Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Βία κατά των γυναικών: «Φαρμάκι» αντί για … φάρμακο η νομοθεσία, οι κατευθύνσεις και η πολιτική της ΕΕ

Από μεγά­λα λόγια για τις νομο­θε­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες που σκο­πεύ­ει να δρο­μο­λο­γή­σει, υπο­κρι­τι­κό ενδια­φέ­ρον για τα δικαιώ­μα­τα των γυναι­κών, αλλά και ενδε­λε­χείς υπο­λο­γι­σμούς για το «κόστος» της «έμφυ­λης βίας» και το οικο­νο­μι­κό «όφε­λος» που προσ­δο­κά από τον μετρια­σμό της, συνο­δεύ­ε­ται η συζή­τη­ση στα όργα­να της ΕΕ για το φαι­νό­με­νο της βίας κατά των γυναικών.

Με ψήφι­σμα που υιο­θέ­τη­σε στις 16 Σεπτέμ­βρη, το Ευρω­κοι­νο­βού­λιο ζητά η βία με βάση το φύλο να αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως «ιδιαί­τε­ρα σοβα­ρό έγκλη­μα με δια­συ­νο­ρια­κή διά­στα­ση», να ανα­γνω­ρι­στεί δηλα­δή ως πεδίο στο οποίο τα όργα­να της ΕΕ θα έχουν απο­κλει­στι­κή ποι­νι­κή δικαιο­δο­σία. Σε συνέ­χεια της συζή­τη­σης αυτής, εκπρό­σω­ποι της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής προ­α­νήγ­γει­λαν τη δια­μόρ­φω­ση Οδη­γί­ας, μέχρι το τέλος του έτους, για την ποι­νι­κο­ποί­η­ση συγκε­κρι­μέ­νων μορ­φών βίας κατά των γυναι­κών, την πρό­λη­ψη, την προ­στα­σία και την απο­τε­λε­σμα­τι­κή δίωξη.

Με «μια φωνή» επι­κρό­τη­σαν τη σχε­τι­κή συζή­τη­ση και τα απο­τε­λέ­σμα­τά της οι ευρω­βου­λευ­τές της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.
Έτσι, η εκλεγ­μέ­νη με το κυβερ­νών κόμ­μα Μ. Σπυ­ρά­κη έσπευ­σε να απευ­θύ­νει κάλε­σμα για τη δια­μόρ­φω­ση ενός νομο­θε­τι­κού πλαι­σί­ου «που θα απο­τε­λεί πρό­τυ­πο για όλο τον κόσμο», ενώ και η Ελ. Κου­ντου­ρά, ευρω­βου­λευ­τής του ΣΥΡΙΖΑ, φρό­ντι­σε να επι­βε­βαιώ­σει πως προ­σβλέ­πει σε μια «ευρεία ολι­στι­κή Οδη­γία που να τερ­μα­τί­ζει αυτήν τη συστη­μα­τι­κή μορ­φή βίας, ορι­ζό­ντια, στην ΕΕ».

Ποια είναι όμως τα «πρό­τυ­πα» και τα κίνη­τρα της ΕΕ; Τι μπο­ρούν να σημα­το­δο­τή­σουν για τις γυναί­κες τα ψηφί­σμα­τα, οι εκθέ­σεις και οι Οδη­γί­ες στις οποί­ες ενδε­χο­μέ­νως θα κατα­λή­ξουν οι δια­βου­λεύ­σεις στα όργα­νά της; Παρά τις πομπώ­δεις εξαγ­γε­λί­ες, το καθε­στώς ατι­μω­ρη­σί­ας και τα πολύ χαμη­λά ποσο­στά κατα­δί­κης δρα­στών βίας κατά των γυναι­κών, αλλά και η έλλει­ψη επι­και­ρο­ποι­η­μέ­νων και συγκρί­σι­μων ανα­λυ­τι­κών δεδο­μέ­νων, πλευ­ρές που επι­ση­μαί­νο­νται και στο ίδιο το ψήφι­σμα, βαραί­νουν απο­κλει­στι­κά την ΕΕ και τις κυβερ­νή­σεις, την πολι­τι­κή που ακο­λου­θούν, τους νόμους που δια­μορ­φώ­νουν και εφαρμόζουν.

Υπολογισμοί για το «κόστος» της βίας και το «όφελος» από τον μετριασμό του φαινομένου

Σύμ­φω­να με τα στοι­χεία του ψηφί­σμα­τος, μία στις τρεις γυναί­κες στην Ένω­ση, δηλα­δή 62 εκατ. συνο­λι­κά, έχει βιώ­σει σωμα­τι­κή ή και σεξουα­λι­κή βία, ενώ μία στις δύο γυναί­κες (55%) έχει βιώ­σει σεξουα­λι­κή παρε­νό­χλη­ση. Αντί­στοι­χα, με βάση στοι­χεία του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγεί­ας (ΠΟΥ), που επί­σης παρα­τί­θε­νται στο κεί­με­νο, πάνω από το ένα τέταρ­το (27%) των γυναι­κών ηλι­κί­ας 15 — 49 ετών παγκο­σμί­ως, οι οποί­ες βρί­σκο­νταν σε σχέ­ση, καταγ­γέλ­λουν ότι έχουν υπο­στεί κάποια μορ­φή βίας από τον σύντρο­φό τους, ενώ το 38% όλων των δολο­φο­νιών γυναι­κών δια­πράτ­τε­ται από τους ερω­τι­κούς συντρό­φους τους. Οσον αφο­ρά τον αντί­κτυ­πο της παν­δη­μί­ας και των συν­θη­κών που δημιούρ­γη­σε, «τα ευρω­παϊ­κά κρά­τη — μέλη του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγεί­ας ανέ­φε­ραν αύξη­ση κατά 60% των κλή­σε­ων έκτα­κτης ανά­γκης από γυναί­κες που έχουν υπο­στεί βία από τον ερω­τι­κό τους σύντρο­φο», ενώ τα μέτρα απα­γό­ρευ­σης της κυκλο­φο­ρί­ας κατέ­στη­σαν δυσκο­λό­τε­ρη την ανα­ζή­τη­ση βοή­θειας. Στη χώρα μας, μια σει­ρά δολο­φο­νιών γυναι­κών από την αρχή του έτους από τους νυν ή πρώ­ην συντρό­φους τους, έχει θέσει το ζήτη­μα στο επί­κε­ντρο της επι­και­ρό­τη­τας και της δημό­σιας συζήτησης.

Ακό­μα πιο μελα­νοί από τα παρα­πά­νω στοι­χεία απο­δει­κνύ­ο­νται οι υπο­λο­γι­σμοί του «κόστους» που συνε­πά­γε­ται το φαι­νό­με­νο για το αστι­κό κρά­τος και τις επι­χει­ρή­σεις. Ετσι, το Ευρω­κοι­νο­βού­λιο υπο­γραμ­μί­ζει ότι «η βία με βάση το φύλο συνο­δεύ­ε­ται από σημα­ντι­κό κόστος για τις ευρω­παϊ­κές κοι­νω­νί­ες», που μετα­ξύ άλλων αφο­ρά την «απώ­λεια οικο­νο­μι­κής παρα­γω­γής» και το κόστος που συνε­πά­γε­ται η παρο­χή υπη­ρε­σιών, «συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των υπη­ρε­σιών Υγεί­ας και των νομι­κών, κοι­νω­νι­κών και ειδι­κευ­μέ­νων υπη­ρε­σιών». Μάλι­στα, υπο­λο­γί­ζει το εκτι­μώ­με­νο ετή­σιο κόστος της βίας με βάση το φύλο σε 290 δισ. ευρώ.

Στο πλαί­σιο της υπο­στή­ρι­ξης της πρω­το­βου­λί­ας του, το Ευρω­κοι­νο­βού­λιο εκπό­νη­σε τον περα­σμέ­νο Ιού­νη μελέ­τη, στις σελί­δες της οποί­ας το «κόστος» αυτό επι­με­ρί­ζε­ται και ανα­λύ­ε­ται: Ετσι, γίνε­ται λόγος για το «κόστος που σχε­τί­ζε­ται με τις άμε­σες συνέ­πειες της βίας», δηλα­δή την ανα­ζή­τη­ση υγειο­νο­μι­κής περί­θαλ­ψης, την αυξη­μέ­νη χρή­ση της ποι­νι­κής Δικαιο­σύ­νης (αστυ­νο­μία και εισαγ­γε­λείς), τις υπη­ρε­σί­ες προ­στα­σί­ας των παι­διών. Σε αυτό προ­στί­θε­ται το «κόστος λόγω των αρνη­τι­κών επι­πτώ­σε­ων της βίας στην εργα­σια­κή ικα­νό­τη­τα του θύμα­τος», που οδη­γεί σε «χαμέ­νη οικο­νο­μι­κή παρα­γω­γή» λόγω τόσο των «χαμέ­νων ημε­ρών εργα­σί­ας» όσο και της «χαμη­λό­τε­ρης παρα­γω­γι­κό­τη­τας» των γυναι­κών που έχουν βρε­θεί αντι­μέ­τω­πες με το απο­τρό­παιο αυτό φαινόμενο.

Φαινόμενο που πηγάζει από το σύστημα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης

Οι ευρω­βου­λευ­τές του ΚΚΕ τοπο­θε­τή­θη­καν με «λευ­κό» στο παρα­πά­νω ψήφι­σμα. Με αφορ­μή τη σχε­τι­κή συζή­τη­ση η Ευρω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κή Ομά­δα του Κόμ­μα­τος ανα­δει­κνύ­ει τις δια­στά­σεις αλλά και τις αιτί­ες του φαι­νο­μέ­νου της βίας που στρέ­φε­ται ενά­ντια στις γυναί­κες. Δεν περιο­ρί­ζε­ται στην κατα­δί­κη του προ­βλή­μα­τος και στην απαί­τη­ση για αυστη­ρο­ποί­η­ση του ποι­νι­κού πλαι­σί­ου που το αφο­ρά, αλλά θέτει στο προ­σκή­νιο τους όρους και τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για την εξά­λει­ψή του. Στο δελ­τίο της ανα­φέ­ρει τα εξής:

«Το ΚΚΕ πρω­το­στα­τεί δια­χρο­νι­κά στον αγώ­να για τη χει­ρα­φέ­τη­ση των γυναι­κών, ενά­ντια σε κάθε μορ­φής βίας κατά των γυναι­κών, κυρί­ως την εργο­δο­τι­κή, κρα­τι­κή. Η διά­στα­ση του προ­βλή­μα­τος στην ΕΕ αλλά και τα απο­τρό­παια εγκλή­μα­τα των δολο­φο­νιών γυναι­κών από συντρό­φους τους στην Ελλά­δα στη διάρ­κεια του τρέ­χο­ντος έτους δεν αφή­νουν περι­θώ­ρια για παρερ­μη­νεία: Η βία σε βάρος των γυναι­κών δεν απο­τε­λεί μια παρέκ­κλι­ση κάποιων ατό­μων ή απο­τέ­λε­σμα της “κρί­σης” των “ανθρώ­πι­νων αξιών”, της “ηθι­κής”. Στην “αρέ­να” και τη σήψη της καπι­τα­λι­στι­κής κοι­νω­νί­ας φυτρώ­νουν ο ατο­μι­σμός, ο αντα­γω­νι­σμός, η υπο­τί­μη­ση της προ­σω­πι­κό­τη­τας ενός ανθρώ­που, ακό­μη και της ζωής του. Πρό­κει­ται για τις κυρί­αρ­χες αξί­ες που πηγά­ζουν από το σύστη­μα της ταξι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης και καταπίεσης.

Το ψήφι­σμα του Ευρω­κοι­νο­βου­λί­ου πασχί­ζει να κρύ­ψει ότι εκφρά­ζο­νται με βίαιο τρό­πο οι συνέ­πειες της οικο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής εξάρ­τη­σης της γυναί­κας στο πλαί­σιο του γάμου ή της συμ­βί­ω­σης. Η ανα­σφά­λεια της “ευέ­λι­κτης” εργα­σί­ας, του πετσο­κομ­μέ­νου εισο­δή­μα­τος, των υπο­βαθ­μι­σμέ­νων και εμπο­ρευ­μα­το­ποι­η­μέ­νων υπη­ρε­σιών Υγεί­ας, Πρό­νοιας, η επι­δεί­νω­ση των συν­θη­κών εργα­σί­ας και ζωής ιδιαί­τε­ρα των εργα­ζό­με­νων, άνερ­γων γυναι­κών, απο­τε­λούν τα “βαριά δεσμά” που περιο­ρί­ζουν τις δυνα­τό­τη­τες να απε­γκλω­βι­στούν από μια παθο­γό­να, βίαιη σχέ­ση. Παρου­σιά­ζει ανορ­θο­λο­γι­κά τα απο­τε­λέ­σμα­τα σαν αιτί­ες: Οτι δήθεν η γυναι­κεία ανι­σο­τι­μία και τα φαι­νό­με­να βίας που την συνο­δεύ­ουν απο­τε­λούν απο­κλει­στι­κά προ­ϊ­όν των ανα­χρο­νι­στι­κών κοι­νω­νι­κών συμπε­ρι­φο­ρών και στε­ρε­ο­τύ­πων, για να αθω­ώ­σει το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα που υπερασπίζεται».

Οι όποιες αλλαγές στην ποινική νομοθεσία δεν αρκούν για να εξασφαλιστεί η ολόπλευρη προστασία των γυναικών

Στη συνέ­χεια η Ευρω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κή Ομά­δα του ΚΚΕ ανα­φο­ρι­κά με το ψήφι­σμα σημειώ­νει: «Γι’ αυτό προ­τεί­νει σαν “φάρ­μα­κο” το “φαρ­μά­κι” της “εφαρ­μο­γής της νομο­θε­σί­ας της ΕΕ”, που έχει οδη­γή­σει στο νομο­θε­τι­κό πλαί­σιο με ποι­νές — χάδια για τέτοια ειδε­χθή εγκλή­μα­τα. Ενώ προ­χω­ρά ακό­μη περισ­σό­τε­ρο ζητώ­ντας να ανα­γνω­ρι­στούν τα ζητή­μα­τα της βίας κατά των γυναι­κών ως πεδίο στο οποίο τα όργα­να της ΕΕ θα έχουν απο­κλει­στι­κή ποι­νι­κή δικαιοδοσία.

Το ΚΚΕ είναι κατη­γο­ρη­μα­τι­κά αντί­θε­το στην εκχώ­ρη­ση κυριαρ­χι­κών δικαιω­μά­των και αρμο­διο­τή­των στη συμ­μα­χία των Ευρω­παί­ων καπι­τα­λι­στών. Η πικρή πεί­ρα των λαών σε άλλους τομείς, όπως π.χ. η δήθεν “αντι­τρο­μο­κρα­τι­κή” νομο­θε­σία της ΕΕ, η αντί­στοι­χη για το “οργα­νω­μέ­νο έγκλη­μα” και το “ξέπλυ­μα μαύ­ρου χρή­μα­τος” δεί­χνει ότι έφε­ρε περιο­ρι­σμούς των λαϊ­κών ελευ­θε­ριών και δικαιω­μά­των, δια­μόρ­φω­σε νομο­θε­τι­κό πλαί­σιο για το χτύ­πη­μα του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινή­μα­τος. Οσο για τη νομο­θε­σία της ΕΕ που δήθεν προ­βάλ­λει σαν “λύση”, είναι αυτή που μαζί με τη νομο­θε­σία των αστι­κών κυβερ­νή­σε­ων ξηλώ­νει όσα δικαιώ­μα­τα είχε κατα­κτή­σει το εργα­τι­κό και το ριζο­σπα­στι­κό γυναι­κείο κίνη­μα. Που έδε­σε περισ­σό­τε­ρο τη γυναί­κα στη φυλα­κή της ενδο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας, εξαι­τί­ας της ανε­πάρ­κειας δομών στή­ρι­ξης που θεω­ρού­νται “κόστος” για την ΕΕ και τα κρά­τη — μέλη της.

Το ΚΚΕ τάσ­σε­ται ανε­πι­φύ­λα­κτα υπέρ της αυστη­ρο­ποί­η­σης του ποι­νι­κού πλαι­σί­ου και της ποι­νι­κής μετα­χεί­ρι­σης των εγκλη­μά­των βίας, σε κάθε μορ­φή τους, κατά των γυναι­κών και κάθε άλλου προ­σώ­που με βάση τον σεξουα­λι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό του. Κατα­δι­κά­ζει κατη­γο­ρη­μα­τι­κά κάθε φαι­νό­με­νο ατι­μω­ρη­σί­ας τέτοιων απο­τρό­παιων εγκλη­μά­των. Επι­ση­μαί­νει ταυ­τό­χρο­να ότι οι όποιες αλλα­γές στην ποι­νι­κή νομο­θε­σία δεν είναι από μόνες τους ικα­νές να εξα­σφα­λί­ζουν την ολό­πλευ­ρη προ­στα­σία των γυναι­κών από τέτοια απο­κρου­στι­κά εγκλή­μα­τα, όταν παρα­μέ­νουν η υπο­στε­λέ­χω­ση των δικα­στι­κών συστη­μά­των, η έλλει­ψη επι­στη­μο­νι­κής, κοι­νω­νι­κής υπο­στή­ρι­ξης των θυμά­των από κρα­τι­κές δομές. Κρί­σι­μα ζητή­μα­τα τα οποία το ψήφι­σμα του Ευρω­κοι­νο­βου­λί­ου απο­σιω­πά χαρακτηριστικά.

Για τους παρα­πά­νω λόγους η Ευρω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κή Ομά­δα του ΚΚΕ τοπο­θε­τή­θη­κε με “λευ­κό” στο συγκε­κρι­μέ­νο ψήφι­σμα. Η λαϊ­κή πάλη των εργα­ζο­μέ­νων, γυναι­κών και αντρών, για την εξά­λει­ψη του φαι­νο­μέ­νου της βίας κατά των γυναι­κών, συν­δέ­ε­ται ανα­πό­φευ­κτα με την πάλη που θα εξα­σφα­λί­ζει στις γυναί­κες σύγ­χρο­να δικαιώ­μα­τα, θα ανοί­γει τον δρό­μο για την πραγ­μα­τι­κή χει­ρα­φέ­τη­ση των γυναι­κών, όλων των ανθρώ­πων, οικο­νο­μι­κή, κοι­νω­νι­κή, ψυχι­κή, συναι­σθη­μα­τι­κή, σ’ ένα δια­φο­ρε­τι­κό κοι­νω­νι­κό σύστη­μα, όπου ο πλού­τος θα ανή­κει σε αυτούς που τον παρά­γουν ανε­ξάρ­τη­τα από φυλή, θρη­σκεία, εθνι­κή ή εθνο­τι­κή κατα­γω­γή, φύλο, σεξουα­λι­κό προσανατολισμό».

Πηγή Ριζο­σπά­στης   Σ|Κ 2–3 Οκτ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο