Από την «ευφορία» για την «ελευθερία» στα δεσμά της φτώχειας και της απελπισίας

Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νοί δια­δη­λώ­νουν μετά την επα­νέ­νω­ση. «Από τον εργα­ζό­με­νο λαό, λαός χωρίς δου­λειά», γρά­φει το πανό

Πριν από 30 χρό­νια, στις 9 Νοέμ­βρη 1989, έπε­σε το τεί­χος του Βερο­λί­νου, σημα­το­δο­τώ­ντας την ανα­τρο­πή της σοσια­λι­στι­κής εξου­σί­ας στη Γερ­μα­νι­κή Λαο­κρα­τι­κή Δημο­κρα­τία (ΓΛΔ) μετά από δεκα­ε­τί­ες στο­χευ­μέ­νης ιμπε­ρια­λι­στι­κής περικύκλωσης.Σε αυτήν τη «στρογ­γυ­λή» επέ­τειο — παρά τα πανη­γυ­ρι­κά αφιε­ρώ­μα­τα για την «επα­νέ­νω­ση» και τις φωτο­γρα­φί­ες ανθρώ­πων που γιορ­τά­ζουν στους δρό­μους του Βερο­λί­νου — ο απο­λο­γι­σμός των υπο­σχέ­σε­ων για τα «ανθι­σμέ­να τοπία» που περί­με­ναν τους Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νούς και για «μια ανοι­χτή χώρα με ελεύ­θε­ρους ανθρώ­πους», είναι ανα­πό­φευ­κτος, ιδιαί­τε­ρα στη Γερμανία.

Μόλις λίγες μέρες μετά την πτώ­ση του τεί­χους μπρο­στά σε εκα­τομ­μύ­ρια Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νούς υψώ­θη­καν ανυ­πέρ­βλη­τα ταξι­κά τεί­χη. Προ­σέ­κρου­σαν πάνω στη σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της «επα­νέ­νω­σης», δηλα­δή της κυριαρ­χί­ας των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής σε όλη τη Γερ­μα­νία: Πετά­χτη­καν έξω από τις δου­λειές τους, στα δεσμά της φτώ­χειας και της απελ­πι­σί­ας. Ταυ­τό­χρο­να, αντερ­γα­τι­κά μέτρα σάρω­σαν όλη τη χώρα.

Τριά­ντα χρό­νια μετά, γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση, ρεπορ­τάζ, αφιε­ρώ­μα­τα και ανα­λύ­σεις δεν γίνε­ται να προ­σπε­ρά­σουν αυτήν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και να γιορ­τά­σουν την καπι­τα­λι­στι­κή παλι­νόρ­θω­ση, χωρίς να ανα­φερ­θούν στις «άνι­σες συν­θή­κες δια­βί­ω­σης» σε όλη τη χώρα και στην «ελεύ­θε­ρη ζωή για όλους», που παρα­μέ­νει «ζητού­με­νο».

Με φόντο τη λαϊ­κή δυσα­ρέ­σκεια για τη φτω­χο­ποί­η­ση μεγά­λων τμη­μά­των του γερ­μα­νι­κού λαού, την ανη­συ­χία για τους οξυ­μέ­νους διε­θνείς αντα­γω­νι­σμούς και τη δυνα­μι­κή επα­νεμ­φά­νι­ση νεο­να­ζι­στι­κών και ακρο­δε­ξιών οργα­νώ­σε­ων, ιδιαί­τε­ρα φέτος υπο­γραμ­μί­ζο­νται στον γερ­μα­νι­κό Τύπο η υπο­το­νι­κή συμ­με­το­χή στις πολυ­ή­με­ρες εκδη­λώ­σεις, η «στο­χα­στι­κή διά­θε­ση», η απου­σία από τους εορ­τα­σμούς ηγε­τών ή κυβερ­νη­τι­κών αξιω­μα­τού­χων ισχυ­ρών δυτι­κών καπι­τα­λι­στι­κών κρα­τών που πρω­το­στά­τη­σαν στην αντεπανάσταση.

Ακό­μη και η καγκε­λά­ριος, Αγκε­λα Μέρ­κελ, σε συνέ­ντευ­ξη στο «Der Spiegel», παρα­δέ­χτη­κε πως υπάρ­χει νοσταλ­γία για τη ΓΛΔ («Ostalgie») και πως «η άπο­ψη για τη ΓΛΔ εξαρ­τά­ται επί­σης από το πού βρί­σκε­ται σήμε­ρα και πώς ζει ένας πρώ­ην Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νός». Χαρα­κτή­ρι­σε αυτήν τη νοσταλ­γία ένα «είδος ρομα­ντι­κής εξι­δα­νί­κευ­σης» που «συμπυ­κνώ­νε­ται στο σύν­θη­μα: ” Τη ζωή μας στην DDR κανείς δεν μπο­ρεί να μας την πάρει”». Υπο­γράμ­μι­σε ότι «η 9η Νοέμ­βρη 1989 παρα­μέ­νει μια ευτυ­χι­σμέ­νη στιγ­μή στη γερ­μα­νι­κή ιστο­ρία», επει­δή «τόσοι άνθρω­ποι στη ΓΛΔ ονει­ρεύ­ο­νταν την ελευ­θε­ρία και ξαφ­νι­κά μπο­ρού­σα­με να υψώ­σου­με τη φωνή μας»! Για να συμπλη­ρώ­σει αμέ­σως μετά ότι «για πολ­λούς Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νούς η ζωή έγι­νε μεν ελεύ­θε­ρη, αλλά όχι πάντα ευκο­λό­τε­ρη»…

Εκτοπισμός, φτώχεια, φόβος και παραίτηση

«9 Νοέμ­βρη 1989: Στο Βερο­λί­νο οι άνθρω­ποι γιορ­τά­ζουν την πτώ­ση του τεί­χους, που υπο­τί­θε­ται ότι — μετα­ξύ άλλων — θα στα­μα­τού­σε τη δια­φυ­γή Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νών προς τη Δυτι­κή Γερ­μα­νία. Σχε­δόν κανείς δεν φαντα­ζό­ταν τότε ότι πολ­λές περιο­χές της πρώ­ην Ανα­το­λι­κής Γερ­μα­νί­ας θα αντι­με­τώ­πι­ζαν ένα τερά­στιο κύμα μετα­νά­στευ­σης», ανα­φέ­ρει αφιέ­ρω­μα της γερ­μα­νι­κής εφη­με­ρί­δας «Die Zeit». Η έρευ­να της εφη­με­ρί­δας επε­ξερ­γά­στη­κε τα δεδο­μέ­να για εκα­τομ­μύ­ρια μετα­να­στών από την Ανα­το­λι­κή στη Δυτι­κή Γερ­μα­νία, το διά­στη­μα 1991 — 2017, ανα­δει­κνύ­ο­ντας μία από τις λιγό­τε­ρο γνω­στές περιό­δους της γερ­μα­νι­κής μετα­πο­λε­μι­κής ιστορίας.

«Μετά την επα­νέ­νω­ση σχε­δόν το 1/4 του πλη­θυ­σμού της πρώ­ην ΓΛΔ — πάνω από 3,5 εκατ. άνθρω­ποι — μετα­κό­μι­σε στη Δυτι­κή Γερ­μα­νία. Μόνο το έτος 1989 — 90 εγκα­τέ­λει­ψαν την Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία περί­που 800.000 άνθρω­ποι, η συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των οποί­ων ανα­γκά­στη­κε να μετα­να­στεύ­σει, επει­δή έκλει­σαν επι­χει­ρή­σεις και η ανερ­γία αυξή­θη­κε δρα­στι­κά», ανα­φέ­ρε­ται. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι χάθη­καν του­λά­χι­στον 4 εκατ. θέσεις εργα­σί­ας έως το 1992. Η τάση αυτή συνε­χί­ζε­ται και τα επό­με­να χρό­νια, με εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες μετε­γκα­τα­στά­σεις προς τη Δύση κάθε χρό­νο. Τα πρώ­τα χρό­νια του 2000 περί­που 500.000 εργα­ζό­με­νοι εξα­κο­λου­θούν να μετα­να­στεύ­ουν, ανα­ζη­τώ­ντας δου­λειά σε κάποια δυτι­κή πόλη.

«Ο κοι­νω­νιο­λό­γος Πάουλ Βίντολφ εκτι­μά ότι τα πέντε χρό­νια μετά την επα­νέ­νω­ση, έως και το 80% των εργα­ζό­με­νων Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νών έχα­σαν προ­σω­ρι­νά ή μόνι­μα τη δου­λειά τους (…) σε πολ­λά μέρη εξα­πλώ­θη­καν η φτώ­χεια, ο φόβος και η παραί­τη­ση», ανα­φέ­ρε­ται.

Οι ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις «σάρω­σαν» επι­χει­ρή­σεις, εργο­στά­σια, γη, κτί­ρια, όλο τον πλού­το της χώρας, που μέχρι τότε ήταν λαϊ­κή περιου­σία. Δυτι­κο­γερ­μα­νι­κά μονο­πώ­λια — μέσω του δια­βό­η­του Οργα­νι­σμού «Treuhand» — πήραν στον έλεγ­χό τους ανά­με­σα σε άλλα: 8.500 βιο­μη­χα­νι­κά συγκρο­τή­μα­τα και εργο­στά­σια, 20.000 μικρο­ε­πι­χει­ρή­σεις, 7.500 εστια­τό­ρια, 3,68 εκατ. εκτά­ρια αγρο­τι­κών και δασι­κών εκτά­σε­ων, 25 δισ. τ.μ. οικο­πέ­δων και κτι­ρί­ων. Σύμ­φω­να με το γερ­μα­νι­κό Ινστι­τού­το Οικο­νο­μι­κών Ερευ­νών, ακο­λού­θη­σε μια έντο­νη απο­βιο­μη­χα­νο­ποί­η­ση στην Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία και παρέ­μει­νε μόνο το 20% — 25% των θέσε­ων εργα­σί­ας στη βιομηχανία.

Τον Μάρ­τη του 1991, δεκά­δες χιλιά­δες δια­δη­λώ­νουν στη Λει­ψία ενά­ντια στην «Treuhand» και τη μαζι­κή ανερ­γία, ενώ δια­δη­λώ­σεις έγι­ναν σε δεκά­δες άλλες πόλεις. «Εδώ πρέ­πει να σημειω­θεί ότι η δου­λειά στη ΓΛΔ ήταν κάτι περισ­σό­τε­ρο από μια θέση εργα­σί­ας. Ηταν το λίκνο της κοι­νω­νι­κής ζωής», γρά­φει η «Zeit».

«Γιατί δεν μου επιτρέπετε να δουλέψω;»

Ξαφ­νι­κά, οι Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νοί ήταν «ελεύ­θε­ροι» να βρουν τον δρό­μο τους στην «αγο­ρά εργα­σί­ας». Εκεί ήρθαν αντι­μέ­τω­ποι με μια απα­γό­ρευ­ση που δεν μπο­ρού­σαν να φαντα­στούν. Την ανερ­γία. Ενα από τα κυρί­αρ­χα αισθή­μα­τα όσων είχαν ζήσει στη ΓΛΔ, ήταν η ματαί­ω­ση, η αίσθη­ση ότι πλέ­ον δεν μπο­ρούν να προ­σφέ­ρουν μέσω της εργα­σί­ας τους.

Λίγο μετά την επα­νέ­νω­ση, το γερ­μα­νι­κό Ινστι­τού­το ερευ­νών «Emnid» διε­ξή­γα­γε μια δημο­σκό­πη­ση, ρωτώ­ντας τους Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νούς για την κατά­στα­ση της ζωής τους, ανα­φέ­ρε­ται στην «Zeit»: «Οι δημο­σκό­ποι δια­πί­στω­σαν ότι στους Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νούς κυριαρ­χού­σε μια κατα­θλι­πτι­κή διά­θε­ση, όπως δεν είχε μετρη­θεί “ποτέ πριν και που­θε­νά”. Πάνω από το 1/3 του ενή­λι­κου πλη­θυ­σμού ένιω­θε ότι “δεν είναι χρή­σι­μοι πλέ­ον σε αυτήν την κοι­νω­νία”».

Η Εύα — Μαρία Γκέ­λερ, γεν­νη­μέ­νη το 1952 στο Γκέρ­λιτζ (Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία), διη­γεί­ται στη «Sueddeutsche Zeitung» τη …στα­διο­δρο­μία της στα «mini jobs» («μίνι τζο­μπς») και τα δια­βό­η­τα προ­νοια­κά επι­δό­μα­τα «Χαρτζ 4».

Από το 1994, όταν έκλει­σε το ορυ­χείο λιγνί­τη, άρχι­σε μια πολυ­ε­τής περι­πλά­νη­ση σε πολ­λές προ­σω­ρι­νές δου­λειές, ακό­μη και με 1 ευρώ την ώρα, στις οποί­ες εξω­θού­νταν για να μην κοπούν οι …«παρο­χές ανεργίας».

«Μόλις το 2008 κατά­φε­ρα να πιά­σω μια κάπως στα­θε­ρή δου­λειά στο “Μου­σείο Χωριού”. Μεγά­λο μέρος της αμοι­βής μου επι­δο­τού­νταν από την Υπη­ρε­σία Ανέρ­γων. Στο μου­σείο, πραγ­μα­το­ποιού­σα προ­γράμ­μα­τα για μαθη­τές. Επι­τέ­λους είχα βρει μια δου­λειά “με νόη­μα”», ανα­φέ­ρει.

Οταν μετά από δύο χρό­νια έλη­ξε το πρό­γραμ­μα της Υπη­ρε­σί­ας Ανέρ­γων και απο­λύ­θη­κε, έστει­λε επι­στο­λή στην τότε υπουρ­γό Εργα­σί­ας (CDU) και σημε­ρι­νή πρό­ε­δρο της Κομι­σιόν, Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν: «Για­τί δεν μου επι­τρέ­πε­τε να δου­λέ­ψω; Αφού το θέλω!», της είχε γράψει.

«Εκτο­τε ποτέ δεν μπό­ρε­σα να έχω μια κανο­νι­κή δου­λειά, αυτό ήταν μια μεγά­λη πίκρα. Να θέλει να δου­λέ­ψει κανείς και να μην τον αφή­νουν… Ετσι βγή­κα όσο πιο σύντο­μα μπο­ρού­σα στη σύντα­ξη. Είχα μπου­χτί­σει από την “επαι­τεία”. Του­λά­χι­στον απαλ­λά­χτη­κα από το άγχος για κάθε ραντε­βού στην Υπη­ρε­σία Ανέρ­γων. Ειλι­κρι­νά θα προ­τι­μού­σα να δου­λεύω έως τη σύντα­ξη σε λατο­μείο…», είναι μερι­κά από τα λόγια της.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν οι αυταπάτες»

«Η πολι­τι­κή “επι­κοι­νω­νία” (σ.σ. προ­πα­γάν­δα) στη Γερ­μα­νία την επο­χή εκεί­νη ήταν ότι με την επα­νέ­νω­ση όλοι θα πάρουν από ένα “Volkswagen”, θα κάνουν μακρι­νά ταξί­δια και θα χτί­σουν ένα σπί­τι… Το μεγα­λύ­τε­ρο πρό­βλη­μα των Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νών ήταν οι αυτα­πά­τες τους. Πολ­λοί πίστευαν πραγ­μα­τι­κά ότι θα ζήσουν ως “ίσοι πολί­τες” σε μια ενω­μέ­νη Γερ­μα­νία», λέει στην «Zeit» ο πολι­τι­κός επι­στή­μο­νας, Αλε­ξά­ντερ Κλάρκ­σον, ερευ­νη­τής στο «Κing’s College» του Λον­δί­νου στη Γερ­μα­νία και άλλες χώρες της Ευρώπης.

«Οι Ανα­το­λι­κο­γερ­μα­νοί έπε­σαν από αυτή την ουτο­πι­κή ιδέα της ενω­μέ­νης γερ­μα­νι­κής κοι­νω­νί­ας στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, όπου έπρε­πε να ξεκι­νή­σουν από το μηδέν», ανα­φέ­ρει. Η υπό­σχε­ση του τότε καγκε­λά­ριου, Χέλ­μουτ Κολ, για «εξί­σω­ση των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης» σήμαι­νε για τους περισ­σό­τε­ρους «το κατώ­τα­το επί­πε­δο της ιεραρ­χί­ας» της καπι­τα­λι­στι­κής Γερμανίας.

Η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από «σκεπτικισμό»

«Το πνεύ­μα αισιο­δο­ξί­ας που είδα­με πριν από 30 χρό­νια, ή ακό­μα και πριν από 10 χρό­νια, δεν είναι αντι­λη­πτό σήμε­ρα», ανα­γκά­ζε­ται να παρα­δε­χτεί ο αντι­δή­μαρ­χος Πολι­τι­σμού του Βερο­λί­νου, Κλά­ους Λέντε­ρερ, αρμό­διος για τη διορ­γά­νω­ση των εορ­τα­σμών της πρω­τεύ­ου­σας. Η διά­θε­ση είναι «στο­χα­στι­κή, αλλά γιορ­τά­ζου­με (…) Επι­στρέ­φου­με στην ιστο­ρία και μιλά­με για το μέλ­λον».

Ο ίδιος ανα­φέ­ρει ότι τα 30χρονα δεν θα γιορ­τα­στούν πανη­γυ­ρι­κά, αλλά κυρί­ως είναι μια «στά­ση για σκέ­ψη»: Πρώ­τον, για τις «παρα­λεί­ψεις και ελλεί­ψεις στη δια­δι­κα­σία ενο­ποί­η­σης» και δεύ­τε­ρον για να απο­φευ­χθεί η εκμε­τάλ­λευ­ση των «ανα­μνή­σε­ων» από «εθνι­κι­στι­κές συλλογικότητες».

Αντί­στοι­χες είναι οι ανα­φο­ρές σε πολ­λές γερ­μα­νι­κές εφη­με­ρί­δες: «Η δημο­τι­κή αρχή οργα­νώ­νει περί­που 200 εκδη­λώ­σεις που εντυ­πω­σιά­ζουν ελά­χι­στα» και «η κατά­στα­ση είναι συγκε­χυ­μέ­νη», ανα­φέ­ρει η βερο­λι­νέ­ζι­κη εφη­με­ρί­δα «bz-berlin». «Σκο­τει­νή διά­θε­ση» στην 30χρονη επέ­τειο, τιτλο­φο­ρεί­ται το ρεπορ­τάζ του «france 24», όπου σημειώ­νε­ται πως «έχουν χαθεί η ευφο­ρία και η αισιο­δο­ξία για τη φιλε­λεύ­θε­ρη δημο­κρα­τία και την ελευ­θε­ρία».

Πηγή |> Ριζο­σπά­στης

---

Επι­μέ­λεια  Ομά­δα ¡H.lV.S!

Επι­κοι­νω­νία – [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] – Blog

 

Ομάδα ¡H.lV.S!

• Σκο­πός μας είναι η προ­ώ­θη­ση της δια­λε­κτι­κής – υλι­στι­κής σκέ­ψης στη βάση του Μαρ­ξι­σμού – Λενι­νι­σμού του Επι­στη­μο­νι­κού Σοσια­λι­σμού και του Προ­λε­τα­ρια­κού Διε­θνι­σμού, ανταλ­λάσ­σο­ντας γνώ­σεις, υλι­κό, σκέ­ψεις κι από­ψεις πάνω στην κοσμο­θε­ω­ρία μας, τη στρα­τη­γι­κή και την ιστο­ρι­κή αλή­θεια, που όπως είπε ο Λένιν κι επα­νέ­λα­βε ο Γκράμ­σι, είναι επα­να­στα­τι­κή – αντικειμενική
• Θεω­ρού­με τον Σοσιαλισμό–Κομμουνισμό ανα­γκαίο και επί­και­ρο όσο ποτέ, βάζο­ντας στο μικρο­σκό­πιο και τη συσ­σω­ρευ­μέ­νη πεί­ρα στις χώρες που οικο­δο­μή­θη­κε ο Σοσια­λι­σμός, όπου έγι­νε και η πρώ­τη έφο­δος στον ουρανό
• |> Επι­κοι­νω­νία – [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] – Blog