάνεμαν από τον κο Λέφα.
[ii] Χάνεμανν Σαμουήλ, ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης, Πύρινος Κόσμος, 1989, σελ.50.
[iii] Χάνεμανν Σαμουήλ, ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης, Πύρινος Κόσμος, 1989, σελ.15.
[iv] Χάνεμανν Σαμουήλ, ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης, Πύρινος Κόσμος, 1989, σελ.104–105.
[v] Οάνα Ιφτίμε, Αλέξαντρου Ιφτίμε. ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ. Γραφικές Τέχνες «ΜΕΛΙΣΣΑ», ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 2014, σελ. 99–101.
[vi] Βυθούλκα Γεωργίου, Η Νέα Διάσταση στην Ιατρική, Αδάμ, 1994, σελ. 120.
[vii] Χάνεμαν Σαμουήλ, ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης, Πύρινος Κόσμος, 1989, σελ. 89.
[viii] Βυθούλκα Γ., Ομοιοπαθητική, Η Ιατρική του μέλλοντος, Έκδ. Κέντρου Ομοιοπαθητικής Ιατρικής, 1985, σελ.16.
[ix] Χάνεμαν Σαμουήλ, ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης, Πύρινος Κόσμος, 1989, σελ. 277–278.
[x] https://www.youtube.com/watch?v=i0_n9pwvBTk
[xi] NCCIH, πηγή https://www.alfavita.gr/
[xii] Αβραμίδη Αθανασίου, Ανορθόδοξες Θεραπευτικές Μέθοδοι της «Νέας Εποχής», Φωτοδότες, 1998, σελ. 32.
[xiii] Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 25/5/03.
[xiv] Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 25/5/03.
[xv] Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 25/5/03.
[xvi] Dr winer michael, Το Πλήρες Βιβλίο της Ομοιοπαθητικής, Διόπτρα, 1992, σελ. 59.
[xvii] Διαμαντίδη Σπύρου, Ομοιοπαθητική Ιατρική, Εστία, 1986, σελ. 127.
[xviii] Έγγραφο της «Ομάδος Μελέτης Προβλημάτων Ιατρικής Ηθικής» από την Θεσσαλονίκη, με ημερομηνία 1–7‑97.
[xix] Έγγραφο του ΙΣΑ προς όλα τα ΜΜΕ με ημερομηνία 21/11/96.
[xx] Dr winer michael, Το Πλήρες Βιβλίο της Ομοιοπαθητικής, Διόπτρα, 1992, σελ. 325–326.
Τα στοιχεία για τις αντιδράσεις της ελληνικής ιατρικής είναι από το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της καθηγήτριας Ελένης Ανδρουλάκη:
«Εναλλακτικές “Θεραπευτικές” Μέθοδοι: Μια νέα μορφή πνευματικού ολοκληρωτισμού», Β΄ Μέρος, Λίγα λόγια για την Ομοιοπαθητική.
Εδώ θα βρείτε μια ενδιαφέρουσα αναφορά στην ομοιοπαθητική από τον Ρίτσαρντ Ντόκινς καθώς και μια αποκαλυπτική συζήτηση με γνωστό Βρετανό ομοιοπαθητικό:
https://www.youtube.com/watch?v=imgaB3XEEHA
Τμήματα της συνέντευξης του ομοιοπαθητικού Δ. Σούλη μπορείτε να παρακολουθήσετε σχολιασμένα στο:
https://www.youtube.com/watch?v=i0_n9pwvBTk
_______________________________________________________________________________________________________
Στέλιος Κανάκης Διδάσκει στην επαγγελματική εκπαίδευση και παράλληλα δραστηριοποιείται στο χώρο του βιβλίου. Έχει γράψει, υπό μορφή ημερολογίων τα «Με τη μουσική του κόσμου», «Οι μουσικοί του κόσμου» και «Δώδεκα μήνες συνθέτες». Επίσης το «Ιερές Βλακείες» Εμπειρία Εκδοτική 1η και 2η έκδοση – Εκδόσεις Εντύποις 3η και 4η και το «Η Αγρία Γραφή» Εκδόσεις ΚΨΜ.
[email protected] Facebook: Stelios Kanakis /ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΝΑΚΗΣ
