Το ΚΚΕ κατα­ψή­φι­σε την τρο­πο­λο­γία, ανα­δει­κνύ­ο­ντας τις δια­δο­χι­κές ευθύ­νες των κυβερ­νή­σε­ων, που δεν φρό­ντι­σαν να πάρουν τα κατάλ­λη­λα μέτρα για τη διά­σω­ση της Καμεράτα.
«Ετσι άρχι­σε σιγά — σιγά να αργο­πε­θαί­νει η ορχή­στρα, για να έρθει σήμε­ρα η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ να βάλει την ορι­στι­κή ταφό­πλα­κα», σημεί­ω­σε, τονί­ζο­ντας πως η τρο­πο­λο­γία «αφή­νει το κενό της ύπαρ­ξης μιας ακό­μα ορχή­στρας που θα μπο­ρού­σε να προ­σφέ­ρει πολ­λά, αν η δρα­στη­ριό­τη­τά της ήταν καθα­ρά και στα­θε­ρά προ­σα­να­το­λι­σμέ­νη να καλύ­ψει τις ανά­γκες του λαού για ψυχα­γω­γία και μου­σι­κή καλλιέργεια».
Μια ορχή­στρα με πλού­σιο έργο σε διά­φο­ρους τομείς… Αυτή ήταν η Καμε­ρά­τα, που ιδρύ­θη­κε το 1991 και από το 1994 επο­πτευό­ταν από το υπουρ­γείο Πολι­τι­σμού ως Νομι­κό Πρό­σω­πο Ιδιω­τι­κού Δικαί­ου. Πρώ­τος της καλ­λι­τε­χνι­κός διευ­θυ­ντής ήταν ο αρχι­μου­σι­κός Αλέ­ξαν­δρος Μυράτ και γρή­γο­ρα ανα­δεί­χθη­κε σε μου­σι­κό σύνο­λο υψη­λού επι­πέ­δου, με πλού­σιο ρεπερτόριο.
Στην πορεία της στο καλ­λι­τε­χνι­κό στε­ρέ­ω­μα έχει μετρή­σει πολ­λές εμφα­νί­σεις σε μερι­κές από τις σημα­ντι­κό­τε­ρες αίθου­σες συναυ­λιών: «Queen Elizabeth Hall» στο Λον­δί­νο, Θέα­τρο των Ηλυ­σί­ων Πεδί­ων στο Παρί­σι κ.α., καθώς και σε μου­σι­κά φεστι­βάλ σε πολ­λά μέρη του κόσμου. Αξιο­ση­μεί­ω­τη ήταν η συμ­βο­λή της στη σύγ­χρο­νη μου­σι­κή δημιουρ­γία, καθώς έχει παρου­σιά­σει σε πρώ­τη εκτέ­λε­ση και έχει ηχο­γρα­φή­σει έργα Ελλή­νων και ξένων συν­θε­τών, πολ­λά από τα οποία έχουν γρα­φτεί ειδι­κά για τη συγκε­κρι­μέ­νη ορχή­στρα. Ξεχω­ρι­στό κομ­μά­τι στη λει­τουρ­γία της απο­τε­λού­σαν και οι εκπαι­δευ­τι­κές της δρα­στη­ριό­τη­τες. Μέσα από επι­σκέ­ψεις σε σχο­λεία, δίνο­ντας συναυ­λί­ες και συμ­με­τέ­χο­ντας σε εκπαι­δευ­τι­κά προ­γράμ­μα­τα, δόθη­κε η ευκαι­ρία σε πολ­λά παι­διά να ακού­σουν ίσως και για πρώ­τη φορά τους ήχους μίας ορχή­στρας κλα­σι­κής μου­σι­κής...

Πώς φτάσαμε ως εδώ…

Στις αρχές του 2010, με άλλο­θι την οικο­νο­μι­κή κρί­ση, οι λιγο­στές ορχή­στρες της χώρας μας αντι­με­τώ­πι­σαν οξύ­τα­τα οικο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα λόγω και των δρα­στι­κών περι­κο­πών από την κρα­τι­κή χρη­μα­το­δό­τη­ση, με απο­τέ­λε­σμα δυσχέ­ρειες στο έργο τους και πολύ­μη­νες καθυ­στε­ρή­σεις στους μισθούς των μου­σι­κών τους. Εκεί­νη την περί­ο­δο έπαυ­σε τη λει­τουρ­γία της η «Ορχή­στρα των Χρω­μά­των», την οποία ίδρυ­σε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Οι μου­σι­κοί της Καμε­ρά­τα μετα­ξύ άλλων ωθή­θη­καν σε «οικειο­θε­λή» μεί­ω­ση του μισθού τους κατά 20%. Η παρα­πέ­ρα οικο­νο­μι­κή ασφυ­ξία οδή­γη­σε μου­σι­κούς και διοι­κη­τι­κούς υπαλ­λή­λους της Καμε­ρά­τα να βγουν σε επί­σχε­ση. Μας λέει χαρα­κτη­ρι­στι­κά η μου­σι­κός Τζου­λιέ­τα Αβε­τιάν:«Τον Φλε­βά­ρη του 2014 κάποιοι μου­σι­κοί βγή­κα­με σε επί­σχε­ση. Ημα­σταν απλή­ρω­τοι έξι μήνες. Η τελευ­ταία συναυ­λία που δώσα­με με την Καμε­ρά­τα ήταν στο Μόνα­χο, στα τέλη του Γενά­ρη. Τον Ιού­νη του 2014 προ­σφύ­γα­με στα δικα­στή­ρια. Η διοί­κη­ση μας έστει­λε προει­δο­ποι­η­τι­κή από­λυ­ση, για να πάρου­με τη μισή απο­ζη­μί­ω­ση. Τον Νοέμ­βρη του ’14 μας απο­λύ­ουν και λαμ­βά­νου­με τη μία δόση της απο­ζη­μί­ω­σης. Την υπό­λοι­πη δεν την έχου­με λάβει ακό­μα…». Στη συνέ­χεια οι εργα­ζό­με­νοι προ­σφεύ­γουν στη Δικαιο­σύ­νη και το 2018 βγαί­νει τελε­σί­δι­κη από­φα­ση η οποία τους δικαιώ­νει πλή­ρως: «Η από­λυ­σή μας κρί­νε­ται παρά­νο­μη και κατα­χρη­στι­κή. Είναι υπο­χρε­ω­μέ­νοι να μας γυρί­σουν στη δου­λειά και να μας πλη­ρώ­σουν όλα μας τα δεδου­λευ­μέ­να και ό,τι μας χρω­στά­νε». Αντί­στοι­χη είναι και η πορεία των διοι­κη­τι­κών υπαλλήλων.

Τον Μάη του 2015 παραι­τή­θη­κε σύσ­σω­μο το Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο. Και από τότε, ουσια­στι­κά, ο οργα­νι­σμός είναι ακέ­φα­λος. Μια από­πει­ρα για οικο­νο­μι­κό έλεγ­χο το 2017 δεν προ­χώ­ρη­σε ποτέ…

Οπως εύλο­γα κατα­λα­βαί­νει κανείς, οι ευθύ­νες που βαραί­νουν όλες τις προη­γού­με­νες κυβερ­νή­σεις είναι μεγά­λες, αφού δεν έλα­βαν ουσια­στι­κά κανέ­να μέτρο, 6 χρό­νια τώρα, ώστε να ορι­στεί νέο Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο. Δεν φρό­ντι­σαν να επι­λυ­θούν ζητή­μα­τα που βάραι­ναν τη λει­τουρ­γία της ορχή­στρας, όπως η απρό­σκο­πτη επι­χο­ρή­γη­σή της από τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό σύμ­φω­να με τις ανά­γκες και το πλού­σιο έργο της, και για να ικα­νο­ποι­η­θούν τα αιτή­μα­τα των εργα­ζο­μέ­νων. Είναι δε ακό­μα μεγα­λύ­τε­ρες οι ευθύ­νες τους αν ανα­λο­γι­στεί κανείς ότι με το κλεί­σι­μο της Καμε­ρά­τα, αυτήν τη στιγ­μή στη χώρα μας υπάρ­χουν μόνο 4 ορχή­στρες συμ­φω­νι­κής μου­σι­κής (Κρα­τι­κή Ορχή­στρα Αθη­νών, Κρα­τι­κή Ορχή­στρα Θεσ­σα­λο­νί­κης, Ορχή­στρα Εθνι­κής Λυρι­κής Σκη­νής, Εθνι­κή Συμ­φω­νι­κή Ορχή­στρα της ΕΡΤ) και είναι ελά­χι­στες οι ορχή­στρες που μπο­ρούν να σηκώ­νουν έργα υψη­λών απαιτήσεων.

Αντί­στοι­χη πολι­τι­κή στις ορχή­στρες δεν συνα­ντά­ται μόνο στη χώρα μας. Παρα­δείγ­μα­τα συρ­ρί­κνω­σης, συγ­χώ­νευ­σης, ακό­μα και κλει­σί­μα­τος ορχη­στρών υπάρ­χουν σε πολ­λά μέρη του κόσμου. Ενα χαρα­κτη­ρι­στι­κό ανά­με­σα σε αυτά είναι η συγ­χώ­νευ­ση δεκά­δων ορχη­στρών στη Γερ­μα­νία, που προ­κά­λε­σε μεγά­λες αντι­δρά­σεις και κινητοποιήσεις.

Οταν δημιουρ­γεί­ται κενό από το κλεί­σι­μο μιας ορχή­στρας σε μια χώρα με υπερ­πολ­λα­πλά­σιο αριθ­μό ορχη­στρών ανα­λο­γι­κά με τον πλη­θυ­σμό της σε σχέ­ση με την Ελλά­δα, εύλο­γα αντι­λαμ­βά­νε­ται κανείς το τερά­στιο πλήγ­μα που θα δεχτεί η μου­σι­κή από το κλεί­σι­μο μίας ορχή­στρας στη χώρα μας, αλλά και το κοι­νό, που θα στε­ρη­θεί τη δυνα­τό­τη­τα να εκπαι­δευ­τεί και να απο­λαύ­σει ένα από τα πιο σύν­θε­τα και αφη­ρη­μέ­να είδη Τέχνης, τη συμ­φω­νι­κή μουσική.

Και τώρα…

Πριν την τρο­πο­λο­γία απα­σχο­λού­νταν στην Καμε­ρά­τα ελά­χι­στοι εργα­ζό­με­νοι μου­σι­κοί, με συμ­βά­σεις αορί­στου χρό­νου, οι οποί­οι αμεί­βο­νταν με «ένα­ντι». Επί της ουσί­ας εδώ και χρό­νια δεν τους κατα­βάλ­λε­ται μισθο­δο­σία, ούτε ασφα­λι­στι­κές εισφο­ρές, και είναι ανα­σφά­λι­στοι. Αυτό είχε σαν απο­τέ­λε­σμα να μην μπο­ρούν καν να πάρουν αυτό το πενι­χρό επί­δο­μα λόγω κορο­νοϊ­ού. Μάλι­στα προ­σέ­φυ­γαν κι αυτοί στη Δικαιο­σύ­νη για τα δεδου­λευ­μέ­να τους και πέρυ­σι τον Ιού­νη βγή­κε από­φα­ση που τους δικαίωνε.

Βέβαια, όλα αυτά τα χρό­νια η Καμε­ρά­τα δεν έχει στα­μα­τή­σει να λει­τουρ­γεί. Για τις ανά­γκες των συναυ­λιών έπαιρ­ναν «περι­πλα­νώ­με­νους» μου­σι­κούς με ακό­μα χει­ρό­τε­ρες συν­θή­κες εργα­σί­ας, χρω­στώ­ντας και σε αυτούς πολ­λές παρα­γω­γές, όπως καταγ­γέλ­λουν οι εργα­ζό­με­νοι. Είναι συνη­θι­σμέ­νο το φαι­νό­με­νο να χρη­σι­μο­ποιού­νται σε πολ­λές παρα­γω­γές «περι­πλα­νώ­με­νοι» μου­σι­κοί, με το πρό­σχη­μα ότι φέρ­νουν νέες εμπει­ρί­ες στην ορχή­στρα, ενώ συμ­βαί­νει το εντε­λώς αντί­θε­το: Με την απου­σία μόνι­μων μου­σι­κών χάνε­ται το αισθη­τι­κό ύφος που πρέ­πει να έχει μία ορχήστρα.

Και, βέβαια, τίθε­νται κι άλλα ερω­τή­μα­τα: Πώς λει­τουρ­γεί, πώς προ­σλαμ­βά­νει και πώς πλη­ρώ­νει χωρίς ΔΣ η Καμε­ρά­τα; Σε ποιον χώρο πραγ­μα­το­ποιεί πρό­βες; Θα διε­ξα­χθεί η προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη συναυ­λία στις 15 Ιού­λη στις Σπέ­τσες; Αν ναι, κάτω από ποιες συνθήκες;

Η τρο­πο­λο­γία, τέλος, προ­βλέ­πει και τη μετα­φο­ρά των εργα­ζο­μέ­νων σε επο­πτευό­με­νους φορείς ΝΠΙΔ, όπως ήταν η Καμε­ρά­τα. Βέβαια, είναι ένα ερώ­τη­μα πού σκο­πεύ­ουν να τους τοπο­θε­τή­σουν, αφού όλες οι ορχή­στρες που επο­πτεύ­ο­νται από το υπουρ­γείο Πολι­τι­σμού είναι ΝΠΔΔ. Και υπάρ­χει και το πρό­σφα­το παρά­δειγ­μα με την από­λυ­ση εργα­ζο­μέ­νων αορί­στου χρό­νου από το Ταμείο Αλλη­λο­βο­ή­θειας Εργα­ζο­μέ­νων Υπουρ­γεί­ου Πολι­τι­σμού, που βρί­σκε­ται κι αυτό σε εκκα­θά­ρι­ση ενώ είχαν προ­βλε­φθεί με νόμο προ­σω­πο­πα­γείς θέσεις για το προ­σω­πι­κό στο υπουργείο…

Χρήσιμα συμπεράσματα

Το παρά­δειγ­μα της Καμε­ρά­τα προ­σφέ­ρε­ται για να εξα­χθούν χρή­σι­μα συμπεράσματα.

Μην ξεχνά­με ότι η Καμε­ρά­τα ήταν από τους πρω­το­πό­ρους στον χώρο του Πολι­τι­σμού και η λει­τουρ­γία της δεν καλυ­πτό­ταν απο­κλει­στι­κά από τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό, αλλά επα­φιό­ταν στην «καλή προ­αί­ρε­ση» των ιδιω­τών και των χορη­γών. «Με την υπο­στή­ρι­ξη του κρά­τους και της ιδιω­τι­κής χορη­γί­ας», δια­βά­ζου­με στην ιστο­σε­λί­δα της…
Ηταν μια δια­δρο­μή από τον ενα­γκα­λι­σμό της ορχή­στρας για 16 χρό­νια από τον όμι­λο «Eurobank», στη σκέ­πη του Ιδρύ­μα­τος Ωνά­ση και από κει στο κλεί­σι­μο… Σε τελευ­ταία ανά­λυ­ση, η εγκλη­μα­τι­κή στά­ση της κυβέρ­νη­σης απέ­να­ντι στην Καμε­ρά­τα όχι μόνο αφαι­ρεί ένα πολύ­τι­μο κομ­μά­τι από την πολι­τι­στι­κή ζωή του τόπου μας, αλλά και επι­βε­βαιώ­νει την άσκη­ση μιας εχθρι­κής πολι­τι­κής απέ­να­ντι στον Πολι­τι­σμό και τον φυσι­κό του απο­δέ­κτη, τον λαό…