Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Αποκριές — Εξω λοιπόν οι λύπες, έξω κακή καρδιά και πάλι Καρναβάλι ανοίγει βρε παιδιά

Απο­κριά μία από τις χαρα­κτη­ρι­στι­κό­τε­ρες λαϊ­κές, αρχαί­ες, παγα­νι­στι­κές εκδη­λώ­σεις που όχι μόνο επέ­ζη­σαν του χρι­στια­νι­κού τυπι­κού, αλλά και εντά­χθη­καν δημιουρ­γι­κά — δηλα­δή δια­λε­κτι­κά — μέσα του. Με τέτοιο μάλι­στα τρό­πο, που η Εκκλη­σία δεν τολ­μά παρά μόνο να «ψελ­λί­ζει» τους γνω­στούς και ανι­στό­ρη­τους αφο­ρι­σμούς της, που δεν αγγί­ζουν φυσι­κά το λαϊ­κό αίσθημα.

Απο­κριά σημαί­νει το στα­μά­τη­μα της κρε­ο­φα­γί­ας, που βγαί­νει από το λατι­νι­κό carnem levare,δηλαδή, να σηκώ­σου­με το κρέ­ας. Ανά­λο­γες σημα­σί­ες έχουν και η λατι­νι­κή λέξη «καρ­να­βά­λι» και η κυπρια­κή «σήκω­σες», δηλα­δή να σηκώ­σου­με το κρέ­ας από το τρα­πέ­ζι. Χρο­νι­κά εντάσ­σε­ται στο «Τριώ­δι» στο πρώ­το ή δεύ­τε­ρο δεκα­ή­με­ρο του Φλε­βά­ρη. Η πρώ­τη Κυρια­κή του Τριω­δί­ου ονο­μά­ζε­ται από την Εκκλη­σία «του Τελώ­νη και του Φαρι­σαί­ου», από το λαό όμως χαρα­κτη­ρί­ζε­ται ως «προ­φω­νού­σι­μη» (η «Προ­φω­νή­σι­μος» των βυζα­ντι­νών) για­τί προ­α­ναγ­γέλ­λει την απο­κριά­τι­κη περίοδο.

Η Τσι­κνο­πέμ­πτη — που τώρα γιορ­τά­ζε­ται στις ταβέρ­νες — άλλο­τε γιορ­τα­ζό­ταν στα σπί­τια και εκτός από τη γαστρο­νο­μι­κή παρου­σία είχε και άλλη σημα­σία. Η σημα­σία που είχε ήταν να δώσει κάθε σπί­τι το “παρών” της λει­τουρ­γί­ας του, τόσο στη γει­το­νιά όσο και σ’ όλη την κοι­νό­τη­τα, για να ενι­σχυ­θεί το οικο­γε­νεια­κό γόη­τρο. Στην επο­χή μας η Απο­κριά και το Καρ­να­βά­λι έχουν χάσει την ετυ­μο­λο­γι­κή τους έννοια και σημαί­νουν μόνο τη χρο­νι­κή περί­ο­δο μέχρι τη Σαρα­κο­στή, σημαί­νουν την ώρα του μασκα­ρέ­μα­τος, του αστεί­ου ψέμα­τος και του ξεσπά­σμα­τος, του γλε­ντιού, του κεφιού, που άλλω­στε δε στα­μα­τά­ει για μερι­κούς όλον το χρόνο.

Απο­κριές, μια από τις χαρα­κτη­ρι­στι­κό­τε­ρες λαϊ­κές γιορτές

«Απο­κριά­τι­κο» Κώστα Καρυωτάκη

«Γλέ­ντα λοι­πόν Απο­κρηά μασκα­ρε­μέ­νη χώρα»

«Η απο­κριά», Μίλ­του Σαχτούρη

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο