«Ο Μπε­λο­γιάν­νης μας έμα­θε άλλη μια φορά πώς να ζού­με και πώς να πεθαί­νου­με | Μ’ ένα γαρύ­φαλ­λο ξεκλεί­δω­σε όλη την αθανασία |
Μ’ ένα χαμό­γε­λο έλαμ­ψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει
(…)» — Γιάν­νης Ρίτσος

30 Μάρ­τη 1952, ημέ­ρα Κυρια­κή.
«Ο υπαρ­χι­φύ­λαξ, δια­τα­χθείς υπό του διευ­θυ­ντού του, μετέ­βη αμέ­σως εις την πτέ­ρυ­γαν όπου ευρί­σκο­ντο τα κελιά των 8 μελ­λο­θα­νά­των και εισήλ­θεν πρώ­τον εις το υπ’ αριθμ. 2 απο­μο­νω­τή­ριον, εις το οποίο εκρα­τού­ντο οι Μπε­λο­γιάν­νης, Λαζα­ρί­δης και Μπά­τσης. Πλη­σιά­ζει τον Μπελογιάννη.
▪️ «Νίκο σήκω»
Ατά­ρα­χος ο Μπε­λο­γιάν­νης σηκώ­νε­ται και λέει:
▪️ «Πάμε για καθα­ρό αέρα;»
▪️ «Ναι, του απα­ντά, σας πάνε για εκτέλεση»
(…)».
Πριν χαρά­ξει, στις 4.12’ τα χαρά­μα­τα ο Νίκος Μπε­λο­γιάν­νης και οι σύντρο­φοί του κεί­το­νταν νεκροί

Για τον ήρωα με το γαρύ­φαλ­λο έχουν γρα­φτεί σχε­δόν «τα πάντα», ακό­μη και από το αστι­κό κρά­τος των αμε­ρι­κα­νο­τσο­λιά­δων, των μαυ­ρα­γο­ρι­τών, αυτών που έχτι­ζαν τους «Νέους Παρ­θε­νώ­νες» στη Μακρό­νη­σο –άναν­δρα τον δολο­φό­νη­σε, από κάθε είδους οπορ­του­νι­στές που το μόνο που είδαν –σε συνάρ­τη­ση και με τον Πλου­μπί­δη πως «το ΚΚΕ τρώ­ει τα παι­διά του», από διά­φο­ρους όψι­μα ανα­νή­ψα­ντες, από «άστε­γους» — «ανέ­ντα­χτους», από κον­δυ­λο­φό­ρους του «όπου φυσά­ει ο άνεμος»…

Όσα κι αν γρα­φούν δεν αλλά­ζει το κύριο: ότι ο Νίκος Μπε­λο­γιάν­νης –μια ακό­μη «σεμνή υπο­γρα­φή στις λεω­φό­ρους του μέλ­λο­ντος» δεν ήρθε και δεν δημιουρ­γή­θη­κε από το που­θε­νά.
Υπήρ­ξε «τέκνο της ανά­γκης κι ώρι­μο τέκνο της οργής» γνή­σιο παι­δί του ΚΚΕ. Στις γραμ­μές του δια­παι­δα­γω­γή­θη­κε και ανα­πτύ­χθη­κε, μέσα στις φυλα­κές, στην ΕΑΜι­κή Αντί­στα­ση, στο Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό, στην παρανομία.
Ουσια­στι­κά όντας στο ΚΚΕ από τα πρώ­τα εφη­βι­κά χρό­νια μέχρι το τέλος του, δε γνώ­ρι­σε άλλη ζωή πέραν αυτής στο ΚΚΕ. Εκεί δια­μόρ­φω­σε την προ­σω­πι­κό­τη­τά του. Δίχως το ΚΚΕ δε θα υπήρ­χε Μπε­λο­γιάν­νης.
Όπως δε θα υπήρ­χαν και οι χιλιά­δες επώ­νυ­μοι και μη Μπε­λο­γιάν­νη­δες που γέν­νη­σε τού­το το Κόμμα.

Μια σει­ρά ασχο­λού­με­νοι με την ιστο­ρία του ΚΚΕ συνη­θί­ζουν να δια­χω­ρί­ζουν τα πρό­σω­πα από το Κόμ­μα, σαν να πρό­κει­ται για δύο άσχε­τες μετα­ξύ τους οντότητες.
Και το κάνουν αυτό, είτε για να εξυ­μνή­σουν το πρό­σω­πο και να συκο­φα­ντή­σουν το Κόμ­μα, είτε για να εξυ­μνή­σουν το πρό­σω­πο απο­σιω­πώ­ντας το Κόμμα.

Ένα δίδαγ­μα, ωστό­σο, από την ιστο­ρία του λαϊ­κού κινή­μα­τος, είναι, ότι μόνο η συλ­λο­γι­κή δρά­ση κάνει ικα­νό τον αγω­νι­στή ν’ αντι­με­τω­πί­ζει τις φουρ­τού­νες, δηλα­δή να βαδί­ζει σωστά. Οπως έγρα­φε ο Μπρεχτ, μόνο του το μάτι ή το χέρι δεν μπο­ρούν να κάνουν τίπο­τα, ξεκομ­μέ­να από το σώμα.

Σήμε­ρα –όπως τότε, τα βάσα­να, του λαού δεν έχουν τελειω­μό. Και είναι γνω­στοί, τόσο οι ένο­χοι γι’ αυτά, όσο και η αιτία. Όπως είναι γνω­στός και ο ‑πέρα για πέρα δοκι­μα­σμέ­νος, τρό­πος που ο λαός νομο­τε­λεια­κά θα λυτρω­θεί απ’ αυτά, μέσα από τα ζωντα­νά ορά­μα­τα εκα­τομ­μυ­ρί­ων κολα­σμέ­νων, ταπει­νών και κατα­φρο­νε­μέ­νων, εκα­τομ­μυ­ρί­ων κομ­μου­νι­στών και άλλων αγωνιστών.
Το όρα­μα υπάρ­χει –όπως και περισ­σό­τε­ρο από ποτέ η ανα­γκαιό­τη­τα, οι τοί­χοι υπάρ­χουν και έχου­με άφθο­νη –και σε περίσ­σεια, μπο­γιά και όρε­ξη για να γρά­ψου­με συν­θή­μα­τα, που αυτή τη φορά δε θα μπο­ρέ­σει κανέ­νας να τα σβήσει.

