Αξιόπιστοι και αναξιόπιστοι… Σχετικά με τη «δήλωση μετανοίας»

Η δημο­σί­ευ­ση στον «Ριζο­σπά­στη του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κου» 7 — 8 Ιού­λη βασι­κών σημεί­ων από το κεί­με­νο του Πάνου Τσα­ρού, σχε­τι­κά με τη «δήλω­ση μετα­νοί­ας» του Αρη Βελου­χιώ­τη, κίνη­σε το ενδια­φέ­ρον χιλιά­δων ανα­γνω­στών της εφη­με­ρί­δας, που αντι­λή­φθη­καν ότι αυτή η προ­σω­πι­κή μαρ­τυ­ρία έχει αξία ισο­δύ­να­μη με ντοκουμέντο.

Βεβαί­ως υπήρ­ξε και κακο­προ­αί­ρε­τη αντί­δρα­ση, ανα­με­νό­με­νη φυσι­κά. Το κακο­προ­αί­ρε­το δεν βρί­σκε­ται στο δικαί­ω­μα καθε­νός να δια­φω­νεί, αλλά στην έλλει­ψη σεβα­σμού σε έναν παλαί­μα­χο κομ­μου­νι­στή ο οποί­ος δεν βρί­σκε­ται στη ζωή για να υπε­ρα­σπί­σει ο ίδιος τη γρα­πτή μαρ­τυ­ρία του, που υπερ­φί­α­λα χαρα­κτη­ρί­ζε­ται αναξιόπιστη.

Για την υπε­ρά­σπι­ση της αξιο­πι­στί­ας του Πάνου Τσα­ρού γρά­φε­ται αυτό το σημεί­ω­μα και για κανέ­ναν άλλο λόγο. Για­τί τα όσα έγρα­ψε ο Π. Τσα­ρός όχι μόνο δεν είναι ανα­ξιό­πι­στα, αλλά μια σει­ρά από αυτά επι­βε­βαιώ­νο­νται και από άλλα ντο­κου­μέ­ντα. Ας δού­με τα ζητή­μα­τα συγκεκριμένα.

1. Ο Π. Τσα­ρός έγρα­ψε ότι ο Τυρί­μος παρου­σια­ζό­ταν με το ψευ­δώ­νυ­μο «Γεωρ­γιά­δης» και ότι αυτό δήλω­σε σαν όνο­μά του στον διοι­κη­τή της πολι­το­φυ­λα­κής Γιώρ­γο Βρετ­τά­κο που τον συνέ­λα­βε, έχο­ντάς τον ανα­γνω­ρί­σει. Το ότι ο Τυρί­μος χρη­σι­μο­ποιού­σε το ψευ­δώ­νυ­μο «Γεωρ­γιά­δης» το ανα­φέ­ρει και η Κρα­τι­κή Ασφά­λεια σε έγγρα­φό της: «Μιχα­ήλ TIRIMOS ψευδ. Στά­θης GEORGIADES» (Αρχείο ΚΚΕ — Εγγρα­φο 590472). Επί­σης, στον φάκε­λο του Τυρί­μου που δια­τη­ρού­σε η Κρα­τι­κή Ασφά­λεια, το όνο­μα του Τυρί­μου ανα­γρά­φε­ται ως εξής: «ΤΙΡΙΜΟΣ Μιχα­ήλ ή ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ Στά­θης» (Αρχείο ΚΚΕ — Εγγρα­φο 590472).

Προ­φα­νώς ο Τσα­ρός δεν είχε υπό­ψη του αυτά τα ντο­κου­μέ­ντα, ούτε εξάλ­λου του χρειά­ζο­νταν, για να γνω­ρί­ζει το ψευ­δώ­νυ­μο του Τυρί­μου. Είχε υπό­ψη του μόνο τα γεγο­νό­τα και αυτά έγραψε.

2. Ο Π. Τσα­ρός περι­γρά­φει με λεπτο­μέ­ρειες τη σύλ­λη­ψη του Τυρί­μου στη Χαλ­κί­δα. Τη σύλ­λη­ψή του στη Χαλ­κί­δα και όχι γενι­κά στην Εύβοια ή αλλού, όπως γρά­φουν μια σει­ρά ιστο­ριο­γρά­φοι. Τη σύλ­λη­ψή του στη Χαλ­κί­δα ανα­φέ­ρει και έγγρα­φο της Κρα­τι­κής Ασφά­λειας Αθη­νών, με χρο­νο­λο­γία 28 Ιού­λη 1950, υπο­γε­γραμ­μέ­νο από τον τότε διευ­θυ­ντή της, Ε. Καρα­μπέ­τσο. Το έγγρα­φο ενη­μέ­ρω­νε τη Διεύ­θυν­ση Αλλο­δα­πών ότι ο Τυρί­μος: «…φοβού­με­νος σύλ­λη­ψίν του εκ μέρους των Κομ­μου­νι­στών μετέ­βη εις Χαλ­κί­δα, όπου ετύγ­χα­νε άγνω­στος» (Αρχείο ΚΚΕ — Εγγρα­φο 590472).

Ο Π. Τσα­ρός, επι­πλέ­ον, μας πλη­ρο­φο­ρεί στο κεί­με­νό του ότι η σύλ­λη­ψη έγι­νε στο ξενο­δο­χείο «Παλίρ­ροια». Αυτή η μαρ­τυ­ρία απο­τε­λεί και τη μονα­δι­κή γρα­πτή και ακρι­βή πλη­ρο­φο­ρία που έχει δημοσιοποιηθεί.

3. Στο έγγρα­φο της Ασφά­λειας ο Τυρί­μος ανα­φέ­ρε­ται «ως εις εκ των καλ­λι­τέ­ρων πρα­κτό­ρων της Ελλη­νι­κής Αστυ­νο­μί­ας διά τας κομ­μου­νι­στι­κάς υπο­θέ­σεις (…) όστις ηχμα­λω­τί­σθη υπό του ΕΛΑΣ εις Θήβας». Επι­βε­βαιώ­νε­ται, λοι­πόν, ο Π. Τσα­ρός και σε αυτό το σημείο. Η δια­φο­ρά βρί­σκε­ται στο ότι είναι πιο ακρι­βής από τον ασφα­λί­τη, με την έννοια ότι ο ΕΛΑΣ μετέ­φε­ρε τον Τυρί­μο στη Θήβα, αφού τον είχε αιχ­μα­λω­τί­σει προη­γου­μέ­νως στη Χαλ­κί­δα. Η ουσία πάντως παρα­μέ­νει η ίδια.

4. Ο Τσα­ρός, μη γνω­ρί­ζο­ντας έως το 1946 λεπτο­μέ­ρειες για τον Τυρί­μο, πλη­ρο­φο­ρή­θη­κε από τον Δια­μα­ντή ότι ο Τυρί­μος και οι συνερ­γά­τες του «προ­σπά­θη­σαν να δέσουν τον Κλά­ρα με την “Προ­σω­ρι­νή Διοί­κη­ση”» (το χαφιέ­δι­κο όργα­νο του Μανια­δά­κη που παρου­σια­ζό­ταν ως Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του ΚΚΕ). Πρό­κει­ται για αναμ­φι­σβή­τη­το γεγο­νός, το οποίο επι­βε­βαιώ­νε­ται και από την έκθε­ση του Μιχαη­λί­δη προς το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ο Μιχαη­λί­δης λοι­πόν έγρα­ψε ότι ο ίδιος και οι Αρης και Σκλά­βαι­νας ανέ­λα­βαν να «ενη­με­ρώ­νουν» στε­λέ­χη και μέλη του ΚΚΕ ότι τόσο η «Προ­σω­ρι­νή Διοί­κη­ση» όσο και η Παλιά ΚΕ ήταν όργα­να της Ασφά­λειας! Βέβαια, στην πορεία ο Αρης υπο­ψιά­στη­κε τον βρώ­μι­κο ρόλο του Μιχαη­λί­δη και της «Προ­σω­ρι­νής Διοί­κη­σης» και ξέκοψε.

Ο Τσα­ρός λοι­πόν είναι ακρι­βέ­στα­τος και σε αυτό το σημείο, όπως ακρι­βέ­στα­τα διη­γή­θη­κε τα γεγο­νό­τα και ο Διαμαντής.

5. Τέλος, χρειά­ζε­ται να υπο­γραμ­μι­στεί ότι ο Π. Τσα­ρός είναι εξαι­ρε­τι­κά προ­σε­κτι­κός στις δια­τυ­πώ­σεις του. Οχι μόνο δεν έγρα­ψε αβα­σά­νι­στα, αλλά και ανα­φέ­ρει με ακρί­βεια ακό­μα και τις ώρες κατά τις οποί­ες συντε­λέ­στη­καν μια σει­ρά από τα περι­στα­τι­κά που ο ίδιος έζη­σε και περι­γρά­φει. Χαρα­κτη­ρι­στι­κά: «Ηταν η ώρα δέκα το βρά­δυ όταν φθά­σα­με στην Υπο­διοί­κη­ση της Πολι­το­φυ­λα­κής [στη Θήβα] που Διοι­κη­τής της ήταν ο Νική­τας». «Στις έντε­κα και μισή έφθα­σε με δύο τζι­πά­κια ο Αρης, με μερι­κούς μαυ­ρο­σκού­φη­δες…». «…δεν έχω χρό­νο στη διά­θε­σή μου, αύριο το πρωί στις 9 θα πρέ­πει να βρί­σκο­μαι στα Τρί­κα­λα» είπε ο Αρης. «Η ανά­κρι­ση κρά­τη­σε μέχρι τις τρεις το πρωί…». «Ωρα 8 φύγα­με για τη Χαλκίδα».

Ωστό­σο ο Π. Τσα­ρός είναι κατά τα άλλα… ανα­ξιό­πι­στος! Είναι… ανα­ξιό­πι­στος που γρά­φει «Είχα την τύχη να βρε­θώ στη φρου­ρά με επι­κε­φα­λής τον Θανά­ση Γαβριώ­τη που συνο­δέ­ψα­με τον Τυρί­μο μέχρι τη Θήβα».Είναι… ανα­ξιό­πι­στος όταν γρά­φει ότι ο Αρης «ανέ­βη­κε στο γρα­φείο που τον περι­μέ­να­νε, αφού σταυ­ρο­φι­λή­θη­κε με τους παλαιούς του αντάρ­τες Δια­μα­ντή, Γαβριώ­τη, Νική­τα, Αχιλ­λέα κ.ά., ρώτη­σε αμέ­σως πού τον έχε­τε τον προ­δό­τη Τυρί­μο» και «απο­τει­νό­με­νος στον Θανά­ση και τον Αχιλ­λέα τούς λέγει, εσείς οι γραμ­μα­τι­ζού­με­νοι να κρα­τή­σε­τε τα πρα­χτι­κά της συζή­τη­σης». Και δεν είναι μόνο αυτά.

Βέβαια, για όσους χαρα­κτη­ρί­ζο­νται από εμπά­θεια απέ­να­ντι στο ΚΚΕ, όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα.

Του Μάκη ΜΑΪΛΗ*
Ο Μάκης Μαΐ­λης είναι μέλος της ΚΕ και υπεύ­θυ­νος του Τμή­μα­τος Ιστο­ρί­ας της ΚΕ του ΚΚΕ

Σχετικά με τη «δήλωση μετανοίας»

Τα σχε­τι­κά με τη «δήλω­ση μετα­νοί­ας» του Αρη Βελου­χιώ­τη και τη χαφιέ­δι­κη δρά­ση του Μιχά­λη Τυρί­μου αφο­ρούν την περί­ο­δο 1939 — 1944. Η αρχή των γεγο­νό­των βρί­σκε­ται στο καλο­καί­ρι του 1939 και στη συνέ­χεια, δηλα­δή από τις αρχές του 1940, οπό­τε συγκρο­τή­θη­κε η λεγό­με­νη «Προ­σω­ρι­νή Διοί­κη­ση», υπό την καθο­δή­γη­ση του Κ. Μανια­δά­κη, υφυ­πουρ­γού Δημό­σιας Ασφά­λειας της δικτα­το­ρί­ας Μετα­ξά. Επρό­κει­το για ένα υπο­τι­θέ­με­νο καθο­δη­γη­τι­κό όργα­νο του ΚΚΕ, που απο­τε­λού­νταν από πρώ­ην στε­λέ­χη του Κόμ­μα­τος, τα οποία είχαν γίνει όργα­να της Ασφά­λειας (Μιχαη­λί­δης, Κου­τσο­γιάν­νης, Μύτλας κ.ά.). Ωστό­σο, σε αυτό το κατα­σκεύ­α­σμα συμ­με­τεί­χαν και αγνοί κομ­μου­νι­στές, που δεν είχαν αντι­λη­φθεί το ρόλο των πρα­κτό­ρων και θεω­ρού­σαν ότι οι εν λόγω παρέ­με­ναν τίμια στε­λέ­χη του Κόμματος.

Η «Προ­σω­ρι­νή Διοί­κη­ση» παρου­σια­ζό­ταν ως όργα­νο που ανέ­λα­βε να «απο­κα­λύ­ψει» στους κομ­μου­νι­στές και τις κομ­μου­νί­στριες τον «χαφιέ­δι­κο ρόλο» που έπαι­ζε η Κεντρι­κή Επι­τρο­πή (η λεγό­με­νη «Παλιά») του Κόμ­μα­τος, την οποία απο­τε­λού­σαν λίγα μέλη, όσα είχαν απο­μεί­νει μετά από τις συλ­λή­ψεις δεκά­δων στε­λε­χών από την Ασφά­λεια. Βέβαια δεν χωρά­ει συζή­τη­ση ότι αυτά τα μέλη (Μήτσος Παπα­γιάν­νης, Βαγ­γέ­λης Κτι­στά­κης, Σοφία Βιτσα­ρά, Χρή­στος Κανά­κης, Πανα­γιώ­της Σαντής, Γιώρ­γης Ελλη­νού­δης) ήταν τίμιοι και αφο­σιω­μέ­νοι μέχρι θανά­του κομμουνιστές.

Καθο­δη­γη­τι­κός νους αυτής της επι­χεί­ρη­σης, από τα παρα­σκή­νια, ήταν ο Μιχά­λης Τυρί­μος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και πρώ­ην βου­λευ­τής του Παλ­λαϊ­κού Μετώ­που στη Λέσβο. Ο Τυρί­μος ήταν φυλα­κι­σμέ­νος στην Αίγι­να και το Φλε­βά­ρη του 1939 μετα­φέρ­θη­κε στις φυλα­κές της Κέρ­κυ­ρας, μαζί με τους Θανά­ση Κλά­ρα (Αρη Βελου­χιώ­τη), Στέ­φα­νο Μόσχο, Βασί­λη Ασί­κη, Μιχά­λη Σινά­κο και Μήτσο Παπα­ρή­γα. Στις φυλα­κές της Κέρ­κυ­ρας βρί­σκο­νταν ήδη οι Νίκος Ζαχα­ριά­δης, Μήτσος Παρ­τσα­λί­δης, Βασί­λης Νεφε­λού­δης κ.ά. Εκεί, ο Αρης Βελου­χιώ­της υπέ­γρα­ψε «δήλω­ση μετα­νοί­ας» και απο­φυ­λα­κί­στη­κε. Στη συνέ­χεια υπέ­γρα­ψε δήλω­ση μετα­νοί­ας ο Μ. Τυρί­μος, ο οποί­ος μετα­φέρ­θη­κε στις φυλα­κές Συγ­γρού και το Σεπτέμ­βρη του 1939 απο­φυ­λα­κί­στη­κε, αφού στο μετα­ξύ είχε πραγ­μα­το­ποι­ή­σει με τον Μανια­δά­κη όλες τις απα­ραί­τη­τες συνεν­νο­ή­σεις και σχε­δια­σμούς διεμ­βο­λι­σμού του ΚΚΕ.

Στο κεί­με­νό του ο Πάνος Τσα­ρός επι­κα­λεί­ται τον καπε­τάν Δια­μα­ντή, ο οποί­ος «μας αφη­γή­θη­κε, παρου­σία του Πελο­πί­δα, του Βλα­χά­βα και του Θ. Γκου­ζέ­λου, όταν αντα­μώ­σα­με στο σπί­τι μας το Δεκέμ­βρη του 1946» ότι ο Αρης είχε υπο­γρά­ψει «δήλω­ση μετα­νοί­ας» μετά από εντο­λή του Τυρί­μου, ο οποί­ος είπε στον Αρη ότι μετέ­φε­ρε εντο­λή του Ν. Ζαχα­ριά­δη. Εγρα­ψε ο Τσα­ρός ότι ο Δια­μα­ντής τούς τόνισε:

«Μια τέτοιου είδους εντο­λή είναι και για τον Θανά­ση Κλά­ρα (Αρη) που ποτέ δεν είχε δοθεί, που αργό­τε­ρα έγι­νε αντι­λη­πτό από τον Κλά­ρα (…) εδώ το επι­βε­βαί­ω­σε (σ.σ. ο Τυρί­μος) στην ανά­κρι­ση που του έκα­νε ο Βελου­χιώ­της (…) γι’ αυτό και η αγα­νά­κτη­ση του Αρη ήταν δικαιο­λο­γη­μέ­νη». Συνε­χί­ζει ο Π. Τσαρός:

«Στην ηγε­σία του ΚΚ αυτή η υπό­θε­ση έγι­νε γνω­στή από έκθε­ση που είχε κάνει ο Δια­μα­ντής με τον Γαβριώ­τη (σ.σ. Θανά­ση Τσα­ρό) και δόθη­κε στο ΠΓ και προ­σω­πι­κά στον Ιωαννίδη».

Πηγή: Ριζο­σπά­στης