Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Αφιέρωμα στην Οχτωβριανή Επανάσταση: «Νουμάς»

Η Οχτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση είχε μεγά­λη η επί­δρα­ση στον πνευ­μα­τι­κό κόσμο της Ελλά­δας, ιδιαί­τε­ρα δε στους οπα­δούς του μαχό­με­νου δημο­τι­κι­σμού που συσπει­ρώ­νο­νταν στο περιο­δι­κό «Νου­μάς» του Δ. Ταγκό­που­λου. Ηταν τέτοια η επί­δρα­ση που αργό­τε­ρα ο δημο­τι­κι­στής ταυ­τι­ζό­ταν με τον κομ­μου­νι­στή, εξ ου και το μαλλιοροκομμουνιστής. 

Τιμώ­ντας την Οχτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση θα ανα­πτύ­ξου­με ένα αφιέ­ρω­μα για την επί­δρα­ση που είχε στο λογο­τε­χνι­κό κόσμο και στη δια­νό­η­ση της εποχής.

Ανα­φερ­θή­κα­με ήδη στους Δημή­τρη Ταγκό­που­λοΡήγα Γκόλ­φηΜένο Φιλή­νταΚων­στα­ντί­νο Χατζό­που­λο,  Κώστα Παρο­ρί­τη και ολο­κλη­ρώ­νου­με το αφιέ­ρω­μα με μια μικρή ανα­φο­ρά στο περιο­δι­κό «Νου­μάς» (Ανα­λυ­τι­κό­τε­ρα θα επα­νέλ­θου­με στο μέλλον).

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Κυκλο­φό­ρη­σε από το 1903 μέχρι το 1931 (με δια­κο­πές τα έτη 1917–1918, 1924–1929). Κατά την πρώ­τη περί­ο­δο, η πορεία του είναι στε­νά συν­δε­δε­μέ­νη με την ιστο­ρία του γλωσ­σι­κού ζητήματος.

Στά­θη­κε το προ­πύρ­γιο της γλωσ­σι­κής επα­νά­στα­σης. Με βασι­κές αρχές και στό­χους το σεβα­σμό στη νεό­τη­τα, τη γλωσ­σι­κή ανα­γέν­νη­ση και αργό­τε­ρα, με την ιδέα πως ο δημο­τι­κι­σμός δεν μπο­ρεί να νοη­θεί έξω και χωρι­στά από το σοσια­λι­σμό. Χτυ­πά­ει το λογιο­τα­τι­σμό, το σχο­λα­στι­κι­σμό των δασκά­λων, την προ­γο­νο­πλη­ξία και τη γλωσ­σι­κή πρό­λη­ψη με κάθε τρό­πο. Δεν είχε μέτω­πο μόνο με τους καθα­ρευου­σιά­νους, αλλά και με τους αναρ­χι­κούς της γλώσ­σας, τους μει­χτούς, τους φοβη­τσιά­ρη­δες, τους συμ­βι­βα­στι­κούς όπως έλε­γε ο Ρ. Γκόλ­φης. Ό,τι πρω­τί­στως ενδια­φέ­ρει είναι η καθα­ρό­τη­τα της γλώσ­σας. Μια ανά­γνω­ση της στή­λης «Χωρίς γραμ­μα­τό­ση­μο», όπου κρί­νο­νται οι συνερ­γα­σί­ες που στέλ­νο­νται στο περιο­δι­κό, πεί­θει γι αυτό. Ποι­ή­μα­τα «ανα­κα­τω­μέ­να με καθα­ρεύ­ου­σες και ψευ­το­μο­ντερ­νι­σμούς» δεν έχουν θέση μαζί και ό,τι θυμί­ζει «καβά­φειο ποί­η­ση» και κοσμο­πο­λι­τι­σμό (αρ. τχ. 787)

Πρώ­τος άνοι­ξε τις σελί­δες του στις επα­να­στα­τι­κές θεω­ρί­ες με το «Κοι­νω­νι­κό ζήτη­μα» του Σκλη­ρού που γίνε­ται αφορ­μή για συζή­τη­ση από τις στή­λες του περιο­δι­κού.  Και σαν επι­στέ­γα­σμα υπο­στη­ρί­ζει ότι ο δημο­τι­κι­σμός βαδί­ζει χέρι χέρι με το δημο­τι­κι­σμό.  Όπως γρά­φει ο στε­νός συνερ­γά­της του «Νου­μά» Κώστας Παρο­ρί­της το 1922: «Το ζήτη­μα του δημο­τι­κι­σμού δε θα το λύσει αυτή ή εκεί­νη η προ­πα­γάν­δα ή η επι­βο­λή του κρά­τους, αλλά θα το λύσει ο ίδιος ο λαός σαν θα μπο­ρέ­σει μια μέρα να κατα­λά­βει την εξου­σία. Οι αστοί όσο κατέ­χου­νε την εξου­σία δεν έχου­νε κανέ­να λόγο να ευνο­ή­σουν την επι­κρά­τη­ση του αλη­θι­νού δημο­τι­κι­σμού. Το πολύ- πολύ να νοθέ­ψουν και να μασκα­ρέ­ψουν κι αυτήν την ιδέα απλώς και μόνο για να την εκμε­ταλ­λευ­τού­νε και να μη δει­χτού­νε και καθυστερημένοι».

Εκτός από το Βάρ­να­λη στις σελί­δες του φιλο­ξε­νή­θη­καν ο Γλη­νός, ο Δελ­μού­ζος, ο Σκλη­ρός, ο Αυγέ­ρης, ο Καζαν­τζά­κης, ο Καρυω­τά­κης ο Φ. Πολί­της και τόσοι άλλοι…

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο