Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ανακοίνωση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: Για τα 150 χρόνια από την Κομμούνα του Παρισιού το 1871

«Η Κομ­μού­να ήθε­λε να καταρ­γή­σει εκεί­νη την ταξι­κή ιδιο­κτη­σία που την εργα­σία των πολ­λών τη μετέ­τρε­πε σε πλού­το των λίγων»
Κ. Μαρξ, «Ο εμφύ­λιος πόλε­μος στη Γαλλία»

KKE logoΗ Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του ΚΚΕ τιμά τη μεγά­λη επέ­τειο της συμπλή­ρω­σης 150 χρό­νων από την Κομ­μού­να του Παρι­σιού το 1871, που απο­τέ­λε­σε και απο­τε­λεί έναν από τους λαμπρό­τε­ρους φάρους στην πάλη του διε­θνούς επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος, «το πιο υψη­λό παρά­δειγ­μα του πιο περί­λα­μπρου προ­λε­τα­ρια­κού κινή­μα­τος του 19ου αιώ­να»1, όπως την περιέ­γρα­ψε ο Λένιν.

Η κόκ­κι­νη σημαία του προ­λε­τα­ριά­του που ανέ­μι­ζε στο δημαρ­χείο του Παρι­σιού για 72 μέρες, από τις 18 Μάρ­τη έως τις 28 Μάη 1871, ήταν το φωτει­νό έμβλη­μα μιας νέας επο­χής στους ταξι­κούς αγώ­νες ανά­με­σα στην εργα­τι­κή και την αστι­κή τάξη. Στην Παρι­σι­νή Κομ­μού­να η εργα­τι­κή τάξη συγκρού­στη­κε για πρώ­τη φορά με τους εκμε­ταλ­λευ­τές της σηκώ­νο­ντας τη σημαία του αγώ­να για τα δικά της αυτο­τε­λή συμ­φέ­ρο­ντα. Ηταν η πρώ­τη πρά­ξη ενός μεγά­λου έργου από ταξι­κές συγκρού­σεις στο τέλος του 19ου αιώ­να και σοσια­λι­στι­κές επα­να­στά­σεις που ακο­λού­θη­σαν σε όλο τον 20ό αιώ­να, με το οποίο θα έπαιρ­νε σάρ­κα και οστά το «φάντα­σμα του κομ­μου­νι­σμού», δηλα­δή η πολι­τι­κή χει­ρα­φέ­τη­ση της εργα­τι­κής τάξης και η πάλη της για τη δική της εξου­σία, που δια­κη­ρύ­χθη­κε για πρώ­τη φορά το 1848 με το Μανι­φέ­στο του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος από τους Μαρξ και Ενγκελς.

Το μεγα­λείο αυτής της ηρω­ι­κής εξέ­γερ­σης του προ­λε­τα­ριά­του του Παρι­σιού το απο­τύ­πω­σε με τον πιο ανά­γλυ­φο τρό­πο ο Μαρξ στην τελευ­ταία φρά­ση του έργου του «Ο εμφύ­λιος πόλε­μος στη Γαλλία»:

«Το Παρίσι των εργατών με την Κομμούνα του θα γιορτάζεται πάντα σαν δοξασμένος προάγγελος μιας νέας κοινωνίας. Τους μάρτυρές της τους έχει κλείσει μέσα στη μεγάλη της καρδιά η εργατική τάξη. Τους εξολοθρευτές της τους κάρφωσε κιόλας η Ιστορία στον πάσσαλο της ατίμωσης».

Όλη η πορεία της Παρι­σι­νής Κομ­μού­νας, από τη μεγα­λειώ­δη σύντο­μη επι­κρά­τη­σή της, το πρω­τό­γνω­ρο πολι­τι­κό της έργο έως και την ηρω­ι­κή της ήττα, προ­σφέ­ρουν πλού­σια και δια­χρο­νι­κά θεω­ρη­τι­κά και πολι­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα για την επα­να­στα­τι­κή πάλη που απο­τυ­πώ­θη­καν στο έργο των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν.Κομμούνα Παρισιού

1

Οι συν­θή­κες που οδή­γη­σαν στον ξεση­κω­μό του Παρι­σιού το Μάρ­τη του 1871 απέ­δει­ξαν ότι είναι οι ίδιες οι αντι­θέ­σεις του καπι­τα­λι­σμού που δημιουρ­γούν τις δυνα­τό­τη­τες για την ανα­τρο­πή του, όσο φαι­νο­με­νι­κά ακλό­νη­τη και αν προ­βάλ­λει προ­σω­ρι­νά η αστι­κή εξουσία.

Ο Γαλ­λο­πρω­σι­κός πόλε­μος του 1870, η ήττα της Γαλ­λί­ας και η πολιορ­κία του Παρι­σιού που ακο­λού­θη­σε, η από­το­μη επι­δεί­νω­ση των συν­θη­κών ζωής και δια­βί­ω­σης του παρι­σι­νού λαού και η αγα­νά­κτη­ση των μαζών για τους χει­ρι­σμούς της αστι­κής κυβέρ­νη­σης «Εθνι­κής Αμυ­νας», ήταν το ιστο­ρι­κό και κοι­νω­νι­κό έδα­φος που οδή­γη­σε στην επα­να­στα­τι­κή κατά­στα­ση εκεί­νης της περιό­δου. Ηταν μια σει­ρά αντι­κει­με­νι­κών εξε­λί­ξε­ων που ήρθαν ως απο­τέ­λε­σμα τόσο της όξυν­σης της αντί­θε­σης κεφα­λαί­ου — εργα­σί­ας που έφε­ρε η επέ­κτα­ση των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής όσο και της ανι­σό­με­τρης ανά­πτυ­ξης του καπι­τα­λι­σμού στη Γαλ­λία και στη Γερ­μα­νία, που όξυ­νε τον αντα­γω­νι­σμό τους για την οικο­νο­μι­κή και στρα­τιω­τι­κή επιρ­ροή στην περιο­χή της Ευρώπης.

Ήταν η περί­ο­δος που ολο­κλη­ρω­νό­ταν η εδραί­ω­ση της αστι­κής εξου­σί­ας, εκδη­λώ­νο­νταν με πιο εμφα­νή τρό­πο οι αντι­θέ­σεις του καπι­τα­λι­σμού και δημιουρ­γού­νταν συν­θή­κες επα­να­στα­τι­κής κατά­στα­σης, στο έδα­φος πολέ­μων ανά­με­σα στα τότε αστι­κά κρά­τη και εκδή­λω­σης καπι­τα­λι­στι­κών οικο­νο­μι­κών κρί­σε­ων. Ηταν τα πρώ­τα αχνά σημά­δια μιας νέας επο­χής στην οποία θα έμπαι­νε στη συνέ­χεια ο καπι­τα­λι­σμός, της επο­χής του μονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σμού. Της επο­χής του ιμπε­ρια­λι­σμού που οξύ­νο­νται οι αντι­θέ­σεις του καπι­τα­λι­σμού, πρώ­τα απ’ όλα η βασι­κή αντί­θε­ση ανά­με­σα στο βάθε­μα του κοι­νω­νι­κού χαρα­κτή­ρα της εργα­σί­ας και της ατο­μι­κής ιδιο­ποί­η­σης των απο­τε­λε­σμά­των της. Της επο­χής που φανε­ρώ­νο­νται με τρό­πο πιο έκδη­λο από την περί­ο­δο των ηρω­ι­κών ημε­ρών της Κομ­μού­νας τα ιστο­ρι­κά όρια του συστή­μα­τος της καπι­τα­λι­στι­κής εκμετάλλευσης.

Η όξυν­ση των αντι­θέ­σε­ων του καπι­τα­λι­σμού οδή­γη­σε και οδη­γεί σε ακό­μα βαθύ­τε­ρες καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­μι­κές κρί­σεις, στην έντα­ση των αντα­γω­νι­σμών ανά­με­σα στα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη και τις διε­θνείς τους ενώ­σεις, στην εκδή­λω­ση δύο μεγά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών παγκό­σμιων πολέ­μων και δεκά­δων πολε­μι­κών επεμ­βά­σε­ων μέχρι σήμε­ρα. Οδη­γεί στα φαι­νό­με­να σχε­τι­κής και από­λυ­της εξα­θλί­ω­σης της εργα­τι­κής τάξης, στην ανερ­γία, στην ανα­τρο­πή εργα­σια­κών σχέ­σε­ων και στην αφαί­ρε­ση εργα­τι­κών δικαιω­μά­των, είτε στη φάση της κρί­σης είτε στην περί­ο­δο ανά­πτυ­ξης της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας. Οδη­γεί στην αξιο­ποί­η­ση της τεχνο­λο­γι­κής ανά­πτυ­ξης και των επι­τευγ­μά­των της επι­στή­μης όχι για τη γενι­κή μεί­ω­ση του εργά­σι­μου χρό­νου και την ικα­νο­ποί­η­ση των σύγ­χρο­νων λαϊ­κών ανα­γκών αλλά για την εντα­τι­κο­ποί­η­ση και αύξη­ση του βαθ­μού εκμε­τάλ­λευ­σης, για νέες μορ­φές χει­ρα­γώ­γη­σης της εργα­τι­κής τάξης.

2

Οι εξε­γερ­μέ­νοι Κομ­μου­νά­ροι, που αρνή­θη­καν να παρα­δώ­σουν τα όπλα τους τόσο στους Πρώ­σους κατα­κτη­τές όσο και στην αστι­κή κυβέρ­νη­ση του Θιέρ­σου και επέ­βα­λαν για 72 μέρες το δικαί­ω­μά τους να εξου­σιά­ζουν οι ίδιοι τις τύχες τους, απέ­δει­ξαν ότι η εργα­τι­κή τάξη και ο λαός έχουν τη δύνα­μη να ορθώ­σουν το ανά­στη­μά τους ενά­ντια στους εκμε­ταλ­λευ­τές τους.

Απο­δεί­χθη­κε με τον πιο εμφα­τι­κό τρό­πο ότι η τάξη των καπι­τα­λι­στών είχε περά­σει ορι­στι­κά στην αντι­δρα­στι­κή πλευ­ρά της ιστο­ρι­κής και κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης και ότι στο προ­σκή­νιο της Ιστο­ρί­ας έβγαι­νε η τάξη των εκμε­ταλ­λευο­μέ­νων, το προ­λε­τα­ριά­το. Απο­δεί­χθη­κε ότι η εργα­τι­κή τάξη απο­τε­λεί πλέ­ον την πρω­το­πό­ρα κοι­νω­νι­κή δύνα­μη, που είναι η μονα­δι­κή που μπο­ρεί να ηγη­θεί της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης, της σχε­δια­σμέ­νης και οργα­νω­μέ­νης επί­θε­σης για την ανα­τρο­πή του καπιταλισμού.

Οπως έγρα­ψε ο Λένιν, «η Κομ­μού­να έδει­ξε τη δύνα­μη του εμφυ­λί­ου πολέ­μου, διέ­λυ­σε τις πατριω­τι­κές αυτα­πά­τες κι έκα­νε θρύ­ψα­λα την απλοϊ­κή πίστη ότι οι επι­διώ­ξεις της αστι­κής τάξης είναι πανε­θνι­κές. Η Κομ­μού­να έμα­θε στο ευρω­παϊ­κό προ­λε­τα­ριά­το να βάζει συγκε­κρι­μέ­να τα καθή­κο­ντα της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης»2.

Το συμπέ­ρα­σμα αυτό επι­βε­βαιώ­θη­κε με τον πιο περί­τρα­νο τρό­πο από την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, τις άλλες σοσια­λι­στι­κές επα­να­στά­σεις, τις ένο­πλες ταξι­κές συγκρού­σεις και τους μεγά­λους εργα­τι­κούς αγώ­νες κατά τον 20ό αιώνα.

3

Οι 72 μέρες ζωής της Παρι­σι­νής Κομ­μού­νας προ­σέ­φε­ραν την πεί­ρα που απο­κρυ­σταλ­λώ­θη­κε στα σημα­ντι­κά θεω­ρη­τι­κά συμπε­ρά­σμα­τα του μαρ­ξι­σμού — λενι­νι­σμού για τη σύγκρου­ση με το αστι­κό κράτος.

Το μεγά­λο δίδαγ­μα είναι, όπως έγρα­ψε ο Μαρξ, ότι «η εργα­τι­κή τάξη δεν μπο­ρεί να κατα­κτή­σει την έτοι­μη κρα­τι­κή μηχα­νή και να τη βάλει σε κίνη­ση για τους δικούς της σκο­πούς»3. Πρέ­πει, όπως υπο­γράμ­μι­σε και ο Λένιν, «να συντρί­ψει, να τσα­κί­σει την “έτοι­μη κρα­τι­κή μηχα­νή” και να μην περιο­ρι­στεί στην απλή κατά­λη­ψή της»4. Ενα συμπέ­ρα­σμα που επι­βε­βαιώ­θη­κε τόσο με τη θετι­κή πεί­ρα της επι­τυ­χούς έκβα­σης των σοσια­λι­στι­κών επα­να­στά­σε­ων στον 20ό αιώ­να όσο και με την αρνη­τι­κή εμπει­ρία της οπορ­του­νι­στι­κής υπο­χώ­ρη­σης από την επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή, με τη συμ­με­το­χή Κομ­μου­νι­στι­κών Κομ­μά­των σε αστι­κές σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές κυβερ­νή­σεις και την υιο­θέ­τη­ση του λεγό­με­νου «ειρη­νι­κού κοι­νο­βου­λευ­τι­κού δρό­μου» μετά­βα­σης στο σοσιαλισμό.Κομμούνα Παρισιού Ζήτω η Κομμούνα

Τα επα­να­στα­τι­κά δια­τάγ­μα­τα και το πολι­τι­κό έργο της Κομ­μού­νας περι­λάμ­βα­νε, ανά­με­σα σε άλλα, μέτρα για την κατάρ­γη­ση του μόνι­μου στρα­τού και της αστυ­νο­μί­ας και την αντι­κα­τά­στα­σή τους με την Εθνο­φρου­ρά και την Πολι­το­φυ­λα­κή, τη θεσμο­θέ­τη­ση του χωρι­σμού της Εκκλη­σί­ας από το κρά­τος, την ολο­κλη­ρω­τι­κή κατάρ­γη­ση των προ­νο­μί­ων των δημό­σιων υπαλ­λή­λων και τη θεσμο­θέ­τη­ση της εκλο­γής και της ανα­κλη­τό­τη­τάς τους, την κατάρ­γη­ση της ποι­νι­κής δικαιο­δο­σί­ας των επι­χει­ρη­μα­τιών στους τόπους δου­λειάς και την καθιέ­ρω­ση της δωρε­άν Παιδείας.

«Ολα αυτά τα μέτρα έδει­χναν αρκε­τά καθα­ρά ότι η Κομ­μού­να απο­τε­λεί θανά­σι­μη απει­λή για τον παλιό κόσμο, τον θεμε­λιω­μέ­νο στην υπο­δού­λω­ση και στην εκμε­τάλ­λευ­ση. Γι’ αυτό η αστι­κή κοι­νω­νία δεν μπο­ρού­σε να κοι­μη­θεί ήσυ­χα όσο στο δημαρ­χείο του Παρι­σιού ανέ­μι­ζε η κόκ­κι­νη σημαία του προ­λε­τα­ριά­του»5.

Η μελέ­τη αυτού του πρω­τό­γνω­ρου έργου της Κομ­μού­νας συνέ­βα­λε και στη δια­τύ­πω­ση των αρχών για τη συγκρό­τη­ση της εργα­τι­κής εξου­σί­ας, της δικτα­το­ρί­ας του προ­λε­τα­ριά­του, όπου για πρώ­τη φορά οι εργα­ζό­με­νοι συμ­με­τέ­χουν ενερ­γά στη λήψη, στην εφαρ­μο­γή και τον έλεγ­χο των απο­φά­σε­ων. Ενα κρά­τος ανώ­τε­ρου τύπου για­τί παύ­ει πια να είναι όργα­νο της κυρί­αρ­χης μειο­ψη­φι­κής τάξης σε βάρος της μεγά­λης πλειο­ψη­φί­ας των εργα­ζο­μέ­νων και του λαού, αλλά βρί­σκε­ται πλέ­ον στην υπη­ρε­σία της εργα­τι­κής τάξης, τόσο ενα­ντί­ον των εκμε­ταλ­λευ­τών της όσο και για την ανά­πτυ­ξη των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παραγωγής.

4

Κομμούνα ΠαρισιούΟι αδυ­να­μί­ες της Κομ­μού­νας, όπως τις χαρα­κτή­ρι­σαν οι κλα­σι­κοί του μαρ­ξι­σμού, έδει­ξαν ότι κάθε ανο­λο­κλή­ρω­το βήμα στην πορεία της ταξι­κής σύγκρου­σης ισο­δυ­να­μεί με ήττα για το επα­να­στα­τι­κό κίνη­μα και τον αγώ­να της εργα­τι­κής τάξης και των συμ­μά­χων της. Οπως έγρα­φε ο Λένιν, το πρώ­το λάθος της Κομ­μού­νας ήταν ότι δεν ξεκί­νη­σε την «απαλ­λο­τρί­ω­ση των απαλ­λο­τριω­τών» και δεν κατέ­λα­βε ιδρύ­μα­τα, όπως η Τρά­πε­ζα της Γαλ­λί­ας. Το δεύ­τε­ρο ήταν «η υπερ­βο­λι­κή μεγα­λο­ψυ­χία του προ­λε­τα­ριά­του: (…) αντί να στε­φα­νώ­σει τη νίκη του στο Παρί­σι με απο­φα­σι­στι­κή επί­θε­ση ενά­ντια στις Βερ­σα­λί­ες, αργο­πό­ρη­σε κι έδω­σε στην κυβέρ­νη­ση των Βερ­σα­λιών τον και­ρό να συγκε­ντρώ­σει τις σκο­τει­νές δυνά­μεις και να προ­ε­τοι­μα­στεί για τη ματω­μέ­νη βδο­μά­δα του Μάη»6.

Την ίδια στιγ­μή φάνη­κε η αγριό­τη­τα της αστι­κής τάξης, όλη την περί­ο­δο πριν, κατά τη διάρ­κεια και μετά την ήττα της Κομ­μού­νας, που απέ­δει­ξε ότι είναι ικα­νή να δια­πρά­ξει τα μεγα­λύ­τε­ρα εγκλή­μα­τα, προ­κει­μέ­νου να δια­σώ­σει την εξου­σία του κεφα­λαί­ου. Εχο­ντας πάντα στο επί­κε­ντρο τη δια­σφά­λι­ση των συμ­φε­ρό­ντων και της εξου­σί­ας της, έσυ­ρε το λαό στη φρί­κη του Γαλ­λο­πρω­σι­κού πολέ­μου, δεν δίστα­σε να οδη­γή­σει δύο φορές την Εθνο­φρου­ρά σε σφα­γή όσο διαρ­κού­σε η πολιορ­κία του Παρι­σιού από τους Πρώ­σους, να χτυ­πή­σει με αγριό­τη­τα εξε­γέρ­σεις του λαού τους μήνες πριν από την Παρι­σι­νή Κομ­μού­να και να συμ­μα­χή­σει με τον πρω­σι­κό στρα­τό για να κατα­πνί­ξει την Κομ­μού­να, εκτε­λώ­ντας κατά δεκά­δες χιλιά­δες τους προ­λε­τά­ριους του Παρι­σιού και οδη­γώ­ντας εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες στη φυλα­κή και την εξορία.

Η πορεία του εμφυ­λί­ου πολέ­μου ανά­με­σα στο εξε­γερ­μέ­νο Παρί­σι και την αστι­κή κυβέρ­νη­ση του Θιέρ­σου απο­τέ­λε­σε ένα μεγά­λο μάθη­μα για τη σφο­δρό­τη­τα που απο­κτά η ταξι­κή πάλη και την ανα­γκαιό­τη­τα της ανυ­πο­χώ­ρη­της πάλης του προ­λε­τα­ριά­του μέχρι τέλους. Γεγο­νός που επι­βε­βαιώ­θη­κε από την πεί­ρα του διε­θνούς εργα­τι­κού και επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος σε όλο τον 20ό αιώ­να και απο­κτά ιδιαί­τε­ρη σημα­σία σήμε­ρα που η αστι­κή τάξη παίρ­νει όλα τα μέτρα για να κατα­στεί­λει το εργα­τι­κό κίνη­μα και την πρω­το­πο­ρία του και να θωρα­κί­σει την εξου­σία της σε συν­θή­κες καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μι­κής κρί­σης και όξυν­σης των ανταγωνισμών.

5

Ο πολι­τι­κός συσχε­τι­σμός στο εσω­τε­ρι­κό της Κομ­μού­νας, με τις αντι­φα­τι­κές πολι­τι­κές επι­διώ­ξεις και ιδε­ο­λο­γι­κές αντι­λή­ψεις δια­φό­ρων πολι­τι­κών ρευ­μά­των (ριζο­σπα­στών δημο­κρα­τών με για­κω­βί­νι­κες παρα­δό­σεις, ομά­δων μπλαν­κι­στών, οπα­δών του Πρου­ντόν και του Μπα­κού­νιν), που αντα­να­κλού­σε και το κοι­νω­νι­κό υπό­βα­θρο της Γαλ­λί­ας εκεί­νης της επο­χής, δημιούρ­γη­σε το έδα­φος, το οποίο ήταν υπεύ­θυ­νο για πολ­λά από τα λάθη και τις «αδυ­να­μί­ες» της, που συνέ­βα­λαν και στην τελι­κή της ήττα. Ξεχώ­ρι­σε η δρά­ση Κομ­μου­νά­ρων που ήταν οπα­δοί του Μαρξ ή που βρί­σκο­νταν κοντά στο μαρ­ξι­σμό, που συνέ­βα­λαν στο επα­να­στα­τι­κό περιε­χό­με­νο εκεί­νων των ημε­ρών, χωρίς να είναι δυνα­τό να αναι­ρε­θούν οι παρα­πά­νω καθυ­στε­ρή­σεις και αδυ­να­μί­ες, οι οποί­ες εδρά­ζο­νταν στο δοσμέ­νο για εκεί­νη την επο­χή επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης των υλι­κών προϋποθέσεων.

Οπως έγρα­φε χαρα­κτη­ρι­στι­κά ο Λένιν, «δεν υπήρ­χε εργα­τι­κό κόμ­μα, δεν υπήρ­χε προ­ε­τοι­μα­σία και μακρό­χρο­νη εξά­σκη­ση της εργα­τι­κής τάξης, που στη μεγά­λη πλειο­ψη­φία της δεν κατα­λά­βαι­νε και πολύ καθα­ρά τα καθή­κο­ντά της και τους τρό­πους της πραγ­μα­το­ποί­η­σής τους»7.

Φάνη­κε μέσα από αυτήν την αρνη­τι­κή πεί­ρα εκεί­νων των ηρω­ι­κών ημε­ρών η σημα­σία της ύπαρ­ξης οργα­νω­μέ­νης πρω­το­πο­ρί­ας του εργα­τι­κού κινή­μα­τος. Η ύπαρ­ξη δηλα­δή Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, όπως έδει­ξε και η πεί­ρα της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης, που, έχο­ντας επε­ξερ­γα­σμέ­νη επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή και Πρό­γραμ­μα, να δια­σφα­λί­ζει την πολι­τι­κή αυτο­τέ­λεια του αγώ­να της εργα­τι­κής τάξης, την απο­φυ­γή στον εγκλω­βι­σμό στα διλήμ­μα­τα και τους σκο­πούς της αστι­κής τάξης καθώς και τη στο­χο­προ­ση­λω­μέ­νη δρά­ση για την ανα­τρο­πή της αστι­κής εξουσίας.

Με βάση αυτήν την πεί­ρα λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα έλε­γε ο Ενγκελς ότι «η πολι­τι­κή που πρέ­πει να κάνου­με πρέ­πει να είναι η πολι­τι­κή του προ­λε­τα­ριά­του. Το κόμ­μα των εργα­τών δεν πρέ­πει να βρί­σκε­ται στην ουρά οποιου­δή­πο­τε αστι­κού κόμ­μα­τος, αλλά πρέ­πει πάντα να υπάρ­χει σαν αυτό­νο­μο κόμ­μα που έχει τη δική του πολι­τι­κή και επι­διώ­κει τους δικούς τους σκο­πούς»8.

Κομμούνα ΠαρισιούΑυτό το δια­χρο­νι­κό συμπέ­ρα­σμα, που δεν κυριάρ­χη­σε σε όλες τις μεγά­λες ταξι­κές συγκρού­σεις του 20ού αιώ­να, απο­κτά ιδιαί­τε­ρη σημα­σία σήμε­ρα που επι­διώ­κε­ται η πολύ­μορ­φη ενσω­μά­τω­ση του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­μα­τος στους σκο­πούς της αστι­κής τάξης μέσα από κελεύ­σμα­τα της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ και των αστι­κών κομ­μά­των για «εθνι­κή ομο­ψυ­χία», για συστρά­τευ­ση στην αντι­με­τώ­πι­ση της εξε­λισ­σό­με­νης καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης υπέρ του κεφα­λαί­ου και στους στό­χους της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης έπει­τα από αυτήν· για υιο­θέ­τη­ση της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής εκδο­χής της πρά­σι­νης και της ψηφια­κής οικο­νο­μί­ας και συνο­λι­κό­τε­ρα της δια­χεί­ρι­σης του καπι­τα­λι­σμού, όπως προ­βάλ­λε­ται από τον ΣΥΡΙΖΑ· για «κοι­νή δρά­ση» στο όνο­μα του «αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου», του «αντι­δε­ξιού» ή του «αντι­φα­σι­στι­κού» μετώπου.

Ιδιαί­τε­ρη σημα­σία έχει επί­σης και για την εύστο­χη αντι­με­τώ­πι­ση της καλ­λιέρ­γειας της λογι­κής του «ρεα­λι­σμού» απέ­να­ντι στην πρω­το­φα­νή υπο­χώ­ρη­ση του συσχε­τι­σμού δυνά­με­ων, που αξιο­ποιεί­ται για την ανα­βί­ω­ση της στρα­τη­γι­κής των στα­δί­ων, των κυβερ­νή­σε­ων μετά­βα­σης, της οπορ­του­νι­στι­κής αντί­λη­ψης για τη σχέ­ση μεταρ­ρύθ­μι­σης — καπι­τα­λι­στι­κού εκσυγ­χρο­νι­σμού και επανάστασης.

6

Η Κομ­μού­να του Παρι­σιού γεν­νή­θη­κε την επο­χή που η εργα­τι­κή τάξη έκα­νε τα πρώ­τα της βήμα­τα στη διε­θνή οργά­νω­ση της πάλης της. Αυτήν τη διε­θνή διά­στα­ση της πάλης της εργα­τι­κής τάξης εξέ­φρα­σε και το φλο­γε­ρό κάλε­σμα της Κομ­μού­νας με τον Υμνο της Διε­θνούς: «Εμπρός της Γης οι κολα­σμέ­νοι, της πεί­νας σκλά­βοι εμπρός, εμπρός!». Στην Κομ­μού­να επί­σης πήραν μέρος και πολέ­μη­σαν κομ­μου­νι­στές δια­φό­ρων χωρών. Είχε προη­γη­θεί εξάλ­λου, εφτά χρό­νια νωρί­τε­ρα (1864), η ίδρυ­ση της «Διε­θνούς Ενω­σης των Εργα­τών», για την οποία είχαν πρω­το­στα­τή­σει ο Καρλ Μαρξ και ο Φρί­ντριχ Ενγκελς, στην οποία είχε ήδη εκφρα­στεί η αλλη­λεγ­γύη ανά­με­σα στην εργα­τι­κή τάξη της Γαλ­λί­ας, της Γερ­μα­νί­ας, της Αγγλί­ας και άλλων χωρών. Η ήττα της Κομ­μού­νας οδή­γη­σε σε όξυν­ση της δια­πά­λης στους κόλ­πους της Α’ Διε­θνούς, που είχε ως απο­τέ­λε­σμα τη διά­λυ­σή της στο 7ο Συνέ­δριο το 1876. Παρ’ όλα αυτά η πεί­ρα από την επα­να­στα­τι­κή δρά­ση της Κομ­μού­νας του Παρι­σιού απο­τέ­λε­σε την επι­βε­βαί­ω­ση της ορθό­τη­τας του μαρ­ξι­στι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού μέσα στο επα­να­στα­τι­κό κίνη­μα και υπήρ­ξε ο κατα­λύ­της για τη μεγά­λη ανά­πτυ­ξη του εργα­τι­κού κινή­μα­τος και των εργα­τι­κών κομ­μά­των που ακο­λού­θη­σε κατά τα τέλη του 19ου αιώνα.Κομμούνα Παρισιού barricade Place Blanche

Παρά την ήττα της, η Παρι­σι­νή Κομ­μού­να απο­τέ­λε­σε ένα τερά­στιο έναυ­σμα για τις ταξι­κές συγκρού­σεις που ακο­λού­θη­σαν. Οπως έγρα­ψε ο μεγά­λος επα­να­στά­της Καρλ Λίμπ­κνεχτ το 1919 στο Βερο­λί­νο, «οι ηττη­μέ­νοι του σήμε­ρα θα είναι οι νικη­τές του αύριο. Επει­δή η ήττα τους διδά­σκει (…) Και μόνο μέσα από αβέ­βαιες προ­σπά­θειες, μόνο μέσα από λάθη ανω­ρι­μό­τη­τας, μόνο μέσα από επί­πο­να πισω­γυ­ρί­σμα­τα και απο­τυ­χί­ες μπο­ρούν να απο­κτή­σουν πρα­κτι­κή γνώ­ση, που εγγυά­ται τη μελ­λο­ντι­κή επι­τυ­χία. (…) Και μέσα από κάθε ήττα ανοί­γε­ται μπρο­στά τους ο δρό­μος προς την νίκη».

Παρά τον αρνη­τι­κό συσχε­τι­σμό για την εργα­τι­κή τάξη σήμε­ρα, η μελέ­τη της πεί­ρας από την ηρω­ι­κή Κομ­μού­να του Παρι­σιού το 1871, που άντε­ξε για 72 μέρες, της πεί­ρας από την Ιστο­ρία και την πάλη του διε­θνούς εργα­τι­κού και επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος καθώς και τα συμπε­ρά­σμα­τα από την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού κατά τον 20ό αιώ­να για 72 χρό­νια, απο­τε­λούν τα εφό­δια για την οργά­νω­ση του αγώ­να που θα οδη­γή­σει στη νέα μεγά­λη νίκη της εργα­τι­κής τάξης ενά­ντια στον καπι­τα­λι­σμό στον 21ο αιώ­να, που θα καταρ­γή­σει ορι­στι­κά και αμε­τά­κλη­τα αυτήν τη φορά την εκμε­τάλ­λευ­ση ανθρώ­που από άνθρωπο.

Οι αντι­θέ­σεις του καπι­τα­λι­σμού, που διαρ­κώς οξύ­νο­νται, μαρ­τυ­ρούν από τη μια μεριά την ανα­γκαιό­τη­τα να απαλ­λα­γεί η εργα­τι­κή τάξη και ο λαός από το εκμε­ταλ­λευ­τι­κό καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα και την ίδια στιγ­μή δημιουρ­γούν το αντι­κει­με­νι­κό έδα­φος που φέρ­νει, σε συν­θή­κες επα­να­στα­τι­κής κατά­στα­σης, το ζήτη­μα της άμε­σης ανα­τρο­πής του καπι­τα­λι­σμού στην ημε­ρή­σια διά­τα­ξη της ταξι­κής πάλης.

Η νέα, βαθιά διε­θνής καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση του 2020 και η αδυ­να­μία των δημό­σιων συστη­μά­των Υγεί­ας στην αντι­με­τώ­πι­ση της παν­δη­μί­ας βοη­θούν να απο­κα­λυ­φθεί ακό­μα περισ­σό­τε­ρο το απο­κρου­στι­κό πρό­σω­πο του καπι­τα­λι­σμού που σαπί­ζει στα μάτια των λαών σ’ όλα τα ιμπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα.

Ανα­δει­κνύ­ε­ται ακό­μα πιο επι­τα­κτι­κά η ανά­γκη οι εργα­ζό­με­νοι, ο λαός και η νεο­λαία να οργα­νώ­σουν την αντε­πί­θε­σή τους απέ­να­ντι στον πραγ­μα­τι­κό αντί­πα­λο, ενά­ντια στην αστι­κή τάξη, στο κρά­τος της, στις αστι­κές κυβερ­νή­σεις και τα αστι­κά κόμ­μα­τα. Να βάλουν μπρος τον μεγά­λο αγώ­να για τη διεκ­δί­κη­ση των σύγ­χρο­νων ανα­γκών τους, για την ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­σμού και την οικο­δό­μη­ση της σοσια­λι­στι­κής — κομ­μου­νι­στι­κής κοινωνίας.

Είναι ζήτη­μα που κρί­νε­ται από την καθη­με­ρι­νή πρω­το­πό­ρα δρά­ση και παρέμ­βα­ση των κομ­μου­νι­στών στην πάλη που ανα­πτύσ­σε­ται στο έδα­φος των οξυ­μέ­νων λαϊ­κών προ­βλη­μά­των. Γι’ αυτό και, όπως σημειώ­νει η ΚΕ του ΚΚΕ στις Θέσεις για το 21ο Συνέ­δριο, «το ΚΚΕ θα βρί­σκε­ται στην πρώ­τη γραμ­μή, ώστε οι καθη­με­ρι­νοί αγώ­νες να οδη­γούν στην ενί­σχυ­ση του ταξι­κά προ­σα­να­το­λι­σμέ­νου εργα­τι­κού κινή­μα­τος, σε μαζι­κή συμ­με­το­χή στα εργα­τι­κά σωμα­τεία, στους φορείς των αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νων επαγ­γελ­μα­τιών, των αγρο­τών, του ριζο­σπα­στι­κού γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος, των μαθη­τών, των φοι­τη­τών. Να δυνα­μώ­νει η κοι­νή δρά­ση, η κοι­νω­νι­κή συμ­μα­χία σε αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή — αντι­μο­νο­πω­λια­κή κατεύ­θυν­ση, η σύγκρου­ση με τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς οργα­νι­σμούς, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, να ανοί­γει ο δρό­μος για την ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής βαρβαρότητας».

Η Κομ­μού­να (Σχέ­διο του Τ.Α. Στέινλεν).

Παρα­πο­μπές:

  1. Β. Ι. Λένιν, «Τα διδάγ­μα­τα της Κομ­μού­νας», Απα­ντα, τ. 16, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 475 — 478
  2. Β. Ι. Λένιν, «Τα διδάγ­μα­τα της Κομ­μού­νας», Απα­ντα, τ. 16, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 475 — 478
  3. Κ. Μαρξ, «Ο εμφύ­λιος πόλε­μος στη Γαλ­λία», εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 66
  4. Β. Ι. Λένιν, «Κρά­τος και επα­νά­στα­ση», εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 48
  5. Β. Ι. Λένιν, «Στη μνή­μη της Κομ­μού­νας», Απα­ντα, τ. 20, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 224 — 229
  6. Β. Ι. Λένιν, «Τα διδάγ­μα­τα της Κομ­μού­νας», Απα­ντα, τ. 16, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 475 — 478
  7. Β. Ι. Λένιν, «Στη μνή­μη της Κομ­μού­νας», Απα­ντα, τ. 20, εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 224 — 229
  8. Φρ. Ενγκελς, «Για την πολι­τι­κή δρά­ση της εργα­τι­κής τάξης», στη συλ­λο­γή κει­μέ­νων Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς, «Για τον Αναρ­χι­σμό», εκδ. «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», σελ. 78

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο