Σουηδία: Δημοπρατούν τα Σχολεία μαζί με τα κτήρια, τους μαθητές και τους δασκάλους στους Επιχειρηματίες

   Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Η Σχο­λι­κή ‘ελεύ­θε­ρη’ αγο­ρά στη Σου­η­δία συμπλή­ρω­σε ήδη 25 χρό­νια και έχει καθο­ρι­στι­κές συνέ­πειες για το Σου­η­δι­κό εκπαι­δευ­τι­κό σύστη­μα και κατ’ επέ­κτα­ση για την εργα­τι­κή τάξη και τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα. Το μοντέ­λο ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης της Παι­δεί­ας έχει πολ­λές ομοιό­τη­τες με την αντί­στοι­χη ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση της Παι­δεί­ας στην Χιλή.

Έτσι γκρέ­μι­σε η υπο­δο­μή του ενιαί­ου σχο­λεί­ου και η δωρε­άν Παι­δεία που είχε εφαρ­μο­στεί κατά τα πρό­τυ­πα της Λαϊ­κής Δημο­κρα­τί­ας της Γερ­μα­νί­ας από την μεταρ­ρύθ­μι­ση του 1962 του Stellan Arvidson και που είχε φέρει την Σου­η­δία στην κορυ­φή της εκπαί­δευ­σης των καπι­τα­λι­στι­κών χωρών. Σήμε­ρα έχει κατρα­κυ­λή­σει ανά­με­σα στην 20 και στην 30 θέση.

• To 1989 οι Σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες με την στή­ρι­ξη της ψήφου του “αρι­στε­ρού” κόμ­μα­τος απο­φά­σι­σαν την “δημο­τι­κο­ποί­η­ση” των σχο­λεί­ων, παρά τις δια­μαρ­τυ­ρί­ες των Ομο­σπον­διών των διδασκόντων. 
• Οι Δήμοι φορ­τώ­θη­καν τα έξο­δα των σχο­λεί­ων, από την υπο­χρέ­ω­ση ανέ­γερ­σης νέων Σχο­λεί­ων, τα λει­τουρ­γι­κά των κτη­ρί­ων και την σίτι­ση των μαθη­τών μέχρι και την μισθο­δο­σία των διδα­σκό­ντων και άλλων εργα­ζο­μέ­νων που σε μία νύχτα έγι­ναν δημο­τι­κοί υπάλληλοι. 
• Έτσι με την σει­ρά τους τα φόρ­τω­σαν στους δημό­τες με αυξη­μέ­νη τοπι­κή φορο­λο­γία, αφού τα οικο­νο­μι­κά των Δήμων προ­έρ­χο­νται από την φορο­λο­γία των δημο­τών τους με συνο­λι­κό ποσο­στό 20–23% επί του ατο­μι­κού εισοδήματος. 
• Εδώ προ­στί­θε­ται και η φορο­λο­γία της Νομαρ­χί­ας σε ποσο­στό 10–12% επί του εισο­δή­μα­τος, για να ανα­λά­βει την Υγεία και τα Νοσο­κο­μεία, που επί­σης έπα­ψαν να είναι υπό την αιγί­δα του κρά­τους. ‘Ετσι στην Σου­η­δία η μέση φορο­λο­γία ανά εργα­ζό­με­νο είναι γύρω στα 30–35 % ανά­λο­γα στον Δήμο που κατοικείς.
• Το 1992 ψηφί­στη­κε ο νόμος για την δημιουρ­γία Ιδιω­τι­κών Σχο­λεί­ων και Σχο­λι­κής αγοράς.
• Τον ίδιο χρό­νο ψηφί­στη­κε η ελευ­θε­ρία επι­λο­γής των μαθη­τών να δια­λέ­γουν σχο­λείο και έξω από τα διοι­κη­τι­κά όρια του Δήμου τους. Στην περί­πτω­ση αυτή εξα­κο­λου­θούν να παίρ­νουν το σπου­δα­στι­κό επί­δο­μα από τον Δήμο όπου προέρχονται.
• Έτσι ιδρύ­θη­καν τα Ιδιω­τι­κά Σχο­λεία που τα ονόμασαν“Ανεξάρτητα”. Παράλ­λη­λη είναι και η ίδρυ­ση ειδι­κών σχο­λεί­ων, αθλη­τι­κών, μου­σι­κών, ξενό­γλωσ­σων, θρη­σκευ­τι­κών, με ειδι­κές μεθό­δους διδα­σκα­λί­ας κ.α, που δια­σπά την εικό­να του παλιού πετυ­χη­μέ­νου ενιαί­ου σχο­λεί­ου, που ήταν προ­σι­τό και στα παι­διά της εργα­τι­κής τάξης.
• Δόθη­κε ακό­μη η ελευ­θε­ρία στους Δήμους να δημο­πρα­τούν τα Σχο­λεία μαζί με τα κτή­ρια, μαθη­τές, δασκά­λους, λει­τουρ­γι­κά κλπ, με μειο­δο­τι­κό δια­γω­νι­σμό για εξοι­κο­νό­μη­ση πόρων αλλά και από ιδε­ο­λο­γι­κούς λόγους και να τα ανα­λαμ­βά­νουν Ιδιώ­τες Επι­χει­ρη­μα­τί­ες. Στα συγκε­κρι­μέ­να Σχο­λεία οι διδά­σκο­ντες από δημο­τι­κοί υπάλ­λη­λοι γίνο­νται ιδιω­τι­κού δικαίου.

‘Ανεξάρτητα’ Σχολεία και ελεύθερη επιλογή σχολείου.

Μετά από λίγα χρό­νια εφαρ­μο­γής επι­βί­ω­σαν στον αντα­γω­νι­σμό μόνο Σχο­λι­κά Μονο­πώ­λια και αλυ­σί­δες σχο­λεί­ων της ίδιας ιδιο­κτη­σί­ας σε όλη την χώρα.

Η ιδιω­τι­κή σχο­λι­κή αγο­ρά και η ελευ­θε­ρία επι­λο­γής Σχο­λεί­ου έχει κατα­δι­κά­σει τα σχο­λεία της επαρ­χί­ας από όπου μαθη­τές αλλά και οι γονείς τους μετα­κι­νού­νται σε μεγα­λύ­τε­ρες πόλεις για περισ­σό­τε­ρες μορ­φω­τι­κές επιλογές.

Έτσι μειώ­νο­νται τα φορο­λο­γι­κά έσο­δα των μικρών φτω­χών Δήμων της επαρ­χί­ας με συνέ­πεια να κλεί­νουν και να συγ­χω­νεύ­ο­νται τάξεις και σχο­λεία. Καταρ­γού­νται κατευθύνσεις/ειδικότητες και δέσμες, δυσκο­λεύ­ο­νται να βρουν κατάλ­λη­λους δασκά­λους, προ­σλαμ­βά­νουν δασκά­λους χωρίς άδεια εξά­σκη­σης επαγ­γέλ­μα­τος σαν ανα­πλη­ρω­τές με σύμ­βα­ση ενός χρό­νου,  με συνέ­πεια η εκπαι­δευ­τι­κή ποιό­τη­τα να πέφτει συνεχώς.

Σημειώ­νου­με εδώ ότι από το σύνο­λο των 132.000 εκπαι­δευ­τι­κών μόνο οι 73.400 έχουν άδεια εξά­σκη­σης επαγ­γέλ­μα­τος, οι οποί­οι φυσι­κά προ­τι­μούν τα σχο­λεία των μεγά­λων πόλε­ων όπου υπάρ­χουν καλύ­τε­ρες εργα­σια­κές συν­θή­κες και βέβαια μεγα­λύ­τε­ροι μισθοί.

Συγκέ­ντρω­ση δια­μαρ­τυ­ρί­ας ενά­ντια στην ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση κλά­δων της ευημερίας

Μονοπώλια στην παιδεία. Κέρδη σε βάρος της εργατικής τάξης.

Οι εται­ρί­ες που κερ­δί­ζουν τους μειο­δο­τι­κούς δια­γω­νι­σμούς είναι Ανώ­νυ­μες Εται­ρί­ες, οικο­νο­μι­κοί συνε­ται­ρι­σμοί και άλλες μορ­φές ιδιοκτησίας.

Με τερά­στιες δια­φη­μι­στι­κές καμπά­νιες προ­σελ­κύ­ουν νέους μαθη­τές και από άλλους Δήμους, με και­νούρ­γιες κατευ­θύν­σεις και ειδι­κό­τη­τες σπου­δών και εισπράτ­τουν έτσι τα επι­δό­μα­τα περισ­σό­τε­ρων μαθητών.

Δημιουρ­γούν μεγα­λύ­τε­ρη κερ­δο­φο­ρία από την συρ­ρί­κνω­ση του προ­σω­πι­κού, εκπαι­δευ­τι­κών, εργα­ζό­με­νων στις κου­ζί­νες, φυλά­κων κλπ., από την μεί­ω­ση των μισθών όλων των παρα­πά­νω κατη­γο­ριών, καθώς και από την μεί­ω­ση στις δαπά­νες για σχο­λι­κά είδη, ανα­καί­νι­ση των χώρων, σχο­λι­κά γεύ­μα­τα κ.α, δηλα­δή με την υπο­βάθ­μι­ση των εργα­σια­κών σχέ­σε­ων και της ποιό­τη­τας της εκπαίδευσης.

222 εκα­τομ­μύ­ρια κορώ­νες, ή 22,2 εκ. ευρώ, ήταν το κέρ­δος της εται­ρί­ας Acade Media το 2015. Πάνω από 70 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ είναι τα κέρ­δη της τα τελευ­ταία πέντε χρό­νια, χρή­μα­τα που κυριο­λε­κτι­κά «άρπα­ξε» από τα χέρια των μαθη­τών, των εκπαι­δευ­τι­κών και στο τέλος τέλος, της εργα­τι­κής τάξης.

Το “αρι­στε­ρό κόμ­μα” δέχε­ται την ιδιω­τι­κή εκπαί­δευ­ση και ζητά το κέρ­δος αυτών των εται­ριών να μην ξεπερ­νά το 7 % προ­κα­λώ­ντας ειρω­νι­κά χαμό­γε­λα. 

Η φθί­νου­σα πορεία του Σου­η­δι­κού Σχο­λεί­ου σε ποσο­στά . Σωστές απα­ντή­σεις σε εξί­σω­σή δευ­τέ­ρου βαθ­μού σε δια­γνω­στι­κές εξε­τά­σεις στο Πανε­πι­στή­μιο Chalmers

Σχολική μετανάστευση

Στα ‘Ανε­ξάρ­τη­τα’ σχο­λεία πηγαί­νουν σήμε­ρα περισ­σό­τε­ροι από 300.000 μαθη­τές, από το νηπια­γω­γείο έως στο Λύκειο.

Απο­τε­λούν το 25% του συνό­λου των μαθη­τών του Λυκεί­ου, το 14% της πρω­το­βάθ­μιας (9 χρό­νια, δημο­τι­κό και Γυμνά­σιο μαζί) και το 20% της προ­σχο­λι­κής εκπαίδευσης.

201 από τους 290 Δήμους της Σου­η­δί­ας έχουν ταξι­νο­μη­θεί σαν Δήμοι μετα­κι­νή­σε­ων παι­διών σε άλλους δήμους για να μορ­φω­θούν, είτε λόγω έλλει­ψης κατευθύνσεων/ειδικοτήτων είτε λόγω καλύ­τε­ρης παρε­χό­με­νης εκπαίδευσης.

Το 34 % των μαθη­τών του Λυκεί­ου, που σημειω­τέ­ον δεν είναι υπο­χρε­ω­τι­κό, πηγαί­νουν σε σχο­λεία άλλων δήμων.

Τα αυξα­νό­με­να κέρ­δη των Ιδιω­τι­κών Σχο­λεί­ων σε δις κορώ­νες. 1 ευρώ = 10kr

Ταξικά σχολεία

Η ελεύ­θε­ρη επι­λο­γή σχο­λεί­ου οδή­γη­σε τα παι­διά και τους γονείς της εργα­τι­κής τάξης σε δυσκο­λία να επι­λέ­ξουν καλά σχο­λεία και ταυ­τό­χρο­να έχει οδη­γή­σει σε επι­δεί­νω­ση της ποιό­τη­τας αλλά ακό­μη και της ύπαρ­ξης του σχο­λεί­ου, ιδιαί­τε­ρα στην Επαρχία .

Όλες οι μελέ­τες έχουν δεί­ξει ότι το πλε­ο­νέ­κτη­μα της ελεύ­θε­ρης επι­λο­γής το έχουν μαθη­τές που προ­έρ­χο­νται από εύπο­ρες οικο­γέ­νειες με γονείς υψη­λής μόρ­φω­σης ενώ τα παι­διά της εργα­τι­κής τάξης και των μετα­να­στών δια­λέ­γουν τα σχο­λεία που βρί­σκο­νται κοντά στα σπί­τια τους, που φυσι­κά δεν είναι και τα καλύ­τε­ρα, αφού ανή­κουν συνή­θως στους φτω­χό­τε­ρους δήμους, όπου μένουν και είναι εγγε­γραμ­μέ­νοι οι φτω­χό­τε­ροι των πολιτών.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία