Ανακοίνωση ΕΕΤΕ: Για την μετατροπή των πέντε σημαντικών μουσείων σε νομικά πρόσωπα

Το Επι­με­λη­τή­ριο Εικα­στι­κών Τεχνών Ελλά­δος συμ­με­ρί­ζε­ται από­λυ­τα την ανη­συ­χία των εργα­ζο­μέ­νων στα πέντε σημα­ντι­κό­τε­ρα Μου­σεία της χώρας για τις συνέ­πειες που θα προ­κλη­θούν από την μετα­τρο­πή τους από οργα­νι­κές μονά­δες της Αρχαιο­λο­γι­κής Υπη­ρε­σί­ας σε νομι­κά πρό­σω­πα δημο­σί­ου δικαί­ου (ΝΠΔΔ): το Εθνι­κό Αρχαιο­λο­γι­κό Μου­σείο, το Βυζα­ντι­νό και Χρι­στια­νι­κό Μου­σείο, το Αρχαιο­λο­γι­κό Μου­σείο Θεσ­σα­λο­νί­κης, το Μου­σείο Βυζα­ντι­νού Πολι­τι­σμού και το Αρχαιο­λο­γι­κό Μου­σείο Ηρακλείου.

Η είδη­ση φυσι­κά δεν είναι και­νούρ­για, αλλά ούτε η από­φα­ση των κυβερ­νό­ντων να «ανοί­ξουν στα­δια­κά οι δημό­σιες δομές για την είσο­δο ιδιω­τών», είναι κάτι νέο. Είναι η κεντρι­κή πολι­τι­κή των τελευ­ταί­ων κυβερ­νή­σε­ων και αφο­ρά όλους τους τομείς. Στην Υγεία, την Παι­δεία, στην κοι­νω­νι­κή ασφά­λι­ση, ακό­μα πλέ­ον και στον Πολι­τι­σμό ανοί­γουν διά­πλα­τα οι πόρ­τες στην ιδιω­τι­κή πρω­το­βου­λία ή σε νέου τύπου λει­τουρ­γία με ιδιω­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κά κρι­τή­ρια.

Η μετα­τρο­πή των Μου­σεί­ων σε ΝΠΔΔ θα σημά­νει την απο­κο­πή τους από την Αρχαιο­λο­γι­κή Υπη­ρε­σία. Ο τρό­πος που ιδρύ­θη­καν και ανδρώ­θη­καν ως τώρα αυτά – και όχι μόνο – τα Μου­σεία ήταν μέσα από την δρά­ση των Εφο­ρειών Αρχαιο­τή­των και την διαρ­κή εξει­δι­κευ­μέ­νη επι­στη­μο­νι­κή γνώ­ση που αυτές παρείχαν.

Η μετα­τρο­πή τους σε ΝΠΔΔ θα υπο­νο­μεύ­σει τον δημό­σιο χαρα­κτή­ρα τους, ιδιαί­τε­ρα σε θέμα­τα συνερ­γα­σί­ας με τις Εφο­ρεί­ες Αρχαιο­τή­των αλλά και τους λοι­πούς εμπλε­κό­με­νους φορείς του ΥΠΠΟΑ, αφού οι απο­φά­σεις θα πρέ­πει να εγκρί­νο­νται από διοι­κη­τι­κό συμ­βού­λιο, το οποίο θα διο­ρί­ζε­ται από την εκά­στο­τε κυβέρ­νη­ση και θα υπό­κει­ται (άρα­γε πότε και πού έγι­νε αλλιώς) σε κομ­μα­τι­κά και όχι επι­στη­μο­νι­κά και αξιο­κρα­τι­κά κριτήρια.

Να σημειώ­σου­με ότι τα μου­σεία δεν είναι μόνο εκθε­σια­κοί χώροι και πωλη­τή­ρια· έχουν βιβλιο­θή­κες, εργα­στή­ρια συντή­ρη­σης, απο­θή­κες, φωτο­γρα­φι­κά αρχεία και επι­στη­μο­νι­κές συλ­λο­γές. Θα δημιουρ­γή­σει σοβα­ρά επι­στη­μο­νι­κά κενά η απο­μά­κρυν­σή τους από την ευθύ­νη της Αρχαιο­λο­γι­κής Υπη­ρε­σί­ας… Είναι υπαρ­κτό το ερώ­τη­μα που τίθε­ται: Πού θα απευ­θυν­θεί το Αρχαιο­λο­γι­κό Μου­σείο Ηρα­κλεί­ου για τον εμπλου­τι­σμό των συλ­λο­γών του αν όχι στην αντί­στοι­χη Εφο­ρεία Αρχαιο­τή­των; Και ποιο το μέλ­λον για τη μελέ­τη των χιλιά­δων ασυ­ντή­ρη­των και αδη­μο­σί­ευ­των ευρη­μά­των που σωρεύ­ο­νται στις απο­θή­κες τους; Ποιο το μέλ­λον της ανα­σκα­φι­κής έρευ­νας μετά από αυτή την απόσχιση;

Το νομο­σχέ­διο ακό­μα μια φορά «διευ­κο­λύ­νει» το δανει­σμό της πολι­τι­στι­κής μας κλη­ρο­νο­μιάς στο εξω­τε­ρι­κό. Είναι μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που πλήτ­τει τις φτω­χό­τε­ρες χώρες, το ότι οι συλ­λο­γές πολ­λών μεγά­λων Μου­σεί­ων στον Δυτι­κό κόσμο προ­έρ­χο­νται από τον πολι­τι­σμό άλλων χωρών.

Πολύ σωστά δια­μαρ­τύ­ρο­νται οι Αρχαιο­λό­γοι και το υπό­λοι­πο προ­σω­πι­κό των Μου­σεί­ων ότι ουδέ­πο­τε ζητή­θη­κε η γνώ­μη τους στην πορεία αυτής της μετα­τρο­πής. Βέβαια δεν χρειά­ζε­σαι τη γνώ­μη των ειδι­κών όταν σαν κυβέρ­νη­ση είσαι σε δια­τε­ταγ­μέ­νη υπη­ρε­σία προ­κει­μέ­νου να εξυ­πη­ρε­τή­σεις οικο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα ημε­τέ­ρων ή μη. Ούτε έκπλη­ξη προ­κα­λούν αυτά που γίνο­νται, ούτε… «ακα­τα­νό­η­τα» είναι! Τα βασι­κά επι­χει­ρή­μα­τα της κυβέρ­νη­σης που – υπο­τί­θε­ται – καθι­στούν ανα­γκαία αυτή τη θεσμι­κή μετα­τρο­πή των Δημό­σιων Μου­σεί­ων σε ΝΠΔΔ είναι δήθεν η «μεγα­λύ­τε­ρη ευε­λι­ξία που θα απο­κτή­σουν για την απορ­ρό­φη­ση χορη­γιών και η ενί­σχυ­ση των συμπρά­ξε­ων». Από όλες τις ανα­κοι­νώ­σεις (των εργα­ζο­μέ­νων των εν λόγω Μου­σεί­ων) προ­κύ­πτει ότι όλα αυτά γίνο­νται θαυ­μά­σια έως και σήμε­ρα αρκεί να είναι ικα­νο­ποι­η­τι­κά επανδρωμένα.

Το άλλο επι­χεί­ρη­μα των κυβερ­νώ­ντων ότι η αλλα­γή σε ΝΠΔΔ θα εξα­σφα­λί­σει την οικο­νο­μι­κή αυτο­τέ­λεια των Μου­σεί­ων είναι επιει­κώς ανοη­σία! Η εμμο­νή – ειδι­κά της παρού­σης κυβέρ­νη­σης – ήταν και είναι ο «αυτο­χρη­μα­το­δο­τού­με­νος Πολι­τι­σμός». Αυτό στην αρχή της θητεί­ας της το είχα­με χαρα­κτη­ρί­σει σαν… «Πολι­τι­σμό στο έλε­ος του Θεού». (Όπου Θεός βλέ­πε ιδιώ­της επενδυτής.)

Εάν κανείς μελε­τή­σει τα παρα­δείγ­μα­τα μεγά­λων Μου­σεί­ων στην Ευρώ­πη αλλά και στην Αμε­ρι­κή, τα οποία παρά την μεγά­λη επι­σκε­ψι­μό­τη­τα και τα σημα­ντι­κά έσο­δα από δικούς τους πόρους, αλλά και την συστη­μα­τι­κή απορ­ρό­φη­ση χορη­γιών από ιδιώ­τες, θα δια­πι­στώ­σει ότι -τα Μου­σεία αυτά ΔΕΝ μπο­ρούν να αυτο­χρη­μα­το­δο­τη­θούν, όποιες και όσες δρα­στη­ριό­τη­τες και αν ανα­πτύ­ξουν. Πλή­ρως αυτο­χρη­μα­το­δο­τού­με­να Μου­σεία δεν υπάρ­χουν.

Και βέβαια τα ήδη πολύ ακρι­βά εισι­τή­ρια κάνουν τα Μου­σεία μόνο κατάλ­λη­λα για του­ρι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση, ενώ είναι απλη­σί­α­στα για τις λαϊ­κές οικο­γέ­νειες.

Η συστη­μα­τι­κή επι­χο­ρή­γη­ση από το κρά­τος είναι βασι­κό­τα­τη και ουσια­στι­κή ανά­γκη. Άλλω­στε μέχρι τώρα τα πέντε μεγά­λα, κεντρι­κά αυτά Μου­σεία απο­τε­λού­σαν (μέσω του ΟΔΑΠ- πρώ­ην ΤΑΠΑ) ζωτι­κό οικο­νο­μι­κό στή­ριγ­μα για μικρό­τε­ρα περι­φε­ρεια­κά Μου­σεία της χώρας. Τα οποία με το νέο ΝΠΔΔ καθε­στώς των «πέντε», θα κιν­δυ­νεύ­σουν να κλεί­σουν ορι­στι­κά. Εκτός και αν αυξη­θεί σημα­ντι­κά η κρα­τι­κή χρη­μα­το­δό­τη­σή τους. Και βέβαια σε όλη αυτή την κατά­στα­ση θα κλη­θούν να συμ­βά­λουν οι «επεν­δυ­τές» με το αζημίωτο…

Ακό­μα και στον Πολι­τι­σμό είχε μπει επι­τα­κτι­κά αυτό και μάλι­στα όχι απλά να απο­κο­μί­ζουν οι ιδιώ­τες επεν­δυ­τές κέρ­δη, αλλά πρω­τί­στως με σκο­πό να καθο­ρί­ζουν την Εθνι­κή Πολι­τι­στι­κή πολι­τι­κή. Τα Μου­σεία έχουν και πρέ­πει να δια­τη­ρή­σουν έναν ευρύ­τε­ρο πολι­τι­στι­κό και εκπαι­δευ­τι­κό χαρα­κτή­ρα. Και όχι να αντι­με­τω­πί­ζο­νται σαν εμπο­ρι­κά «αξιο­θέ­α­τα» που πρέ­πει να γίνουν περισ­σό­τε­ρο «ελκυ­στι­κά» για τον «πελά­τη-του­ρί­στα» προ­κει­μέ­νου να αυξή­σουν τα έσο­δά τους, μέσα από την παρο­χή «υψη­λών υπη­ρε­σιών» εμπο­ρι­κού χαρα­κτή­ρα (πωλη­τή­ρια, καφέ, εστια­τό­ρια, ενοι­κιά­σεις εκθε­σια­κών χώρων κ.λπ.).

Τα Μου­σεία – και τα Αρχαία Μνη­μεία εν γένει – οφεί­λουν να είναι μια «διαρ­κής πηγή γνώ­σης και μελέ­της», ανοι­χτά στο λαό… Ο στό­χος τους – δηλα­δή – θα πρέ­πει να είναι πολύ υψη­λό­τε­ρος εκεί­νου της οικο­νο­μι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας και αυτο­χρη­μα­το­δό­τη­σης. Ένας και μονα­δι­κός:

Η ανάδειξη και διαφύλαξη του Πολιτισμού μας και η αέναη παιδεία της κοινωνίας

Πηγή

Κώστας Καρυω­τά­κης ΑΠΑΝΤΑ μια άλλη ανάγνωση