Το «τι μαθαίνουν τα παιδιά μας στο σχολείο» μπήκε στο επίκεντρο της συζήτησης για τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών στα σχολεία, που διοργάνωσε η Τομεακή Οργάνωση Εκπαιδευτικών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ, στο μεγάλο αμφιθέατρο Χημείου, με ομιλητή τον Κυριάκο Ιωαννίδη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ.
Όπως σημείωσε μεταξύ άλλων στην εισηγητική του ομιλία ο Κ. Ιωαννίδης, στην εποχή μας συνυπάρχουν πιο έντονα «η σχετική ημιμάθεια, η αδυναμία του ανθρώπου να συγκροτήσει ένα στέρεο μεθοδολογικό υπόβαθρο ανάλυσης του κόσμου, παρακολούθησης των αλλαγών με τη συσσώρευση γνώσεων, με την πολλαπλότητα πηγών πληροφόρησης, με την πρόσβαση ολοένα και περισσότερων ανθρώπων σε αυτές.
Ανεκπλήρωτες δυνατότητες. Αυτό παράγει και στην εκπαίδευση ο καπιταλισμός. Και όσο ζούμε σε μια κοινωνία που παράγει και αναπαράγει ανεκπλήρωτες δυνατότητες, νέες αντιφάσεις εμφανίζονται. Παλιά — νέα προβλήματα κάνουν την εμφάνισή τους. Στενεύουν οι ορίζοντες των νέων. Όμως δεν είναι καθαρό ποιος στενεύει τους ορίζοντες. Ποιος κλείνει τους δρόμους. Όμως η συναίσθηση αυτής της κατάστασης, όσο δεν γίνεται επίγνωση και συνείδηση, εκφράζεται και μέσα στην τάξη.
Στο παιδαγωγικό κλίμα. Στο πόσες φορές σταματάει το μάθημα ο εκπαιδευτικός για να βάλει σε τάξη τα παιδιά. Κάνει ολόκληρες μελέτες ο ΟΟΣΑ για να εντοπίσει αυτό το φαινόμενο, της πειθαρχίας στην τάξη. Ακόμα και μελέτη για το αν είναι χαρούμενοι οι δεκαπεντάχρονοι μαθητές στο σχολείο εκπονεί ο ΟΟΣΑ. Το αίσθημα ότι ανήκουν σε μια σχολική κοινότητα έχει αδυνατίσει το 2015 σε σχέση με το 2003, μας πληροφορεί η έρευνα.
Εκφράζεται σε φαινόμενα που τόσο συχνά δεν εντοπίζαμε παλιότερα, όπως το bullying. Εκφράζεται πάνω απ’ όλα στο στέρεμα της μορφωτικής διαδικασίας από τα δημιουργικά στοιχεία της.
Κοινώς: Το αστικό σχολείο “λαχανιάζει”. Και η αστική τάξη με τις κυβερνήσεις της παίρνει τα μέτρα της για να αντιμετωπίσει την ασθένεια. Έχει σύγχρονα μέσα, έχει Πανεπιστήμια, ινστιτούτα. Γιατί δεν βρίσκει λύσεις;
Εξαρτάται τι εννοούμε όταν λέμε δεν βρίσκει λύση. Δεν είναι δα και ανίκανο το κεφάλαιο.
Το βασικό ζήτημα στο οποίο κρίνεται κάθε εκπαιδευτική πολιτική είναι το εξής: Τι άνθρωπο θέλει να διαμορφώσει η κοινωνία μέσα από το σχολείο;
Αν η σημερινή καπιταλιστική κοινωνία θέλει έναν άνθρωπο ανάπηρο συναισθηματικά, τότε το έχει καταφέρει; Αν θέλει να βγαίνουν μονόπλευροι άνθρωποι, άλλοι της θεωρίας και άλλοι της πρακτικής, τότε σωστά έχει βαδίσει μέχρι τώρα. Και όχι μόνο έχει βαδίσει, αλλά και συνεχίζει και σήμερα, όταν με μια σειρά νόμους, όπως και ο τελευταίος της κυβέρνησης της ΝΔ προωθούνται τα σχολεία των πολλών ταχυτήτων και κατηγοριών που αναμφίβολα θα αφήσουν πιο έντονα το στίγμα τους σε μια ήδη κατηγοριοποιημένη και ταξικά διασπασμένη κοινωνία».
Αναφέρθηκε επίσης αναλυτικά σε «συνταγές» δοκιμασμένες μέχρι τώρα στα αναλυτικά προγράμματα που έχουν δείξει τα αρνητικά αποτελέσματά τους και επαναλαμβάνονται στα νέα προγράμματα που φέρνει η ΝΔ, όπως η διαθεματικότητα, οι δεξιότητες κ.ά.
Και συνέχισε τονίζοντας: «Πραγματικά νέο είναι σε όλα τα μαθήματα να εξηγείται σε ποια ερωτήματα δόθηκαν από τους επιστήμονες απαντήσεις που σήμερα τις παρουσιάζουμε σαν έτοιμη γνώση στους μαθητές. Να γίνεται κατανοητό ότι οι ερευνητές δεν άρχισαν με ορισμούς, αλλά κατέληξαν σε ορισμούς.
Να διδάσκονται δηλαδή τα παιδιά ότι οι επιστημονικές γνώσεις είναι αποτέλεσμα έρευνας, γνωστικών αντιφάσεων που λύθηκαν, και όχι “αλήθειες” που έπεσαν από τον ουρανό στα κεφάλια κάποιων ιδιοφυών ανθρώπων. (…)
Το θέμα είναι το σχολείο να βοηθά τους μαθητές να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους πάνω σε ένα στέρεο υπόβαθρο γνώσεων, με συνδυασμό θεωρίας και πράξης. Έτσι, μπορεί να ενσωματωθεί οτιδήποτε αναγκαίο και σύγχρονο στην εξέλιξη της επιστήμης, της τεχνολογίας. Αν οι μαθητές ξέρουν το γιατί, θα μπορούν να δίνουν απάντηση και στο πώς κάθε φαινομένου».
Επισήμανε ακόμα ότι «στα νέα προγράμματα σπουδών, στα εργαστήρια δεξιοτήτων ξεχωρίζουμε τη συστηματική προσπάθεια της αστικής τάξης να χειραγωγήσει τους νέους. Αν και μια εκτενής αναφορά και μελέτη στο ζήτημα αυτό θα απαιτούσε όχι ένα αλλά πολλά διδακτορικά, θεωρούμε ότι πρέπει τα αντανακλαστικά να είναι σε εγρήγορση. Η παιδαγωγικά και επιστημονικά τεκμηριωμένη αντίθεση στο ιδεολογικό φορτίο του σχολικού περιεχομένου να αγκαλιάσει το σώμα των εκπαιδευτικών».
Απευθυνόμενος προς τους εκπαιδευτικούς τόνισε ακόμα ότι: «Η αστική τάξη γνωρίζει πολύ καλά τον αντίπαλό της.
Κι αυτός ο αντίπαλος, το στρατόπεδο της σύγχρονης εργατικής τάξης, των αυτοαπασχολούμενων, έχει παιδιά. Και αυτά τα παιδιά τα συναντάμε καθημερινά στο σχολείο. Τους μιλάμε. Όπως τους μιλάει φυσικά και το κεφάλαιο μέσα από όλους τους μηχανισμούς του. Αυτό θέλει τους νέους υπνωτισμένους, εμείς με καθαρό βλέμμα. Χρειάζεται λοιπόν να κεντρίσουμε την προσοχή.
Γιατί ‑όσο και να φθείρονται κάποιες δεξιότητες- αν κάτι δεν αλλάζει είναι η σταθερή προσπάθεια της αστικής τάξης να διαιωνίσει και να εκσυγχρονίσει την ιδεολογική της κυριαρχία, αξιοποιώντας και τη νεανική ανάγκη για δημιουργία, για αναγνώριση και σεβασμό της προσωπικότητας κλπ.
Έτσι θέτουμε το δικό μας περιεχόμενο στις διάφορες θεματικές ενότητες που εισάγει το υπουργείο Παιδείας, αξιοποιούμε την επικαιρότητα που βρίθει από παραδείγματα που συμβάλλουν στην αποκάλυψη της κοινωνικής — ταξικής φύσης μιας σειράς ζητημάτων. Συζητάμε με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές και με αυτό το περιεχόμενο παρεμβαίνουμε και κρίνουμε το υλικό που θα δίνεται στα πλαίσια των επιμορφωτικών σεμιναρίων του υπουργείου Παιδείας».
Κλείνοντας μεταξύ άλλων, ο Κ. Ιωαννίδης είπε:
«Το ΚΚΕ καλεί τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, τους μαθητές, όλο τον λαό για να συγκροτήσουμε ένα πλατύ διεκδικητικό μορφωτικό ρεύμα που θα θέτει ως σκοπό την πραγματική ανανέωση του σχολείου και των προγραμμάτων σπουδών και γι’ αυτό:
- Θα αντιστέκεται στην επέλαση της ημιμάθειας και μιας ζωής δίχως δικαιώματα για τη νεολαία.
- Θα παλεύει για ένα σχολείο που θα μορφώνει όλα τα παιδιά, συνδέοντας τη θεωρία με την πράξη, την επιστήμη με την Τέχνη και τον Αθλητισμό. Για ένα σχολείο ανοιχτό στις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και κλειστό στα ψέματα των λίγων.
- Θα δημιουργεί μέσα και έξω από την τάξη μορφωτικά αντισώματα σε παλιές και “νέες” μορφές ανορθολογισμού, θα διαμορφώνει σχέδιο ώστε μέσα από κάθε μάθημα να βγαίνει το συμπέρασμα ότι μπορούμε να κατακτήσουμε την αλήθεια που είναι αντικειμενική και όχι υπόθεση του πώς βλέπει το κάθε άτομο την πραγματικότητα.
- Θα ανοίγει τη συζήτηση στα Σωματεία, στους Συλλόγους Γονέων, στα Μαθητικά Συμβούλια, για “το τι μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο”. Σε αυτή την υπόθεση δεν περισσεύει ούτε ένας προοδευτικός εκπαιδευτικός, ούτε ένας γονιός που προβληματίζεται για τη μόρφωση των παιδιών, ούτε ένας μαθητής που αναζητά απαντήσεις στα μεγάλα γιατί του κόσμου. Η πείρα, η σκέψη και η δράση όλων είναι πολύτιμη».
Μεταφέρθηκε εμπειρία από εκπαιδευτικούς
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με παρεμβάσεις από εκπαιδευτικούς που πήραν τον λόγο μεταφέροντας πείρα και πρώτα συμπεράσματα από τις παρεμβάσεις στο περιεχόμενο του σχολείου σε διάφορα αντικείμενα όπως οι Φυσικές Επιστήμες, οι Κοινωνικές Επιστήμες, η Λογοτεχνία.
Στην εκδήλωση μίλησαν οι Ανδρέας Καργόπουλος χημικός, Νατάσα Αβραμίδου φιλόλογος, Παναγιώτης Πανάς κοινωνιολόγος, Βασίλης Καράβολας φυσικός, Δημήτρης Σκόρδος φυσικός, Γιάννης Ρόμπας δάσκαλος, Παναγιώτης Ευαγγέλου δάσκαλος, Χαρά Μίνου δασκάλα Ειδικής Αγωγής.
Παράλληλα μοιράστηκαν και εμπειρία από το περιεχόμενο και την εφαρμογή των εργαστηρίων δεξιοτήτων σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αλλά και το πώς προοδευτικοί εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν δίνοντας ένα περιεχόμενο σε αντίθετη κατεύθυνση από την προσπάθεια ιδεολογικής χειραγώγησης που δίνουν οι κατευθύνσεις του υπουργείου.
Συνοψίζοντας ο Κ. Ιωαννίδης, σημείωσε πως με την εκδήλωση άνοιξε μία συζήτηση και τόνισε τη σημασία της μελέτης των προγραμμάτων σπουδών ενόψει και της έκδοσης των βιβλίων που θα τα εξειδικεύουν, του εντοπισμού και αποκάλυψης των κεντρικών τους κατευθύνσεων και της επικοινωνίας τους με έναν κόσμο που παρακολουθεί όλη αυτή τη συζήτηση για το περιεχόμενο του σχολείου και αγωνιά.
