Απελευθέρωση των γυναικών από κάθε κοινωνική ανισότητα

Μια ευκαι­ρία για καλύ­τε­ρη γνω­ρι­μία αλλά και για μια πιο προ­σε­κτι­κή ματιά στην πρω­το­πό­ρα θέση του ΚΚΕ και τις σύγ­χρο­νες επε­ξερ­γα­σί­ες του για την ισο­τι­μία και τη χει­ρα­φέ­τη­ση της γυναί­κας, για τις σχέ­σεις μετα­ξύ των δύο φύλων, για τον κοι­νω­νι­κό θεσμό της οικο­γέ­νειας, προ­σφέ­ρει η έκδο­ση της «Σύγ­χρο­νης Επο­χής» με τίτλο «Για την απε­λευ­θέ­ρω­ση των γυναι­κών από κάθε κοι­νω­νι­κή ανι­σό­τη­τα. Η αντί­λη­ψη του ΚΚΕ».

Η έκδο­ση περι­λαμ­βά­νει μια πλού­σια αρθρο­γρα­φία, τις συλ­λο­γι­κές επε­ξερ­γα­σί­ες του Τμή­μα­τος της ΚΕ για την Ισο­τι­μία των Γυναι­κών, που απο­τε­λούν το ανα­γκαίο «υπό­βα­θρο για την οργά­νω­ση της ιδε­ο­λο­γι­κής, πολι­τι­κής δια­πά­λης με τις αστι­κές και οπορ­του­νι­στι­κές από­ψεις για την κοι­νω­νι­κή θέση της γυναί­κας, τις σχέ­σεις μετα­ξύ των φύλων», σε μια προ­σπά­θεια που συνε­χί­ζε­ται «ώστε να ενι­σχύ­ε­ται η ικα­νό­τη­τα ταξι­κής προ­σέγ­γι­σης, δια­λε­κτι­κής — υλι­στι­κής αντί­λη­ψης των κοι­νω­νι­κών φαι­νο­μέ­νων, δια­μορ­φώ­νο­ντας κρι­τή­ρια, εφό­δια μπρο­στά σε νέα ζητή­μα­τα που προ­κύ­πτουν».

Η τυπική αναγνώριση δικαιωμάτων δεν οδηγεί στην ισοτιμία

Η θέση της γυναί­κας στην κοι­νω­νία καθο­ρί­ζε­ται από τη συμ­με­το­χή της στην κοι­νω­νι­κή εργα­σία και προ­ϋ­πό­θε­ση για την απε­λευ­θέ­ρω­σή της από τις δια­κρί­σεις και κάθε κοι­νω­νι­κή ανι­σό­τη­τα είναι η απαλ­λα­γή από την καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση, η ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας και ιδιο­κτη­σί­ας: Τα παρα­πά­νω απο­τε­λούν το «κόκ­κι­νο νήμα» που δια­περ­νά και συν­δέ­ει όλα τα κεί­με­να που συμπε­ρι­λαμ­βά­νο­νται στην έκδο­ση, ενώ με τη σει­ρά του το κάθε κεί­με­νο «φωτί­ζει» περισ­σό­τε­ρο διά­φο­ρες πτυ­χές της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας αυτής.

«Η τυπι­κή ανα­γνώ­ρι­ση των δικαιω­μά­των της γυναί­κας στη σύγ­χρο­νη καπι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία δεν την απαλ­λάσ­σει, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, από μια ζωή — λάστι­χο, κατά την οποία η μητρό­τη­τα βαραί­νει κυρί­ως τους δικούς της ώμους, με κίν­δυ­νο να λυγί­ζει κάτω από το διπλό βάρος της δου­λειάς στον χώρο εργα­σί­ας και στο νοι­κο­κυ­ριό», ανα­φέ­ρει χαρα­κτη­ρι­στι­κά άρθρο του Τμή­μα­τος της ΚΕ, δίνο­ντας το στίγ­μα της αντί­λη­ψης του Κόμ­μα­τος, και προσθέτει:
«Δεν της εξα­σφα­λί­ζει καμία προ­στα­σία από την έκθε­ση σε όλους τους κιν­δύ­νους της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης, σε δια­στρε­βλω­μέ­νες ιδέ­ες περί χει­ρα­φέ­τη­σης, ενώ ανα­πα­ρά­γει με νέες μορ­φές ανα­χρο­νι­στι­κές ιδέ­ες και συμπε­ρι­φο­ρές, τους οικο­νο­μι­κούς, κοι­νω­νι­κούς, πολι­τι­στι­κούς κατα­να­γκα­σμούς και στο θεσμό της οικο­γέ­νειας. Πολύ περισ­σό­τε­ρο, δεν την απαλ­λάσ­σει — και αυτό είναι το καθο­ρι­στι­κό — από την καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση».

Οι ανα­γνώ­στες μπο­ρούν να βρουν στα σχε­τι­κά κεί­με­να σημα­ντι­κή βοή­θεια στην προ­σπά­θειά τους να προ­σεγ­γί­σουν το φαι­νό­με­νο της διπλής κατα­πί­ε­σης της γυναί­κας, ταξι­κής και λόγω φύλου, τις ιστο­ρι­κές κοι­νω­νι­κές συν­θή­κες που οδή­γη­σαν σε αυτό χιλιά­δες χρό­νια πριν, αλλά και τις μορ­φές με τις οποί­ες εκφρά­ζε­ται στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες. Μπο­ρούν, αντί­στοι­χα, να παρα­κο­λου­θή­σουν τις στρα­τη­γι­κές κατευ­θύν­σεις που επε­ξερ­γά­ζο­νται αστι­κές κυβερ­νή­σεις και ιμπε­ρια­λι­στι­κοί οργα­νι­σμοί. Πρό­κει­ται για τις κατευ­θύν­σεις που, κάτω από τις δια­κη­ρύ­ξεις της προ­ώ­θη­σης της «ισό­τη­τας των φύλων» και του «συγκε­ρα­σμού οικο­γε­νεια­κών και επαγ­γελ­μα­τι­κών υπο­χρε­ώ­σε­ων», κατα­κερ­μα­τί­ζουν τη ζωή και τις ανά­γκες της γυναί­κας. Φέρ­νουν σε αντι­πα­ρά­θε­ση το δικαί­ω­μά της στην εργα­σία με την κοι­νω­νι­κή ανά­γκη προ­στα­σί­ας της μητρό­τη­τας και της οικο­γέ­νειας. Πάνω σε αυτές τις αντι­λαϊ­κές ράγες, η ΕΕ, οι εκά­στο­τε κυβερ­νή­σεις, άλλοι ιμπε­ρια­λι­στι­κοί οργα­νι­σμοί στο­χεύ­ουν στα­θε­ρά στη γενί­κευ­ση των «ευέ­λι­κτων» εργα­σια­κών σχέ­σε­ων, αξιο­ποιώ­ντας τις αντι­κει­με­νι­κές δυσκο­λί­ες που αντι­με­τω­πί­ζουν οι εργα­ζό­με­νες να συν­δυά­σουν τις επαγ­γελ­μα­τι­κές υπο­χρε­ώ­σεις με την ευθύ­νη της φρο­ντί­δας της οικο­γέ­νειας, που πέφτει σχε­δόν εξο­λο­κλή­ρου στις δικές τους πλάτες.

Ο προ­βλη­μα­τι­σμός της σχε­τι­κής αρθρο­γρα­φί­ας αγκα­λιά­ζει το πολύ ενδια­φέ­ρον ζήτη­μα της επί­δρα­σης των όρων ζωής και δου­λειάς των γυναι­κών στη συνεί­δη­σή τους. Το πλέγ­μα που δια­μορ­φώ­νουν οι παρα­πά­νω όροι και οι κατευ­θύν­σεις που στα­θε­ρά προ­ω­θού­νται, απο­τε­λούν βαρί­δι στην ανά­πτυ­ξη της ταξι­κής, πολι­τι­κής συνεί­δη­σης των γυναι­κών, υψώ­νουν πρό­σθε­τα εμπό­δια — σε σχέ­ση με τον άνδρα εργα­ζό­με­νο — στη στα­θε­ρή συμ­με­το­χή τους στο κίνη­μα, ενι­σχύ­ουν τις ανα­στο­λές, το δισταγ­μό, το φόβο για να πάρουν μέρος στον οργα­νω­μέ­νο αγώνα.

Πηγή έμπνευσης και διδαγμάτων η 100χρονη συμβολή του ΚΚΕ στην πάλη για την ισοτιμία της γυναίκας

Στις σελί­δες της έκδο­σης απο­τυ­πώ­νο­νται κρί­σι­μες πλευ­ρές της πλού­σιας πεί­ρας από την ιδε­ο­λο­γι­κή — πολι­τι­κή και οργα­νω­τι­κή δρά­ση του ΚΚΕ για την ισο­τι­μία της γυναί­κας, από τα πρώ­τα βήμα­τά του και σε δια­φο­ρε­τι­κές φάσεις και περιό­δους της 100χρονης πορεί­ας του. Η αρθρο­γρα­φία εμπλου­τί­ζε­ται με το παρά­δειγ­μα των κομ­μου­νι­στριών σε όλη τη δια­δρο­μή του Κόμ­μα­τος, που έγρα­ψαν ιστο­ρία στην πάλη για την ισο­τι­μία της γυναί­κας σε κάθε πλευ­ρά της κοι­νω­νι­κής ζωής. Εδω­σαν νέα ήθη, χάρα­ξαν νέους δρό­μους στις σχέ­σεις των δυο φύλων, στη φρο­ντί­δα των παιδιών.

Η πεί­ρα αυτή δίνει τη σκυ­τά­λη στην ανα­γκαία και σήμε­ρα εξει­δι­κευ­μέ­νη δου­λειά και παρέμ­βα­ση του Κόμ­μα­τος στις γυναί­κες. Μέσα από τις σελί­δες της έκδο­σης φωτί­ζε­ται η από­στα­ση που υπάρ­χει ανά­με­σα στη συμ­με­το­χή της γυναί­κας στην κοι­νω­νι­κή εργα­σία και στο βαθ­μό κινη­το­ποί­η­σής της στον ταξι­κό πολι­τι­κό αγώ­να, δηλα­δή στα εργα­τι­κά σωμα­τεία, στις ενώ­σεις αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νων και στους αγρο­τι­κούς συλ­λό­γους, στους συλ­λό­γους και τις ομά­δες γυναι­κών της ΟΓΕ , αλλά και στο Κόμ­μα, στην ΚΝΕ. Από αυτήν τη σκο­πιά, ανα­δει­κνύ­ε­ται η ευθύ­νη του Κόμ­μα­τος για να αντι­σταθ­μί­ζε­ται η επί­δρα­ση των αντι­κει­με­νι­κών συν­θη­κών και υπο­κει­με­νι­κών αντι­λή­ψε­ων στη στά­ση των εργα­το­ϋ­παλ­λή­λων και αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νων γυναι­κών, μέσα από τη στο­χευ­μέ­νη ιδε­ο­λο­γι­κή, πολι­τι­κή παρέμ­βα­ση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Στο επίκεντρο σύγχρονοι προβληματισμοί

Ξεχω­ρι­στό ενδια­φέ­ρον παρου­σιά­ζουν οι σύγ­χρο­νες επε­ξερ­γα­σί­ες του Κόμ­μα­τος γύρω από τον θεσμό της οικο­γέ­νειας και την αντι­πα­ρά­θε­ση που ξεδι­πλώ­νε­ται γύρω από την εξέ­λι­ξή του. Το κίνη­τρο του κέρ­δους, κυρί­αρ­χο στην κοι­νω­νία, δεν αφή­νει ανε­πη­ρέ­α­στη την οικο­γέ­νεια, αντί­θε­τα ανα­πα­ρά­γει στο πλαί­σιό της οικο­νο­μι­κούς, κοι­νω­νι­κούς, πολι­τι­στι­κούς κατα­να­γκα­σμούς. «Αυτό που ρυθ­μί­ζε­ται — και νομο­θε­τι­κά — στην καπι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία είναι οι οικο­νο­μι­κές σχέ­σεις των γονιών μετα­ξύ τους και με τα παι­διά, η σχέ­ση δια­δο­χής περιου­σια­κών στοι­χεί­ων», σημειώ­νε­ται χαρακτηριστικά.

Στην κατεύ­θυν­ση αυτή, το ΚΚΕ έχει ανοι­χτό μέτω­πο με την παρω­χη­μέ­νη συντη­ρη­τι­κή αντί­λη­ψη που εξαρ­τά την ανα­γνώ­ρι­ση και την κατο­χύ­ρω­ση μιας σει­ράς δικαιω­μά­των, όπως η Ασφά­λι­ση, η σύντα­ξη και άλλα ζητή­μα­τα, από τη νομι­κή σύμ­βα­ση του γάμου. Πάνω στην ανα­χρο­νι­στι­κή αστι­κή άπο­ψη και πολι­τι­κή πρα­κτι­κή περί ατο­μι­κής, οικο­γε­νεια­κής ευθύ­νης, σε βάρος της κοι­νω­νι­κής στή­ρι­ξης της οικο­γέ­νειας, στη­ρί­ζο­νται και μια σει­ρά νομο­θε­τι­κά μέτρα για το ζήτη­μα της τεκνο­θε­σί­ας και της ανα­δο­χής. Η ανα­γνώ­στρια και ο ανα­γνώ­στης μπο­ρούν να βρουν στην έκδο­ση το μίτο από τον οποίο ξετυ­λί­γε­ται η αντί­λη­ψη του Κόμ­μα­τος για τις σύγ­χρο­νες κοι­νω­νι­κές ανά­γκες του παι­διού, για την ομα­λή ψυχο­σω­μα­τι­κή και κοι­νω­νι­κή του ανά­πτυ­ξη. Αυτό είναι το κρι­τή­ριο με το οποίο το ΚΚΕ τοπο­θε­τή­θη­κε στις συγκε­κρι­μέ­νες νομο­θε­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες και όχι η εκπλή­ρω­ση με κάθε τρό­πο της επι­θυ­μί­ας ενός ενή­λι­κου ή ενός ζευ­γα­ριού να απο­κτή­σει παιδί.

Οι παρα­πά­νω πλευ­ρές μπο­ρούν να εμπλου­τί­σουν την ιδε­ο­λο­γι­κή και πολι­τι­κή αντε­πί­θε­ση του Κόμ­μα­τος, ώστε να δια­μορ­φώ­νει όρους ιδε­ο­λο­γι­κής — πολι­τι­κής υπε­ρο­χής και όχι αμυ­ντι­κής στά­σης στην αντι­πα­ρά­θε­ση με τις αστι­κές και οπορ­του­νι­στι­κές από­ψεις για τις σχέ­σεις μετα­ξύ των δύο φύλων, για το θεσμό της οικογένειας.

Η έκδο­ση μπο­ρεί να αξιο­ποι­η­θεί ιδιαί­τε­ρα από τα μέλη και τους φίλους του Κόμ­μα­τος, της ΚΝΕ στα πανε­πι­στή­μια, στους τομείς της Εκπαί­δευ­σης, του Πολι­τι­σμού, στους οποί­ους παρά­γο­νται και ανα­πα­ρά­γο­νται οι θεω­ρί­ες περί «κοι­νω­νι­κού φύλου». Οι σελί­δες της έκδο­σης περι­λαμ­βά­νουν μια σει­ρά άρθρα που δίνουν μαρ­ξι­στι­κή απά­ντη­ση στις συγκε­κρι­μέ­νες θεω­ρη­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις, οι οποί­ες απο­στε­ώ­νουν τις δια­κρί­σεις που βιώ­νουν οι γυναί­κες από τις κοι­νω­νι­κές — ταξι­κές αιτί­ες που επέ­βα­λαν συντρι­πτι­κά δια­φο­ρε­τι­κές κοι­νω­νι­κές συμπε­ρι­φο­ρές μετα­ξύ των δύο φύλων. Οπως ανα­φέ­ρε­ται σχε­τι­κά στο αντί­στοι­χο άρθρο του Τμή­μα­τος της ΚΕ για την Ισο­τι­μία της Γυναί­κας, «οι θεω­ρί­ες περί “κοι­νω­νι­κού” φύλου παρου­σιά­ζουν απο­σπα­σμέ­να — και όχι στην αλλη­λε­πί­δρα­σή τους — τα βιο­λο­γι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά του φύλου από τα κοι­νω­νι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά του, που είναι εξί­σου αντι­κει­με­νι­κά προσ­διο­ρι­σμέ­να. Απο­λυ­το­ποιούν την υπαρ­κτή επί­δρα­ση της κοι­νω­νί­ας σε μια σει­ρά αντι­λή­ψεις για τα φύλα. Οι κοι­νω­νι­κές αντι­λή­ψεις για τα φύλα, όμως, δεν δια­μορ­φώ­νο­νται από την ατο­μι­κή εμπει­ρία του καθε­νός και της καθε­μιάς, αλλά σε συγκε­κρι­μέ­νο ιστο­ρι­κό, κοι­νω­νι­κό, οικο­νο­μι­κό, πολι­τι­κό και πολι­τι­στι­κό περιβάλλον».

Η ανα­γνώ­στρια και ο ανα­γνώ­στης μπο­ρούν μέσα από τα κεί­με­να της έκδο­σης να ανα­ζη­τή­σουν τις απα­ντή­σεις σε ερω­τή­μα­τα που γεν­νούν η ίδια η ζωή, η δια­πά­λη με την αστι­κή και οπορ­του­νι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία, η καθη­με­ρι­νή πάλη για την ισο­τι­μία και τη χει­ρα­φέ­τη­ση της γυναί­κας: «Υπάρ­χει ισό­τη­τα των φύλων στην πραγ­μα­τι­κή ζωή;», «Πώς μπο­ρεί να συν­δυα­στεί η επαγ­γελ­μα­τι­κή ζωή με την οικο­γέ­νεια;», «Ποια είναι η αντί­λη­ψη του ΚΚΕ για τον κοι­νω­νι­κό θεσμό της οικο­γέ­νειας», «Ποια η θέση του ΚΚΕ απέ­να­ντι στις θεω­ρί­ες για το κοι­νω­νι­κό φύλο, το Σύμ­φω­νο Συμ­βί­ω­σης και την τεκνο­θε­σία από ομό­φυ­λα ζευ­γά­ρια;», «Πώς θα λυθεί ο γόρ­διος δεσμός της ανι­σο­τι­μί­ας της γυναί­κας;», «Ποια είναι η πρό­τα­ση του ΚΚΕ για τη θέση της γυναί­κας στην εργα­σία, στην οικο­γέ­νεια στα πλαί­σια της σοσια­λι­στι­κής — κομ­μου­νι­στι­κής κοινωνίας;».