Αλλάζει ο Ποινικός Κώδικας: Μοναδική ποινή η ισόβια κάθειρξη για τα ειδεχθή εγκλήματα

Τις αλλα­γές στον νέο Ποι­νι­κό Κώδι­κα, με τις οποί­ες αυστη­ρο­ποιού­νται οι ποι­νές για τα ειδε­χθή εγκλή­μα­τα, τα σεξουα­λι­κά, τα εγκλή­μα­τα κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας των ανη­λί­κων και προ­βλέ­πε­ται πλέ­ον ως μόνη ποι­νή η ισό­βια κάθειρ­ξη, παρου­σί­α­σαν ο υπουρ­γός Δικαιο­σύ­νης Κώστας Τσιά­ρας και ο υφυ­πουρ­γός Γ.Κώτσηρας.

Οι νέες τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα

Το σχέ­διο νόμου για τις αλλα­γές στον ΠΚ κινεί­ται σε 4 βασι­κούς άξο­νες, όπως ανέ­φε­ρε ο κ. Τσιά­ρας που είναι:

1) στην αυστη­ρο­ποί­η­ση του πλαι­σί­ου των ποι­νών για συγκε­κρι­μέ­να εγκλή­μα­τα ιδιαί­τε­ρης ποι­νι­κής απαξίας.

2) στην αυστη­ρο­ποί­η­ση της από­λυ­σης των κατα­δί­κων υπό όρο, όπως και της άρσης της από­λυ­σης εγκλη­μα­τιών που τελούν κατ’ επα­νά­λη­ψη σοβα­ρά κακουργήματα.

3) στην επα­να­φο­ρά και διεύ­ρυν­ση του αξιο­ποί­νου στα κοι­νώς επι­κίν­δυ­να αδι­κή­μα­τα όπως εμπρη­σμό, έκρη­ξη, πλημ­μύ­ρα κλπ, στα αδι­κή­μα­τα σχε­τι­κά με την υιο­θε­σία και στην ανα­δια­μόρ­φω­ση του πλαι­σί­ου των ποι­νών για τα αδι­κή­μα­τα της κλο­πής και της υπε­ξαί­ρε­σης (στην πλημ­με­λη­μα­τι­κή τους μορφή).

4) στην κατ΄ από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα διε­ξα­γω­γή της ανά­κρι­σης και την εισα­γω­γή στο ακρο­α­τή­ριο υπο­θέ­σε­ων εξαι­ρε­τι­κής φύσης ή επί κακουρ­γη­μά­των που αφο­ρούν εγκλή­μα­τα κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας και οικο­νο­μι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης της γενε­τή­σιας ζωής.

Ειδι­κό­τε­ρα, για τα εγκλή­μα­τα μεί­ζο­νος ποι­νι­κής απα­ξί­ας (ειδε­χθή αδι­κή­μα­τα), προ­βλέ­πει ότι:

- Μονα­δι­κή ποι­νή πλέ­ον η ισό­βια κάθειρ­ξη για τα αδι­κή­μα­τα της εσχά­της προ­δο­σί­ας, της ανθρω­πο­κτο­νί­ας, του ομα­δι­κού βια­σμού, του θανα­τη­φό­ρου βια­σμού και της θανα­τη­φό­ρας ληστεί­ας. Τα ανω­τέ­ρω αδι­κή­μα­τα με τον ισχύ­ο­ντα ποι­νι­κό κώδι­κα τιμω­ρού­νται δια­ζευ­κτι­κά με την ποι­νή είτε της ισό­βιας είτε της πρό­σκαι­ρης κάθειρ­ξης του­λά­χι­στον δέκα ετών. Μονα­δι­κή ποι­νή της ισό­βιας κάθειρ­ξης προ­βλέ­πε­ται και για τον βια­σμό σε βάρος ανηλίκου.

- Αυστη­ρο­ποί­η­ση διά­τα­ξης για τη βαριά σωμα­τι­κή βλά­βη και κάλυ­ψη όλων των μορ­φών υπαι­τιό­τη­τας (αμέ­λεια, ενδε­χό­με­νος δόλος και επι­δί­ω­ξη) με την επα­να­φο­ρά και αυστη­ρο­ποί­η­ση της παλαιάς διά­τα­ξης. Ειδι­κό­τε­ρα, για τη σκο­πού­με­νη βαριά σωμα­τι­κή βλά­βη προ­βλέ­πε­ται η αύξη­ση της ποι­νής από πρό­σκαι­ρη κάθειρ­ξη έως δέκα έτη σε πρό­σκαι­ρη κάθειρ­ξη (από πέντε έως δεκα­πέ­ντε έτη). Επι­πλέ­ον, προ­στί­θε­νται στην έννοια της βαριάς σωμα­τι­κής βλά­βης η ανα­πη­ρία και η μόνι­μη παραμόρφωση.

- Επι­βα­ρυ­ντι­κή περί­στα­ση η τέλε­ση σωμα­τι­κής βλά­βης σε βάρος υπαλ­λή­λου κατά την εκτέ­λε­ση της εργα­σί­ας του.

- Αυστη­ρο­ποιού­νται οι τυπι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τη χορή­γη­ση δυνα­τό­τη­τας από­λυ­σης υπό όρο. Ειδι­κό­τε­ρα, σε περί­πτω­ση επι­βο­λής πρό­σκαι­ρης κάθειρ­ξης για συγκε­κρι­μέ­να εγκλή­μα­τα , όπως πχ του νόμου περί ναρ­κω­τι­κών (σε δια­κε­κρι­μέ­νη μορ­φή), για εγκλη­μα­τι­κή οργά­νω­ση, τρο­μο­κρα­τι­κές πρά­ξεις, ληστεία, εκβί­α­ση, εμπο­ρία ανθρώ­πων κοκ, δίνε­ται η δυνα­τό­τη­τα για από­λυ­ση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτι­θεί με ευερ­γε­τι­κό υπο­λο­γι­σμό τα 4/5 της ποι­νής. Άρα, από τα 3/5 που ισχύ­ει σήμε­ρα, αυξά­νε­ται στα 4/5. Ως εκ τού­του, αυστη­ρο­ποιεί­ται για τα ανω­τέ­ρω αδι­κή­μα­τα η διά­τα­ξη, και ακό­μα και με τον ευερ­γε­τι­κό υπο­λο­γι­σμό της ποι­νής, κατά τα ανω­τέ­ρω, ο κρα­τού­με­νος θα μένει περισ­σό­τε­ρο χρό­νο στο σωφρο­νι­στι­κό κατά­στη­μα. Επι­πλέ­ον, για τα παρα­πά­νω εγκλή­μα­τα, θα απαι­τεί­ται πραγ­μα­τι­κή παρα­μο­νή σε σωφρο­νι­στι­κό κατά­στη­μα, ίση με τα 3/5 της ποι­νής (πραγ­μα­τι­κή έκτι­ση της ποι­νής). Άρα, από τα 2/5 που ισχύ­ει σήμε­ρα αυξά­νε­ται στα 3/5. Για παρά­δειγ­μα στην περί­πτω­ση από­λυ­σης υπό όρο για το αδί­κη­μα του βια­σμού μπο­ρεί να επι­βλη­θεί ποι­νή καθείρ­ξε­ως 15 ετών. Ο κατά­δι­κος με το ισχύ­ον καθε­στώς πρέ­πει να παρα­μεί­νει στη φυλα­κή του­λά­χι­στον για χρο­νι­κό διά­στη­μα ίσο με τα 2/5 της ποι­νής που του επι­βλή­θη­κε, δηλα­δή στο παρά­δειγ­μά μας για 6 έτη με πραγ­μα­τι­κή έκτι­ση. Με τη νέα ρύθ­μι­ση θα πρέ­πει να παρα­μεί­νει στο κατά­στη­μα κρά­τη­σης πραγ­μα­τι­κά του­λά­χι­στον 9 έτη. Στην περί­πτω­ση της ισο­βί­ου καθείρ­ξε­ως για τα ανω­τέ­ρω αδι­κή­μα­τα το κατώ­τα­το όριο πραγ­μα­τι­κής έκτι­σης για τους κατα­δί­κους αυξά­νε­ται από τα 16 στα 18 έτη.

η από­λυ­ση κρα­του­μέ­νου με τον όρο της ηλε­κτρο­νι­κής επι­τή­ρη­σης (βρα­χιο­λά­κι) για τα ανω­τέ­ρω αδικήματα.

Δάση

Ανα­φο­ρι­κά με τα εγκλή­μα­τα που σχε­τί­ζο­νται με το περι­βάλ­λον και την κλι­μα­τι­κή κρί­ση, το νομο­σχέ­διο προβλέπει:

- Το αδί­κη­μα του εμπρη­σμού, όπως και αυτό του εμπρη­σμού δασών, αλλά και όλων των κοι­νώς επι­κιν­δύ­νων εγκλη­μά­των, μετα­τρέ­πο­νται από εγκλή­μα­τα απο­τε­λέ­σμα­τος σε εγκλή­μα­τα αφη­ρη­μέ­νης δια­κιν­δύ­νευ­σης. Με άλλα λόγια, για να τιμω­ρεί­ται η πρά­ξη δεν χρειά­ζε­ται να επέλ­θει η βλά­βη, αλλά αρκεί να μπο­ρεί να προ­κύ­ψει κίν­δυ­νος. Περαι­τέ­ρω, για την επι­βο­λή ποι­νής ισο­βί­ου καθείρ­ξε­ως αρκεί και ο θάνα­τος ενός ανθρώ­που χωρίς να απαι­τεί­ται μεγά­λος αριθ­μός προ­σώ­πων, όπως ισχύ­ει σήμερα.

-Το αδί­κη­μα του εμπρη­σμού δασών τυπο­ποιεί­ται πλέ­ον μόνο ως κακούρ­γη­μα και στη βασι­κή του μορ­φή με προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή κάθειρ­ξης έως 8 έτη και χρη­μα­τι­κή ποι­νή, ενώ από τον Ιού­λιο του 2019 υπο­βαθ­μί­στη­κε σε πλημ­μέ­λη­μα στη βασι­κή του μορ­φή. Στην περί­πτω­ση που η φωτιά στο δάσος είχε ως επα­κό­λου­θο σοβα­ρή ή ευρεία ρύπαν­ση ή υπο­βάθ­μι­ση ή ευρεία οικο­λο­γι­κή και περι­βαλ­λο­ντι­κή δια­τά­ρα­ξη ή κατα­στρο­φή προ­βλέ­πε­ται πρό­σκαι­ρη κάθειρ­ξη (πέντε έως δεκα­πέ­ντε χρόνια).

Αλιεία

-Επα­να­φέ­ρε­ται το αδί­κη­μα της αλιεί­ας σε χωρι­κά ύδα­τα και αυστη­ρο­ποιεί­ται η προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή. Με την προ­τει­νό­με­νη ρύθ­μι­ση σκο­πεί­ται η προ­στα­σία του θαλάσ­σιου περι­βάλ­λο­ντος από την αλό­γι­στη και μη ελεγ­χό­με­νη αλιεία και ως εκ τού­του η προ­ώ­θη­ση μέτρων αντι­με­τώ­πι­σης της κλι­μα­τι­κής αλλα­γής, η οποία επι­δρά και στον τομέα της αλιεί­ας. Επι­πλέ­ον σκο­πεί­ται η τιμώ­ρη­ση της παρά­νο­μης αλιείας.

Εγκλή­μα­τα κατά της γενε­τή­σιας ελευθερίας

Ανα­φο­ρι­κά με τα εγκλή­μα­τα κατά της προ­σω­πι­κής ελευ­θε­ρί­ας, γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας και οικο­νο­μι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης της γενε­τή­σιας ζωής, το νομο­σχέ­διο προβλέπει:

- Αυτε­πάγ­γελ­τη δίω­ξη για την προ­σβο­λή της γενε­τή­σιας αξιο­πρέ­πειας στον εργα­σια­κό χώρο. Σήμε­ρα απαι­τεί­ται έγκλη­ση, δηλα­δή καταγ­γε­λία της πρά­ξης εντός προ­θε­σμί­ας τριών μηνών.

Με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή ο χρό­νος καταγ­γε­λί­ας του αδι­κή­μα­τος είναι πέντε έτη και ο εισαγ­γε­λέ­ας ασκεί την δίω­ξη κατό­πιν ανα­φο­ράς, μήνυ­σης ή άλλης πλη­ρο­φο­ρί­ας ότι δια­πρά­χθη­κε το αδί­κη­μα, χωρίς να απαι­τεί­ται η δια­δι­κα­στι­κή προ­ϋ­πό­θε­ση της τρί­μη­νης προ­θε­σμί­ας για την υπο­βο­λή έγκλησης.

- Κακούρ­γη­μα η αιμο­μι­ξία (άρθρο 345 ΠΚ). Σήμε­ρα η πρά­ξη αυτή τιμω­ρεί­ται ως πλημ­μέ­λη­μα με ποι­νή φυλά­κι­σης από 3–5 έτη.

Το αδί­κη­μα της αιμο­μι­ξί­ας με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή θα τιμω­ρεί­ται με κάθειρ­ξη από 5–10 έτη αν η πρά­ξη τελεί­ται από τους γονείς και παπ­πού­δες προς τα παι­διά και εγγό­νια αντίστοιχα.

- Απα­λεί­φε­ται η δια­ζευ­κτι­κό­τη­τα των ποι­νών της ισό­βιας ή πρό­σκαι­ρης κάθειρ­ξης στο αδί­κη­μα του ομα­δι­κού βια­σμού. Απο­κλει­στι­κά προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή του άρθρου 336 παρ. 3 ΠΚ είναι η ισό­βια κάθειρξη.

- Εμπο­ρία Ανθρώ­πων (άρθρο 323Α ΠΚ)

Αυστη­ρο­ποί­η­ση των ποι­νών στο αδί­κη­μα της εμπο­ρί­ας ανθρώ­πων (άρθρο 323Α ΠΚ). Αν από την πρά­ξη επέλ­θει ο θάνα­τος επι­βάλ­λε­ται ποι­νή ισο­βί­ου καθείρ­ξε­ως. Έτσι ακο­λου­θεί­ται μία συστη­μα­τι­κή συνέ­πεια ανα­φο­ρι­κά με το επελ­θόν απο­τέ­λε­σμα σε σχέ­ση και με την πρό­βλε­ψη για τα λοι­πά αδι­κή­μα­τα. Περαι­τέ­ρω η αυστη­ρο­ποί­η­ση αυτή σε συν­δυα­σμό με την πρό­βλε­ψη για την υφ’ όρον από­λυ­ση δια­σφα­λί­ζει την τιμω­ρία των ανθρώ­πων που εκμε­ταλ­λεύ­ο­νται τους μετα­νά­στες αλλά και την εμπο­ρία γυναι­κών και ανη­λί­κων (πορ­νεία, ανή­λι­κη εργα­σία κλπ)

Ανή­λι­κοι

Σχε­τι­κά με τα εγκλή­μα­τα σε βάρος ανη­λί­κων οι νέες τρο­πο­ποι­ή­σεις προβλέπουν:

· Με την σημε­ρι­νή ‑ισχύ­ου­σα- πρό­βλε­ψη η έναρ­ξη της παρα­γρα­φής για αδι­κή­μα­τα σε βάρος ανη­λί­κων αφο­ρά μόνο κακουρ­γή­μα­τα και ξεκι­νά από την ενη­λι­κί­ω­ση, δηλα­δή από την συμπλή­ρω­ση των 18 ετών.

Αλλα­γή του χρό­νου έναρ­ξης της παρα­γρα­φής των αδι­κη­μά­των της εμπο­ρί­ας ανθρώ­πων, της αρπα­γής ανη­λί­κου και των αδι­κη­μά­των κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας. Η παρα­γρα­φή ξεκι­νά πλέ­ον από την ενη­λι­κί­ω­ση του ανη­λί­κου με παρέ­κτα­ση ενός επι­πλέ­ον έτους, εφό­σον η πρά­ξη είναι πλημ­μέ­λη­μα ή τριών επι­πλέ­ον ετών, εφό­σον η πρά­ξη είναι κακούργημα.

Με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή για τα ως άνω αδικήματα:

· Έναρ­ξη παρα­γρα­φής για πλημ­μέ­λη­μα κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας σε βάρος ανη­λί­κου : 18+ 1 = 19 ετών,

· Έναρ­ξη παρα­γρα­φής για κακούρ­γη­μα κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας σε βάρος ανη­λί­κου : 18+ 3 = 21 ετών.

Με τον τρό­πο αυτό δίνε­ται η δυνα­τό­τη­τα, ειδι­κά για τα αδι­κή­μα­τα αυτά, τα οποία έχουν μία ιδιά­ζου­σα λόγω της φύσης τους απα­ξία, να υπάρ­χει επαρ­κής χρό­νος, κατά τον οποίο ο ανή­λι­κος θα μπο­ρεί να τα καταγ­γεί­λει και η Πολι­τεία θα μπο­ρεί να τα διώ­ξει ώστε να μην μένουν ατι­μώ­ρη­τες αυτές οι αξιό­ποι­νες συμπεριφορές.

Ακό­μη, θα είναι πλέ­ον αυτε­πάγ­γελ­τη δίω­ξη των αδι­κη­μά­των κατά της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας όταν στρέ­φο­νται σε βάρος ανηλίκων.

Η προ­σβο­λή της γενε­τή­σιας αξιο­πρέ­πειας (άρθρο 337 ΠΚ) και η προ­σβο­λή της γενε­τή­σιας ευπρέ­πειας (άρθρο 353 ΠΚ) για τους ανη­λί­κους θα διώ­κε­ται αυτεπαγγέλτως.

Σήμε­ρα οι πρά­ξεις αυτές διώ­κο­νται κατό­πιν εγκλή­σε­ως, δηλα­δή εντός προ­θε­σμί­ας τριών μηνών, με απο­τέ­λε­σμα η προ­θε­σμία αυτή να κρί­νε­ται ως ασφυ­κτι­κή για την καταγ­γε­λία των ανω­τέ­ρω πράξεων.

Με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή ο χρό­νος καταγ­γε­λί­ας του αδι­κή­μα­τος είναι πέντε έτη και ο εισαγ­γε­λέ­ας ασκεί την δίω­ξη κατό­πιν ανα­φο­ράς, μήνυ­σης ή άλλης πλη­ρο­φο­ρί­ας ότι δια­πρά­χθη­κε το αδίκημα.

- Κακούρ­γη­μα οι γενε­τή­σιες πρά­ξεις με ανη­λί­κους (απο­πλά­νη­ση ανηλίκων)

Σήμε­ρα το αδί­κη­μα της τέλε­σης γενε­τή­σιων πρά­ξε­ων με ανη­λί­κους (απο­πλά­νη­ση) τιμω­ρεί­ται ανά­λο­γα με την ηλι­κία του ανηλίκου.

Έτσι τιμω­ρεί­ται ως πλημ­μέ­λη­μα αν ο ανή­λι­κος είναι από 14–15 ετών με ποι­νή φυλά­κι­σης από 2- 5 έτη. Αν ο ανή­λι­κος είναι από 12 — 14 ετών με κάθειρ­ξη από 5–10 έτη και αν ο ανή­λι­κος είναι έως 12 ετών με κάθειρ­ξη από 5 — 15 έτη.

Με την προ­τει­νό­με­νη αλλα­γή το αδί­κη­μα τιμω­ρεί­ται πλέ­ον μόνο ως κακούρ­γη­μα σε όλες τις μορ­φές του.

Κατά συνέ­πεια αν σήμε­ρα κάποιος απο­πλα­νή­σει ανή­λι­κο έως 12 ετών η προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή είναι κάθειρ­ξη από 10–15 έτη και αν απο­πλα­νή­σει ανή­λι­κο από 12–15 ετών η προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή είναι κάθειρ­ξη από 5–15 έτη.

- Προ­σθή­κη στην διά­τα­ξη του βια­σμού περί­πτω­σης τέλε­σης του αδι­κή­μα­τος σε βάρος ανη­λί­κου με προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή την ισό­βια κάθειρξη.

Είναι νεο­πα­γής πρό­βλε­ψη, με την οποία καθί­στα­ται σαφής με τον πλέ­ον εμφα­τι­κό τρό­πο η βού­λη­ση του νομο­θέ­τη για την από­λυ­τη προ­στα­σία των εννό­μων αγα­θών της ζωής, της γενε­τή­σιας ελευ­θε­ρί­ας και της ανη­λι­κό­τη­τας. Για τον λόγο αυτό απο­κλει­στι­κά προ­βλε­πό­με­νη ποι­νή είναι η ισό­βια κάθειρξη.

- Πρό­βλε­ψη για εξέ­τα­ση ενη­λί­κων θυμά­των αδι­κη­μά­των σεξουα­λι­κής κακο­ποί­η­σης παρου­σία ψυχο­λό­γου (Προ­σθή­κη πρό­βλε­ψης στην διά­τα­ξη του άρθρου 228 ΚΠΔ της εμπο­ρί­ας ανθρώπων)

Με την πρό­βλε­ψη αυτή και τα ενή­λι­κα θύμα­τα των πρά­ξε­ων του βια­σμού, της κατά­χρη­σης ανι­κά­νου προς αντί­στα­ση σε γενε­τή­σια πρά­ξη, της αιμο­μι­ξί­ας, της μαστρο­πεί­ας κλπ θα προ­ε­τοι­μά­ζο­νται για την εξέ­τα­σή τους από ψυχο­λό­γο, ο οποί­ος με κατάλ­λη­λες δια­γνω­στι­κές μεθό­δους θα απο­φαί­νε­ται για την αντι­λη­πτι­κή ικα­νό­τη­τα και την ψυχι­κή κατά­στα­ση του θύματος.

ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Τσε Γκε­βά­ρα, πρε­σβευ­τής της Επα­νά­στα­σης», του Νίκου Μόττα