Αφιέρωμα του «Ριζοσπάστη» στα 30 χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ

Στο πολυ­σέ­λι­δο σημε­ρι­νό αφιέ­ρω­μα, ο «Ριζο­σπά­στης» κατα­γρά­φει σημα­ντι­κές πλευ­ρές και βασι­κά συμπε­ρά­σμα­τα από τα αντε­πα­να­στα­τι­κά γεγο­νό­τα που κορυ­φώ­θη­καν τον Δεκέμ­βρη του 1991 στην πρώ­ην ΕΣΣΔ και οδή­γη­σαν στη διά­λυ­σή της.

30 χρό­νια μετά, η εφη­με­ρί­δα επι­στρέ­φει στη μέρα που η κόκ­κι­νη σημαία με το σφυ­ρο­δρέ­πα­νο κατέ­βη­κε από το Κρεμ­λί­νο, σημα­το­δο­τώ­ντας ένα τερά­στιο ιστο­ρι­κό πισω­γύ­ρι­σμα με τη διά­λυ­ση του πρώ­του εργα­τι­κού κρά­τους, σε βάρος του σοβιε­τι­κού λαού και των λαών όλου του κόσμου.

Το αφιέ­ρω­μα ξεκι­νά­ει με την ομι­λία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημή­τρη Κου­τσού­μπα, στην εκδή­λω­ση που διορ­γά­νω­σε πριν από λίγες μέρες η ΚΟ Γαλ­λί­ας στο Παρί­σι, τιμώ­ντας τα 150 χρό­νια από την Κομμούνα.

«Όλη αυτή η δια­δι­κα­σία, που η έναρ­ξή της σημα­το­δο­τή­θη­κε με την Παρι­σι­νή Κομ­μού­να του 1871, παρα­μέ­νει επί­και­ρη μέχρι και τις μέρες μας. Η νίκη του καπι­τα­λι­σμού είναι έτσι κι αλλιώς προ­σω­ρι­νή και εφή­με­ρη», ανα­φέ­ρει ο ΓΓ της ΚΕ, μιλώ­ντας για την ήττα της Κομ­μού­νας και κυρί­ως για την καπι­τα­λι­στι­κή παλι­νόρ­θω­ση στις χώρες της πρώ­ην ΕΣΣΔ. «Ο τρο­χός της Ιστο­ρί­ας μπο­ρεί να μοιά­ζει σε πολ­λούς προ­σω­ρι­νά ακί­νη­τος, όμως στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα κινού­νται ήδη τα υπό­γεια επα­να­στα­τι­κά ρεύ­μα­τα. Είναι και στο δικό μας χέρι να πολ­λα­πλα­σια­στούν οι εργα­τι­κές — λαϊ­κές δυνά­μεις που με την πρω­το­πό­ρα στά­ση τους θα συμ­βά­λουν, για να κινη­θεί ξανά προς τα εμπρός ο τρο­χός της κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης, της κοι­νω­νι­κής προ­ό­δου, της ίδιας της ιστο­ρι­κής ανα­γκαιό­τη­τας», σημειώ­νει στην ομι­λία του.

Στην αρθρο­γρα­φία που ακο­λου­θεί, κατα­γρά­φο­νται βασι­κοί σταθ­μοί στην πορεία της αντε­πα­νά­στα­σης από τα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του 1980, μέχρι την επι­κρά­τη­σή της, τον Δεκέμ­βρη του 1991. Ιδιαί­τε­ρα στο άρθρο του Ελι­σαί­ου Βαγε­νά, μέλους της ΚΕ και υπεύ­θυ­νου του Τμή­μα­τος Διε­θνών Σχέ­σε­ων της ΚΕ, τεκ­μη­ριώ­νε­ται το συμπέ­ρα­σμα ότι «η ανα­τρο­πή του σοσια­λι­σμού στην ΕΣΣΔ έγι­νε από “τα μέσα και τα πάνω”, με την έννοια πως αυτή η εξέ­λι­ξη προ­ω­θή­θη­κε από την ηγε­σία του ΚΚΣΕ».

Ανα­δει­κνύ­ε­ται επί­σης η σφο­δρή ιδε­ο­λο­γι­κή δια­πά­λη που διε­ξα­γό­ταν στις γραμ­μές του ΚΚΣΕ, χωρίς όμως οι κομ­μου­νι­στι­κές δυνά­μεις να κατα­φέ­ρουν να ανα­κό­ψουν την πορεία της καπι­τα­λι­στι­κής παλινόρθωσης.

Μια ζωντα­νή ανα­δρο­μή στον τρό­πο που αντέ­δρα­σε το ΚΚΕ στις ανα­τρο­πές, στον από­η­χο της μεγά­λης εσω­κομ­μα­τι­κής κρί­σης και της διά­σπα­σης που είχε προη­γη­θεί, αλλά και σε συν­θή­κες πανη­γυ­ρι­κής υπο­δο­χής της νίκης της αντε­πα­νά­στα­σης από τις αστι­κές και τις οπορ­του­νι­στι­κές δυνά­μεις, κάνει η Αλέ­κα Παπα­ρή­γα, μέλος της ΚΕ, σε συνέ­ντευ­ξή της, που επί­σης περι­λαμ­βά­νε­ται στο αφιέρωμα.

Μιλώ­ντας για το ιστο­ρι­κό πρω­το­σέ­λι­δο του «Ριζο­σπά­στη» «Ελπί­δα η πάλη των λαών — Σύντρο­φοι ψηλά τη σημαία», ανα­φέ­ρει: «Δεν επρό­κει­το για μια συναι­σθη­μα­τι­κή, αμυ­ντι­κή αντί­δρα­ση σε αυτό που μας πονού­σε βαθιά. Ηταν η πεποί­θη­ση ότι αυτή η βαριά ήττα δεν θα οδη­γού­σε στην κατάρ­γη­ση της κοι­νω­νι­κής εξέ­λι­ξης, στην αιώ­νια στα­σι­μό­τη­τα. Πίσω από το σύν­θη­μα βρι­σκό­ταν, έστω ως σπέρ­μα συνεί­δη­σης, ότι η ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΚΚΕ θα εδραιω­νό­ταν στην πορεία απο­κα­τά­στα­σης του επα­να­στα­τι­κού του χαρα­κτή­ρα, πράγ­μα που απαι­τού­σε και απο­κα­τά­στα­ση της σωστής σχέ­σης με τη θεω­ρία, την επι­στη­μο­νι­κή, συνε­χή μελέ­τη των εξε­λί­ξε­ων, ώστε τα συμπε­ρά­σμα­τα να εμπλου­τί­ζουν τη θεωρία».

Η υπε­ρο­χή των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής για την ικα­νο­ποί­η­ση των ανα­γκών της κοι­νω­νί­ας, που απο­δει­κνύ­ε­ται τόσο από τη θετι­κή, όσο και από την αρνη­τι­κή πεί­ρα του 20ού αιώ­να, κατα­γρά­φε­ται σε άρθρο του Μάκη Παπα­δό­που­λου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ και δίνο­νται απα­ντή­σεις σε επι­φα­νεια­κές ανα­λύ­σεις για τη σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση και τα αίτια των αντε­πα­να­στα­τι­κών ανατροπών.

«Σήμε­ρα δεν υπάρ­χουν πλέ­ον μια σει­ρά από επι­στη­μο­νι­κούς και τεχνι­κούς περιο­ρι­σμούς που υπήρ­χαν στη Ρωσία του 1917 και στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση του 1950 για την επι­τυ­χία του κεντρι­κού σχε­δια­σμού και το βάθε­μα των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής. Υπάρ­χουν πλέ­ον πολύ μεγα­λύ­τε­ρες δυνα­τό­τη­τες για να υπο­τά­ξου­με την ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων στον στό­χο της ολό­πλευ­ρης ανά­πτυ­ξης της προ­σω­πι­κό­τη­τας κάθε ανθρώ­που, της απε­λευ­θέ­ρω­σης του κοι­νω­νι­κά εργα­ζό­με­νου ανθρώ­που», ανα­φέ­ρε­ται χαρακτηριστικά.

Ο Λου­κάς Ανα­στα­σό­που­λος, μέλος της ΚΕ και υπεύ­θυ­νος της Ιδε­ο­λο­γι­κής Επι­τρο­πής της ΚΕ του ΚΚΕ, ανα­φέ­ρε­ται στον αντι­σο­βιε­τι­σμό του οπορ­του­νι­στι­κού ρεύ­μα­τος στην Ελλά­δα. Το άρθρο σχο­λιά­ζει βασι­κά σημεία της πολε­μι­κής ενά­ντια στη σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση κατά τον 20ό αιώ­να, σημειώ­νο­ντας μετα­ξύ άλλων:

«Σπι­λώ­νο­ντας την πρώ­τη προ­σπά­θεια να οικο­δο­μή­σει η εργα­τι­κή τάξη την κοι­νω­νία όπου αυτή είχε την εξου­σία, επι­χει­ρεί­ται να κατα­φερ­θεί ένα σημα­ντι­κό πλήγ­μα στην προ­ο­πτι­κή για την ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­σμού και τη διέ­ξο­δο του σοσια­λι­σμού — κομ­μου­νι­σμού σήμε­ρα. Η αστι­κή τάξη και τα διε­θνή της επι­τε­λεία βρί­σκουν σε αυτήν την αντι­κομ­μου­νι­στι­κή τους υστε­ρία έναν σημα­ντι­κό βοη­θό στις αντι­σο­βιε­τι­κές τοπο­θε­τή­σεις του οπορ­του­νι­στι­κού ρεύματος».

Το αφιέ­ρω­μα ολο­κλη­ρώ­νε­ται με συνέ­ντευ­ξη του μέλους της Ιδε­ο­λο­γι­κής Επι­τρο­πής της ΚΕ Κωστή Μπορ­μπό­τη, όπου παρου­σιά­ζο­νται βασι­κά ντο­κου­μέ­ντα και εκδό­σεις της «Σύγ­χρο­νης Επο­χής», στην προ­σπά­θεια του Κόμ­μα­τος να απο­τι­μή­σει συλ­λο­γι­κά την πεί­ρα από τη σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση, ως απα­ραί­τη­το όπλο στη σύγ­χρο­νη πάλη για τον σοσιαλισμό.