Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Αυτά ονειρεύεται η ελληνική κυβέρνηση για τους πρόσφυγες και μετανάστες;

(Πως αντιμετωπιστήκανε οι Έλληνες μετανάστες το ’50 και ’60 στην Αυστραλία)

 Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Τα όσα σήμε­ρα μεθο­δεύ­ει η κυβέρ­νη­ση σχε­τι­κά με τη δημιουρ­γία ουσια­στι­κά στρα­το­πέ­δων συγκέ­ντρω­σης για τους πρό­σφυ­γες-μετα­νά­στες (ακό­μη και ερη­μι­κές νησί­δες) δεν είναι ελλη­νι­κή «πατέ­ντα». Εφαρ­μό­στη­καν και παλιό­τε­ρα από άλλες χώρες αυτοί τη φορά σε Έλλη­νες μετα­νά­στες. Αξιο­ποιώ­ντας παλιό­τε­ρα δημο­σιεύ­μα­τα ανα­σύ­ρου­με την ιστο­ρία των πρώ­των Ελλή­νων μετα­να­στών μετα­πο­λε­μι­κά στην μακρι­νή Αυστραλία

Εκεί χιλιά­δες Έλλη­νες μετα­νά­στες πέρα­σαν από Κέντρα Κρά­τη­σης Μεταναστών

Εφιαλ­τι­κές στιγ­μές. Πιο συγκε­κρι­μέ­να περί­που 35 χιλιά­δες Έλλη­νες έζη­σαν εφιαλ­τι­κές στιγ­μές στο Κέντρο Υπο­δο­χής Μετα­να­στών Μπο­νε­γκί­λα της Αυστρα­λί­ας στις δεκα­ε­τί­ες του ’50 και του ’60.

Η Μπο­νε­γκί­λα, περί­που 300 χιλιό­με­τρα από τη Μελ­βούρ­νη στη βορειο-ανα­το­λι­κή Βικτώ­ρια, και άλλες παρό­μοιες εγκα­τα­στά­σεις ονο­μά­στη­καν, από την ομο­σπον­δια­κή κυβέρ­νη­ση της Αυστρα­λί­ας, Κέντρα Υπο­δο­χής Μεταναστών.

Τα λεγό­με­να Κέντρα Υπο­δο­χής και Δια­νο­μής στή­θη­καν μακριά από τις πρω­τεύ­ου­σες ώστε οι μετα­νά­στες να κρα­τού­νται εκεί και να ελέγ­χο­νται. Δεν ήταν μόνο ο ανα­πό­φευ­κτος συνω­στι­σμός και η μεγά­λη ανα­μο­νή για μια θέση εργα­σί­ας, αλλά η μετα­χεί­ρι­ση σε βάρος των ανθρώ­πων και η νοο­τρο­πία πίσω από τη δημιουρ­γία αυτών των κέντρων, όπως η Μπο­νε­γκί­λα, που δίνει την πραγ­μα­τι­κή ιστορία.

Οι άνθρω­ποι αυτοί ταπει­νώ­θη­καν, αντι­με­τω­πί­στη­καν ως αγέ­λη και υπέ­φε­ραν δια­κρί­σεις, καθώς δεν ταί­ρια­ζαν στο αγγλο­κελ­τι­κό πρότυπο.

Η απρο­θυ­μία και η αδυ­να­μία των αρχών να ανα­γνω­ρί­σουν και να αντα­πο­κρι­θούν στις πολι­τι­σμι­κές δια­φο­ρές είχαν τις ρίζες τους στην επι­κρα­τού­σα αντί­λη­ψη περί αλλο­δα­πού, μέχρι να επι­κρα­τή­σει πλή­ρως η αφο­μοί­ω­ση. Οι εγκα­τα­στά­σεις υπο­δο­χής μετα­να­στών και προ­σφύ­γων είναι ευφη­μι­στι­κοί όροι για κέντρα κρά­τη­σης ή στρα­τό­πε­δα συγκέντρωσης.

