«Το κατεστραμμένο δωμάτιο», των Μάθιου Λέντον/Vanishing Point, παρουσιάζεται στην Αθήνα

Γρά­φει ο Ειρη­ναί­ος Μαρά­κης // //

«Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο» των Μάθιου Λέντον/Vanishing Point που ανέ­βη­κε για πρώ­τη φορά στην Ελλά­δα πέρυ­σι τον χει­μώ­να και με μεγά­λη επι­τυ­χία στο θέα­τρο Κυδω­νία των Χανί­ων και από την Εται­ρεία Θεά­τρου Μνή­μη, σε σκη­νο­θε­σία Μιχά­λη Βιρ­βι­δά­κη, θα παρου­σια­στεί στην Αθή­να, για 5 μόνον παρα­στά­σεις, από την Τετάρ­τη 10 έως και την Κυρια­κή 14 Οκτω­βρί­ου στις 9.00 μμ, στο θέα­τρο Σφενδόνη.

Ένα πολιτικό και κοινωνικό σχόλιο αιχμής

Είχα­με την αγα­θή τύχη να παρα­κο­λου­θή­σου­με πέρι­συ την παρά­στα­ση και πραγ­μα­τι­κά είδα­με και κατα­λά­βα­με πως όντως πρό­κει­ται για ένα πρω­το­πο­ρια­κό, γεμά­το έμπνευ­ση και όρα­μα κεί­με­νο-παρά­στα­ση που ο Λέντον έγρα­ψε και σκη­νο­θέ­τη­σε με τη συνερ­γα­σία της γνω­στής ανά τον κόσμο ομά­δας του, Vanishing Point, και το οποίο παρου­σιά­στη­κε μέχρι σήμε­ρα σε πολ­λές χώρες του κόσμου με τερά­στια επι­τυ­χία. Είναι ακό­μα ένα έργο κοι­νω­νι­κού, υπαρ­ξια­κού και ηθι­κού προ­βλη­μα­τι­σμού. Επί­σης είναι μια ασφυ­κτι­κή και εφιαλ­τι­κή μικρο­γρα­φία του σύγ­χρο­νου παρακ­μά­ζο­ντος κόσμου που δεν αφή­νει τον θεατή/παρατηρητή να πάρει ανά­σα, θέτο­ντας του διαρ­κώς ερω­τή­μα­τα τόσο για την φύση της κοι­νω­νί­ας και του ανθρώ­που, όσο και για την ουσία, την αξία της πλη­ρο­φο­ρί­ας καθώς και για τον τρό­πο διά­δο­σης της, για τις ιδέ­ες αλλά και τις για πρά­ξεις που δια­μορ­φώ­νουν τον τρό­πο ζωής του σύγ­χρο­νου πολί­τη και μέσα σε μια κοι­νω­νία που αντι­με­τω­πί­ζει ίσως την χει­ρό­τε­ρη κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κή κρί­ση της ιστο­ρί­ας της.

«Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο» δεν έχει σκο­πό να χαϊ­δέ­ψει αυτιά και συνει­δή­σεις αντί­θε­τα δεί­χνει στον θεα­τή, χωρίς να ανα­πα­ρά­γει μια στεί­ρα κι αδιά­φο­ρη πολι­τι­κο­λο­γία, ότι ως πρό­σω­πο αλλά και ως μέρος του κοι­νω­νι­κού συνό­λου χρειά­ζε­ται να ξεφύ­γει από την προ­κα­θο­ρι­σμέ­νη θέση του καταναλωτή/παθητικού απο­δέ­κτη καλώ­ντας τον παράλ­λη­λα και σχε­δόν εκβια­στι­κά αλλά εδώ αυτός ο «εκβια­σμός» είναι κάτι παρα­πά­νω από καλο­δε­χού­με­νος, να πάρει θέση σε όλα τα παρα­πά­νω, ανα­γνω­ρί­ζο­ντας ότι η αλή­θεια μπο­ρεί να μην είναι μία και από­λυ­τη αλλά αντί­θε­τα ότι μπο­ρεί να εμπε­ριέ­χε­ται μέσα σε διά­φο­ρες από­ψεις και θέσεις πάνω στα διά­φο­ρα ζητήματα.

«Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο» ως πρω­τό­τυ­πο έργο αλλά και μέσα από την συγκε­κρι­μέ­νη, εμπνευ­σμέ­νη θα λέγα­με, μετα­φο­ρά του από την ομά­δα της Εται­ρεί­ας Θεά­τρου Μνή­μη, προ­σπα­θεί να ανα­λύ­σει, με ποι­η­τι­κά ριζο­σπα­στι­κό λόγο και τρό­πο, τόσο στο κεί­με­νο, όσο και πάνω στην σκη­νή, την ηθι­κή διά­στα­ση και πλευ­ρά όλων όσων συζη­τά­με στην καθη­με­ρι­νό­τη­τα μας, επη­ρε­α­σμέ­νοι από τα κυρί­αρ­χα ΜΜΕ και μέσα από το Δια­δί­κτυο, που απο­τε­λεί βασι­κό μέσο ενη­μέ­ρω­σης και κοι­νω­νι­κής αλλη­λε­πί­δρα­σης της νεο­λαί­ας. Παράλ­λη­λα θέτει σε αντι­πα­ρά­θε­ση διά­φο­ρες οπτι­κές ξεκι­νώ­ντας από τον τρό­πο που ο σύγ­χρο­νος Δυτι­κός άνθρω­πος αντι­με­τω­πί­ζει (ή δεν αντι­με­τω­πί­ζει) τα ζητή­μα­τα της προ­σφυ­γιάς, της ισλα­μο­φο­βί­ας και του ρατσι­σμού, της τρο­μο­κρα­τί­ας αλλά και της φύσης του θεσμού της οικο­γέ­νειας, της φιλί­ας, των ανθρώ­πι­νων σχέ­σε­ων που όσο και αν επι­θυ­μούν να μεί­νουν ανε­πη­ρέ­α­στες από όλα όσα συμ­βαί­νουν γύρω τους, δεν παύ­ουν να δια­μορ­φώ­νο­νται και να δια­μορ­φώ­νουν ταυ­τό­χρο­να τις διά­φο­ρες καταστάσεις.

Ερωτήματα: Η αλήθεια και η ιδεολογία

Αιχ­μη­ρό, βίαιο, βαθειά πολι­τι­κό και υπαρ­ξια­κό, συγκι­νη­τι­κό και έντο­να συναι­σθη­μα­τι­κά φορ­τι­σμέ­νο, «Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο» δεν προ­σπα­θεί μόνο να ανα­λύ­σει τα διά­φο­ρα ζητή­μα­τα αλλά θέτει κι ερω­τή­μα­τα, πολ­λές φορές ακό­μα και πέρα από τις προ­θέ­σεις των δημιουρ­γών του. Είναι η αλή­θεια μία και μονα­δι­κή; Ποιος ορί­ζει τι είναι η αλή­θεια; Πως παρά­γε­ται η ιδε­ο­λο­γία; Πως μπο­ρού­με να δια­χει­ρι­στού­με την σύγ­χρο­νη κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κή κρί­ση αλλά και να επι­βιώ­σου­με από αυτή; Ποιες είναι οι δικές μας δυνα­τό­τη­τες, ως έλλο­γων όντων, να αντι­στρέ­ψου­με μία κατά­στα­ση που μοιά­ζει ορι­στι­κά χαμέ­νη; Και η τέχνη; Το θέα­τρο; Μπο­ρούν να μας δεί­ξουν ότι μια άλλη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι εφι­κτή ή απλά μένουν σε μια απλή παρά­θε­ση της ήδη γνω­στής, εφιαλ­τι­κής μα και ελπι­δο­φό­ρας, πραγματικότητας;

Πολ­λά τα ερω­τή­μα­τα, πολ­λές και οι πιθα­νές απα­ντή­σεις. Δεν θα επι­χει­ρή­σου­με, και ούτε πρέ­πει, να απα­ντή­σου­με εδώ. Χρειά­ζε­ται να δεί­τε το συγκε­κρι­μέ­νο έργο, απο­τε­λεί βασι­κή προ­ϋ­πό­θε­ση άλλω­στε, για να δώσε­τε τις δικές σας. Το βασι­κό­τε­ρο είναι όμως ότι «Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο» λει­τουρ­γεί κατα­λυ­τι­κά στην ψυχο­σύν­θε­ση του θεα­τή: με το τέλος της παρά­στα­σης οι εικό­νες απο­κά­λυ­ψης με τους πρό­σφυ­γες και τους μετα­νά­στες που ζητούν σωτη­ρία στην θαλάσ­σια οδό της Μεσο­γεί­ου με απο­τέ­λε­σμα τις περισ­σό­τε­ρες φορές τον θάνα­το – να πεθαί­νεις στην προ­σπά­θεια σου να μην πεθά­νεις, δεν υπάρ­χει τίπο­τα πιο ενο­χλη­τι­κό, τόσο ώσπου καμία λέξη δεν μπο­ρεί να περι­γρά­ψει αυτή την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα – δεν επι­τρέ­πει στον θεα­τή να φύγει ήσυ­χος κι ανα­παυ­μέ­νος για­τί γνω­ρί­ζει πολύ καλά ότι η αλή­θεια (ή έστω ένα μέρος της) είναι ακό­μα πιο εφιαλ­τι­κή από ότι δεί­χνει η οθό­νη του υπο­λο­γι­στή και της τηλε­ό­ρα­σης, κατα­φέρ­νο­ντας τόσο να συγκι­νή­σει, όσο και να προ­βλη­μα­τί­σει. Είναι μάλι­στα και κάτι παρα­πά­νω: κάλε­σμα σε δρά­ση, σε ενερ­γό παρέμ­βα­ση, όπως ήδη σημειώ­σα­με, ενά­ντια σε όλα τα παρα­πά­νω, αυτό είναι «Το κατε­στραμ­μέ­νο δωμά­τιο». Κι αν το τέλος της παρά­στα­σης μοιά­ζει απαι­σιό­δο­ξο, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα απο­τε­λεί μια προει­δο­ποί­η­ση για το που μπο­ρούν να οδη­γη­θούν τα πράγ­μα­τα, με αυτή ακρι­βώς την έλλει­ψη δρα­στι­κών πρωτοβουλιών.

Όμως όλα τα παρα­πά­νω δεν θα ήταν τίπο­τα, ίσως μόνο μια επί­δει­ξη ύφους, εάν η σκη­νο­θε­τι­κή ματιά, η μετά­φρα­ση του κει­μέ­νου και οι μαχη­τι­κές και αυθε­ντι­κές ερμη­νεί­ες των πρω­τα­γω­νι­στών δεν κατά­φερ­ναν μέσα από την ιδιαί­τε­ρα ενδια­φέ­ρου­σα αντι­πα­ρα­βο­λή των ζωντα­νών δια­λό­γων με την ψηφια­κή προ­βο­λή, να μας μετα­φέ­ρουν την αγω­νία του σύγ­χρο­νου ανθρώ­που, φτιά­χνο­ντας παράλ­λη­λα όμορ­φο, αλη­θι­νό θέα­τρο που τόσο έχου­με ανά­γκη και που τόσο μας λεί­πει σήμερα.

Όταν μάλι­στα αυτή η θεα­τρι­κή προ­σπά­θεια έρχε­ται από την επαρ­χία της χώρας τότε εύκο­λα και με ευχα­ρί­στη­ση μπο­ρού­με να επι­ση­μά­νου­με ότι κόντρα σε κάθε συνει­δη­τή προ­σπά­θεια υπο­τί­μη­σης του αγώ­να των ανθρώ­πων της τέχνης και του πολι­τι­σμού που επέ­λε­ξαν να δρα­στη­ριο­ποι­η­θούν μακριά από το υδρο­κέ­φα­λο πολι­τι­κό, εμπο­ρι­κό και πολι­τι­στι­κό κέντρο της Αθή­νας υψώ­νο­νται φωνές ελπί­δας και λαμπρά, εμπνευ­σμέ­να παρα­δείγ­μα­τα που αξί­ζει να ακο­λου­θή­σου­με και κυρί­ως να στηρίξουμε.

***

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΝΗΜΗ

Η Εται­ρεία Θεά­τρου Μνή­μη ιδρύ­θη­κε το 1991 από τον Μιχά­λη Βιρ­βι­δά­κη. Εμφα­νί­στη­κε για πρώ­τη φορά στην Αθή­να το Μάιο του 1992, με τέσ­σε­ρα θεα­τρι­κά έργα μικρής διάρ­κειας του Ουίλ­λιαμ Μπά­τλερ Γέητς, σε μία ενιαία παρά­στα­ση, στο Θέα­τρο στο παλιό τυπο­γρα­φείο του Εμπρός. Τα έργα ήταν: Τα Σκιε­ρά Νερά, Στην Παν­σέ­λη­νο του Μάρ­τη, Ο Γάτος και η Σελή­νη, Καθαρ­τή­ριο. Η παρά­στα­ση είχε το γενι­κό τίτλο: Ουίλ­λιαμ Μπά­τλερ Γέητς – Ένα Όρα­μα – . Το Μάιο του 1994, παρου­σί­α­σε το θεα­τρικό έργο του Φρανκ Βέντε­κιντ “Θάνα­τος και Διά­βο­λος” στον εξώ­στη του Θεά­τρου Αμό­ρε και τον Οκτώ­βριο του 1998, το θεα­τρι­κό έργο του Φερ­νά­ντο Πεσ­σόα “Ο Ναυ­τι­κός” στο Θέα­τρο της οδού Κυκλάδων.

Το 2000 η Εται­ρεία Θεά­τρου Μνή­μη σε συνερ­γα­σία με τον Πολι­τι­στι­κό Σύλ­λο­γο Λου­σα­κιών Κισ­σά­μου Χανί­ων ανέ­βα­σε την παρά­στα­ση “Ως ο λάβδα­νος του Μυλο­πο­τά­μου και της Ίδης ο δίκτα­μος”, έργο βασι­σμέ­νο σε παλιά κεί­με­να της κρη­τι­κής λογο­τε­χνί­ας και σε ριζί­τι­κα τρα­γού­δια, που παί­χτη­κε σε ανοι­χτά θέα­τρα του νομού Χανίων.

Το Μάιο του 2001, η Εται­ρεία Θεά­τρου Μνή­μη μετέ­φε­ρε τις καλ­λι­τε­χνι­κές της δρα­στη­ριό­τη­τες από την Αθή­να στα Χανιά και παρου­σί­α­σε με τους ηθο­ποιούς του Εργα­στη­ρί­ου Θεα­τρι­κής Παι­δεί­ας και Υπο­κρι­τι­κής Τέχνης του Μιχά­λη Βιρ­βι­δά­κη, το έργο του Χάρολντ Πίντερ Ο Ερα­στής, στο “Θέα­τρο απέ­να­ντι από το Μου­σείο”, Χάλη­δων 27, χώρο που δια­μορ­φώ­θη­κε ειδι­κά για την εγκα­τά­στα­ση της παρά­στα­σης και του κοι­νού της.

Το 2002 η Εται­ρεία Θεά­τρου Μνή­μη ανα­πα­λαί­ω­σε και τρο­πο­ποί­η­σε σε θέα­τρο δυνα­μι­κό­τη­τος 50 θέσε­ων, παλαιά αστι­κή οικία στο κέντρο της πόλε­ως των Χανί­ων, Υψη­λα­ντών 12, για να απο­τε­λέ­σει την έδρα των δρα­στηριοτήτων της. Το θέα­τρο ονο­μά­στη­κε «Θέα­τρο Κυδωνία».
***

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

μετά­φρα­ση: Δημή­τρης Κιούσης

σκη­νο­θε­σία και αισθη­τι­κή της παρά­στα­σης: Μιχά­λης Βιρβιδάκης

σύν­θε­ση ήχων: Δημή­τρης Ιατρόπουλος

παρα­γω­γή εικό­νας: Πάρης Χαμουρίκος

φωτι­σμοί και δια­χεί­ρι­ση εικό­νας και ήχου: Γαλά­τεια Σαραντάκου

ενώ παί­ζουν επί σκη­νής οι ηθο­ποιοί: Ντία Κοσκι­νά, Στελ­λί­να Ιωαν­νί­δου, Μιχά­λης Βιρ­βι­δά­κης, Πάρης Χαμου­ρί­κος και Εμμα­νου­ήλ Στε­φα­νου­δά­κης, ο οποί­ος εκτε­λεί χρέη και βοη­θού σκηνοθέτη.

INFO:

θέα­τρο Σφενδόνη

Μακρή 4, Μακρυ­γιάν­νη — Ακρό­πο­λη Τηλ: 215 51 58 968

Εισι­τή­ρια: 15 ευρώ και 10 ευρώ φοιτητικό.

_______________________________________________________________________________________________________