Ποιητές και ποιήτριες της νέας γενιάς που αξίζει να διαβάσεις (Α’ μέρος)

Παρου­σιά­ζει ο Ειρη­ναί­ος Μαρά­κης //

Ποι­η­τές και ποι­ή­τριες της νέας γενιάς παρου­σιά­ζου­με σήμε­ρα στο περιο­δι­κό Ατέ­χνως χρη­σι­μο­ποιώ­ντας στοι­χεία από παλιό­τε­ρες δημο­σιεύ­σεις μας αλλά και συμπε­ρι­λαμ­βά­νο­ντας και ποι­η­τές που δεν έχου­με ανα­φέ­ρει στο παρελ­θον, με τα ανά­λο­γα βιο­γρα­φι­κά στοι­χεία και ποι­ή­μα­τα, σε μία προ­σπά­θεια γνω­ρι­μί­ας με φωνές που σίγου­ρα έχουν να προ­σφέ­ρουν στην σύγ­χρο­νη, ελλη­νι­κή ποι­η­τι­κή σκη­νή και οι οποί­ες εκφρά­ζουν μια υπαρ­κτή τάση που άλλοι χαρα­κτη­ρί­ζουν, λαν­θα­σμέ­να, ως “αρι­στε­ρή μελαγ­χο­λία” κι άλλοι ως “ποί­η­ση της κρίσης”. 

Από αυτή την άπο­ψη, αυτές οι τόσες αντι­φα­τι­κές φωνές μετα­ξύ τους έχουν, είναι η αλή­θεια, κάποια στα­θε­ρά στοι­χεία τα οποία μπο­ρού­με να εντο­πί­σου­με και τα οποία κωδι­κο­ποιού­νται στο ότι το παρελ­θόν, ιστο­ρι­κό και φαντα­στι­κό, πραγ­μα­τι­κό και κατα­σκευα­σμέ­νο στα εργα­στή­ρια των αστών ιστο­ρι­κών και οικο­νο­μο­λό­γων αλλά και η πραγ­μα­τι­κή ιστο­ρία που γρά­φε­ται καθη­με­ρι­νά, συνει­δη­τά ή και ασυ­νεί­δη­τα, στους δρό­μους, στις απερ­γί­ες, στα στρα­τό­πε­δα συγκέ­ντρω­σης προ­σφύ­γων, στις ουρές της Εφο­ρί­ας και των ΚΕΠ, στα σπί­τια με έλλει­ψη θέρ­μαν­σης, στα κατα­φύ­για αστέ­γων είναι το υπό­βα­θρο που ανα­πτύσ­σε­ται αυτή η τάση της ποί­η­σης μας που κάποιοι ονο­μά­ζουν ποί­η­σης της κρί­σης ή και ποί­η­ση της αγα­νά­κτη­σης ενώ υπάρ­χουν κι αυτοί που αρκού­νται σε μια ιδε­α­λι­στι­κή προ­σέγ­γι­ση αυτών των ζητη­μά­των ή και σε μία, ηθε­λη­μέ­νη στις περισ­σό­τε­ρες φορές, άγνοια αυτών των ζητημάτων.

Ξεκι­νά­με με τον Πανα­γιώ­της Παπα­πα­να­γιώ­του (1978) που απο­τε­λεί μια από τις πιο ενδια­φέ­ρου­σες ποι­η­τι­κές φωνές της νέας γενιάς. Η πρώ­τη του ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή “Σαπράν­θρω­ποι” (2012) που κυκλο­φό­ρη­σε από τις εκδό­σεις Ρέω, εμφα­νί­στη­κε σαν ατο­μι­κή αυτο­έκ­δο­ση και αυτο­έκ­φρα­ση της προ­σω­πι­κής οργής και αηδί­ας, που ένιω­σε και νιώ­θει ο ποι­η­τής, αλλά και της χαμέ­νης αγά­πης και απώ­λειας, που νιώ­θει σαν άνθρω­πος και δημιουρ­γός μέσα σε μια κοι­νω­νία που όπως θα έλε­γε ένας παλιός φιλό­σο­φος: «Πίνει από κρα­νία σφαγ­μέ­νων ανθρώ­πων». Τα ποι­ή­μα­τα αυτής της συλ­λο­γής αλλά και γενι­κό­τε­ρα η ποί­η­ση του Πανα­γιώ­τη Παπα­πα­να­γιώ­του, κινού­νται γύρω από ένα κοι­νω­νι­κό, πολι­τι­κό πλαί­σιο αλλά είναι και βαθύ­τα­τα ερω­τι­κά. Δεν καταγ­γέ­λουν απλά, αγω­νί­ζο­νται για μια άλλη κοι­νω­νία. Υψώ­νουν φωνή μέχρι τον ουρα­νό. Ερω­τεύ­ο­νται και αγα­πούν. Αγα­πούν το σώμα κι έρχο­νται σε γόνι­μη αντι­πα­ρά­θε­ση με την επί­ση­μη ιδε­ο­λο­γία, με την κατα­πί­ε­ση και τον ιμπε­ρια­λι­σμό. Κι η γλώσ­σα του ποι­η­τή που είναι κοφτή, λυρι­κή, περι­γρα­φι­κή, σατυ­ρι­κή, ειρω­νι­κή, χωρίς περιτ­τά στο­λί­δια κι αγνή στις προ­θέ­σεις της, απο­δί­δει με τον καλύ­τε­ρο τρό­πο αυτά που θέλει να μοι­ρα­στεί μαζί μας ο δημιουρ­γός. Πλού­σια σε εικό­νες, περι­γρα­φι­κή και βαθειά συναι­σθη­μα­τι­κή. Το βασι­κό­τε­ρο όλων είναι ότι ο ποι­η­τής δεν παρα­μέ­νει ένας απλός θεα­τής των εξε­λί­ξε­ων αλλά συμ­με­τέ­χει ενερ­γά στην ταξι­κή πάλη και συγκε­κρι­μέ­να μέσα από τον χώρο της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής αρι­στε­ράς. Όπως υπο­στη­ρί­ζει ο ίδιος, είναι ένας «ποι­η­τής της παρακ­μής», κι αυτό για­τί περι­γρά­φει μια παρηκ­μα­σμέ­νη κοι­νω­νία, σχε­δόν νεκρή. Γρά­φει χαρα­κτη­ρι­στι­κά ότι «Μια μπα­λά­ντα της παρακ­μής θα σας πω εγώ / ο ποι­η­τής της παρακ­μα­σμέ­νης επο­χής» κι αυτό μπο­ρού­με να πού­με ότι απο­τε­λεί μια από τις κεντρι­κές ιδέ­ες της ποι­η­τι­κής συλ­λο­γής “Σαπράν­θρω­ποι”. Από την πλευ­ρά μου θα έλε­γα πως είναι ένας ποι­η­τής, ικα­νός να αφή­σει ισχυ­ρό το στίγ­μα του στην λογο­τε­χνία μας.

Γρη­γο­ρό­που­λος όπως Καλτεζάς

Σκι­σμέ­νες αφί­σες στην πλατεία,
λάστι­χα σκα­σμέ­να στο δρόμο,
κάδοι σκου­πι­διών καμένοι.

Ζεστό αίμα κυλά­ει στο δρόμο,
ένα παι­δί νεκρό.
Το κρά­τος θριαμ­βεύ­ει στα πτώματα,
στους νεκρούς μετα­νά­στες, στη γριά,
στο μαγα­ζά­το­ρα που φοβάται.

Το κρά­τος θριαμ­βεύ­ει στα πτώματα,
ο Αλέ­ξης νεκρός.
Ένα οδό­φραγ­μα στην Πανεπιστημίου,
ΜΑΤ τρέ­χουν στην Κουμουνδούρου,
η δια­δή­λω­ση φουντώνει.

Ο Αλέ­ξης έπε­σε νεκρός αλλά είναι ζωντανός.
Ζεστό αίμα κυλά­ει στο δρόμο,
όπως στην Πέτρου Ράλλη.
Το κρά­τος θριαμ­βεύ­ει στα πτώματα
αλλά όχι στους νεκρούς.

Ήταν 1985, είναι 2008.
Λεγό­ταν Μιχά­λης Καλτεζάς,
λέγε­ται Αλέ­ξης Γρηγορόπουλος.
Τάξη επι­κρα­τεί στο Βερο­λί­νο της Αθήνας!
Τάξη επι­κρα­τεί πάνω στα πτώ­μα­τα δύο παιδιών.
Εμείς δεν ξεχά­σα­με ποτέ!

Σύντρο­φε πιά­σε το χέρι μου να κάνου­με αλυσίδα!

 Ο ποι­η­τής Θωμάς Νικο­λά­ου γεν­νή­θη­κε στην Αθή­να το 1988 αλλά η οικο­γέ­νεια του κατά­γε­ται από τον Άγιο Γεώρ­γιο, ένα μικρό χωριό στους πρό­πο­δες των Αγρά­φων, όπου οι λαι­κές ιστο­ρί­ες και οι μύθοι της περιο­χής έχουν επη­ρε­ά­σει την προ­σω­πι­κό­τη­τά του, όπως δηλώ­νει επί­σης. Αλλά μπο­ρού­με να υπο­θέ­σου­με, κι αυτό δια­βά­ζο­ντας τα ποι­ή­μα­τά του και χωρίς να θέλου­με να δημιουρ­γή­σου­με ένα ψυχο­λο­γι­κό-αισθη­τι­κό προ­φίλ του δημιουρ­γού, ότι η ίδια η πόλη, οι κοι­νω­νι­κές και πολι­τι­κές συν­θή­κες έχουν επη­ρε­ά­σει τον δημιουρ­γό. Μια μελαγ­χο­λι­κή διά­θε­ση και μια αίσθη­ση ματαί­ω­σης (και στο βιβλίο του «Έχω δει θεούς να γκρε­μί­ζο­νται» (εκδό­σεις Λογό­τε­χνον) μπο­ρεί να εντο­πί­σει κανείς πίσω από τις λέξεις του αλλά και μια διά­θε­ση για συνο­λι­κό­τε­ρη σύγκρου­ση με θεσμούς, κατε­στη­μέ­νες αντι­λή­ψεις κι ιδέ­ες με υπαρ­κτά προ­βλή­μα­τα. Τα ποι­ή­μα­τα του δεν είναι μονό­πλευ­ρα, δεν έχουν μόνο μία εξή­γη­ση κι η γλώσ­σα τους είναι απλή αλλά όχι απλοϊ­κή, δεί­χνο­ντας με τον καλύ­τε­ρο τρό­πο ότι όντως απο­τυ­πώ­νε­ται δημιουρ­γι­κά η σχέ­ση του ποι­η­τή με την καλ­λι­τε­χνι­κή ελευ­θε­ρία σχε­τι­κά με την εξου­σία και τα ερω­τι­κά, πρό­σκαι­ρα ή μόνι­μα, συναι­σθή­μα­τα. Είναι ένας ποι­η­τής που συμπά­σχει με τα προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τω­πί­ζει η εργα­τι­κή τάξη σήμε­ρα, με τους παλιούς κιν­δύ­νους που σηκώ­νουν κεφά­λι αλλά δεν αφή­νε­ται στη μελαγ­χο­λία, που κάπο­τε μπο­ρεί να είναι δημιουρ­γι­κή αλλά στις περισ­σό­τε­ρες μπο­ρεί να είναι και κατα­στρε­πτι­κή ή ισο­πε­δω­τι­κή, φτά­νο­ντας να νιώ­θει ντρο­πή για­τί, κατά τη γνώ­μη του, οι αγώ­νες του σήμε­ρα δεν είναι αντί­στοι­χοι με αυτούς του παρελ­θό­ντος κατα­λή­γο­ντας έτσι να μας καλεί μέσα από την ντροπή

Σήμε­ρα νιώ­θω ντροπή

Στον Παύ­λο Φύσσα

Σήμε­ρα νιώ­θω ντροπή.

Δε θα μιλή­σω με κρυ­φά νοήματα
όπως κάνου­νε οι ποι­η­τές συνήθως.

Σήμε­ρα νιώ­θω ντροπή
για­τί η Ελλά­δα που μεγάλωσα
έχει πεθάνει.

Για­τί ανα­ρω­τιέ­μαι που μεγάλωσα
Και αύριο
δεν θα μπο­ρώ να κοι­τά­ξω τους
γεί­το­νες χωρίς καχυποψία.

Για­τί θα πάψω ν’ αναζητώ
στο γέλιο των περαστικών
την αθωότητα.

Ξέρεις, μπο­ρεί να έχω ένα σπί­τι να κοιμάμαι
και το φαΐ να μην έλει­ψε ποτέ απ’ το τρα­πέ­ζι μας,
αλλά μέσα μου νιώ­θω ντροπή.

Ξέρω, φταί­ει ο καπι­τα­λι­σμός και η κρίση
που γεν­νά­ει τον φασισμό.

Αλλά εγώ μεγά­λω­σα με τις μνήμες
ενός άλλου λαού που ήτα­νε περήφανος.

Που τους φασί­στες και τους προδότες
τους πολέ­μα­γε ξυπόλητος.

Γι’ αυτό και νιώ­θω σήμε­ρα ντροπή.

Ο Ντέ­μης Κων­στα­ντι­νί­δης (Θεσ­σα­λο­νί­κη, 1976) αν και πολυ­γρα­φό­τα­τος νέος ποι­η­τής δεν είναι ιδιαί­τε­ρα προ­βε­βλη­μέ­νος κι αυτό καθώς ο ίδιος δεν είναι άνθρω­πος άρα και δημιουρ­γός που επι­ζη­τεί να γυρί­ζει μέσα στα λογο­τε­χνι­κά σαλό­νια αλλά παρό­λαυ­τα και κυρί­ως για αυτά ακρι­βώς, ανα­δει­κνύ­ει ότι ο ποι­η­τής έχει το καθή­κον να συμ­με­τέ­χει στις κοι­νω­νι­κές διερ­γα­σί­ες ή του­λά­χι­στον να μην στέ­κει, προ­φή­της μονα­χός και εκτός της πολι­τεί­ας, γρά­φο­ντας ποί­η­ση μόνο για να ικα­νο­ποι­ή­σει τα κρυ­φά και ανο­μο­λό­γη­τα πάθη του. Αντί­θε­τα διεκ­δι­κεί να ταυ­τί­ζε­ται με τη ζωή των άλλων αλλά και να ξεφύ­γει του υπαρ­ξια­κού αδιε­ξό­δου στο οποίο έχει βρε­θεί και να κερ­δί­σει λίγο τον χαμέ­νο εαυ­τό του, έχο­ντας απο­κτή­σει την ώρι­μη γνώ­ση πως οι ουτο­πί­ες, οι ελπί­δες για ένα άλλο, δια­φο­ρε­τι­κό μέλ­λον θα συνε­χί­σουν να διεκ­δι­κούν τα δικαιώ­μα­τά τους μέχρι να γίνουν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ανα­γνω­ρί­ζο­ντας επί­σης πως μέχρι τότε δεν θα πάψουν να μας προ­βλη­μα­τί­ζουν (το πλή­θος, τον λαό, την εργα­τι­κή τάξη, εμέ­να, εσάς και φυσι­κά τον ποι­η­τή) οι απο­τυ­χί­ες στην εφαρ­μο­γή τους που μας οδη­γούν σε μία βίαια ωρί­μαν­ση τόσο κοι­νω­νι­κά, όσο και ψυχο­λο­γι­κά. Δια­βά­ζου­με σχε­τι­κά στο­ποί­η­μα που ακο­λου­θεί, από την εοεκ­δο­θεί­σα ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή του Ντέ­μη Κων­στα­ντι­νί­δη «Σε κλει­στά βιβλία» (εκδό­σεις 24 γράμ­μα­τα, 2017):

Kεί­νες τις μέρες

Είχε βρει αυτός τρόπο
και τα βόλευε:
χρό­νια ψάλ­της στους Άγιους Πάντες,
ασφα­λι­στής το επάγγελμα―
είτε αργί­ες είτε καθημερινές,
το ίδιο πελατολόγιο
να τρομοκρατεί
και να καθησυχάζει.

Μου­σι­κο­δι­δά­σκα­λο πια,
οικογενειάρχη,
διο­ρι­σμέ­νο στη Μ. Εκπαίδευση
―ποτέ δεν έδωσ’ αφορμή,
λόγο κακό δεν είπε για κανένα,
κρε­μα­σμέ­νο τον βρήκανε
κεί­νες τις μέρες
του Χρηματιστηρίου.

 Ο Ε. Μύρων (1983) γεν­νη­μέ­νος στην Αθή­να με κατα­γω­γή από τη Λευ­κά­δα είναι ένας ακό­μα αξιό­λο­γος ποι­η­τής της νέας γενιάς, ο οποί­ος δια­τη­ρεί το ιστο­λό­γιο http://a‑lektor.blogspot.gr/ και ετοι­μά­ζει την πρώ­τη του ποι­η­τι­κή συλ­λο­γή (αμέ­σως μόλις συγκε­ντρώ­σει τα ποι­ή­μα­τά του από τετρά­δια, χαρ­τιά, σημειω­μα­τά­ρια, οπι­σθό­φυλ­λα βιβλί­ων, αιω­ρού­με­νες σελί­δες, πακέ­τα τσι­γά­ρων και τοί­χους…) Ότι μέχρι σήμε­ρα δεν έχει βγά­λει καποιο σχε­τι­κό βιβλίο, την ίδια ώρα και στιγ­μή που άλλοι βγά­ζουν βιβλία σαν σε βιο­μη­χα­νι­κή γραμ­μή παρα­γω­γής, δεν του στε­ρεί τίπο­τα αντί­θε­τα καλ­λιερ­γεί μια ευχά­ρι­στη ανα­μο­νή για αυτό που αργά ή γρή­γο­ρα, δεν έχει σημα­σία, θα δια­βά­σου­με. Τα δείγ­μα­τα όμως της ποί­η­σης του αρκούν για να γνω­ρί­σου­με μια σεμνή, προ­σε­κτι­κή, μελαγ­χο­λι­κή, λιτή φωνή και παρου­σία που πίσω από τις εικό­νες και τις λέξεις, με εργα­λείο της αυτές τις εικό­νες και τις λέξεις, εστιά­ζει στο ασή­μα­ντο και στο ελά­χι­στο για να ανα­δεί­ξει την σωτε­ρι­κή του μεγα­λειό­τη­τα καθι­στώ­ντας το παράλ­λη­λα και σύμ­βο­λο και στοι­χείο μοντέρ­νο που κι αυτό με τη σει­ρά του μπο­ρεί να οδη­γή­σει στην ανά­δει­ξη πολ­λών περισ­σό­τε­ρων πραγ­μά­των. Η ποί­η­ση του Ε. Μύρων δεν είναι μία χρη­στι­κή ποί­η­ση ενώ δεν κρύ­βει τις καβα­φι­κές και καρυω­τα­κι­κές της επιρ­ρο­ές, αν όχι σε επί­πε­δο μορ­φής σίγου­ρα όμως σε επί­πε­δο ιδε­ών κι αντί­λη­ψης. Είναι γενι­κά μια ποι­η­τι­κή παρου­σία οπωσ­δή­πο­τε αντι­συμ­βα­τι­κή και αιρε­τι­κή που δεν αρκεί, κακά τα ψέμα­τα, μία παρά­γρα­φος για να ανα­δεί­ξει τη σπου­δαιό­τη­τα της. Θα αρκε­στού­με σε αυτά για την ώρα, παρα­θέ­το­ντας δύο ποί­η­μα­τα όπως τα αλιεύ­σα­με από το λογο­τε­χνι­κό ιστο­λό­γιο Το Κόσκι­νο:

Ορυ­μα­γδός 

Κάθο­μαι και χαζεύω το τασάκι
ώρες ώρες
Φορ­τω­μέ­νο με σκέψεις
κι απο­τσί­γα­ρα καθώς είναι,
θυμί­ζει χωματερή
ή νεκρο­τα­φείο
Καμιά φορά ρίχνω
λίγο νερό,
ίσως για να σιγουρευτώ
ότι έσβη­σαν οι καύτρες
ίσως για να μην ενοχλεί
η μυρω­διά της αποσύνθεσης

 ***

 Σκή­πτρο και λύρα

 “Ἄσε τὰ γύναια καὶ τὸ μαστροπὸ
Λαό σου, Ρῶμε Φιλύρα.
Σὲ βάρα­θρο πέφτο­ντας ἀγριωπό,
κρά­τη­σε σκῆπτρο καὶ λύρα.”

Κώστας Καρυω­τά­κης
“Υπο­θή­και”

Εκεί ψηλά ελπί­ζω να γρά­φεις στί­χους και νότες
Ξύπνιος από τη νύστα του βρα­χνά καταλύτη
Ελεύ­θε­ρος καβα­λά­ρης στων ονεί­ρων τα μήκη
με αερι­κά και νεράι­δες συνταξιδιώτες

 Εκεί δε θα σε κυνη­γούν πια για τις επωμίδες
θα έχεις γλυ­τώ­σει από τα τετρά­κρυα χιόνια
Απέ­να­ντι στο λογι­κό θα ‘βαλες ωτασπίδες
ώστε να μην έχει δαι­μό­νια και τελώνια

Εφηύ­ρες τελι­κά κεί­νο ‘κει το παυσώδυνο
για το βάσα­νο του χρό­νου, τον βαρύ κασμά,
που θα ‘κανε το ρυθ­μό τού κόσμου πιο ρόδινο;

Να περι­γρά­φεις με ρίμα, τον ουρά­νιο μπασμά
Εσύ, χορευ­τής του θεϊ­κού ρυθ­μού υποφήτης
Τα ψηλά να μαγεύ­ει της τέχνης σου η βαθύτις

Ο Αντρέ­ας Κολ­λια­ρά­κης (Αθή­να, 1982) είναι επί­σης ένας νέος ποι­η­τής με έντο­νες υπαρ­ξια­κές, κοι­νω­νι­κές και καλ­λι­τε­χνι­κές ανη­συ­χί­ες κι ένα άνθρω­πο που ανα­ζη­τά την ομορ­φιά μέσα στην καθη­με­ρι­νό­τη­τα. Δημιουρ­γός με βαθύ ερευ­νη­τι­κό πνεύ­μα και με αγά­πη στον άνθρω­πο προ­σπα­θεί μέσα από διά­φο­ρες καλ­λι­τε­χνι­κές ανα­ζη­τή­σεις να εκφρά­σει την επο­χή μας σε συνάρ­τη­ση με τον εαυ­τό του και το κοι­νω­νι­κό περι­βάλ­λον. Έχει εκδώ­σει ΄δυο βιβλία μέχρι σήμε­ρα: τα Καθα­ρά σεντό­νια (αυτο­έκ­δο­ση, Αθή­να, 2014) και τη Χαρα­μά­δα (εκδ. Οσε­λό­τος, 2018). Η ποί­η­ση του κι ιδιαί­τε­ρα τα  μικρού σχή­μα­τος και λιτής αλλά πλού­σιας συναι­σθη­μα­τι­κής έκφρα­σης ποι­ή­μα­τα του, απο­τε­λούν μικρές βόμ­βες οργής αλλά και μπα­λό­νια δημιουρ­γί­ας και χαράς. Πίσω από κάθε λέξη και στί­χο κρύ­βε­ται και εμφα­νί­ζε­ται μια φωτιά ικα­νή να κάψει τα σκου­πί­δια της κοι­νω­νι­κής αναλ­γη­σί­ας, μια πνοή ικα­νή να σαρώ­σει όλες τις κοι­νω­νι­κές αβε­βαιό­τη­τες. Ο έρω­τας έχει βασι­κό ρόλο στην ποί­η­ση του, επί­σης. Ο έρω­τας και κυρί­ως η ερω­τι­κή μονα­ξιά και απου­σία. Απέ­να­ντι σε αυτό το βαθύ κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα ο ποι­η­τής διεκ­δι­κεί να αγα­πή­σει ξανά και να τον αγα­πή­σουν, καί­γε­ται από τη φλό­γα της πλη­γής, φλερ­τά­ρει με κρί­σεις πανι­κού, θυσιά­ζε­ται και έρχε­ται ξανά μπρο­στά μας για να επι­κοι­νω­νή­σει μαζί και για να μας χαρί­σει τις ιστο­ρί­ες του σε καθα­ρά σεντό­νια, δηλα­δή με το βιβλίο της ψυχής του ανοι­χτό, αγνό, χωρίς να στα­μα­τά μπρο­στά σε εμπό­δια και σε προκαταλήψεις.

κλαυθ­μώ­νος 

σαβ­βά­το βρά­δυ με απου­σί­ες θεσμικές
γκρί­ζα πολύ­χρω­μα φώτα
συμπλη­ρώ­νω τα κενά με λέξεις
ένας κιτς εσταυ­ρω­μέ­νος ανά­σκε­λα στο ηρώδειο
με απω­θεί
παρά­στα­ση ρηχή
θα βρε­θού­με κάπου απόψε;
ουρά­νιο τόξο η κλαυθμώνος
μια κλού­βα απέ­να­ντι από τη στά­ση μου
φλερ­τά­ρω κρί­σεις πανι­κού και τις ρίχνω

 13/6/2015

 ***

 επο­χές 

οι επο­χές της βίας
του σπίρ­του μου φωτιά
νεκρά, μικρά, γατιά
και λέξεις σε βιβλία
οι επο­χές στη βία
του γέλιου μου η ηχώ
σε φρέ­αρ πια ρηχό
του γάτου μου η λεία
οι επο­χές της βίας
φθαρ­μέ­νες αγκαλιές
του ονεί­ρου μου φωλιές
μαμές της ιστορίας

7/12/2014

Οι γυναί­κες ποι­ή­τριες έχουν επί­σης τη θέση τους στο αφιέ­ρω­μα μας, οι οποί­ες ανα­δει­κνύ­ουν ότι οι γυναί­κες ισό­τι­μα με τους άντρες ποι­η­τές (ή και ακό­μα καλύ­τε­ρα, για­τί όχι) μπο­ρούν να ανα­δεί­ξουν τις κρυμ­μέ­νες πλευ­ρές του ανθρώ­πι­νου ψυχι­σμού, τους υπαρ­ξια­κούς και κοι­νω­νι­κούς μας φόβους, εξε­ρευ­νώ­ντας (και στη­λι­τεύ­ο­ντας κατά περί­πτω­ση) τις αιτί­ες της κοι­νω­νι­κής αδι­κί­ας και της κατα­πί­ε­σης ή επι­κοι­νω­νώ­ντας, πάλι κατά περί­πτω­ση, με τις αγω­νί­ες της ζωής, με τα προ­σω­πι­κά τους όνει­ρα και τις ελπί­δες τους. Σε άλλες περι­πτώ­σεις ασχο­λού­νται και με τον άντρα, ως σύντρο­φο και ερα­στή ή ως δυνά­στη ή με τον απο­τυ­χη­μέ­νο, χωρίς αντα­πό­κρι­ση έρω­τα, χωρίς να υπο­κύ­πτουν σε γλυ­κα­νά­λα­τους ρομα­ντι­σμούς, απο­δο­μώ­ντας, ηθε­λη­μέ­να ή αθέ­λη­τα, το στε­ρε­ό­τυ­πο της ροζ συγγραφέως.

Συγκε­κρι­μέ­να, η νέα γενιά ποι­η­τριών έχει να μας δώσει πολ­λά, τόσο στην ίδια την ποί­η­ση ως τέχνη και τρό­πο έκφρα­σης, όσο και στην κατα­νό­η­ση του κόσμου μας, πολ­λές φορές καλύ­τε­ρα και από κάποιον άντρα ποι­η­τή και δημιουρ­γό. Η ηθο­ποιός Πελα­γία Φυτο­πού­λου (1972), η οποία γεν­νή­θη­κε και μεγά­λω­σε στην Κατε­ρί­νη, απο­τε­λεί μια τέτοια περί­πτω­ση ποι­ή­τριας, με έντο­νη δυνα­μι­κά δρα­μα­τι­κή και λυρι­κή έκφρα­ση στην ποί­η­ση της, που όπως σημειώ­νει και ο Νίκος Κατσια­ού­νης σε παρέμ­βα­ση του στο περιο­δι­κό «Βαβυ­λω­νία», έρχε­ται να δια­τα­ρά­ξει (με τα ποι­ή­μα­τά της) με άμε­σο τρό­πο την κανο­νι­κό­τη­τα της καθη­με­ρι­νής ζωής. Δια­βά­ζου­με, για παρά­δειγ­μα, στο ποί­η­μα της «Κού­κος» από την ομώ­νυ­μη συλ­λο­γή (που απο­τε­λεί το δεύ­τε­ρο βιβλίο της μετά από Το ραβδί των Καλι­καν­τζά­ρων (εκδ. Ίαμ­βος, 2012)) που κυκλο­φο­ρεί από τις εκδό­σεις «Θρά­κα»:

στη ζωή μου
δε θέλη­σα ν’ αφήσω
|κάτι
πίσω
ούτε στε­ριά
ούτε θάλασ­σα
τα βρά­δια μοναχά
ένα μονό­γραμ­μα στα χεί­λη μου
σαλεύ­ει
μικρό κήτος εκπαιδεύει
τη βρο­χή μου
μια φτε­ρού­γα Διόσκουρη
ανε­μί­ζει
στο ύστε­ρο της τύχης
που ξέχα­σα να κουρντίσω
οι τρό­φι­μοι με λένε
Κού­κο
για­τί περ­νώ πρόστυχα
τον τοί­χο
τους δια­σκε­δά­ζει έπειτα
ένας χωρι­κός να μελοποιεί
την αδιάλ­λα­κτη ανυ­παρ­ξία μου
ένα βαλ­σά­κι του ’30
εγώ τους λέω παραμύθια
για να μ’ ευχα­ρι­στή­σουν οι αθεόφοβοι
κατου­ρά­νε τις αλυ­σί­δες τους
να γίνει το ποδά­ρι τους
κυπα­ρίσ­σι σκαλιστό
να ’χω κι εγώ
κάπου να κλάψω
στις ντου­ζιέ­ρες μοι­ρά­ζουν σταυρουδάκια
και οι ψεί­ρες σαλιώ­νουν τα καρφιά

 ενώ στο ποί­η­μα Γενι­κή Απο­χαι­ρε­τι­σμού διαβάζουμε:

Εδώ στον ουρα­νό έχου­με απ’ όλα
Κανέ­να παράπονο
Οι καλό­γριες πετάνε
Κανείς δεν κλει­δώ­νει την ομορφιά
Ζού­με χωρίς κεφάλι
Οι αυτο­κτο­νί­ες λιγόστεψαν
Πεθαί­νου­με κανονικά

Με υπο­χρέ­ω­σαν να κάνω διαθήκη
Σου άφη­σα μια κλω­στή απ’ το γέλιο μου

Με απέ­συ­ραν βιαστικά

 Η Ρω Δέλ­τα είναι επί­σης μια ποι­ή­τρια της νέας γενιάς, με αιχ­μη­ρή και καυ­στι­κή, ποι­η­τι­κή γρα­φή, στην “παρά­δο­ση” της Κατε­ρί­νας Γώγου – χωρίς να μένει σε μια στεί­ρα όσο κι ανώ­φε­λη αντι­γρα­φή, που δεν συμ­βι­βά­ζε­ται με τίπο­τα περισ­σό­τε­ρο από το από­λυ­το, δηλα­δή με την κοι­νω­νι­κή και προ­σω­πι­κή ελευ­θε­ρία, τόσο τη δική της, όσο και της κοι­νω­νί­ας γενι­κό­τε­ρα, φωνή υψώ­νο­ντας γεν­ναία απέ­να­ντι σε κάθε υπο­κρι­σία, απέ­να­ντι σε κάθε καθω­σπρε­πι­σμό, υπε­ρα­σπί­ζο­ντας την αλή­θεια με κάθε τρό­πο αξιο­ποιώ­ντας τη δύνα­μη μιας ποί­η­σης που δεν είναι απλά καταγ­γελ­τι­κή αλλά ανε­ξάρ­τη­τη, δύνα­μη δημιουρ­γί­ας. Όπως ακρι­βώς στο ποί­η­μά της «Ανε­ξι­χνί­α­στες δολο­φο­νί­ες» που θα βρού­με στην ποι­η­τι­κή της συλ­λο­γή «(Τα) (Αν)επίκαιρα» από τις εκδό­σεις «Ωκε­α­νί­δα»:

Σκο­τώ­στε τους γονείς των ποι­η­τών, λοιπόν,
τους αγα­πη­μέ­νους, τις ιδιαί­τε­ρές τους σχέσεις
δολο­φο­νή­στε και τους ίδιους αργότερα,
όταν, τους απο­δυ­να­μώ­σε­τε και τους μολύ­νε­τε ανεπιστρεπτί
τις άμυ­νες εξου­δε­τε­ρώ­στε ύπου­λα, αδιόρατα…

 ποιος ανό­η­τος και λιγό­ψυ­χος πίστε­ψε ότι η αλήθεια
στα­μα­τά­ει
με ηχη­ρές απου­σί­ες και κομ­μέ­νες γλώσσες
ή ίσως και ξερι­ζω­μέ­νες καρδιές,
κορ­μιά άψυχα;

 Η Κατε­ρί­να Ζησά­κη (Λάρι­σα, 1984), και με την οποία θα κλεί­σου­με το πρώ­το μέρος της παρου­σί­α­σης, ζει κι εργά­ζε­ται στην Αθή­να, είναι άλλη μία ποι­ή­τρια που με την αιχ­μη­ρή και σκο­τει­νή, σχε­δόν ακρο­βα­τι­κή γρα­φή της ‚τολ­μά να εκφρά­σει μια ριζο­σπα­στι­κή γλώσ­σα, η οποία δεν μένει σε μια στεί­ρα καταγ­γε­λία αλλά το προ­χω­ρά­ει και λίγο παρα­πά­νω, προ­τεί­νο­ντας ίσως και μια εικό­να και στά­ση ζωής, επι­θε­τι­κή και οπωσ­δή­πο­τε ασυμ­βί­βα­στη. Ποι­ή­μα­τα της έχουν δημο­σιευ­τεί σε περιο­δι­κά και ιστό­το­πους. Συμ­με­τέ­χει στη συντα­κτι­κή ομά­δα του περιο­δι­κού Μαν­δρα­γό­ρας, απ’ τις εκδό­σεις του οποί­ου κυκλο­φό­ρη­σαν το 2014 οι “Ιστο­ρί­ες απ’ το ονει­ρο­σφα­γείο”, στην τελι­κή λίστα για Κρα­τι­κό Βρα­βείο Πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νου συγ­γρα­φέα. Η “μισέ­ρη­μος” είναι η δεύ­τε­ρη ποι­η­τι­κή της συλλογή.

Παρα­θέ­του­με σχε­τι­κά δύο ποι­ή­μα­τα, ένα από την πρώ­τη της συλ­λο­γη κι ένα που δημο­σιεύ­τη­κε στο τεύ­χος 8 του περιο­δι­κού “Θρά­κα” (Καλο­καί­ρι, 2017):

της απερ­για­κής κινητοποίησης

βρέ­χει
συνέ­χεια βρέχει
και δε μπο­ρού­με μια απερ­γία της προκοπής
χωρίς ομπρέ­λες και βρα­χνούς τηλεβόες
συνέ­χεια βρέχει
σκυ­φτοί να μην μπαί­νουν στα­γό­νες στα μάτια
μην πουν πως δακρύσαμε
λυγί­σα­με κι ακό­μα δεν άρχι­σε το πάρτυ
στους δρό­μους κάθε μέρα πιο πολλοί
μ’ ότι έχου­με από σκεπάσματα
χαρ­τό­κου­τα κι ένα ποτή­ρι για ψιλά
όπως και να γρα­φτεί το ΠΕΙΝΑΟ φοβόμαστε
κι ούτε μια απεργία

η μάνα λέει μας κοστί­ζει φαΐ για τρεις μέρες
ο πατέ­ρας παλιός δεξιός πού να τρέχει
συνέ­χεια βρέχει
πονά­ει η φωνή μας
τη χρω­μα­τί­σα­με να δυναμώσει
μα εκεί­νη τίποτα
ψελ­λί­ζει μόνο
τελευ­ταία φωνή­ε­ντα σε συν­θή­μα­τα έτοιμα
ούτε που τα πιστεύ­ει πια
έτσι για τη συνήθεια
για την εκτό­νω­ση και πάλι μέσα
σαν τελε­τουρ­γι­κό παλιό
εκκλη­σια­σμός την κυριακή
άοπλοι δον κιχώ­τες και προφανώς
ο βασι­λιάς είναι γυμνός και ΠΕΙΝΑΟ
τόσο αλή­θεια που άγο­νη πια
και βρέ­χει συνέ­χεια βρέχει
αν είχε ήλιο του­λά­χι­στο θα κάνα­με τη βόλ­τα μας
θα βλέ­πα­με και φίλους
τα εργο­στά­σια έκλεισαν
ποια απερ­γία
η πόλη κοιμάται
σιγά με τους κρό­τους σας
τώρα που συνη­θί­σα­με τους πόνους
απερ­γού­με απ’ τη ζωή
κι όλο βρέχει

 ***

 ο πεθα­μέ­νος ποιητής

 ο πεθα­μέ­νος ποι­η­τής βρί­σκε­ται ακόμα
μες στο συρ­τά­ρι του γρα­φεί­ου του
πάνω απ’ τις κόλλες
πίσω απ’ τη φού­ντα (της ουράς της γάτας του)
και δίπλα απ’ το περίστροφο
που είχε ξεσκο­νί­σει κάπο­τε ν’ αυτοκτονήσει
μα τον πρό­λα­βε το γήρας

τι λέτε ρε
ο πεθα­μέ­νος ποι­η­τής χορεύ­ει μες στο στό­μα σου
κάθε που ουρλιάζεις
κάθε που “σύντρο­φοι”
κάθε που “κι άλλο κι άλλο κι άλλο”
ξαπλώ­νει μέσα στο δέρ­μα που γδέρνουν
τα νύχια σου γιορ­τά­ζο­ντας ή πενθώντας
σέρ­νει τις σόλες των παπου­τσιών σου
κάθε που τρι­γυρ­νάς χαμένος

 ο ποι­η­τής
ο πεθα­μέ­νος
μια απού­σα παρου­σία ζωντανή
φάντα­σμα μες στο σώμα
και πού και πού σκου­ντά­ει τον γραφιά
που μέσα στο συρ­τά­ρι του γρα­φεί­ου του
βρί­σκε­ται ακόμα

(συνε­χί­ζε­ται)

_______________________________________________________________________________________________________