Η αυστρα­λια­νή άρχου­σα τάξη και οι Βρε­τα­νοί αποι­κιο­κρά­τες προ­κά­το­χοί της έχουν μακρά ιστο­ρία της χρή­σης του μέτρου της επι­στρά­τευ­σης κατα­δί­κων, Αβο­ρι­γί­νων και Κανάκ σε στρα­τό­πε­δα εργασίας.

Οι περισ­σό­τε­ροι από όσους έζη­σαν εκεί γνώ­ρι­σαν την Μπο­νε­γκί­λα είτε ως κέντρο κρά­τη­σης, είτε ως στρα­τό­πε­δο συγκέ­ντρω­σης. Από το 1947, όταν έφτα­σαν εκεί οι πρώ­τοι δια­μέ­νο­ντες, έως ότου έκλει­σε, το 1971, περισ­σό­τε­ροι από 320.000 πρό­σφυ­γες και μετα­νά­στες γνώ­ρι­σαν τις εγκα­τα­στά­σεις αυτές ως το πρώ­το σπί­τι τους στην Αυστρα­λία. Οι αγώ­νες τους στη νέα χώρα για εγκα­τά­στα­ση και ισό­τη­τα δικαιω­μά­των ξεκί­νη­σε εκεί, πριν εγκα­τα­στα­θούν κοντά στα εργο­στά­σια και άλλους χώρους εργα­σί­ας. Μάλι­στα το 1952 και 1961 ήταν το επί­κε­ντρο δύο εξε­γέρ­σε­ων των μετα­να­στών για δου­λειά και ελευ­θε­ρία. Όπως ανα­φέ­ρει το ΑΜΠΕ, του­λά­χι­στον 35.000 Έλλη­νες πέρα­σαν από την Μπο­νε­γκί­λα από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 1950. Οι Ιτα­λοί ήταν μακράν η πολυ­πλη­θέ­στε­ρη ομά­δα. Ανά πάσα στιγ­μή φιλο­ξε­νού­σε 10.000 ανθρώ­πους από πολ­λές εθνό­τη­τες, στι­βαγ­μέ­νους σε 30 κυμα­τοει­δή σιδε­ρέ­νια μπλοκ, με 350 άτο­μα το καθέ­να. Φρου­ροί και αγκα­θω­τά συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα προ­στά­τευαν το στρα­τό­πε­δο από παρά­νο­μη είσο­δο ή έξοδο.

Οι δια­μέ­νο­ντες εκεί προ­μη­θεύ­ο­νταν με τα προ­σω­πι­κά σκεύη, κλι­νο­σκε­πά­σμα­τα, πετσέ­τες, κλπ., και εφό­σον δεν επι­στρέ­φο­νταν σε καλή κατά­στα­ση, το κόστος αυτό αφαι­ρεί­το από το επί­δο­μα ανερ­γί­ας που έπαιρ­ναν, από το οποίο οι αρχές είχαν ήδη αφαι­ρέ­σει το ποσόν των εξό­δων διαβίωσης.

Ερχό­με­νοι στην Αυστρα­λία, στο πλαί­σιο της Δια­κυ­βερ­νη­τι­κής Επι­τρο­πής για την Ευρω­παϊ­κή Μετα­νά­στευ­ση (και νωρί­τε­ρα σύμ­φω­να με την Εποι­κι­στι­κή Πολι­τι­κή Εκτο­πι­σμέ­νων Ατό­μων), οι μετα­νά­στες έπρε­πε βάση σύμ­βα­σης να εργά­ζο­νται σύμ­φω­να με τις οδη­γί­ες του υπουρ­γεί­ου Μετα­νά­στευ­σης για δύο χρόνια.

Σε αντί­θε­τη περί­πτω­ση, προ­βλέ­πο­νταν κυρώ­σεις, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της επι­στρο­φής ναύ­λων στην Κοι­νο­πο­λι­τεία, σε περί­πτω­ση που επέ­στρε­φαν στη χώρα κατα­γω­γής τους.

Η υπο­χρέ­ω­ση, με βάση τις ίδιες συμ­βά­σεις, της αυστρα­λια­νής κυβέρ­νη­σης να βρει δου­λειά για τους μετα­νά­στες τέθη­κε σε εφαρ­μο­γή με περι­φρό­νη­ση, αν ποτέ ήλθε στο φως.

Όσο αφο­ρού­σε τις θέσεις εργα­σί­ας, δεν υπήρ­χε άλλη επι­λο­γή. Οι θέσεις εργα­σί­ας σε αγρο­τι­κές περιο­χές, για τις οποί­ες προ­ο­ρί­ζο­νταν οι δια­μέ­νο­ντες, ήταν λίγες και ως επί το πλεί­στον ακα­τάλ­λη­λες. Οπό­τε η από­δρα­ση στην πόλη, όπου υπήρ­χαν περισ­σό­τε­ρες ευκαι­ρί­ες εργα­σί­ας, ήταν ανα­πό­φευ­κτη παρά τις προ­σπά­θειες των αρχών να στα­μα­τή­σει τις απο­δρά­σεις αυτές.

Η Μπο­νε­γκί­λα διευ­θυ­νό­ταν με βάση μια στρα­τιω­τι­κού τύπου γραμ­μή. Όσοι βρί­σκο­νταν σε κορυ­φαί­ες θέσεις ήταν αξιω­μα­τι­κοί του στρατού.

Πολ­λοί επι­στά­τες και φύλα­κες, οι οποί­οι επι­λέ­γο­νταν μετα­ξύ των δια­με­νό­ντων, ήταν στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα φύλα­κες και υπάλ­λη­λοι πρώ­ην ναζι­στι­κών στρα­το­πέ­δων συγκέ­ντρω­σης όπως επι­βε­βαιώ­θη­κε από τον Μπομπ Γκρίν­γουντ, επι­κε­φα­λής της Μονά­δας Ειδι­κών Ερευ­νών Εγκλη­μα­τιών Πολέ­μου που διο­ρί­στη­κε από την κυβέρ­νη­ση Χόουκ το 1987.

Η εξέ­γερ­ση των μετα­να­στών της Μπο­νε­γκί­λα δεν έτυ­χε αρκε­τής προ­σο­χής από τον αυστρα­λια­νό Τύπο ή την κοι­νή γνώ­μη εκεί­νης της εποχής.

Η διεύ­θυν­ση απέ­δω­σε την εξέ­γερ­ση εν μέρει στην «κομ­μου­νι­στι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα στο κέντρο ‑στην εμφά­νι­ση ορι­σμέ­νων φυλ­λα­δί­ων κομ­μου­νι­στι­κού περιε­χο­μέ­νου και τις δρα­στη­ριό­τη­τες γνω­στών κομ­μου­νι­στών στην περιο­χή». Έρευ­να που έγι­νε από την Ειδι­κή Υπη­ρε­σία της αστυ­νο­μί­ας και το Υπουρ­γείο Δικαιο­σύ­νης έδει­ξε ότι οι λόγοι της εξέ­γερ­σης ήταν η έλλει­ψη χρη­μά­των και η ανερ­γία των μεταναστών.

(Λεπτο­μέ­ρειες για τις τραυ­μα­τι­κές εμπει­ρί­ες των Ελλή­νων στη Μπο­νε­γκί­λα ανα­φέ­ρο­νται στο βιβλίο του Γιώρ­γου Ζάγκα­λη “Μετα­νά­στες Εργά­τες και Εθνι­κές Κοι­νό­τη­τες – Οι Αγώ­νες τους για Κοι­νω­νι­κή Δικαιο­σύ­νη και Πολι­τι­στι­κά Δικαιώ­μα­τα — Ο Ρόλος των Ελληνοαυστραλών”).

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο