Ποιος κυβερνά την Κούβα; (Α΄ μέρος)

Γρά­φει η Νατά­σα Τερ­λε­ξή //

Το άρθρο που ακο­λου­θεί είναι το πρώ­το από μια «σει­ρά» που προ­βλέ­πε­ται να φτά­σει τα 6 περί­που κεί­με­να. Το εγχεί­ρη­μα αυτό προ­κύ­πτει από τη συμ­με­το­χή στην 45η Ευρω­παϊ­κή Μπρι­γά­δα αλλη­λεγ­γύ­ης με την Κού­βα (βλ. σχε­τι­κό άρθρο της Λου­κί­ας Κων­στα­ντί­νου στο Ατέ­χνως 8 Αυγού­στου). Στό­χος είναι να μοι­ρα­στώ το υλι­κό που προ­σφέ­ρει μια τέτοια συμ­με­το­χή, εμβα­θύ­νο­ντας παράλ­λη­λα στην ιστο­ρία της κου­βα­νι­κής εμπει­ρί­ας οικο­δό­μη­σης του σοσια­λι­σμού. Θα προ­σπα­θή­σω στο οδοι­πο­ρι­κό αυτό να στα­θώ σε λιγό­τε­ρο γνω­στές πτυ­χές της κου­βα­νι­κής επα­νά­στα­σης: τη διοί­κη­ση, την παρα­γω­γή, την καθη­με­ρι­νό­τη­τα, τις σημε­ρι­νές προκλήσεις. 
Προ­βλέ­πε­ται να ακολουθήσουν:
―Για­τί είναι παντού ο Χοσέ Μαρ­τί; Η Ιστο­ρία στην κου­βα­νι­κή καθημερινότητα
―Τρεις συνε­ται­ρι­σμοί και μία κομ­μώ­τρια: Η πάλη για την αύξη­ση του βιο­τι­κού επι­πέ­δου του λαού σε συν­θή­κες απο­κλει­σμού και παγκό­σμιας καπι­τα­λι­στι­κής κρίσης
― «Και αν αύριο αρθεί το εμπάρ­γκο;»: Ο Ραούλ Καπό­τε συζη­τά με μπριγαδίστες
―Ο πολι­τι­σμός και η ψυχή της επανάστασης
―Μαθή­μα­τα για την αλλη­λεγ­γύη από την Τουρ­κι­κή απο­στο­λή: Κου­βε­ντιά­ζο­ντας με τη Σέλ­ντα και τον Τζαν από τον σύν­δε­σμο αλλη­λεγ­γύ­ης με την Κού­βα «Χοσέ Μαρ­τί» στην Άγκυρα

***

Ποιος κυβερ­νά την Κούβα;
‑Η Λαϊ­κή Εξου­σία (Poder Popular) στην Αρτε­μί­σα, μια κωμό­πο­λη της δυτι­κής Κούβας
‑Οι Επι­τρο­πές Υπε­ρά­σπι­σης της Επα­νά­στα­σης (CDR) στην Πλά­για Χιρόν (και η παλ­λαϊ­κή άμυνα)
Α΄ μέρος

Τέσ­σε­ρα πούλ­μαν με μέλη της ευρω­παϊ­κής μπρι­γά­δας έχου­με κατα­φτά­σει Σάβ­βα­το 11 Ιού­λη για να γνω­ρί­σου­με αυτό που Κου­βα­νοί ονο­μά­ζουν Poder Popular (Ποδέρ Ποπου­λάρ = Λαϊ­κή Εξου­σία) στην Αρτε­μί­σα, μια πόλη 83 χιλιά­δων κατοί­κων στη δυτι­κή Κούβα.

Τυπι­κά θα μπο­ρού­σε να σκε­φτεί κανείς ότι πρό­κει­ται για το δημο­τι­κό συμ­βού­λιο, τον δήμαρ­χο και τα όργα­να της τοπι­κής αυτο­διοί­κη­σης. Είμα­στε όμως στην Κούβα.

Στην αίθου­σα μας περι­μέ­νουν όρθιοι οι εκλεγ­μέ­νοι αντι­πρό­σω­ποι του δήμου αυτού. Παίρ­νει τον λόγο για να μας καλω­σο­ρί­σει ο αντι­πρό­ε­δρος της ΡΡ (η πρό­ε­δρος λεί­πει στην Αβά­να). Θα έλε­γε κανείς ότι πρό­κει­ται για τον αντι­δή­μαρ­χο. Είμα­στε όμως στην Κού­βα. Τον ακούμε:

«Ο θεσμός της Poder Popular στη­ρί­ζε­ται στο 1ο άρθρο του συντάγ­μα­τος της Κού­βας που είναι ένα ανε­ξάρ­τη­το σοσια­λι­στι­κό κρά­τος των εργα­ζο­μέ­νων. Στό­χο έχει την εμπλο­κή ολό­κλη­ρης της κοι­νω­νί­ας στη λήψη των απο­φά­σε­ων. Ως θεσμός εφαρ­μό­ζε­ται για πρώ­τη φορά το 1976. Είναι άλλο ένα από τα κοι­νω­νι­κά επι­τεύγ­μα­τα της επα­νά­στα­σης. Όπως δηλα­δή, τα όσα έχου­με κατα­φέ­ρει στους τομείς της παι­δεί­ας, της υγεί­ας, του πολι­τι­σμού, της ασφά­λειας. Η εγγύ­η­ση ότι θα δια­τη­ρη­θούν αυτές οι κατα­κτή­σεις μέσα από τους μετα­σχη­μα­τι­σμούς που έχου­με ανα­λά­βει από το 2011, ο κύριος θεσμός που πρέ­πει να δια­φυ­λά­ξου­με και να ενι­σχύ­σου­με είναι η Poder Popular.

Εκλέ­γε­ται ένας αντι­πρό­σω­πος ανά 660 περί­που εκλο­γείς, όπου δικαί­ω­μα ψήφου έχουν όλοι από 16 χρο­νών και πάνω. Η θητεία του καθε­νός είναι 2,5 χρό­νια. Κεντρι­κή μας μέρι­μνα είναι τα προ­βλή­μα­τα της κοι­νό­τη­τας. Έχου­με άμε­ση επα­φή με τις οικο­γέ­νειες που εκπρο­σω­πού­με. Επι­σκε­πτό­μα­στε τις οικο­γέ­νειες που αντι­με­τω­πί­ζουν προ­βλή­μα­τα. Κάνου­με ‘προ­λη­πτι­κή’ δου­λειά μετα­ξύ των νέων. Δύο φορές το χρό­νο δίνου­με το λόγο, σε συνε­λεύ­σεις των εκλο­γέ­ων μας, για ό,τι έχου­με κάνει, για τις λύσεις που έχου­με δώσει στα θέμα­τα που μας έχουν τεθεί. Σε αυτές τις συνε­λεύ­σεις η κοι­νό­τη­τα μπο­ρεί να μας ανα­κα­λέ­σει εάν δεν έχου­με αντα­πο­κρι­θεί στα καθή­κο­ντα που μας τέθη­καν. Εκλέ­γο­νται άτο­μα που χαί­ρουν εκτί­μη­σης στην τοπι­κή κοι­νω­νία, είτε είναι μέλη του ΚΚ είτε όχι.

Εμείς είμα­στε η πρω­το­βάθ­μια ΡΡ. Μετα­ξύ ημών, οι ψηφο­φό­ροι εκλέ­γουν εκπρο­σώ­πους σε επί­πε­δο επαρ­χί­ας και σε εθνι­κό επί­πε­δο. Από εμάς ορι­σμέ­νοι είναι εκπρό­σω­ποι της περιο­χής στην εθνοσυνέλευση.

Δημο­κρα­τία σημαί­νει εξου­σία λαϊ­κή. Όπως έχει πει ο Φιντέλ, ανά­με­σα σε ανθρώ­πους που δεν είναι ίσοι κοι­νω­νι­κά, χωρίς κοι­νω­νι­κή δικαιο­σύ­νη δηλα­δή, δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει δημο­κρα­τία. Η δημο­κρα­τία χρειά­ζε­ται αντι­προ­σώ­πευ­ση, αλλά πάνω απ’ όλα προ­ϋ­πο­θέ­τει τη συμμετοχή.»

Στη συνέ­χεια προ­βλή­θη­καν σλάιντς απει­κο­νί­ζο­ντας τους κύριους τομείς υπευ­θυ­νό­τη­τας της τοπι­κής ΡΡ: Έχει την επο­πτεία της οικο­νο­μι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας και των υπη­ρε­σιών που εξυ­πη­ρε­τούν της ανά­γκες των κατοί­κων της περιο­χής, των εκπαι­δευ­τι­κών ιδρυ­μά­των, των ιδρυ­μά­των υγειο­νο­μι­κού ενδια­φέ­ρο­ντος, των έργων υπο­δο­μής, μετα­ξύ άλλων: Από τους φούρ­νους και τις αγο­ρές ως τον ραδιο­φω­νι­κό σταθ­μό, τους κινη­μα­το­γρά­φους και τις πολυκλινικές.

Τώρα παίρ­νουν τον λόγο απλοί αντι­πρό­σω­ποι να μιλή­σουν για την εμπει­ρία τους, δίνο­ντάς μας μια γεύ­ση της καθη­με­ρι­νής λει­τουρ­γί­ας του θεσμού αυτού.

Ο Κάντιο (21 χρό­νια εκπρό­σω­πος, φέτος πρώ­τη φορά βρέ­θη­κε και στην επαρ­χια­κή βου­λή) εξη­γεί ότι «Μία φορά την εβδο­μά­δα βλέ­που­με τον λαό. Προ­ω­θού­με τα προ­βλή­μα­τα που μας ανα­φέ­ρουν στους αρμό­διους φορείς, όπου κι αν βρί­σκο­νται. Ελέγ­χου­με, σε συνερ­γα­σία με τον λαό, τις υπη­ρε­σί­ες που παρέ­χο­νται στην κοι­νό­τη­τά μας. Για παρά­δειγ­μα, είχα­με μια καταγ­γε­λία ότι η φρο­ντί­δα στην τοπι­κή μας κλι­νι­κή δεν ήταν σωστή. Δημιουρ­γή­σα­με μια επι­τρο­πή από τη γει­το­νιά να διε­ρευ­νή­σει το θέμα, που έπρε­πε να κάνει μια ανα­φο­ρά για την πάμε παρα­πά­νω με ορι­σμέ­νες συστά­σεις. Όλα αυτά, βέβαια, γίνο­νται στον προ­σω­πι­κό μας χρό­νο, μετά τη δου­λειά του καθέ­να, το Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο, κλπ. Εγώ, για παρά­δειγ­μα είμαι εκπαιδευτικός.

Εκτός από τέτοιες δρα­στη­ριό­τη­τες στο επί­πε­δο της τοπι­κής συνέ­λευ­σης της περιο­χής μας, συμ­με­τέ­χου­με και στο συμ­βού­λιο των αντι­προ­σώ­πων της Poder Popular στο δημο­τι­κό επί­πε­δο. Εμείς η δημο­τι­κή PP, για παρά­δειγ­μα, απο­φα­σί­ζου­με για το ποιος ή ποια θα είναι διευ­θυ­ντής των υπη­ρε­σιών δημό­σιας υγεί­ας. Μπο­ρού­με να αντι­κα­τα­στή­σου­με κρα­τι­κούς λει­τουρ­γούς στο δημο­τι­κό επί­πε­δο αλλά και στο επί­πε­δο της επαρ­χί­ας. Εγώ είμαι δάσκα­λος, άλλοι είναι αγρό­τες, δια­νο­ού­με­νοι, εργά­τες, συντα­ξιού­χοι. Όταν συνα­ντιό­μα­στε κάθε μήνα για να ανα­λύ­σου­με τα προ­βλή­μα­τα του δήμου, συμ­με­τέ­χουν και αντι­πρό­σω­ποι των μαζι­κών οργα­νώ­σε­ων, όπως της Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών Κού­βας. Όταν μαζευό­μα­στε, είμα­στε πράγ­μα­τι ένα αντι­προ­σω­πευ­τι­κό σώμα.»

Ο Λάζα­ρο μας μίλη­σε για το έντο­νο πρό­βλη­μα που υπήρ­χε στην περιο­χή του με τα κανά­λια απο­φο­ράς υδά­των, αφό­του υπερ­χεί­λι­σαν με τον τελευ­ταίο τυφώ­να. «Το συζη­τή­σα­με και το λύσα­με στον δήμο. Τώρα έχου­με κανο­νι­κή αποχέτευση».

Ο Χού­λιο Σέσαρ από τη Λα Ματίλ­ντε εκλέ­γε­ται για δεύ­τε­ρη φορά. «Πέρ­σι ανα­λο­γού­σαν στην περιο­χή μας επι­δο­τή­σεις για να μπο­ρέ­σει ο κόσμος να ανα­και­νί­σει τις υδραυ­λι­κές εγκα­τα­στά­σεις στα σπί­τια. Μαζί με την τοπι­κή συνέ­λευ­ση μπο­ρέ­σα­με να διο­χε­τεύ­σου­με τους πόρους αυτούς εκεί που υπήρ­χε πραγ­μα­τι­κή ανά­γκη. Χρειά­ζε­ται μια διαρ­κής επα­φή ανά­με­σα στον εκπρό­σω­πο και την κοινότητα.»

Απα­ντώ­ντας σε σχε­τι­κή ερώ­τη­ση ο Ερνέ­στο εξη­γεί ότι «το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα παί­ζει καθο­δη­γη­τι­κό ρόλο στην κου­βα­νι­κή κοι­νω­νία. Θέτει προ­τε­ραιό­τη­τες με βάση τη λαϊ­κή θέλη­ση. Επι­πλέ­ον, για να γίνει κανείς μέλος του κόμ­μα­τος, πρέ­πει να τον/την προ­τεί­νουν οι συνά­δελ­φοί του εκεί όπου εργά­ζε­ται. Κόμ­μα και ΡΡ έχουν δια­φο­ρε­τι­κούς ρόλους. Το κόμ­μα δεν θέτει υπο­ψή­φιους για την ΡΡ. Η επι­λο­γή των υπο­ψη­φί­ων γίνε­ται μέσα από τοπι­κές λαϊ­κές συνε­λεύ­σεις. Ωστό­σο, στη δια­δι­κα­σία λήψης απο­φά­σε­ων έχουν μεγά­λο βάρος οι προ­τε­ραιό­τη­τες που βάζει το Κόμ­μα, λόγω του κύρους που έχει.»

Η ΡΡ της Αρτε­μί­σα απαρ­τί­ζε­ται από 116 εκπρο­σώ­πους, από τους οποί­ους οι 70 είναι μέλη του ΚΚ της Κού­βας και 8 της οργά­νω­σης νεο­λαί­ας. Γυναί­κες είναι το 41.6%.

Άλλες ερω­τή­σεις από τα μέλη της μπρι­γά­δας επι­κε­ντρώ­θη­καν στη σχέ­ση κεντρι­κού οικο­νο­μι­κού σχε­δια­σμού με την ‘τοπι­κή αυτο­διοί­κη­ση’: Ποιους πόρους έχει στη διά­θε­σή της για τον δήμο; Πώς συμ­βι­βά­ζο­νται αυτές οι ευρεί­ες δικαιο­δο­σί­ες με τον κεντρι­κό σχε­δια­σμό της οικονομίας;

Εξη­γεί ο αντι­πρό­ε­δρος της ΡΡ: «Ο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός μας έχει 2 πηγές. Πρώ­τον από τον κεντρι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό του κρά­τους, αυτό που ανα­λο­γεί στον δήμο μας. Δεύ­τε­ρον, παίρ­νου­με το 1% ως φορο­λο­γία από όλες τις επι­χει­ρή­σεις που δρα­στη­ριο­ποιού­νται τοπι­κά, όπως και από τους αυτοαπασχολούμενους».

Στην Κού­βα ο απλός εργα­ζό­με­νος και ο αγρό­της δεν φορο­λο­γού­νται, φυσι­κά. Φορο­λο­γού­νται οι μη κρα­τι­κές επι­χει­ρή­σεις, κυρί­ως συνε­ται­ρι­σμοί και όποιες επι­χει­ρή­σεις εμπλέ­κουν ξένο κεφά­λαιο, καθώς και οι εργα­ζό­με­νοι σε αυτές.

Ετού­τοι οι αντι­πρό­σω­ποι της βάσης –της γει­το­νιάς θα λέγα­με–, δεν είναι «ο πάτος της πυρα­μί­δας». Είναι τα θεμέ­λια, μαζί με τις λαϊ­κές συνε­λεύ­σεις στις οποί­ες λογο­δο­τούν, της αντι­προ­σω­πευ­τι­κής δημο­κρα­τί­ας στην Κού­βα. Για παρά­δειγ­μα, οι κατευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές οικο­νο­μι­κών μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων που ψήφι­σε η κου­βα­νι­κή εθνο­συ­νέ­λευ­ση το 2011 ξεκί­νη­σαν να συζη­τιού­νται, έναν χρό­νο νωρί­τε­ρα σε αυτές ακρι­βώς τις λαϊ­κές συνε­λεύ­σεις σε ολό­κλη­ρη τη χώρα, όπου προ­τά­θη­καν πάμπολ­λες τρο­πο­ποι­ή­σεις. Το σύστη­μα της τοπι­κής εκπρο­σώ­πη­σης συν­δέ­ε­ται άρρη­κτα με το επαρ­χια­κό και το εθνι­κό επί­πε­δο. Δεν είναι ξεχω­ρι­στές δομές αλλά μία συμ­με­το­χι­κή πυρα­μί­δα που χτί­ζε­ται από τη γει­το­νιά. Κυρί­ως, όμως, έχει ένα ταξι­κό πρό­ση­μο από γεν­νη­σι­μιού του. Προ­ϋ­πό­θε­ση είναι η ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής ιδιο­κτη­σί­ας και των εκμε­ταλ­λευ­τι­κών τάξε­ων στις πόλεις και στην ύπαιθρο.

Από πού προ­έ­κυ­ψε αυτός ο θεσμός, και για­τί το 1976 και όχι αμέ­σως μετά την επα­νά­στα­ση του 1959;

Η πρώ­τη, πιλο­τι­κή εφαρ­μο­γή της ΡΡ έγι­νε στην επαρ­χία Ματάν­ζας το 1974, για να θεσμο­θε­τη­θεί εθνι­κά 2 χρό­νια αργό­τε­ρα. Στις ομι­λί­ες του Φιντέλ και του Ραούλ τα χρό­νια εκεί­να κατα­γρά­φε­ται το σκε­φτι­κό της επα­να­στα­τι­κής ηγε­σί­ας και προ­σαρ­μο­γές που γίνο­νταν σε κάθε βήμα. «Κάποιοι δεν πίστευαν ότι θα προ­χω­ρού­σα­με σε εκλο­γές. Δεν κάνου­με αυτό το βήμα για τυπι­κούς λόγους, έχει να κάνει με την ουσία της επα­να­στα­τι­κής δημο­κρα­τί­ας και του μαρξισμού-λενινισμού.»1 (1. Φιντέλ Κάστρο, 26 Ιού­λη 1974, Ματάν­σας, στα αγγλι­κά, Our Power is the Power of the Working People, Building Socialism in Cuba, Pathfinder, 1983, σ. 198) Ο Φιντέλ εξη­γεί ότι «Στην αρχή της επα­νά­στα­σης, όταν η τάξη των καπι­τα­λι­στών και των μεγά­λων γαιο­κτη­μό­νων και άλλοι τέτοιοι καπι­τα­λι­στές ακό­μα υπήρ­χαν» δεν θα επι­τρέ­πα­με τέτοιες εκλο­γές όπου ο καθέ­νας μπο­ρεί να εκλε­γεί. […] Αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε την επα­νά­στα­σή μας ως τη δικτα­το­ρία του προ­λε­τα­ριά­του, που αφαι­ρεί τέτοια δικαιώ­μα­τα από τους εκμεταλλευτές.»2 (2.  Ό. π., σ.197) Το 1974 πλέ­ον, έχο­ντας ξεμπερ­δέ­ψει με τους καπι­τα­λι­στές, τους γαιο­κτή­μο­νες και τους παρα­τρε­χά­με­νούς τους, οι Κου­βα­νοί ήμα­σταν πλέ­ον σε θέση να οργα­νώ­σου­με τη δημο­κρα­τι­κή εκπρο­σώ­πη­ση μετα­ξύ ίσων, τη δημο­κρα­τία των εργα­τών και των αγρο­τών. Όχι την ψεύ­τι­κη δημο­κρα­τία ανά­με­σα σε εκμε­ταλ­λευ­τή και εκμε­ταλ­λευό­με­νο, όπως εξη­γεί ο Φιντέλ στην ομι­λία αυτή.

Με την υιο­θέ­τη­ση της ΡΡ στην Αρτε­μί­σα και στη συνέ­χεια δεν θεσμο­θε­τεί­ται απλά ένας εκλο­γι­κός νόμος. Στα νεο­σύ­στα­τα σώμα­τα παρα­δί­δε­ται η δια­χεί­ρι­ση βασι­κών φορέ­ων: από την ελα­φριά βιο­μη­χα­νία, στα τρό­φι­μα, στις υπη­ρε­σί­ες υγεί­ας, μετα­φο­ράς και ενέρ­γειας. «Αυτό είναι το βασι­κό κρι­τή­ριο: κάθε μονά­δα παρα­γω­γής και υπη­ρε­σιών που εξυ­πη­ρε­τεί την κοι­νό­τη­τα –δηλα­δή τη βάση– πρέ­πει να ελέγ­χε­ται από τη βάση. Οι μονά­δες που εξυ­πη­ρε­τούν έναν δήμο πρέ­πει να βρί­σκο­νται κάτω από τον έλεγ­χό του. Όσες εξυ­πη­ρε­τούν μια επαρ­χία, να ελέγ­χο­νται από την επαρ­χία, και όσες εξυ­πη­ρε­τούν το έθνος θα παρα­μεί­νουν στα χέρια του έθνους, θα ελέγ­χο­νται κεντρικά.»3 (3.  Ό.π.,  σ.200). Ο Φιντέλ θα συνε­χί­σει διευ­κρι­νί­ζο­ντας ότι οι κανο­νι­σμοί λει­τουρ­γί­ας μιας κλι­νι­κής π.χ., και άλλων μονά­δων που όπου και να βρί­σκε­ται πρέ­πει να προ­σφέ­ρει ίδιας στάθ­μης υπη­ρε­σί­ες στον λαό θα εξα­κο­λου­θούν να ορί­ζο­νται εθνι­κά. «Το κρά­τος είναι ενιαίο. Το επα­να­στα­τι­κό κρά­τος πρέ­πει να δια­χει­ρί­ζε­ται το κάθε τι, επει­δή έχου­με καταρ­γή­σει τους ιδιο­κτή­τες ατο­μι­κής ιδιο­κτη­σί­ας. Σήμε­ρα ο λαός είναι ο ιδιο­κτή­της, και ο λαός πρέ­πει να δια­χει­ρι­στεί τα πάντα. Είναι αδύ­να­το, όμως, η δια­χεί­ρι­ση αυτή να γίνε­ται σε κεντρι­κή βάση. Πολύ απλά είναι αδύνατο».

Ανα­φε­ρό­με­νος στην κατα­νο­μή των πόρων, ο Φιντέλ εξη­γεί ότι αυτό εξαρ­τά­ται από το επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης κάθε επαρ­χί­ας και δήμου, απο­βλέ­πο­ντας στο ανέ­βα­σμα του επι­πέ­δου των πιο καθυ­στε­ρη­μέ­νων. Και φυσι­κά, «Δου­λεύ­ου­με με αυτά που έχου­με κι να εξη­γού­με στον λαό με ειλι­κρί­νεια τι μπο­ρού­με να κάνου­με και τι όχι»4 (4. Ό.π., σ. 207). Το 1976, για παρά­δειγ­μα, είχε ξεκι­νή­σει ένα χωρίς προη­γού­με­νο πρό­γραμ­μα οικο­δό­μη­σης εγκα­τα­στά­σε­ων δευ­τε­ρο­βάθ­μιας εκπαί­δευ­σης. Οι νέοι ορί­ζο­ντες που είχε ανοί­ξει η επα­νά­στα­ση σήμαι­ναν ότι δεκά­δες χιλιά­δες νέοι μαθη­τές θα απο­φοι­τού­σαν από τα δημο­τι­κά σχο­λεία και έπρε­πε εσπευ­σμέ­να να δημιουρ­γη­θούν γυμνά­σια και λύκεια που ήταν περί­που ανύ­παρ­κτα για τον λαό έως τότε. «Ως εκπρό­σω­ποι πρέ­πει να εξη­γεί­τε με ειλι­κρί­νεια στον κόσμο ότι τα δημο­τι­κά σχο­λεία θα μπο­ρέ­σουν να συντη­ρη­θούν μόνο από τη γει­το­νιά για το επό­με­νο διά­στη­μα. Επεί­γει να στή­σου­με γυμνάσια».5 (5. Ό.π., σ. 207)

Πριν μπο­ρέ­σει η κου­βα­νι­κή επα­νά­στα­ση το 1976 να προ­χω­ρή­σει στην εγκα­θί­δρυ­ση της ΡΡ σε εθνι­κό επί­πε­δο, χρειά­στη­κε: Να κερ­δί­σει την 7άχρονη μάχη ενά­ντια στις αμε­ρι­κα­νο­στή­ρι­κτες αντε­πα­να­στα­τι­κές αντάρ­τι­κες ομά­δες στα βου­νά της, να ανε­βά­σει το γενι­κό μορ­φω­τι­κό επί­πε­δο του λαού πάνω από την 6η τάξη του δημο­τι­κού, να στρα­το­λο­γή­σει εκα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πους σε μαζι­κές οργα­νώ­σεις όπως οι Επι­τρο­πές Υπε­ρά­σπι­σης της Επα­νά­στα­σης, να οργα­νώ­σει πολι­το­φυ­λα­κές σε κάθε χώρο δου­λειάς και γει­το­νιά και να ανα­συ­ντά­ξει το ΚΚ Κούβας.

Όλα αυτά τα καθή­κο­ντα, και πολ­λά άλλα ακό­μη, τα έφε­ρε σε πέρας το κρά­τος χωρίς τους αντι­προ­σω­πευ­τι­κούς θεσμούς της ΡΡ με τη στή­ρι­ξη και την ενερ­γή συμ­με­το­χή της συντρι­πτι­κής πλειο­ψη­φί­ας του εργα­ζό­με­νου λαού. «Δεν μπο­ρεί να θεω­ρη­θεί ότι το επα­να­στα­τι­κό μας κρά­τος δεν ήταν δημο­κρα­τι­κό» εκεί­να τα πρώ­τα 15 χρό­νια μετά την επα­νά­στα­ση, θα εξη­γή­σει ο Ραούλ Κάστρο σε ομι­λία του προς την πρώ­τη φουρ­νιά εκπρο­σώ­πων της ΡΡ το 1974.6 (6. 22 Αυγού­στου 1974, Ό.π.,  σ.221) «Το κρά­τος μας ήταν και είναι ουσια­στι­κό ένα κρά­τος δημο­κρα­τι­κό, ένα κρά­τος των ταπει­νών, για τους ταπει­νούς, από τους ταπει­νούς. Ένα κρά­τος των εργα­τών και για τους εργά­τες.[..] Με αυτούς τους αντι­προ­σω­πευ­τι­κούς θεσμούς, λοι­πόν, δίνου­με στο κρά­τος μιας μια πιο ολο­κλη­ρω­μέ­νη δομή. Τελειο­ποιού­με τη δημο­κρα­τία μας.».7 (7. Ό.π., σ. 222)

Ο Φιντέλ Κάστρο εξη­γεί: «Το κόμ­μα […] καθο­δη­γεί την κοι­νω­νία και το κρά­τος. Το κόμ­μα δεν δια­χει­ρί­ζε­ται το κρά­τος. Το κρά­τος πρέ­πει να το δια­χει­ρί­ζο­νται οι μάζες μέσα από τα όργα­να της Λαϊ­κής Εξουσίας».8 (8. Ό.π., σ. 210)

Μέχρι σήμε­ρα οι διά­φο­ρες βαθ­μί­δες της Ποδέρ Ποπου­λάρ παρα­μέ­νουν όργα­να άσκη­σης της δικτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του με πλα­τιές εξου­σί­ες από την εκπαί­δευ­ση και την υγεία ως τα ταχυ­δρο­μεία και την παραγωγή.

Το Β’ μέρος του “Ποιος κυβερ­νά την Κού­βα” θα είναι αφιε­ρω­μέ­νο στις Επι­τρο­πές Υπε­ρά­σπι­σης της Επα­νά­στα­σης (CDR), τις μαζι­κές οργα­νώ­σεις που ιδρύ­θη­καν από την αρχή της επα­νά­στα­σης. και οργα­νώ­νουν κόσμο σε επί­πε­δο περί­που “οικο­δο­μι­κού τετρα­γώ­νου”.