Ανίσχυρα τα μονοκλωνικά στην Όμικρον

  Σχε­δόν όλα τα μονο­κλω­νι­κά αντι­σώ­μα­τα που έχουν ανα­πτυ­χθεί και χρη­σι­μο­ποι­η­θεί έως τώρα για την απο­τρο­πή της σοβα­ρής λοί­μω­ξης Covid-19, φαί­νο­νται να μην έχουν την ίδια απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα ένα­ντι της νέας παραλ­λα­γής Όμι­κρον, σύμ­φω­να με τις πρώ­τες εργα­στη­ρια­κές (όχι κλι­νι­κές) μελέ­τες. Οι αρχι­κές προ­δη­μο­σιεύ­σεις των επι­στη­μό­νων ανα­φέ­ρουν ενδεί­ξεις από τα εργα­στη­ρια­κά πει­ρά­μα­τα τους ότι η Όμι­κρον είναι ανθε­κτι­κή πλή­ρως ή εν μέρει, απέ­να­ντι ουσια­στι­κά σε όλες τις υπάρ­χου­σες θερα­πεί­ες μονο­κλω­νι­κών αντι­σω­μά­των, σύμ­φω­να με το “Nature”.

Εφό­σον αυτό επι­βε­βαιω­θεί, τότε τα ήδη επι­βα­ρυ­μέ­να νοσο­κο­μεία, που προ­ε­τοι­μά­ζο­νται για το επερ­χό­με­νο νέο επι­δη­μι­κό κύμα κρου­σμά­των λόγω της Όμι­κρον, πιθα­νώς να μην μπο­ρούν να “ποντά­ρουν” στα μονο­κλω­νι­κά αντι­σώ­μα­τα, του­λά­χι­στον στον βαθ­μό που το έκα­ναν έως τώρα. Τα αντι­σώ­μα­τα αυτά είναι τεχνη­τές απο­μι­μή­σεις φυσι­κών αντι­σω­μά­των και προ­ο­ρί­ζο­νται συνή­θως για ασθε­νείς υψη­λού κιν­δύ­νου για βαριά Covid-19.

   Ήδη μερι­κές εται­ρεί­ες που παρά­γουν τέτοια αντι­σώ­μα­τα, όπως η αμε­ρι­κα­νι­κή Regeneron, παρα­δέ­χο­νται ότι τα προ­ϊ­ό­ντα τους έχουν μικρό­τε­ρη απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα κατά της Όμι­κρον σε σχέ­ση με τις άλλες παραλ­λα­γές. Με βάση τις έως τώρα δημο­σιεύ­σεις ερευ­νη­τών, μόνο δύο μονο­κλω­νι­κά αντι­σώ­μα­τα φαί­νε­ται να δια­τη­ρούν κάποια απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα κατά της Όμι­κρον: το sotrovimab της αμε­ρι­κα­νι­κής εται­ρεί­ας βιο­τε­χνο­λο­γί­ας Vir Biotechnology και της βρε­τα­νι­κής GSK, καθώς και το DXP-604 που τώρα περ­νά­ει από κλι­νι­κές δοκι­μές στην Κίνα και ανα­πτύ­χθη­κε από τις κινε­ζι­κές εται­ρεί­ες BeiGene και Singlomics.

Ήδη οι αμε­ρι­κα­νι­κές υγειο­νο­μι­κές αρχές δήλω­σαν ότι θα αξιο­ποι­ή­σουν ευρύ­τε­ρα το sotrovimab και θα το κατα­νεί­μουν στις πολι­τεί­ες των ΗΠΑ ανά­λο­γα με τον αριθ­μό των λοι­μώ­ξε­ων και νοση­λειών και την εξά­πλω­ση της Όμι­κρον σε κάθε πολι­τεία. Όμως πολ­λές χώρες είτε αδυ­να­τούν να καλύ­ψουν την ανα­με­νό­με­νη ζήτη­ση για το sotrovimab είτε δεν μπο­ρούν να έχουν καθό­λου πρό­σβα­ση σε αυτό.

   Μερι­κές θερα­πεί­ες βασί­ζο­νται σε ένα μόνο μονο­κλω­νι­κό αντί­σω­μα, ενώ άλλες σε ένα “κοκτέιλ” από περισ­σό­τε­ρα τέτοια αντι­σώ­μα­τα. Όλα πάντως προσ­δέ­νο­νται στην πρω­τε­ΐ­νη ακί­δα του κορο­νοϊ­ού, μειώ­νο­ντας έως 85% την πιθα­νό­τη­τα να προ­κα­λέ­σει σοβα­ρή νόσο. Όμως η Όμι­κρον έχει πολ­λα­πλές μεταλ­λά­ξεις στη συγκε­κρι­μέ­νη πρω­τε­ΐ­νη, κάτι που εξα­σθε­νεί ή αναι­ρεί τη δρά­ση των συγκε­κρι­μέ­νων θερα­πειών, σε βαθ­μό μεγα­λύ­τε­ρο από τους αρχι­κούς φόβους των επι­στη­μό­νων. “Δεν περι­μέ­να­με να δού­με τέτοια αλλα­γή στην απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα των αντι­σω­μά­των”, δήλω­σε ο ιολό­γος Ολι­βιέ Σβαρτς του Ινστι­τού­του Παστέρ στο Παρίσι.

Ακό­μη και το sotrovimab που τα πάει καλύ­τε­ρα, χρειά­ζε­ται περί­που τρι­πλά­σια δοσο­λο­γία σε σχέ­ση με τις άλλες παραλ­λα­γές του κορο­νοϊ­ού, για να μειώ­σει στο μισό τη δυνα­τό­τη­τα πολ­λα­πλα­σια­σμού της Όμι­κρον μέσα στο σώμα του ασθε­νούς. Η σχε­τι­κή ανθε­κτι­κό­τη­τα του συγκε­κρι­μέ­νου μονο­κλω­νι­κού αντι­σώ­μα­τος, σύμ­φω­να με τον ιολό­γο Στού­αρτ Τέρ­βιλ του Ινστι­τού­του Κίρ­μπι του Σίδνεϊ, πιθα­νώς οφεί­λε­ται στο ότι το sotrovimab στο­χεύ­ει σε ένα τμή­μα της πρω­τε­ΐ­νης ακί­δας που παρα­μέ­νει αμε­τά­βλη­το σε πολ­λές παραλ­λα­γές του ιού.

  Μερι­κές μελέ­τες βρή­καν ότι και δύο αντι­σώ­μα­τα που ανέ­πτυ­ξε η AstraZeneca στο Κέι­μπριτζ, δια­τη­ρούν κάποια — αν και σημα­ντι­κά μειω­μέ­νη — εξου­δε­τε­ρω­τι­κή δρά­ση κατά του ιού. Σε κάθε περί­πτω­ση, σύμ­φω­να με τον δρα Σβαρτς του Παστέρ, τα εργα­στη­ρια­κά στοι­χεία πρέ­πει να επι­βε­βαιω­θούν από κλι­νι­κά, δηλα­δή πραγ­μα­τι­κά, δεδομένα.

Αν όντως δια­πι­στω­θεί ότι το “οπλο­στά­σιο” των μονο­κλω­νι­κών αντι­σω­μά­των είναι σχε­τι­κά ανί­σχυ­ρο ένα­ντι της Όμι­κρον, οι για­τροί θα χάσουν ένα εργα­λείο-κλει­δί για την απο­τρο­πή της σοβα­ρής νόση­σης. “Αν η Όμι­κρον ‘δαγκώ­νει’ τόσο σκλη­ρά, θα είναι συντα­γή κατα­στρο­φής”, δήλω­σε ο Τέρβιλ.

Από την άλλη, τα αντι­ι­κά χάπια της Pfizer (Paxlovid, ένας συν­δυα­σμός των nirmatrelvir και ritonavir) και της Merck (molnupiravir), τα οποία είναι πολύ φθη­νό­τε­ρα από τα μονο­κλω­νι­κά αντι­σώ­μα­τα, ανα­μέ­νε­ται να είναι αρκε­τά απο­τε­λε­σμα­τι­κά κατά της Όμι­κρον, καθώς έχουν δια­φο­ρε­τι­κό μηχα­νι­σμό δρά­σης. Ειδι­κά το Paxlovid, με βάση την ανα­κοί­νω­ση της Pfizer στις 14 Δεκεμ­βρί­ου, έχει απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα 89% στην απο­τρο­πή της νοση­λεί­ας και του θανά­του στους ασθε­νείς υψη­λού κιν­δύ­νου, αρκεί η χορή­γη­ση της θερα­πεί­ας να γίνει λίγο μετά την εμφά­νι­ση των συμπτωμάτων.

Μια άλλη πρό­κλη­ση, σύμ­φω­να με τον λοι­μω­ξιο­λό­γο δρα Ρατζές Γκά­ντι του Γενι­κού Νοσο­κο­μεί­ου της Μασα­χου­σέ­της, θα είναι οι για­τροί να δια­κρί­νουν έγκαι­ρα αν ένας νοση­λευό­με­νος ασθε­νής έχει μολυν­θεί από Δέλ­τα ή Όμι­κρον, επει­δή αυτό θα καθο­ρί­σει ποιες θερα­πεί­ες είναι πιθα­νό­τε­ρο να είναι πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κές στην περί­πτω­ση του. Ιδε­α­τά, οι για­τροί θα έπρε­πε να έχουν πρό­σβα­ση σε ένα γρή­γο­ρο τεστ για την ανί­χνευ­ση της παραλ­λα­γής. Χωρίς όμως αυτό το εργα­λείο, θα πρέ­πει να πάρουν τις απο­φά­σεις τους πιο “τυφλά”, με βάση το πόσο εξα­πλω­μέ­νη είναι η Όμι­κρον στην περιο­χή τους.

Σύν­δε­σμοι για τις επι­στη­μο­νι­κές προδημοσιεύσεις:

https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.12.12.472269v2

και

https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.12.14.21267772v1

και

https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.12.14.472630v1

και

https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.12.07.470392v1

«Τσε Γκε­βά­ρα, πρε­σβευ­τής της Επα­νά­στα­σης», του Νίκου Μόττα