Αλβανία: Εκλογές εν μέσω έντασης και ξένων παρεμβάσεων

Σχε­δόν 3,5 εκα­τομ­μύ­ρια Αλβα­νοί προ­σέρ­χο­νται από το πρωί σήμε­ρα στις κάλ­πες για να εκλέ­ξουν τη νέα Βου­λή των 140 εδρών, εν μέσω μεγά­λης έντα­σης.  Eκλο­γές που θεω­ρού­νται ζωτι­κής σημα­σί­ας για τα όνει­ρα της χώρας να εντα­χθεί στην Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση, έπει­τα από μια προ­ε­κλο­γι­κή εκστρα­τεία που χαρα­κτη­ρί­σθη­κε από ύβρεις, κατη­γο­ρί­ες για δια­φθο­ρά και βίαια επεισόδια.

Προ­χτές, μετά από διέ­νε­ξη υπο­στη­ρι­κτών των δύο κομ­μά­των στην πόλη Ελμπα­σάν (περί­που 45 χλμ. βόρεια από τα Τίρα­να) σκο­τώ­θη­κε ένα άτο­μο και άλλα τέσ­σε­ρα τραυ­μα­τί­στη­καν. Το συμ­βάν ανα­ζω­πύ­ρω­σε τη συζή­τη­ση για την ανά­γκη δια­σφά­λι­σης δια­φά­νειας στις επι­κεί­με­νες εκλο­γές, αλλά και γενι­κά για την «αντι­με­τώ­πι­ση της δια­φθο­ράς», ένα ζήτη­μα το οποίο δεν είναι άσχε­το από την εκδή­λω­ση ενδο­α­στι­κών αντι­θέ­σε­ων και άλλων παρεμ­βά­σε­ων από αστι­κά επιτελεία.

Οι Βρυ­ξέλ­λες είπαν ναι στην έναρ­ξη εντα­ξια­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων με τα Τίρα­να χωρίς να ορί­σουν ημε­ρο­μη­νία και όλοι οι υπο­ψή­φιοι για την πρω­θυ­πουρ­γία υπό­σχο­νται να φέρουν σε πέρας τις απα­ραί­τη­τες αλλα­γές, αρχί­ζο­ντας από τη μεταρ­ρύθ­μι­ση του δικα­στι­κού συστή­μα­τος και τη μάχη ενα­ντί­ον του οργα­νω­μέ­νου εγκλήματος.

Παρέμ­βα­ση έκα­νε, μετα­ξύ άλλων και η Αμε­ρι­κα­νί­δα πρέ­σβει­ρα στα Τίρα­να Γιού­ρι Κιμ, που ζήτη­σε να δια­σφα­λι­στεί η «ομα­λή δια­δι­κα­σία», ενώ μαζί με άλλους Ευρω­παί­ους πρέ­σβεις πρω­τα­γω­νι­στεί σε σποτ για τη μαζι­κή συμ­με­το­χή στις εκλογές…

Οι κάλ­πες άνοι­ξαν στις 7:00 (τοπι­κή ώρα) και θα κλεί­σουν στις 19:00. Τις εκλο­γές παρα­κο­λου­θούν περί­που 100 ομά­δες παρα­τη­ρη­τών προ­ερ­χό­με­νες από τον ΟΑΣΕ, την Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση και τις ΗΠΑ.

Συμ­με­τέ­χουν 46 κόμ­μα­τα και τρεις προ­ε­κλο­γι­κοί συνα­σπι­σμοί με τον μεγα­λύ­τε­ρο, τη «Συμ­μα­χία για αλλα­γή», να απο­τε­λεί­ται από 14 κόμ­μα­τα, υπό την ηγε­σία του Δημο­κρα­τι­κό Κόμ­μα­τος του Λου­λε­ζίμ Μπά­σα. Το Δημο­κρα­τι­κό Κόμ­μα έχει δηλώ­σει μετε­κλο­γι­κή συμ­μα­χία και με το τρί­το μεγα­λύ­τε­ρο κόμ­μα στην Αλβα­νία, το Κίνη­μα Σοσια­λι­στι­κής Έντα­ξης της Μονί­κα Κρυεμάδι.

Τα απο­τε­λέ­σμα­τα των εκλο­γών αμφι­σβη­τού­νται συστη­μα­τι­κά από αυτούς που χάνουν, και προ­κα­λούν κατη­γο­ρί­ες για νοθεία. Πρό­κει­ται για μια κατά­στα­ση που έχει κάπως κου­ρά­σει τη στιγ­μή που η Αλβα­νία, η οποία υπέ­στη ήδη έναν κατα­στρο­φι­κό σει­σμό στα τέλη του 2019, υφί­στα­ται το μεγά­λο οικο­νο­μι­κό και κοι­νω­νι­κό κόστος της παν­δη­μί­ας του κορονοϊού.

Ο ιός επι­δει­νώ­νει τις οικο­νο­μι­κές δυσχέ­ρειες της Αλβα­νί­ας, όπου ο μέσος μισθός είναι 420 ευρώ, ενώ η χώρα βρί­σκε­ται αντι­μέ­τω­πη με μια μαζι­κή μετα­νά­στευ­ση, ιδιαί­τε­ρα των νέων και των πιο μορ­φω­μέ­νων που μετα­να­στεύ­ουν σε χώρες όπως η Γερ­μα­νία ή η Ιταλία.

Πάνε εξάλ­λου δύο χρό­νια που η χώρα αυτή των 2,8 εκα­τομ­μυ­ρί­ων κατοί­κων βρί­σκε­ται σε πολι­τι­κή κρί­ση και ένα μέρος της αντι­πο­λί­τευ­σης μποϊ­κο­τά­ρει το κοινοβούλιο.

Το κυβερ­νόν Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα κατέρ­χε­ται μόνο του, με τον αρχη­γό του και πρω­θυ­πουρ­γό Έντι Ράμα να δηλώ­νει ότι σε περί­πτω­ση που θα είναι πρώ­το κόμ­μα και δεν θα μπο­ρέ­σει να έχει αυτο­δυ­να­μία, δεν θα επι­διώ­ξει συνερ­γα­σί­ες και θα οδη­γή­σει τη χώρα σε νέες εκλογές.

Ο Έντι Ράμα αυτο­πα­ρου­σιά­ζε­ται σαν καπε­τά­νιος που αντι­με­τω­πί­ζει την καται­γί­δα και διεκ­δι­κεί μια τρί­τη θητεία ένα­ντι του κεντρο­δε­ξιού Δημο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος που έχει συμ­μα­χή­σει με μια δεκα­ριά άλλα κόμματα.

Τον παρα­μο­νεύ­ει το MSI, που έχει ιδρυ­θεί από τον πρό­ε­δρο Ιλίρ Μέτα, έναν σφο­δρό αντί­πα­λο του πρω­θυ­πουρ­γού, και υπήρ­ξε συχνά ρυθ­μι­στι­κός παράγων.

Η προ­ε­κλο­γι­κή εκστρα­τεία εξε­λί­χτη­κε με ιδιαί­τε­ρη έντα­ση. Καταγ­γε­λί­ες για αγο­ρο­πω­λη­σία της ψήφου εκτο­ξεύ­τη­καν απ’ όλες τις πλευ­ρές και ίσως το εκτε­τα­μέ­νο αυτό φαι­νό­με­νο απο­δει­χθεί καθο­ρι­στι­κό στην έκβα­ση της ψηφο­φο­ρί­ας, ειδι­κά σε περί­πτω­ση μεγά­λης απο­χής, κάτι που αναμένεται.

Αίσθη­ση προ­κά­λε­σε η καταγ­γε­λία ότι το κυβερ­νη­τι­κό Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα αξιο­ποί­η­σε κρα­τι­κά αρχεία με προ­σω­πι­κά δεδο­μέ­να 910.000 ψηφο­φό­ρων στην πρω­τεύ­ου­σα, τα Τίρα­να, τα οποία απο­τέ­λε­σαν τη βάση για τη διε­ρεύ­νη­ση της πολι­τι­κής τους τάσης και τη χει­ρα­γώ­γη­σή τους υπέρ του Σ. Κόμματος.

Οι δυτι­κές παρεμ­βά­σεις ενό­χλη­σαν τον Πρό­ε­δρο της Δημο­κρα­τί­ας Ιλίρ Μέτα, ο οποί­ος κατη­γό­ρη­σε την Αμε­ρι­κα­νί­δα διπλω­μά­τη ότι παρέ­χο­ντας προ­ε­κλο­γι­κή στή­ρι­ξη στον Ράμα «παρεμ­βαί­νει στις εσω­τε­ρι­κές υπο­θέ­σεις της χώρας», όπως χαρα­κτη­ρι­στι­κά ανέφερε.

Για πρώ­τη φορά στις εκλο­γές στην Αλβα­νία παρε­νέ­βη­σαν ευθέ­ως με δηλώ­σεις τους και οι θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­τες των τριών μεγα­λύ­τε­ρων θρη­σκευ­τι­κών κοι­νο­τή­των στη χώρα απευ­θύ­νο­ντας εκκλή­σεις για ηρε­μία, ελεύ­θε­ρη άσκη­ση του εκλο­γι­κού δικαιώ­μα­τος των πιστών, και απο­χή από το “εμπό­ριο της ψήφου”.

Ο πολι­τι­κός λόγος στην προ­ε­κλο­γι­κή εκστρα­τεία εκτρο­χιά­στη­κε ουκ ολί­γες φορές σε σκλη­ρές αλλη­λο­κα­τη­γο­ρί­ες, μέχρι και σε προ­σω­πι­κό επί­πε­δο. Η αντι­πο­λί­τευ­ση στή­ρι­ξε την πολι­τι­κή της επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία στην ανά­γκη αλλα­γής της κυβέρ­νη­σης, την οποία κατη­γο­ρεί για δια­φθο­ρά και για οικο­νο­μι­κή και πολι­τι­κή στα­σι­μό­τη­τα, που εμπό­δι­σαν την πορεία της χώρας στις δια­δι­κα­σί­ες έντα­ξης στην Ευρω­παϊ­κή Ένωση.

Από την πλευ­ρά του, ο πρω­θυ­πουρ­γός Έντι Ράμα, ο οποί­ος επω­μί­στη­κε προ­σω­πι­κά το βάρος της προ­ε­κλο­γι­κής εκστρα­τεί­ας, ζήτη­σε μια τρί­τη θητεία, στη­ρι­ζό­με­νος κυρί­ως στις υπο­σχέ­σεις για επεν­δύ­σεις δισε­κα­τομ­μυ­ρί­ων από την Τουρ­κία και τις αρα­βι­κές χώρες, ενώ εκτό­ξευ­σε και σκλη­ρές κατη­γο­ρί­ες κατά της αντι­πο­λί­τευ­σης. Με ιδιαί­τε­ρη έμφα­ση αξιο­ποί­η­σε προ­ε­κλο­γι­κά τον εμβο­λια­σμό κατά του κορο­νοϊ­ού με κινέ­ζι­κα εμβό­λια που εξα­σφά­λι­σε μέσω Τουρ­κί­ας, ενώ ο ίδιος ο Ερντο­γάν ενε­πλά­κη στις εκλο­γές, κάνο­ντας προ­ε­κλο­γι­κό δώρο στον “αδελ­φό Ράμα” ένα σύγ­χρο­νο νοσο­κο­μείο στην πόλη Φίε­ρι, το οποίο χρη­μα­το­δό­τη­σε η τουρ­κι­κή πλευ­ρά και ετοι­μά­στη­κε σε τρεις μήνες (Παρέμ­βα­ση για να ενι­σχύ­σει την ισχυ­ρή παρου­σία της Τουρ­κί­ας στην Αλβα­νία).

Η αντι­πο­λί­τευ­ση, από την πλευ­ρά της, κατη­γό­ρη­σε τον πρω­θυ­πουρ­γό Ράμα ότι η αιφ­νί­δια από­φα­σή του λίγο πριν από την ημέ­ρα της κάλ­πης, σύμ­φω­να με την οποία όσοι πολί­τες εισέρ­χο­νται στην Αλβα­νία από Ελλά­δα και Βόρεια Μακε­δο­νία θα υπο­βάλ­λο­νται σε δεκα­τε­τρα­ή­με­ρη υπο­χρε­ω­τι­κή καρα­ντί­να, απο­σκο­πεί στο να νοθεύ­σει το απο­τέ­λε­σμα. Το βέβαιο είναι ότι θα επη­ρε­ά­σει αρνη­τι­κά την έλευ­ση βορειοη­πει­ρω­τών ψηφο­φό­ρων από την Ελλάδα.

Ως προς τον νικη­τή κάθε πρό­γνω­ση θεω­ρεί­ται επι­σφα­λής, με τον Έντι Ράμα να εμφα­νί­ζε­ται ως έχων ένα ελα­φρύ προ­βά­δι­σμα. Σύμ­φω­να με την Κεντρι­κή Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή, τα απο­τε­λέ­σμα­τα των κομ­μά­των θα δοθούν στη δημο­σιό­τη­τα μέσα σε δύο ημέ­ρες μετά την ψηφοφορία.

Φώτης Αγγου­λές, ο προ­λε­τά­ριος ποιητής