Το ΚΚΕ γεννά Μπελογιάννηδες

Μια έκδο­ση που απο­τε­λεί κεί­με­νο του Τμή­μα­τος Ιστο­ρί­ας της ΚΕ του ΚΚΕ, ανα­δει­κνύ­ο­ντας την ανά­γκη το ΚΚΕ να δρα με ιδε­ο­λο­γι­κή, πολι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή αυτο­τέ­λεια ως Κόμ­μα Νέου Τύπου με τις επα­να­στα­τι­κές αρχές οργά­νω­σης και λει­τουρ­γί­ας του κάτω από οποιεσ­δή­πο­τε συν­θή­κες.
Αυτό το καθή­κον ήρθε να υπη­ρε­τή­σει ο Νίκος Μπε­λο­γιάν­νης σε συν­θή­κες βαθιάς παρα­νο­μί­ας στην Ελλάδα.
Σήμε­ρα, περί­ο­δο της όξυν­σης της ταξι­κής πάλης ‑σε συν­θή­κες παν­δη­μί­ας αλλά και έντα­σης της αντι-ΚΚΕ επί­θε­σης, η γνώ­ση της ιστο­ρί­ας του επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος στην Ελλά­δα, της αλύ­γι­στης στά­σης χιλιά­δων μελών και στε­λε­χών του ΚΚΕ απέ­να­ντι στον ταξι­κό εχθρό, απο­τε­λούν πηγή επί­και­ρων διδαγ­μά­των για τη σκλη­ρό­τη­τα της ταξι­κής πάλης και την ανά­γκη ατα­λά­ντευ­της στά­σης των κομμουνιστών.
Αυτό το γνω­ρί­ζει και ο ταξι­κός αντί­πα­λος, γι’ αυτό και προ­σπα­θεί, με τη βοή­θεια αν όχι καθο­ρι­στι­κή συμ­βο­λή της οπορ­του­νι­στι­κής δια­στρέ­βλω­σης, να απο­κό­ψει ηρω­ι­κές μορ­φές από τις συν­θή­κες που τις γέν­νη­σαν — από τις επα­να­στα­τι­κές αρχές του ΚΚΕ.
Η μπρο­σού­ρα κυκλο­φο­ρεί από τη «Σύγ­χρο­νη Επο­χή».
Η έκδο­ση αυτών των τριών άρθρων σε μια μικρή μπρο­σού­ρα κάνει πιο εύχρη­στη τη διά­δο­ση των επα­να­στα­τι­κών αρχών, ιδιαί­τε­ρα από τις νέες γενιές των κομμουνιστών.

• Το ΚΚΕ γεν­νά Μπε­λο­γιάν­νη­δες (α΄ μέρος)
• Η πολε­μι­κή για την απο­στο­λή Μπελογιάννη
• Το ΚΚΕ γεν­νά Μπελογιάννηδες

«Σήμε­ρα στις 4 η ώρα έπα­ψε να χτυ­πά­ει η φλο­γε­ρή καρ­διά ενός μεγά­λου αγω­νι­στή του λαού της Ελλά­δας και της φιλει­ρη­νι­κής ανθρω­πό­τη­τας. (…)
Ο Μπε­λο­γιάν­νης έπε­σε από τα αμε­ρι­κά­νι­κα βόλια που τα έρι­ξαν οι δήμιοι Πλα­στή­ρας — Βενιζέλος.
Ο Μπε­λο­γιάν­νης όμως ζει μέσα στις καρ­διές εκα­το­ντά­δων εκα­τομ­μυ­ρί­ων ανθρώ­πων. Ο Μπε­λο­γιάν­νης πέρα­σε στο πάν­θε­ον των μεγά­λων ηρώ­ων της προ­ο­δευ­τι­κής ανθρω­πό­τη­τας»
|>                (από την ανα­κοί­νω­ση του ΠΓ του ΚΚΕ στις 30 Μάρ­τη 1952)

69 Χρόνια μετά

Υπο­κλι­νό­μα­στε στην προ­σφο­ρά των εκα­το­ντά­δων, χιλιά­δων επώ­νυ­μων κι «ανώ­νυ­μων» Μπε­λο­γιάν­νη­δων, στους ηρω­ι­κούς τους αγώ­νες, στη θυσία τους.
Τα ονό­μα­τά τους θα είναι πάντα γραμ­μέ­να με χρυ­σά γράμ­μα­τα στις σελί­δες της Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ.
Στο πρό­σω­πό τους τιμά­με τους χιλιά­δες ήρω­ες και ηρω­ί­δες του επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος που ακο­λού­θη­σαν το παρά­δειγ­μά τους.

Αντλού­με δύνα­μη, αισιο­δο­ξία, αντο­χή και απα­ρά­μιλ­λη απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα από το μέλ­λον, από τις ιδέ­ες μας και τους σκο­πούς του αγώνα.
Μα ταυ­τό­χρο­να, εμπνε­ό­μα­στε, διδα­σκό­μα­στε κι αντλού­με πρό­σθε­τη δύνα­μη, ορμή και στα­θε­ρό­τη­τα από την Ιστο­ρία μας.
Με την ακρί­βεια της επι­στη­μο­νι­κής γνώ­σης και τη δυνα­μι­κή της ταξι­κής πάλης, φωτί­ζου­με τη λύση των μεγά­λων προ­βλη­μά­των της κοι­νω­νί­ας και της επο­χής μας και ανοί­γου­με δρό­μους για έναν ανώ­τε­ρο τρό­πο οργά­νω­σης της κοι­νω­νί­ας, τη σοσια­λι­στι­κή — κομ­μου­νι­στι­κή κοι­νω­νία.
Έναν ανώ­τε­ρο τρό­πο παρα­γω­γής, απαλ­λαγ­μέ­νο ορι­στι­κά από τη ξεπε­ρα­σμέ­νη, ιστο­ρι­κά, ατο­μι­κή ιδιο­κτη­σία των μέσων παρα­γω­γής, όπου ο συσ­σω­ρευ­μέ­νος πλού­τος θα είναι κοι­νω­νι­κή ιδιο­κτη­σία και η αφε­τη­ρία για την ανε­μπό­δι­στη, ολό­πλευ­ρη και σχε­δια­σμέ­νη ανά­πτυ­ξη της παρα­γω­γής, ικα­νή να ικα­νο­ποιεί σε όλο και ανώ­τε­ρο επί­πε­δο τις ανά­γκες του λαού και της κοι­νω­νι­κής εξέλιξης.
Ένα ανώ­τε­ρο κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό σύστη­μα, όπου θα εξα­λει­φθεί ορι­στι­κά κάθε μορ­φή εκμε­τάλ­λευ­σης και κατα­πί­ε­σης και όλο το πλέγ­μα των ταξι­κών κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων που οικο­δο­μή­θη­κε πάνω στο καθε­στώς της κυριαρ­χί­ας των εκμε­ταλ­λευ­τριών τάξε­ων, της δικτα­το­ρί­ας των μονοπωλίων.
Ζήτω το ΚΚΕ!

Ν. Μπελογιάννης Ν. Πλουμπίδης – Στο σπίτι των ηρώων

Η συγκλο­νι­στι­κή μαρ­τυ­ρία του ανθρώ­που το σπί­τι του οποί­ου απο­τέ­λε­σε φιλό­ξε­νο «κατα­φύ­γιο» για δύο ηρω­ι­κές μορ­φές της σύγ­χρο­νης ελλη­νι­κής ιστο­ρί­ας, τους ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ & ΝΙΚΟ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗ.
Περι­γρά­φει πώς τους γνώ­ρι­σε και τους φιλο­ξέ­νη­σε, πώς έζη­σε μαζί τους, τις κου­βέ­ντες τους «στα στερ­νά της ζωής τους χρόνια».

Ένα μονα­δι­κό ντο­κου­μέ­ντο του Κού­λη Ζαμπα­θά που φωτί­ζει από πρώ­το χέρι πρό­σω­πα και γεγο­νό­τα μιας δρα­μα­τι­κής περιό­δου, απο­κα­λύ­πτο­ντας το ηθι­κό μεγα­λείο και την ανθρώ­πι­νη πλευ­ρά αυτών που «με την καρ­διά τους και με το αίμα τους» αγά­πη­σαν την Ελλά­δα και το λαό της.
Το βιβλίο γρά­φτη­κε το 1954, όταν τα γεγο­νό­τα που ανα­φέ­ρε­ται ήταν ακό­μη πολύ πρόσφατα.
Πρό­λο­γος και Σχό­λια: Νίκος Μόττας

Οταν τα Αρχεία εκδικούνται…

Ο Νίκος Μπε­λο­γιάν­νης δεν είναι μόνο ένας από τους ήρω­ες του ΚΚΕ που οι κατά και­ρούς απο­στά­τες του Κόμ­μα­τος επέ­λε­ξαν (ανά­με­σα στους χιλιά­δες Μπε­λο­γιάν­νη­δες), προ­κει­μέ­νου να χτυ­πή­σουν το ΚΚΕ μέσω αυτού του προσώπου.
Είναι και ο κομ­μου­νι­στής, τον οποίο οι παρα­πά­νω έχουν επι­πλέ­ον επι­χει­ρή­σει να οικειο­ποι­η­θούν, δια­χω­ρί­ζο­ντάς τον από το ΚΚΕ και φέρ­νο­ντάς τον στα μέτρα τους. Κι ενώ ο Μπε­λο­γιάν­νης υπήρ­ξε γέν­νη­μα και θρέμ­μα του ΚΚΕ, ενώ η σύντο­μη ζωή του γέμι­σε εξο­λο­κλή­ρου και αδιά­λει­πτα με την κομ­μα­τι­κή δρά­ση του, ενώ μέχρι το τέλος υπε­ρά­σπι­σε το ΚΚΕ με όλες τις δυνά­μεις του και με το αίμα του, ωστό­σο γρά­φο­νται πολ­λά και απί­θα­να, με τρό­πο αυθαί­ρε­το, παρά κι ενά­ντια στην ιστο­ρι­κή αλήθεια.

Ο Συρι­ζα (2017 και στη συνέ­χεια), μέσω Αλ. Τσί­πρα, «εγκω­μί­α­σε» τον Μπε­λο­γιάν­νη ως πρω­το­πό­ρο για τη δημο­κρα­τία! «Ξέχα­σαν», θρα­σύ­τα­τα, ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης εφάρ­μο­ζε την πολι­τι­κή του ΚΚΕ — όχι κάποια δική του — και ότι το ΚΚΕ — συνε­πώς και ο Μπε­λο­γιάν­νης — ναι μεν αγω­νι­ζό­ταν για δικαιώ­μα­τα και ελευ­θε­ρί­ες, όμως στο πρό­γραμ­μά του είχε το στό­χο της εγκα­θί­δρυ­σης της δικτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του, το σοσια­λι­σμό. «Ξέχα­σαν» ότι το ΚΚΕ — άρα και ο Μπε­λο­γιάν­νης — στε­κό­ταν στο πλευ­ρό της Σοβιε­τι­κής Ενω­σης και δρού­σε στη βάση της αρχής του δημο­κρα­τι­κού συγκε­ντρω­τι­σμού και του προ­λε­τα­ρια­κού διεθνισμού.

Βέβαια, η παρα­ποί­η­ση της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας και η καπη­λεία έχουν την ιστο­ρία τους. Ορι­σμέ­να παραδείγματα:
Ο Πότης Παρα­σκευό­που­λος, γνω­στός όπου φυσά­ει ο άνε­μος έγρα­ψε στο σχε­τι­κό βιβλίο του ότι «η διά­στα­ση του Μπε­λο­γιάν­νη είναι από­λυ­τη και προς τη μεθο­δο­λο­γία του Ζαχα­ριά­δη»
Κι όμως, ο Μπε­λο­γιάν­νης είχε πει στην απο­λο­γία του κατά την πρώ­τη δίκη, υπε­ρα­σπί­ζο­ντας τον αγώ­να του ΔΣΕ: «Αντι­τά­ξα­με βία στη βία. Δεν ήταν δυνα­τό να καθί­σου­με και να λέμε “σφά­ξε με αγά μου, ν’ αγιά­σω”. Η πολι­τι­κή μας αυτή στη­ρι­ζό­ταν στο λαό, γι’ αυτό και τρία χρό­νια αντι­με­τω­πί­σα­με τόσες δυσκο­λί­ες».²
Ο Λεω­νί­δας Κύρ­κος μετέ­τρε­ψε τον Μπε­λο­γιάν­νη σε «ευρω­κομ­μου­νι­στή» και έγρα­ψε ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης είχε μια έκφρα­ση σαν τον Μπερ­λίν­γκου­ερ και ότι «και οι δυο κινού­νταν στο ίδιο μήκος κύμα­τος…».³
Και ο συγ­γρα­φέ­ας Βασ. Βασι­λι­κός δήλω­σε πριν από χρό­νια ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης ήταν ο Έλλη­νας Γκράμ­σι!⁴
Η Ελλη Παπ­πά υπο­γράμ­μι­σε ότι ακού­ει το ερώ­τη­μα: «Αν ζού­σε ο Μπε­λο­γιάν­νης, πού θα ανή­κε;»(!)⁵

Η ανα­πα­ρα­γω­γή των παρα­πά­νω συνε­χί­στη­κε επί χρό­νια και τέρ­μα δεν έχει. Η ιστο­ρι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ανα­πο­δο­γυ­ρί­ζε­ται από τον Στ. Κού­λο­γλου έως την «Αυγή», από τον Τάσο Βουρ­νά έως την κρα­τι­κο­κυ­βερ­νη­τι­κή ΕΡΤ και από το συγκρό­τη­μα Λαμπρά­κη μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ και κάθε είδους άλλους, δίχως βέβαια να νιώ­σουν κάποια στιγ­μή την ανά­γκη να ομο­λο­γή­σουν την πραγματικότητα.

Ετσι, λοι­πόν, εμφα­νί­ζουν τον Μπε­λο­γιάν­νη ως «ανα­νε­ω­τι­κό», δηλα­δή ως οπορ­του­νι­στή, μετα­νοη­μέ­νο(!) για την πολι­τι­κή του ΚΚΕ και για τον αγώ­να του ΔΣΕ (1946–1949), ως στέ­λε­χος που άνοι­ξαν τα μάτια του από τότε που ήρθε παρά­νο­μος στην Ελλά­δα και άλλα παρόμοια.
Θέλουν έναν Μπε­λο­γιάν­νη προ­σαρ­μο­σμέ­νο στις επι­διώ­ξεις τους, να θωρα­κί­ζε­ται η αστι­κή εξου­σία, έναν Μπε­λο­γιάν­νη «αντι­σε­χτα­ρι­στή», σε αντι­πα­ρά­θε­ση με το …σεχτα­ρι­στι­κό (τότε και σήμε­ρα) ΚΚΕ. Κι έτσι «τιμούν» ένα πρό­σω­πο που δεν είναι ο Μπε­λο­γιάν­νης, αλλά το πρό­σω­πο που οι ίδιοι θέλουν να είναι, ως πρα­μά­τεια τους στην επί­θε­ση κατά του ΚΚΕ.

Το 1952, η Έλλη Παπ­πά έστει­λε από τη φυλα­κή με μυστι­κό τρό­πο επι­στο­λές στον Νίκο Ζαχα­ριά­δη. Σ’ αυτές τις επι­στο­λές έκα­νε λόγο για την «εκδί­κη­ση», που, όπως έλε­γε, ήταν τα τελευ­ταία λόγια του Μπε­λο­γιάν­νη όταν τον πήραν για το εκτε­λε­στι­κό απόσπασμα.
Στην πρώ­τη επι­στο­λή της, που μετα­δό­θη­κε από το Παρί­σι, η Έλλη Παπ­πά προσ­διό­ρι­ζε το νόη­μα της λέξης «εκδί­κη­ση» σωστά, γρά­φο­ντας στον Ζαχαριάδη:
«Πρέ­πει να ζήσεις για την εκδί­κη­ση. Αυτά ήταν τα τελευ­ταία λόγια του Μπε­λο­γιάν­νη όταν έφευ­γε για το εκτε­λε­στι­κό από­σπα­σμα. Είμαι βέβαιη πως εσείς λεύ­τε­ροι άνθρω­ποι στην Ελλά­δα και σ’ όλο τον κόσμο, τον ακού­σα­τε μαζί μου, μα και πως σας εμπνέ­ουν την ίδια αγα­νά­κτη­ση, την ίδια φλό­γα, για να εκδι­κη­θεί­τε τους δολο­φό­νους του Μπε­λο­γιάν­νη, τους δολο­φό­νους χιλιά­δων και χιλιά­δων αγω­νι­στών, εκεί­νους που αλυσ­σο­δέ­νουν τους λαούς και δολο­φο­νούν τα καλύ­τε­ρα παι­διά του».⁶
Και στη δεύ­τε­ρη επιστολή:
«Αγα­πη­τέ μου σ., αυτά είναι λίγα μπρο­στά στα όσα έχω να σου πω (…) το θεω­ρώ σαν υπέρ­τα­τη υπο­χρέ­ω­σή μου και σε σας και στο Κόμ­μα και στην εκδί­κη­ση που ζήτη­σε ο Νίκος. Σκέ­φτε­σαι σ. πως όλη αυτή η πλε­κτά­νη δεν θα μπο­ρού­σε να γίνει αν ζού­σε; Γι’ αυτό τον φάγανε (…).
Σύντρο­φε, σου στέλ­νου­με όλη μας τη σκέ­ψη, την αγά­πη και την ελπί­δα πως θα για­τρέ­ψε­τε γρή­γο­ρα την κατά­στα­ση, όπως πρέ­πει και όπως περι­μέ­νου­με».⁷ (Υπο­γράμ­μι­ζε με αυτά ότι κατά την άπο­ψή της υπήρ­χε χαφιές στα ανώ­τα­τα κλι­μά­κια του Κόμ­μα­τος, που κατέ­δω­σε τον Μπε­λο­γιάν­νη και ζητού­σε από τον Ζαχα­ριά­δη να ξεκα­θα­ρί­σει την κατάσταση).

Ομως, πολ­λά χρό­νια αργό­τε­ρα, η Έλλη Παπ­πά άρχι­σε να ανα­φέ­ρε­ται με άλλο περιε­χό­με­νο στη λέξη «εκδί­κη­ση». Έδω­σε το περιε­χό­με­νο ότι με τη λέξη «εκδί­κη­ση» ο Μπε­λο­γιάν­νης ανα­φε­ρό­ταν στην απο­χή του ΚΚΕ από τις εκλο­γές του 1946, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας: «… πηγαί­νου­με να πεθά­νου­με για ένα λάθος;». Εγρα­ψε η Ελλη Παππά:
«Με βοή­θη­σε να δω την υπό­θε­ση της απο­χής από τις εκλο­γές του ’46 όχι σαν ένα μεμο­νω­μέ­νο λάθος, αλλά σαν απαρ­χή της σει­ράς των γεγο­νό­των που οδή­γη­σαν στην ήττα του ’49, ως και το δικό του θάνα­το. Μ’ έκα­νε να κατα­λά­βω πως, όταν τόσο επί­μο­να μου ζητού­σε να ζήσω “για την εκδί­κη­ση”, δεν γύρευε κάποια θεα­μα­τι­κή πρά­ξη, μα κάτι που εκεί­νος δεν μπο­ρού­σε πια να κάνει: βοή­θεια στην κάθαρ­ση από όλα εκεί­να που έκα­ναν τους αγω­νι­στές να σκέ­πτο­νται, την παρα­μο­νή της εκτέ­λε­σής τους, πως “πέθαι­ναν για ένα λάθος” — όπως εκεί­νος».⁸

Με την πένα του ίδιου του Μπελογιάννη

Το ΚΚΕ και ο «Ριζο­σπά­στης» υπε­ρα­σπί­στη­καν την αλή­θεια όλα αυτά τα χρό­νια, απο­κα­λύ­πτο­ντας το στό­χο του οπορ­του­νι­σμού. Η ζωή απέ­δει­ξε ότι η τεκ­μη­ριω­μέ­νη κρι­τι­κή που άσκη­σε το Κόμ­μα μας ήταν δίκαιη. Ηρθαν να το επι­βε­βαιώ­σουν και τα τεκ­μή­ρια που βρέ­θη­καν το τελευ­ταίο διά­στη­μα στο υπό απο­κα­τά­στα­ση Αρχείο του ΚΚΕ, μέρος των οποί­ων δημο­σί­ευ­σε ο «Ριζο­σπά­στης» (19 Μαρ­τί­ου 2017). Πρό­κει­ται για τις χει­ρό­γρα­φες σημειώ­σεις του Νίκου Μπε­λο­γιάν­νη, που γρά­φτη­καν πριν τη δεύ­τε­ρη δίκη του και μετά απ’ αυτήν στο κελί των μελλοθανάτων.
Ετσι, στην ιστο­ρι­κή τεκ­μη­ρί­ω­ση προ­στί­θε­ται άλλο ένα ντο­κου­μέ­ντο γραμ­μέ­νο με την πένα του ίδιου του Μπε­λο­γιάν­νη. Εξή­ντα εννιά χρό­νια μετά το θάνα­τό του, ο Μπε­λο­γιάν­νης «απα­ντά» από τον τάφο του. Γράφει:
«Ολα δεί­χνουν ότι ο Αμερ.[ικα­νι­κός] ιμπερ.[ιαλι­σμός] την Ελλ.[άδα] και τα Βαλκ.[άνια] δια­λέ­γει σαν πεδία για την επό­με­νη πολε­μι­κή του πρό­κλη­ση. Πρέ­πει οι αμερ.[ικα­νοί] οι πλου­το­κρ.[άτες] κλπ. κλπ. που τρέ­φο­νται από τον πόλε­μο, να κατα­λά­βουν πως τα πολε­μι­κά τους σχέ­δια δεν θα περάσουν.
Ο λαός της Ελλ.[άδας] αδού­λω­τος και περή­φα­νος ξανα­λέ­ει όχι.
Και αν τον κάνου­νε τον πόλε­μο θα πιά­σει πάλι τα ταμπού­ρια, θ’ ανε­βεί με τους αντάρ­τες στα βου­νά, θα τους κάνει τον πόλε­μο τάφο τους. Αν οι εκμε­ταλ.[λευ­τές] τολ­μή­σουν, θα τους τσα­κί­σου­με κλπ.
Θα τους χτυ­πή­σου­με και από πίσω μαζί με τους στρα­τούς των λαϊ­κών δημ.[οκρα­τιών] Δεν θα πολε­μή­σου­με τη Σοβ.[ιετι­κή] Ένω­ση. Δεν θα ξανα­γί­νει 2η Ουκρανία».

Αυτός είναι ο διεθνισμός, με τον οποίο συνδέεται άρρηκτα ο γνήσιος πατριωτισμός του ΚΚΕ.

Είναι εξό­φθαλ­μο ότι λίγες μέρες πριν την εκτέ­λε­σή του ο Νίκος Μπε­λο­γιάν­νης επα­να­λαμ­βά­νει στην ουσία τα λόγια του Νίκου Ζαχα­ριά­δη, ο οποί­ος είχε δια­τυ­πώ­σει το γνω­στό σύν­θη­μα «Τα όπλα ανά­στρο­φα». Επα­να­λαμ­βά­νει την από­φα­ση της 3ης Συν­διά­σκε­ψης του ΚΚΕ (10 — 14 Οκτώ­βρη 1950) που ανέφερε:
«Ο λαός μας είναι από­λυ­τα και απο­φα­σι­στι­κά ενά­ντιος σε κάθε επί­θε­ση και πολε­μι­κό τυχο­διω­κτι­σμό ενά­ντια στην Αλβα­νία και τη Βουλ­γα­ρία, ενά­ντια στις χώρες της Λαϊ­κής Δημο­κρα­τί­ας και τη Μεγά­λη πατρί­δα, τη Σοβ. Ενωση (…)
Και τον πόλε­μο αυτόν που ετοι­μά­ζουν οι Αμε­ρι­κά­νοι και οι μοναρ­χο­φα­σί­στες θα πιά­σου­με βου­νά και ταμπού­ρια και με το όπλο και το δικό μας πόλε­μο θα τόνε κάνου­με τάφο του μοναρ­χο­φα­σι­σμού, της πλου­το­κρα­τί­ας και της αμε­ρι­κα­νο­κρα­τί­ας στην Ελλά­δα».⁹
Οι σημειώ­σεις του Μπε­λο­γιάν­νη, λοι­πόν, απο­τε­λούν την πιο απο­στο­μω­τι­κή μαρ­τυ­ρία, σχε­τι­κά με το πώς σκε­φτό­ταν και τις τελευ­ταί­ες ώρες της ζωής του.

Για την παράνομη δουλειά

Η Έλλη Παπ­πά έγρα­ψε ακό­μα ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης της είχε πει:
«Παράγ­γει­λε, μόλις πας στη φυλα­κή στον Σ. και στον Π. να κάνου­νε ό,τι μπο­ρού­νε για να βγά­λου­νε μια εφη­με­ρί­δα φιλο­λο­γι­κή-πολι­τι­κή, στο είδος της Λιτε­ρα­τούρ­να­για Γκα­ζέ­τα. Πολύ θα βοη­θή­σει αυτή τη στιγ­μή. Μόνο να προ­σπα­θή­σου­νε να τη βγά­λου­νε μόνοι τους, και προ­πα­ντός μακριά από … σήμα­τα και οργα­νώ­σεις».¹⁰
Η Ελλη Παπ­πά ήθε­λε να πει με αυτό ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης τασ­σό­ταν κατά της παρά­νο­μης δρά­σης του Κόμματος.
Ετσι ερμή­νευ­σε το «μακριά από … σήμα­τα και οργα­νώ­σεις», δηλα­δή μακριά από τους ασύρ­μα­τους του ΚΚΕ και από την παρά­νο­μη κομ­μα­τι­κή Οργάνωση.
Δεν το ερμή­νευ­σε με το νόη­μα που είχε πραγ­μα­τι­κά, ότι δηλα­δή η έκδο­ση αυτής της νόμι­μης εφη­με­ρί­δας δεν έπρε­πε να ανα­κα­τεύ­ε­ται με τους συντρό­φους που δού­λευαν σε παρά­νο­μους μηχα­νι­σμούς. Η απο­κέ­ντρω­ση του παρά­νο­μου μηχα­νι­σμού είναι βασι­κός όρος για τον επι­τυ­χη­μέ­νο συν­δυα­σμό της νόμι­μης με την παρά­νο­μη δράση.

Στην ίδια βάση, ο Π. Παρα­σκευό­που­λος έγρα­ψε για τον μεγά­λο «πονο­κέ­φα­λο» του Μπε­λο­γιάν­νη, «του συν­δυα­σμού της παρά­νο­μης επα­να­στα­τι­κής πάλης με την νόμι­μη».¹¹ Αυτός ο «πονο­κέ­φα­λος» ήταν κατά τον Παρα­σκευό­που­λο η αιτία που υπο­χρέ­ω­σε τον Μπε­λο­γιάν­νη να παραγ­γεί­λει στην Παπ­πά σχε­τι­κά με την έκδο­ση νόμι­μης εφη­με­ρί­δας. Μάλι­στα ο Παρα­σκευό­που­λος, επι­τι­θέ­με­νος στην ύπαρ­ξη και λει­τουρ­γία των παρά­νο­μων Οργα­νώ­σε­ων του Κόμ­μα­τος, έκα­νε λόγο για τις «ασυρ­μα­το­φό­ρες κομ­μα­τι­κές οργα­νώ­σεις».
Πολύ σωστά ενερ­γού­σε ο Μπε­λο­γιάν­νης: Συν­δυα­σμός της παρά­νο­μης με τη νόμι­μη δρά­ση. Δίχως πονο­κέ­φα­λο για το συν­δυα­σμό τους εφάρ­μο­ζε τις απο­φά­σεις της 6ης και της 7ης Ολο­μέ­λειας της ΚΕ (1949 και 1950, αντί­στοι­χα). Η 6η Ολο­μέ­λεια καθό­ρι­ζε ανά­με­σα στα καθή­κο­ντα του ΚΚΕ:
«… Το Κόμ­μα στη­ρι­ζό­με­νο σ’ ένα γερό παρά­νο­μο κομ­μα­τι­κό μηχα­νι­σμό, πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει όλες τις τωρι­νές νόμι­μες δυνα­τό­τη­τες (…) για τη συγκέ­ντρω­ση των μαζών, για την οργά­νω­σή τους, για την καθο­δή­γη­ση των καθη­με­ρι­νών οικο­νο­μι­κών και πολι­τι­κών τους αγώ­νων, για τη δημιουρ­γία γερών βάσε­ων μέσα στο στρα­τό…».¹²
Επί­σης, η 6η Ολο­μέ­λεια τόνιζε:
«Το Κόμ­μα πρέ­πει, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τις δυνα­τό­τη­τες που υπάρ­χουν, να βγά­λει στην Αθή­να νόμι­μη, περιο­δι­κή, μαζι­κή πολι­τι­κή εφη­με­ρί­δα».¹³
Με βάση αυτές τις κατευ­θύν­σεις ο Μπε­λο­γιάν­νης έγραψε:
«Δεν αρνιέ­μαι ότι ήρθα στην Ελλά­δα για να συντε­λέ­σω στη σωστή εφαρ­μο­γή της πολι­τι­κής γραμ­μής».

Εξάλ­λου στις σημειώ­σεις του ανα­φέ­ρει σχε­τι­κά με τις παρά­νο­μες ΚΟ:
«Τίπο­τα το και­νούρ­γιο δεν προ­στί­θε­ται τώρα. Λένε: 1. Παρά­νο­μος μηχανισμός.
Από το 1903 ο Λένιν, συν­δυα­σμός νόμι­μης και παρά­νο­μης δου­λειάς. Γλαύ­κα στην Αθή­να; Νόμι­μη άμυ­να. Το ΚΚΕ από το 1925 στην παρανομία.
Σκο­πός: το μεγά­λω­μα της επιρ­ρο­ής μας για να κατα­χτή­σου­με την πλειο­ψη­φία. Πώς θα το πετύ­χου­με; Δίνο­ντας εξε­τά­σεις και απο­δεί­χνο­ντας ότι είμα­στε κόμ­μα του λαού και της Ελλά­δας. Αυτό γίνε­ται με τις νόμι­μες οργα­νώ­σεις. Και το πετυ­χαί­νεις μόνον όταν δια­τη­ρείς και φυλάς την παρά­νο­μη οργά­νω­ση. Γι’ αυτό και η μάχη κατά των παρά­νο­μων οργα­νώ­σε­ων. Γι’ αυτό και η δίκη, ένας σκο­πός της είναι να τρο­μο­κρα­τή­σει όσους βοη­θά­νε την παρά­νο­μη οργά­νω­ση».

1. Π. Παρα­κευό­που­λος, «Ο άνθρω­πος με το γαρύ­φα­λο,» εκδ. «Κάκτος», Αθή­να, 1980, σελ. 113.
2. «Νέος Κόσμος», Μάρ­της 1954, σελ. 46, από το άρθρο του Αλέ­κου Ψηλο­ρεί­τη, «ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ».
3. Λεω­νί­δας Κύρ­κος, ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΑ, εκδ. «Προ­σκή­νιο», Αθή­να, 1995, σελ. 152.
4. ΕΤ‑3 27 Μάρ­τη 2010.
5. Ελλη Παπ­πά, «Μαρ­τυ­ρί­ες μιας δια­δρο­μής», Μου­σείο Μπε­νά­κη, Αθή­να, 2010, σελ. 236.
6. Επι­μορ­φω­τι­κό Κέντρο «Χαρί­λα­ος Φλω­ρά­κης», ΑΜ 441416. Η επι­στο­λή της Ελλης Παπ­πά γρά­φτη­κε στις 2 Απρί­λη 1952 και μετα­δό­θη­κε από τον ρ/φ σταθ­μό «Ελεύ­θε­ρη Ελλά­δα» στις 3 Μάη 1952. Είχε δημο­σιευ­τεί στην «Ουμα­νι­τέ» στις 29 Απρί­λη 1952.
7. Αρχείο ΚΚΕ — Εγγρα­φο 119112: Εκθέ­σεις της Ελλης Ιωαν­νί­δου προς τον Ν. Ζαχαριάδη.
8. Ελλη Παπ­πά, «Μαρ­τυ­ρί­ες μιας δια­δρο­μής», Μου­σείο Μπε­νά­κη, Αθή­να, 2010, σελ. 236.
9. Το ΚΚΕ — Επί­ση­μα Κεί­με­να, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», Αθή­να, 1995, τ. 7, σελ. 68.
10. Ελλη Παπ­πά, «Μαρ­τυ­ρί­ες μιας δια­δρο­μής», Μου­σείο Μπε­νά­κη, Αθή­να, 2010, σελ. 103.
11. Π. Παρα­κευό­που­λος, «Ο άνθρω­πος με το γαρύ­φα­λο», εκδ. «Κάκτος», Αθή­να, 1980, σελ. 23.
12. Αρχείο ΚΚΕ, 6η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ, εκδ. ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 92.
13. Αρχείο ΚΚΕ, 6η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ, εκδ. ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 93.

Οι εφη­με­ρί­δες θα γρά­ψουν ότι ο Μπε­λο­γιάν­νης είχε ακού­σει ήρε­μος την κατα­δί­κη του σε θάνα­το, απο­χαι­ρέ­τη­σε τους συγκρα­τού­με­νούς του στις φυλα­κές και μπρος στο εκτε­λε­στι­κό από­σπα­σμα αρνή­θη­κε να του δέσουν τα μάτια. Ζητω­κραύ­γα­σε για το ΚΚΕ και έπε­σε από τις σφαί­ρες του απο­σπά­σμα­τος. Ηταν 37 ετών.

Παρά το τερά­στιο κύμα κατα­δί­κης, τις διε­θνείς αντι­δρά­σεις που εκφρά­στη­καν από εκα­τομ­μύ­ρια εργα­ζό­με­νους, συν­δι­κά­τα, φορείς, κυβερ­νή­σεις, κόμ­μα­τα και επι­φα­νείς προ­σω­πι­κό­τη­τες, το αστι­κό κρά­τος ήταν άτεγ­κτο: Η εκτέ­λε­ση των τεσ­σά­ρων ήταν πρώ­τα απ’ όλα χτύ­πη­μα στην παρά­νο­μη δρά­ση του ΚΚΕ. Ειδι­κά ο Μπε­λο­γιάν­νης εκτε­λέ­στη­κε επει­δή συμ­βό­λι­ζε και εκπρο­σω­πού­σε επά­ξια την ατα­λά­ντευ­τη, οργα­νω­μέ­νη παρου­σία και δρά­ση του ΚΚΕ σε όλες τις συν­θή­κες και με όλες τις μορ­φές πάλης.

Είχε πέσει στα χέρια της Ασφά­λειας στις 20 Δεκέμ­βρη 1950. Τον συνέ­λα­βαν μόλις μπή­κε στο σπί­τι της οδού Πλα­πού­τα 30, κοντά στη Λεω­φό­ρο Αλε­ξάν­δρας, που λει­τουρ­γού­σε ως γιάφ­κα του παρά­νο­μου κομ­μα­τι­κού μηχανισμού.
Η ύπαρ­ξη της παρά­νο­μης Οργά­νω­σης ερχό­ταν σε αντί­θε­ση, υπο­νό­μευε και εξου­δε­τέ­ρω­νε σε εκεί­νες τις συν­θή­κες το στό­χο είτε υπο­κα­τά­στα­σης του ΚΚΕ από ένα νέο αλλά υπο­ταγ­μέ­νο στο σύστη­μα ΚΚ, είτε απορ­ρό­φη­σής του από την ΕΔΑ.

Η πρώ­τη δίκη του Μπε­λο­γιάν­νη και των συντρό­φων του άρχι­σε στις 19 Οκτώ­βρη 1951 στο Εκτα­κτο Στρα­το­δι­κείο Αθη­νών. Ο Μπε­λο­γιάν­νης με τη στά­ση του στο δικα­στή­ριο συνέ­τρι­ψε το κατη­γο­ρη­τή­ριο, υπε­ρα­σπί­ζο­ντας την πολι­τι­κή του ΚΚΕ και τον αγώ­να του ΔΣΕ, τελειώ­νο­ντας την απο­λο­γία του με τα παρα­κά­τω λόγια:

«Σας μίλη­σα για την πολι­τι­κή του ΚΚΕ. Θέλω όμως να τονί­σω και αυτό: Οτι το ΚΚΕ έχει ρίζες στο λαό ποτι­σμέ­νες με αίμα και δεν εξο­ντώ­νε­ται ούτε με στρα­το­δι­κεία, ούτε με εκτε­λε­στι­κά απο­σπά­σμα­τα. Η πολι­τι­κή του από­βλε­πε πάντο­τε στο καλό του λαού και της χώρας μας. Σ’ αυτό απο­βλέ­πει και σήμε­ρα. Γι’ αυτό και ο λαός το υπο­στη­ρί­ζει. (…) Γι’ αυτή μας την πολι­τι­κή με δικά­ζε­τε. Δεν ζητώ την επιεί­κειά σας. Θα δεχτώ με περη­φά­νια και στω­ι­κό­τη­τα την κατα­δί­κη μου και θαρ­ρα­λέα θα αντι­με­τω­πί­σω ακό­μη και το εκτε­λε­στι­κό σας από­σπα­σμα» («Νέος Κόσμος», Μάρ­της 1954, σελ. 52, από το άρθρο του Αλέ­κου Ψηλο­ρεί­τη, «ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ»).

Πηγές: Ριζο­σπά­στης, Τμή­μα Ιστο­ρί­ας ΚΕ ΚΚΕ, και εδώ

«Το ΚΚΕ έχει ρίζες στο λαό ποτισμένες με αίμα»…

ℹ️  Την Κυριακή η εκδήλωση τιμής και μνήμης στο πάρκο Γουδή

Την Κυρια­κή 4 Απρί­λη, στις 11 π.μ., στο πάρ­κο Γου­δή (Λεωφ. Μεσο­γεί­ων, ένα­ντι Νοσο­κο­μεί­ου «Ερρί­κος Ντυ­νάν») οι Οργα­νώ­σεις Α’ Αθή­νας — Γαλα­τσί­ου, Ανα­το­λι­κών Συνοι­κιών και ΑΕΙ Αττι­κής του ΚΚΕ και της ΚΝΕ καλούν σε εκδή­λω­ση στη μνή­μη του Νίκου Μπε­λο­γιάν­νη και των συντρό­φων του που εκτε­λέ­στη­καν στις 30/3/1952. Θα μιλή­σει ο Θέμης Γκιώ­νης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Επί­σης, η Τομε­α­κή Επι­τρο­πή Ηλεί­ας του ΚΚΕ, ανα­κοι­νώ­νει ότι θα πραγ­μα­το­ποι­ή­σει  στις αρχές Απρί­λη, τηρώ­ντας όλα τα μέτρα προ­στα­σί­ας ενά­ντια στην παν­δη­μία του κορο­νοϊ­ού, εκδή­λω­ση στην πλα­τεία Ν. Μπε­λο­γιάν­νη στην Αμα­λιά­δα, την πόλη που γεν­νή­θη­κε και έκα­νε τα πρώ­τα του αγω­νι­στι­κά βήμα­τα. «Τιμά­με στο πρό­σω­πο του Ν. Μπε­λο­γιάν­νη την ιστο­ρία του εργα­τι­κού και κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος στην Ελλά­δα. Ο Μπε­λο­γιάν­νης ανα­δεί­χθη­κε μέσα απ’ την ηρω­ι­κή πάλη του λαού μας, του ΚΚΕ. Ήταν σάρ­κα απ’ τη σάρ­κα τους», σημειώ­νει ανά­με­σα σε άλλα ‑δια­βά­στε ανα­λυ­τι­κά στη συνέχεια.

Μήνυμα της Τ.Ε. Ηλείας του ΚΚΕ — για τα 69 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη