Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Από πίνακες διδασκαλίας σε έργα τέχνης

Πίνα­κες που χρη­σί­μευαν για να μαθαί­νουν ζωο­λο­γία οι φοι­τη­τές, από τα τέλη του 19ου αιώ­να, απο­τε­λούν πλέ­ον έργα τέχνης και εκτί­θε­νται στο Γενί Τζα­μί από την πινα­κο­θή­κη του Εργα­στη­ρί­ου Θαλάσ­σιας και Χερ­σαί­ας Ζωι­κής Ποι­κι­λό­τη­τας του Αρι­στο­τε­λεί­ου Πανε­πι­στη­μί­ου Θεσσαλονίκης.

“Ζωο­μορ­φές, απει­κο­νί­σεις ζωι­κής ποι­κι­λό­τη­τας” είναι ο τίτλος της έκθε­σης που εγκαι­νιά­ζε­ται αύριο, σε συνερ­γα­σία με τη Δημο­τι­κή Πινα­κο­θή­κη Θεσ­σα­λο­νί­κης και περι­λαμ­βά­νει 27 πίνα­κες — ανα­τυ­πώ­σεις έργων φιλο­τε­χνη­μέ­νων στα τέλη του 19ου αιώ­να από τον ζωο­λό­γο Ρού­ντολφ Λεκάρτ.

Η έκθε­ση ανα­δει­κνύ­ει την τερά­στια ποι­κι­λό­τη­τα του ζωι­κού βασι­λεί­ου μέσα από μια συλ­λο­γή επι­τοί­χιων απει­κο­νί­σε­ων ζωο­λο­γί­ας, όπου κατα­γρά­φο­νται με λεπτο­μέ­ρεια τα εξω­τε­ρι­κά μορ­φο­λο­γι­κά και ανα­το­μι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά αντι­προ­σω­πευ­τι­κών οργα­νι­σμών, από πολ­λές ζωι­κές ομάδες.ekthesi2

Όπως εξη­γεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθη­γή­τρια στον Τομέα Ζωο­λο­γί­ας του Τμή­μα­τος Βιο­λο­γί­ας του ΑΠΘ Ελέ­νη Βουλ­τσιά­δου, το Εργα­στή­ριο θαλάσ­σιας και χερ­σαί­ας ζωι­κής ποι­κι­λό­τη­τας, από τα πρώ­τα χρό­νια της ίδρυ­σής του, στη δεκα­ε­τία του 1930, προ­μη­θεύ­τη­κε μια σει­ρά από τους πίνα­κες του Λεκάρτ και μ’ αυτούς διδά­χθη­καν τη ζωο­λο­γία πολ­λοί φοι­τη­τές μέχρι και τη δεκα­ε­τία του 1980. Με τη μετε­γκα­τά­στα­ση του Τμή­μα­τος Βιο­λο­γί­ας στο νέο κτί­ριο, το 1987, οι πίνα­κες απο­θη­κεύ­τη­καν και πρό­σφα­τα ένα μέρος τους τοπο­θε­τή­θη­κε σε κορ­νί­ζες με στό­χο να απο­τε­λέ­σει εκθε­σια­κό υλικό.

“Ακό­μη κι εγώ θυμά­μαι τους καθη­γη­τές να κάνουν μάθη­μα χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τους πίνα­κες και δεί­χνο­ντας με το κοντά­ρι τα σημεία που ήθε­λαν να μας εξη­γή­σουν” λέει η κ. Βουλτσιάδου.

Οι πίνα­κες ‑είναι συνο­λι­κά 38 αλλά θα εκτε­θούν οι 27, λόγω έλλει­ψης χώρου- πέρα από την αξία τους ως μου­σεια­κά εκθέ­μα­τα, σύμ­φω­να με την καθη­γή­τρια βιο­λο­γί­ας, “μετα­φέ­ρουν και μια επι­στη­μο­νι­κή πλη­ρο­φο­ρία που εξα­κο­λου­θεί να είναι ακρι­βής, ενδια­φέ­ρου­σα και επί­και­ρη ύστε­ρα από περί­που 150 έτη”.

“Στα τέλη του 19ου αιώ­να, τότε που οι επι­στή­μο­νες ήταν λίγο φιλό­σο­φοι και λίγο καλ­λι­τέ­χνες, ο Γερ­μα­νός ζωο­λό­γος Ρού­ντολφ Λεκάρτ (Rudolf Leucart), καθη­γη­τής στο πανε­πι­στή­μιο της Λει­ψί­ας, φιλο­τέ­χνη­σε συνο­λι­κά 117 πίνα­κες για να διδά­ξει πιο παρα­στα­τι­κά τη ζωο­λο­γία στους φοι­τη­τές του. Οι πίνα­κες κυκλο­φό­ρη­σαν σε όλον τον κόσμο και για πάρα πολ­λά χρό­νια απο­τέ­λε­σαν πολύ­τι­μο εκπαι­δευ­τι­κό υλι­κό για τη διδα­σκα­λία της ζωο­λο­γί­ας σε πολ­λά πανε­πι­στή­μια” τονί­ζει η κ. Βουλτσιάδου.

Σε λίγες μέρες, μάλι­στα, θα κυκλο­φο­ρή­σει, από το Πανε­πι­στή­μιο, έκδο­ση που θα περιέ­χει και τους 38 πίνα­κες με επε­ξη­γη­μα­τι­κά κεί­με­να για τον καθένα.

“Ο άνθρω­πος, όπως το ταπει­νό σκου­λή­κι, είναι κι αυτός εξαρ­τη­μέ­νος από το περιβάλλον”

Ο Carl Gregor Friedrich Rudolf Leuckart (1823–98) υπήρ­ξε δια­πρε­πής Γερ­μα­νός ζωο­λό­γος, ένας από τους πιο γνω­στούς του 19ου αιώ­να και θεω­ρεί­ται πατέ­ρας της παρασιτολογίας.

Μετά την απο­φοί­τη­σή του από το πανε­πι­στή­μιο του Γκέ­τιν­γκεν, έλα­βε μέρος σε μια εξε­ρευ­νη­τι­κή απο­στο­λή στη Βόρεια θάλασ­σα, όπου ασχο­λή­θη­κε με τη μελέ­τη των θαλάσ­σιων ασπον­δύ­λων. Στα 28 του ήταν επί­κου­ρος καθη­γη­τής στο Πανε­πι­στή­μιο του Γκίσ­σεν και το 1869 έγι­νε καθη­γη­τής στο Πανε­πι­στή­μιο της Λει­ψί­ας. Εκεί κατά­φε­ρε να οργα­νώ­σει ένα Ινστι­τού­το Ζωο­λο­γί­ας με εργα­στη­ρια­κές αίθου­σες, μου­σείο και βιβλιο­θή­κη, που έγι­νε πόλος έλξης για ζωο­λό­γους από όλο τον κόσμο. Πολ­λοί από τους μαθη­τές του έγι­ναν κι αυτοί καθη­γη­τές σε πανε­πι­στή­μια όχι μόνο της Γερ­μα­νί­ας αλλά και άλλων ευρω­παϊ­κών χωρών, της Ιαπω­νί­ας και των ΗΠΑ. Για τις ανά­γκες της διδα­σκα­λί­ας του δημιούρ­γη­σε τους δικούς του πίνα­κες, οι οποί­οι απο­τέ­λε­σαν πολύ­τι­μο εκπαι­δευ­τι­κό υλι­κό για τη διδα­σκα­λία της ζωο­λο­γί­ας σε πολ­λά πανε­πι­στή­μια του κόσμου στο τέλος του 19ου και στη διάρ­κεια του 20ου αιώνα.

Στους πίνα­κες απει­κο­νί­ζο­νται με μεγά­λη λεπτο­μέ­ρεια τα εξω­τε­ρι­κά μορ­φο­λο­γι­κά και ανα­το­μι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά αντι­προ­σω­πευ­τι­κών οργα­νι­σμών από σχε­δόν όλες τις ζωι­κές ομά­δες. Η έμφα­ση που έδι­νε ο Λεκάρτ στις μορ­φο­λο­γι­κές λεπτο­μέ­ρειες στή­ρι­ξε εκεί­νη την επο­χή την ιδέα ότι η εξέ­λι­ξη των ζώων μπο­ρεί να γίνει κατα­νοη­τή μέσα από τις μετα­βο­λές στη δομή τους.

Στην παρα­σι­το­λο­γία είναι γνω­στός για τις μελέ­τες του στις λοι­μώ­ξεις των σπον­δυ­λω­τών και ιδιαί­τε­ρα από την ται­νία και την τρι­χι­νέλ­λα. Ήταν ο πρώ­τος που απέ­δει­ξε ότι η Taenia saginata εμφα­νί­ζε­ται απο­κλει­στι­κά στα βοοει­δή και η Taenia solium μόνο στον χοί­ρο, ενώ απο­κά­λυ­ψε τον κύκλο ζωής της τρι­χι­νέλ­λας στον άνθρω­πο. Αυτές του οι μελέ­τες απο­τέ­λε­σαν την επι­στη­μο­νι­κή βάση, πάνω στην οποία στη­ρί­χτη­κε η νομο­θε­τι­κή καθιέ­ρω­ση του υγειο­νο­μι­κού ελέγ­χου του κρέ­α­τος στη Γερμανία.

Συνο­ψί­ζο­ντας τη φιλο­σο­φία της ζωής του, ο ίδιος έγρα­ψε: “Είναι αδύ­να­τον ο άνθρω­πος, ως νοή­μον ον, να κλεί­νει τα μάτια στη γνώ­ση ότι κυβερ­νά­ται από την ίδια δύνα­μη όπως και το ζωι­κό βασί­λειο. Όπως το ταπει­νό σκου­λή­κι είναι κι αυτός εξαρ­τη­μέ­νος από το περιβάλλον”.

Πηγή: thetoc

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο