Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: Ύμνησε τη ζωή, πολέμησε την αδικία

Στις 5 Ιου­νί­ου 1898 γεν­νιέ­ται ο Ισπα­νός ποι­η­τής και θεα­τρι­κός συγ­γρα­φέ­ας Φεντε­ρί­κο Γκαρ­θία Λόρ­κα, μια από τις σπου­δαιό­τε­ρες φυσιο­γνω­μί­ες της παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας, που το 1936 δολο­φο­νή­θη­κε από τους φασί­στες του Φράνκο.

Ο Φ.Γ. Λόρ­κα, μου­σι­κός, ποι­η­τής, ζωγρά­φος, δρα­μα­τουρ­γός, θρεμ­μέ­νος με τις ζωντα­νές παρα­δό­σεις αλλά και με τις λαχτά­ρες και τα προ­βλή­μα­τα του λαού του αγα­πή­θη­κε ιδιαί­τε­ρα στην Ελλά­δα. «Οχι μόνο μέσα από τα μετα­φρα­σμέ­να έργα του (ποι­ή­μα­τα και θεα­τρι­κά) αλλά και μέσα από τα δεκά­δες υπέ­ρο­χα τρα­γού­δια του. Ο Λόρ­κα είναι ίσως ο πλέ­ον μελο­ποι­η­μέ­νος ξένος δημιουρ­γός από Ελλη­νες συν­θέ­τες με απο­τέ­λε­σμα η ποί­η­σή του ν’ απλω­θεί και ν’ αγα­πη­θεί σε ακό­μη πλα­τύ­τε­ρα στρώ­μα­τα της ελλη­νι­κής κοινωνίας».

Ανθρω­ποι, πόθοι, πάθη, έρω­τες, αγώ­νες, παρα­δό­σεις, φύση, ήταν ο μαγι­κός ιστός πάνω στον οποίο ο Φεντε­ρί­κο Γκαρ­θία Λόρ­κα ύφα­νε την ποί­η­σή του. Μέσα από αυτήν «τρα­γού­δη­σε» την αγά­πη, αλλά και το θάνα­το, μίση­σε το δεσπο­τι­σμό και την εκμε­τάλ­λευ­ση ανθρώ­που από άνθρω­πο και όρθω­σε το ανά­στη­μά του σε κάθε μορ­φή αδι­κί­ας. Το έργο του απα­γο­ρεύ­τη­κε στην Ισπα­νία μέχρι το 1953, όταν ξανα­εμ­φα­νί­στη­κε λογο­κρι­μέ­νο. Μόνο μετά το θάνα­το του Φράν­κο, το 1975, έγι­νε δυνα­τό να συζη­τη­θούν δημό­σια το έργο και ο θάνα­τός του.

Ο Λόρ­κα πρω­το­εί­δε το φως  στο χωριό Φου­έ­ντε Βακέ­ρος, λίγα χιλιό­με­τρα έξω από τη Γρα­νά­δα, γόνος πλύ γνω­στής οικο­γέ­νειας της περιο­χής. Κι εκεί, κοντά στη Γρα­νά­δα, στο χωριό Βιθνάρ, κοντά στην «Πηγή των Δακρύ­ων», βρή­κε τρα­γι­κό θάνα­το, το πρω­ι­νό της 19ης Αυγού­στου 1936, δολο­φο­νη­μέ­νος από τους φαλαγ­γί­τες του δικτά­το­ρα Φράν­κο, σε ηλι­κία μόλις 37 ετών.

Εκεί­νη τη χρο­νιά μόνο στην περιο­χή γύρω από την Αλά­μπρα οι Φαλαγ­γί­τες εκτέ­λε­σαν 30.000 άτο­μα, καθώς ο Φράν­κο είχε δια­κη­ρύ­ξει ότι θα «προ­στά­τευε» την Ισπα­νία από «τη διε­θνή κομ­μου­νι­στι­κή, εβραϊ­κή και μασο­νι­κή συνω­μο­σία». Παρό­λο που ο ποι­η­τής ποτέ δεν εντά­χθη­κε στο εργα­τι­κό κίνη­μα, οι κοι­νω­νι­κές και πολι­τι­κές του θέσεις ήταν τόσο εμφα­νείς, που για τον Φράν­κο και τους υπο­στη­ρι­κτές του δεν είχε καμιά δια­φο­ρά από έναν κομμουνιστή.

Η δολο­φο­νία του ήταν η αντα­μοι­βή στις πρά­ξεις και τις ιδέ­ες του ενός εκ των μεγα­λύ­τε­ρων ποι­η­τών του αιώ­να μας. Ο Λόρ­κα είχε ταχθεί ανοι­χτά κατά του φασι­σμού και των πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κών σχε­δί­ων της Φάλαγ­γας, μίση­σε το δεσπο­τι­σμό και την εκμε­τάλ­λευ­ση ανθρώ­που από άνθρω­πο και όρθω­σε το ανά­στη­μά του σε κάθε μορ­φή αδι­κί­ας. Γι’ αυτό και φού­ντω­σε το μένος των φαλαγγιτών.

«Είθι­σται να δολο­φο­νού­νται οι ποι­η­τές στην επο­χή μας» έγρα­ψε ο Ν. Εγγο­νό­που­λος ή όπως κάποια στιγ­μή έγρα­ψε ο Τσα­ρού­χης «ήτα­νε φυσι­κό να πάει άδικα».

Στις 4 Ιού­λη του 1937, σαρά­ντα ποι­η­τές απ’ όλα τα μέρη του κόσμου συγκε­ντρώ­νο­νται στην πόλη της Βαλέν­θια, για το Δεύ­τε­ρο Διε­θνές Συνέ­δριο των Συγ­γρα­φέ­ων, για την υπε­ρά­σπι­ση της κουλ­τού­ρας ενά­ντια στο φασι­σμό. Στο Παρί­σι, όπου συνε­χί­ζε­ται και κλεί­νει το συνέ­δριο, οι ποι­η­τές δίνου­νε τον παρα­κά­τω όρκο, τον οποίο συντάσ­σει ο Στρα­τής Τσίρ­κας μαζί με τον Langston Hughes. Τον «Ορκο» στον δολο­φο­νη­μέ­νο Ισπα­νό ποι­η­τή και συγ­γρα­φέα Federico Garcia Lorca, κεί­με­νο το οποίο προ­ω­θεί ο Louis Aragon και υπο­γρά­φε­ται από τους σαρά­ντα συγγραφείς.

«Στ’ όνο­μά σου, Φεντε­ρί­κο Γκαρ­σία Λόρ­κα , που πέθα­νες στην Ισπα­νία για τη λευ­τε­ριά του ζωντα­νού λόγου, εμείς, οι ποι­η­τές από πολ­λές χώρες του κόσμου, που μιλά­με και γρά­φου­με σε διά­φο­ρες γλώσ­σες, ορκι­ζό­μα­στε εδώ πέρα, όλοι μαζί, πως τ’ όνο­μά σου δε θα ξεχα­στεί ποτέ πάνω στη γη, και στ’ όνο­μά σου, όσο που θα υπάρ­χει τυραν­νία και κατα­πί­ε­ση να τις κατα­πο­λε­μή­σου­με, όχι μονά­χα με το λόγο μα και με τη ζωή μας».