Έγιναν ατυχήματα και στη Σοβιετική Ενωση…

Με αυτήν τη δια­πί­στω­ση προ­σπά­θη­σε να απα­ντή­σει μια γνω­στή για τον αντι­σο­βιε­τι­σμό της αρθρο­γρά­φος στη λαϊ­κή κατα­κραυ­γή για τις συνε­χείς θυσί­ες που γίνο­νται στον βωμό του καπι­τα­λι­στι­κού κέρ­δους. Το επι­χεί­ρη­μα θα ήταν για γέλια αν δεν αφο­ρού­σε το ζήτη­μα της κατα­δί­κης των συνε­νό­χων για τη μεγά­λη τρα­γω­δία στα Τέμπη. Ας δού­με όμως ορι­σμέ­να στοι­χεία για τα περί­φη­μα «σιδη­ρο­δρο­μι­κά ατυ­χή­μα­τα του σοσια­λι­σμού», στα οποία ανα­φέ­ρε­ται το άρθρο…

Πότε έγιναν;

Το άρθρο κάνει ανα­φο­ρά σε συγκε­κρι­μέ­να ατυ­χή­μα­τα έως το 1936, σε ένα το 1989 και σε ένα το 1962. Δηλα­δή, το ίδιο το άρθρο τεκ­μη­ριώ­νει ότι όσο προ­χω­ρού­σε η εδραί­ω­ση του σοσια­λι­σμού, όσο επι­κρα­τού­σε η εργα­τι­κή εξου­σία στην ταξι­κή πάλη που διε­ξα­γό­ταν τις πρώ­τες δεκα­ε­τί­ες, όταν ξεκί­νη­σε η εδραί­ω­ση των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής και ξεπερ­νιού­νταν οι μεγά­λες κατα­στρο­φές του Α’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου και του εμφυ­λί­ου, καθώς και τα προ­βλή­μα­τα του τσα­ρι­κού προ­ε­πα­να­στα­τι­κού σιδη­ρο­δρό­μου, τόσο μειώ­νο­νταν τα ατυχήματα.

Επί­σης, ακό­μα και από στοι­χεία του άρθρου τεκ­μη­ριώ­νε­ται ότι όσο γίνο­νταν βήμα­τα υπο­χώ­ρη­σης από την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού και υιο­θε­τού­νταν εργα­λεία του καπι­τα­λι­σμού, με την αντί­λη­ψη του «σοσια­λι­σμού με αγο­ρά», τόσο φτά­να­με ξανά σε συν­θή­κες εκδή­λω­σης σοβα­ρών ατυ­χη­μά­των. Η υπο­χώ­ρη­ση του σοσια­λι­σμού, άλλω­στε, επέ­δρα­σε και σε μια σει­ρά από άλλες πλευ­ρές της ζωής του λαού, όπως και στις υπο­δο­μές, ενώ απο­τέ­λε­σμα των αγο­ραί­ων μεταρ­ρυθ­μί­σε­ων και των αντι­φά­σε­ων ήταν το φρε­νά­ρι­σμα στην οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη και η στα­σι­μό­τη­τα στη δεκα­ε­τία του 1970.

Αυτά τα λογι­κά συμπε­ρά­σμα­τα προ­σπα­θεί η αρθρο­γρά­φος να τα απα­ξιώ­σει ως συνω­μο­σιο­λο­γι­κά, λέγο­ντας ότι μια προ­φα­νής απά­ντη­ση στο άρθρο της θα ήταν να απο­δο­θούν τα ατυ­χή­μα­τα σε «εχθρούς του καθε­στώ­τος». Προ­σπα­θεί με αυτόν τον τρό­πο να προ­σπε­ρά­σει τον πιο σημα­ντι­κό παρά­γο­ντα υπέρ του σοσια­λι­σμού, που δεν ήταν απλά η δυνα­τό­τη­τα απο­τρο­πής σαμπο­τάζ, αλλά η ίδια η ανά­πτυ­ξη των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων και το πλή­ρες δια­ζύ­γιο με το καπι­τα­λι­στι­κό κέρ­δος ως κίνη­τρο της παραγωγής.

Στο ερώ­τη­μα, λοι­πόν, για­τί δεν έγι­ναν πολ­λά σοβα­ρά ατυ­χή­μα­τα μετά το 1936, παρά ξανά μόνο στο τέλος της δεκα­ε­τί­ας του 1980, η απά­ντη­ση του εν λόγω άρθρου είναι «η συγκά­λυ­ψη του σοβιε­τι­κού καθε­στώ­τος», εκτός από ένα που «τους ξέφυ­γε», το 1962. Το ερώ­τη­μα βέβαια παρα­μέ­νει αν θα μπο­ρού­σαν να συγκα­λυ­φθούν όχι ένα και δύο ατυ­χή­μα­τα, αλλά δεκά­δες, αν συγκρί­νου­με με όσα έγι­ναν στις ΗΠΑ την ίδια περί­ο­δο, που ξεπέ­ρα­σαν τα 70. Μιλώ­ντας για θεω­ρί­ες συνωμοσίας..!

Πόσα έγιναν;

Απα­ριθ­μού­νται λιγό­τε­ρα από 20 ατυ­χή­μα­τα συνο­λι­κά στην ΕΣΣΔ από το 1917 έως την ανα­τρο­πή του σοσια­λι­σμού. Το ίδιο διά­στη­μα στις ΗΠΑ σημειώ­νο­νται 71 και στη Γερ­μα­νία 68, δηλα­δή περί­που ένα τον χρό­νο. Σε αυτά τα στοι­χεία θα πρέ­πει να πάρου­με υπό­ψη μας ότι το σοβιε­τι­κό σιδη­ρο­δρο­μι­κό δίκτυο απο­τε­λού­σε το μεγα­λύ­τε­ρο ενιαίο δίκτυο σιδη­ρο­δρό­μων σε παγκό­σμιο επί­πε­δο, με 6 — 7 φορές μεγα­λύ­τε­ρη πυκνό­τη­τα μετα­φε­ρό­με­νων εμπο­ρευ­μά­των και έως 8 φορές μεγα­λύ­τε­ρη πυκνό­τη­τα μετα­φε­ρό­με­νων επι­βα­τών συγκρι­τι­κά με τις ΗΠΑ.

Δηλα­δή, στο μεγα­λύ­τε­ρο σιδη­ρο­δρο­μι­κό δίκτυο του κόσμου (αυτό της ΕΣΣΔ) με 6 έως 8 φορές πυκνό­τε­ρες μετα­φο­ρές, σημειώ­νε­ται λιγό­τε­ρο από το 1/3 των ατυ­χη­μά­των συγκρι­τι­κά με τις δύο πιο ανε­πτυγ­μέ­νες καπι­τα­λι­στι­κές χώρες (ΗΠΑ και Γερ­μα­νία) εκεί­νη την επο­χή. Και ανα­φε­ρό­μα­στε σε ένα δίκτυο που περι­λάμ­βα­νε τον υπερ­σι­βη­ρι­κό σιδη­ρό­δρο­μο που δια­νύ­ει το 1/3 του πλα­νή­τη και περ­νά από μόνι­μα παγω­μέ­νες περιοχές.

Από­δει­ξη ότι ο σοσια­λι­σμός μπο­ρεί να περιο­ρί­ζει τις ατέ­λειες ανθρώ­πων και συστη­μά­των ακρι­βώς για­τί κίνη­τρο της ανά­πτυ­ξης είναι η ικα­νο­ποί­η­ση των λαϊ­κών ανα­γκών. Σε αντί­θε­ση με την κοι­νω­νία που οι ατέ­λειες ανθρώ­πων και συστη­μά­των δικαιο­λο­γού­νται ως …μη αντι­με­τω­πί­σι­μα φυσι­κά φαι­νό­με­να για να ικα­νο­ποι­η­θεί η ανά­γκη του καπι­τα­λι­στι­κού κέρδους.

Γιατί αυτή η διαφορά;

Η δια­φο­ρά αυτή οφεί­λε­ται στις ίδιες τις νομο­τέ­λειες του σοσια­λι­σμού, στο γεγο­νός ότι αλλά­ζει ο σκο­πός της παρα­γω­γής και ο ρόλος των εργα­ζο­μέ­νων. Αρχι­κά ο κεντρι­κός σχε­δια­σμός στον σιδη­ρό­δρο­μο επέ­τρε­πε την ενιαία και ομα­λή ανά­πτυ­ξη του δικτύ­ου συγκρι­τι­κά — για παρά­δειγ­μα — με την αναρ­χία στις ΗΠΑ, όπου για μια δια­δρο­μή υπήρ­χαν πολ­λές φορές δια­φο­ρε­τι­κά αλλη­λε­πι­κα­λυ­πτό­με­να δίκτυα δύο και τριών εταιρειών.

Επί­σης, η κοι­νω­νι­κή ιδιο­κτη­σία στους σιδη­ρό­δρο­μους, που έθε­τε ως κρι­τή­ριο της ανά­πτυ­ξης την κάλυ­ψη των κοι­νω­νι­κών ανα­γκών, έδι­νε κίνη­τρο στην εισα­γω­γή νέων μεθό­δων ταυ­τό­χρο­νης κίνη­σης μετα­γω­γι­κών και επι­βα­τι­κών αμα­ξο­στοι­χιών, καθώς και των πιο σύγ­χρο­νων για την επο­χή μέτρων ασφά­λειας σε παγκό­σμιο επίπεδο.

Ο πιο καθο­ρι­στι­κός παρά­γο­ντας όμως ήταν ο ίδιος ο άνθρω­πος, η εργα­τι­κή δύνα­μη και οι συν­θή­κες εργα­σί­ας. Ιδιαί­τε­ρες μελέ­τες που αφο­ρού­σαν την «αισθη­τι­κή της παρα­γω­γής» έδω­σαν απο­τε­λέ­σμα­τα σε πρω­τό­γνω­ρες κατα­κτή­σεις, που περι­λάμ­βα­ναν εστια­τό­ρια, κέντρα ανα­ψυ­χής και ξεκού­ρα­σης έως και γκα­λε­ρί τέχνης για τους εργα­ζό­με­νους σε κάθε σταθμό.

Δεν χρειά­ζε­ται λοι­πόν να είναι κανείς ειδι­κός για να αντι­λη­φθεί ότι και στην πιο ανώ­τε­ρη οργά­νω­ση της κοι­νω­νί­ας θα γίνο­νται κάποια ανθρώ­πι­να λάθη, κάποιες κατα­σκευα­στι­κές και τεχνι­κές αστο­χί­ες. Η σύγκρι­ση όμως δια­φο­ρε­τι­κών συστη­μά­των αφο­ρά στην ικα­νό­τη­τά τους στην πρό­λη­ψη και στον περιο­ρι­σμό της συχνό­τη­τας και της σοβα­ρό­τη­τας των ατυ­χη­μά­των σε σχέ­ση με τον όγκο του μετα­φο­ρι­κού έργου και τα χιλιό­με­τρα των σιδη­ρο­δρο­μι­κών γραμμών.

Και εδώ τα απο­τε­λέ­σμα­τα της σύγκρι­σης είναι κατα­λυ­τι­κά. Και επι­βε­βαιώ­νουν την υπε­ρο­χή του σοσια­λι­σμού, ακό­μα και με την αρνη­τι­κή πεί­ρα της σοσια­λι­στι­κής οικοδόμησης.

Πηγή Ριζο­σπά­στης

26 Δεκέμ­βρη, του Πανα­γιώ­τη ράπτη