Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Αθλητές και εξορία: «Ίσως γιατί από την… πυγμή μου εκινδύνευε να καταρρεύσει το καθεστώς»

 

Επι­μέ­λεια Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

(Εξόριστοι πρωταθλητές στα 1947)

Ανά­με­σα στους χιλιά­δες αγω­νι­στές της Αντί­στα­σης που βρέ­θη­καν στις φυλα­κές και τις εξο­ρί­ες μετά την Βάρ­κι­ζα, αρκε­τοί ήταν και οι αθλη­τές στί­βου αλλά και άλλων αγω­νι­σμά­των. Πρό­κει­ται ουσια­στι­κά για μία «ανε­ξε­ρεύ­νη­τη» ιστο­ρι­κά υπό­θε­ση, την οποία με το σημε­ρι­νό μας σημεί­ω­μα απλά δίνου­με μία πτυ­χή της.  Σήμε­ρα παρου­σιά­ζου­με επι­στο­λή πρω­τα­θλη­τή  πυγ­μα­χί­ας, από την Ικα­ρία όπου ήταν εξο­ρι­σμέ­νος, στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, που ανα­δει­κνύ­ει πλευ­ρές του ζητή­μα­τος, με την υπό­σχε­ση ότι θα επα­νέλ­θου­με σύντομα

Με τίτλο «ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ ΑΘΛΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ» γρά­φει ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (12/8/1947):

«Όπως είναι γνω­στό εκτός, το  βαλ­κα­νιο­νί­κη Στ. Βελιό­που­λο, στην εξο­ρία βρί­σκο­νται  σήμε­ρα και οι πρω­τα­θλη­τές Ηλ. Βερ­γί­νης* και Γ. Θάνος**. Μ’ αυτό τον τρό­πο το  κρά­τος αμεί­βει τους αθλη­τές που δόξα­σαν τα ελλη­νι­κά χρώ­μα­τα. Από τον πρω­το­πυγ­μά­χο Γ. Παπα­γε­ωρ­γί­ου ‚που βρί­σκε­ται κι’  αυτός στην Ικα­ρία πήρα­με και δημο­σιεύ­ου­με το ακό­λου­θο γράμμα:

aulites

Αρε­θού­σα Ευδή­λου Ικα­ρί­ας 26 Ιου­λί­ου 1947

Αγα­πη­τέ «Ριζο­σπά­στη»

Είναι κι’ εγώ ένας από κεί­νους που τα όργα­να της «τάξε­ως» πήραν  από  τα σπί­τια ους το βρά­δυ της 13ης προς τη 14 Ιου­λί­ου και τους στεί­λαν στην Ικα­ρία στο ξερο­νή­σι της εξο­ρί­ας. Από το βαθύ σκο­τά­δι της νύχτας εκεί­νης ίσα­με που έφθα­σα στον τόπο της εξο­ρί­ας, είδα και γνώ­ρι­σα ένα σωρό συνα­δέλ­φους μου αθλη­τές που κι’ αυτοί όπως κι’ εγώ  εξο­ρί­στη­καν μόνο και μόνο για την ευγε­νι­κιά απα­σχό­λη­ση και επί­δο­ση  στον αθλη­τι­σμό. Το γεγο­νός αυτός μου έδω­σε την ευκαι­ρία να εκτι­μή­σω   για καλά τον πολι­τι­σμό των ανθρώ­πων που κυβερ­νούν τις τύχες μας κατά το διά­στη­μα που εμείς αγω­νι­ζό­μα­στε να ανε­βά­σου­με το όνο­μα της πατρί­δας μας ανά­με­σα σ’ όλο τον κόσμο. Στην απο­ρία μου,γιατί με εξό­ρι­σαν μόνο μία λύση μπο­ρώ να βρω: ίσως για­τί από την … «πυγ­μή» μου εκιν­δύ­νευε να καταρ­ρεύ­σει το καθε­στώς και ίσως ακό­μη για­τί έτσι το κρά­τος αντι­λαμ­βά­νε­ται την προ­ε­τοι­μα­σία μου για τους ολυ­μπια­κούς αγώ­νες του 1948.

Ύστε­ρα από τη συμπε­ρι­φο­ρά αυτή της κυβέρ­νη­σης υψώ­νω φωνή δια­μαρ­τυ­ρί­ας σ’ όλο τον αθλού­με­νο κόσμο της Ελλά­δας και όλου του κόσμου για να κατα­λά­βουν τον κατή­φο­ρο που σ’ αυτόν σπρώ­χνει καθη­με­ρι­νά την πατρί­δα μας η πολι­τι­κή των ανθρώ­πων που κυβερ­νούν τη χώρα μας

Με αδελ­φι­κούς χαιρετισμούς

ΓΕΩΡΓ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Πρω­το­πυγ­μά­χος Ελλά­δος υπε­ρε­λα­φρών και ελαφρώνβαρών»

 

Σύντο­μα βιο­γρα­φι­κά στοιχεία

* Ο Ηλί­ας Βερ­γί­νης γεν­νή­θη­κε στους Τσου­κα­λά­δες Λευ­κά­δας το 1908 και ανα­δεί­χτη­κε δυο φορές βαλ­κα­νιο­νί­κης στη σφαί­ρα, το 1929 και το 1930. Λόγω σοβα­ρών προ­βλη­μά­των υγεί­ας, ανα­γκά­στη­κε να απο­συρ­θεί νωρίς από την ενερ­γή δρά­ση στους στί­βους, όχι όμως και από την ταξι­κή πάλη μέσα από τις γραμ­μές του ΚΚΕ. Για την αγω­νι­στι­κή του δρά­ση από τη μετα­ξι­κή δικτα­το­ρία μέχρι την απρι­λια­νή χού­ντα κέρ­δι­σε το προ­σω­νύ­μιο «κόκ­κι­νος» αθλητής.

Στις γραμ­μές του κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος εντά­χθη­κε σε νεα­ρή ηλι­κία και συμ­με­τεί­χε στους λαϊ­κούς αγώ­νες, παράλ­λη­λα με την αθλη­τι­κή του δρά­ση. Συμ­με­τεί­χε στη δημιουρ­γία της Λαϊ­κής Επι­τρο­πής διε­ξα­γω­γής Αντιο­λυ­μπιά­δας στη Βαρ­κε­λώ­νη, μαζί με άλλους έλλη­νες και ευρω­παί­ους αθλη­τές, δεί­χνο­ντας με έμπρα­κτο τρό­πο την αντί­θε­σή του στους ολυ­μπια­κούς αγώ­νες του Βερο­λί­νου, που διορ­γά­νω­σε το ναζι­στι­κό καθε­στώς του Χίτλερ. Αν και η Αντιο­λυ­μπιά­δα στη Βαρ­κε­λώ­νη δεν έγι­νε, το εγχεί­ρη­μα απο­τέ­λε­σε μια σημα­ντι­κή προ­σπά­θεια των ευρω­παί­ων αντι­φα­σι­στών και κομ­μου­νι­στών αθλη­τών να κατα­δεί­ξουν την αντί­θε­ση ανά­με­σα στον αθλη­τι­σμό που προ­ω­θεί την άμιλ­λα και τη συνα­δέλ­φω­ση των λαών και τον πρω­τα­θλη­τι­σμό που στο­χεύ­ει στη νίκη με κάθε τρό­πο και την ανά­δει­ξη της «ανω­τε­ρό­τη­τας της φυλής». Χαρα­κτη­ρι­στι­κή  είναι η επι­στο­λή που απέ­στει­λε προς τους συνα­θλη­τές του:

«Το αλη­θι­νό Ολυ­μπια­κό πνεύ­μα το εκπρο­σω­πεί σήμε­ρα η λαϊ­κή Ολυ­μπιά­δα της Βαρ­κε­λώ­νης. Στη Χιτλε­ρι­κή Ολυ­μπιά­δα δεν συνε­χί­ζε­ται η ωραία παρά­δο­σις των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων. Στη φασι­στι­κή Γερ­μα­νία δεν καλ­λιερ­γεί­ται η ιδέα της συνα­δελ­φώ­σε­ως και της ειρη­νι­κής δια­βιώ­σε­ως των Λαών. Εκεί καλ­λιερ­γεί­ται το άγριο μίσος ενά­ντια στα άλλα έθνη.
Τίμιοι Ελλη­νες πρω­τα­θλη­ταί, μην επι­τρέ­ψη­τε διά της συμ­με­το­χής σας εις τους αγώ­νας του Βερο­λί­νου, την βεβή­λω­σιν του Ολυ­μπια­κού φωτός από τους δολο­φό­νους του γερ­μα­νι­κού Λαού. Ενι­σχύ­σα­τε με την συμ­με­το­χήν σας την Λαϊ­κή Ολυ­μπιά­δα της Βαρ­κε­λώ­νης. Ετσι σώζε­τε την τιμή της Ελλά­δος, που ήταν η κοι­τίς της Ολυ­μπια­κής ιδέ­ας και περι­φρου­ρεί­τε τα ωραία ιδα­νι­κά του Αθλητισμού.
Μετά τιμής
Ηλί­ας Βεργίνης
Πρω­τα­θλη­τής Ελλάδος»

Την περί­ο­δο της κατο­χής ανέ­πτυ­ξε έντο­νη αντι­στα­σια­κή δρά­ση και κατά τη διάρ­κεια νοση­λεί­ας του στο νοσο­κο­μείο τον συνέ­λα­βαν τσο­λιά­δες ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες σαν πρω­ταί­τιο των κινη­το­ποι­ή­σε­ων των ασθε­νών. Λίγο πριν τον παρα­δώ­σουν στη Γκε­στά­πο, απε­λευ­θε­ρώ­θη­κε από τέσ­σε­ρις νεο­λαί­ους κομ­μου­νι­στές, που μπή­καν στο στρα­τό­πε­δο που ήταν κρα­τού­με­νος ντυ­μέ­νοι τσο­λιά­δες. Συνέ­χι­σε τον αγώ­να στην πρώ­τη γραμ­μή, συνε­λή­φθη ξανά από τους ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες και γλί­τω­σε την εκτέ­λε­ση την τελευ­ταία στιγ­μή, αφού «απή­χθη» και απε­λευ­θε­ρώ­θη­κε από ένα γνω­στό του λοχία.
Για τη συμ­με­το­χή του στους λαϊ­κούς αγώ­νες «αντα­μεί­φθη­κε» από το αστι­κό κρά­τος με ποι­κί­λες διώ­ξεις και εξο­ρία στην Ικα­ρία, από όπου και απο­λύ­θη­κε λόγω ανή­κε­στης βλά­βης, εξαι­τί­ας της φυμα­τί­ω­σης. Πέθα­νε το 1973 κατά τη διάρ­κεια της χούντας.

 

** Γ. Θάνος (ΠΑΟ): Γενν. το 1916 στο Βαθύ Σάμου. Αθλητής του Παναθηναϊκού. Καθηγητής Μαθηματικών. Ήταν ο καλύτερος Έλληνας Κονταριστής της δεκαετίας ’30 στην Ελλάδα με 3,93μ. (ρέκορντμαν ο Πέτρος Χλέντζος στις ΗΠΑ με 4,01,5μ.) Πέντε φορές Βαλκανιονίκης ως εξής : 1936–3,90μ., 1937–3,90μ., 1938–3,91μ. 1939 – 3,92μ., 1940 – 3,70μ Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1940 στην προληπτική επιστράτευση υπηρετούσε στον Έβρο. Είχε πάρει μαζί του το κοντάρι του και επροπονήτο σ’ ένα οργωμένο χωράφι έξω από το στρατόπεδο. Οι Βαλκανικοί του 1940 (τελευταίοι λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) έγιναν στην Κωνσταντινούπολη. Δεύτερος κατετάγη ο Τούρκος Μουχεντίν με 3,60μ. και τρίτος ο Γιουγκοσλάβος Λένερτ επίσης με 3,60μ.

 

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο