Βαλέρι Μπρούμελ: Ο Σοβιετικός άλτης που άφησε εποχή _📽️ + 🎞️

Σαν σήμε­ρα _το 2003 Πέθα­νε ο Βαλέ­ρι Μπρού­μελ (Валерий Николаевич Брумель, γεν­νή­θη­κε 14-Απρ-1942), σοβιε­τι­κός αθλη­τής από τη Ρωσία του άλμα­τος εις ύψος, που κατέρ­ρι­ψε 6 φορές το παγκό­σμιο ρεκόρ και κατέ­κτη­σε ένα χρυ­σό κι ένα αργυ­ρό μετάλ­λιο σε Ολυ­μπια­κούς Αγώνες.

Γέν­νη­μα – θρέμ­μα του μαζι­κού αθλη­τι­σμού για το λαό της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, ξεκί­νη­σε την ενα­σχό­λη­ση με το άλμα εις ύψος 12χρονος στο Λου­χάνσκ και σε ηλι­κία 16 ετών έκα­νε άλμα­τα πάνω από 2 μέτρα, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας την τότε κυρί­αρ­χη τεχνι­κή δρα­σκε­λι­σμού (straddle technique) με ίσια τα πόδια μπρο­στά και κοι­λιά προς τα κάτω (αργό­τε­ρα αντι­κα­τα­στά­θη­κε από το Fosbury Flop «ανά­σκε­λα» –πρώ­τα κεφά­λη πλά­τη, αλλά ο Μπρού­μελ συνέ­χι­σε με το δικό του στυλ). Βελ­τιώ­νο­ντας συνε­χώς τις δεξιό­τη­τές του υπό την καθο­δή­γη­ση το 1960 έσπα­σε το ρεκόρ της ΕΣΣΔ, με 2,17 μ. και επι­λέ­χθη­κε στην ολυ­μπια­κή ομά­δα της ΕΣΣΔ. Στους Θερι­νούς Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες του 1960, έκα­νε άλμα στο ίδιο ύψος με τον νικη­τή, Ρόμπερτ Σαβλα­κάν­τζε, αλλά έκα­νε περισ­σό­τε­ρες προ­σπά­θειες και έτσι του απο­νε­μή­θη­κε το αργυ­ρό μετάλλιο.

Το διά­στη­μα 1961–63 κατέρ­ρι­ψε 6 φορές το παγκό­σμιο ρεκόρ στο άλμα εις ύψος, βελ­τιώ­νο­ντάς το από τα 2,23 μ. έως τα 2,28 μ. _κέρδισε επί­σης στο άλμα εις ύψος στην Πανε­πι­στη­μιά­δα του 1961 και του 1963, στο Ευρω­παϊ­κό Πρω­τά­θλη­μα του 1962, στους Θερι­νούς Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες του 1964 και στο Πρω­τά­θλη­μα ΕΣΣΔ 1961–63.

Αφού έμει­νε αήτ­τη­τος κατά τη διάρ­κεια της σεζόν 1965, ο Μπρού­μελ υπέ­στη πολ­λα­πλά κατάγ­μα­τα στο δεξί πόδι του σε ατύ­χη­μα με μοτο­σι­κλέ­τα και αντι­με­τώ­πι­σε ακρω­τη­ρια­σμό. Χει­ρουρ­γή­θη­κε επι­τυ­χώς με μία νέα τότε δια­δι­κα­σία επι­μή­κυν­σης ποδιών χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τον εξω­τε­ρι­κό του στα­θε­ρο­ποι­η­τή (συσκευή Ιλι­ζά­ροφ), ωστό­σο, ακό­μη και μετά από 29 χει­ρουρ­γι­κές επεμ­βά­σεις δεν μπό­ρε­σε να αναρ­ρώ­σει πλή­ρως και απο­σύρ­θη­κε το 1970 αφού πήδη­ξε 2,06 μ. σε τοπι­κούς αγώνες

Ήταν 1942 στο Τολ­μπού­ζι­νο της Σιβη­ρί­ας μια εξαι­ρε­τι­κά ευχά­ρι­στη ημέ­ρα για την οικο­γέ­νεια του ανθρα­κω­ρύ­χου Νικο­λάι Αλε­ξά­ντρο­βιτς Μπρού­μελ, επι­κε­φα­λής των γεω­λο­γι­κών ερευ­νών στην περιοχή.

Ο 2ος Παγκό­σμιος Πόλε­μος ήταν σε εξέ­λι­ξη, κόκ­κι­νος στρα­τός και λαός της ΕΣΣΔ εφάρ­μο­ζε κατά γράμ­μα το «Ни шагу назад! «Ούτε βήμα πίσω» του Στά­λιν και η μεγά­λη σοσια­λι­στι­κή χώρα ετοί­μα­ζε την αντε­πί­θε­σή της απέ­να­ντι στο φασι­στι­κό \ ναζι­στι­κό τέρας, ο Νικο­λάι και η σύζυ­γός του μηχα­νι­κός Λου­ντμί­λα Για­κό­βλεβ­να Κολ­κού­νο­βα κρα­τού­σαν στα χέρια τους τον νεο­γέν­νη­το, Βαλέ­ρι Νικο­λά­ε­βιτς Μπρούμελ.

Στο τέλος του καλο­και­ριού του 1962, με τον ψυχρό πόλε­μο στο απο­κο­ρύ­φω­μα του, πάνω από 80.000 θεα­τές μαζεύ­τη­καν στο Stanford Stadium στο Palo Alto της Καλι­φόρ­νια προ­κει­μέ­νου να στη­ρί­ξουν στους Αμε­ρι­κα­νούς αθλη­τές στον πολυ­δια­φη­μι­σμέ­νο ετή­σιο αγώ­να ‑μίσους — ενά­ντια στους αθλη­τές της τότε Σοβιε­τι­κής Ένωσης.

Η ατμό­σφαι­ρα ήταν… πυρε­τώ­δης όσο η πολι­τι­κή αντι­πα­λό­τη­τα μετα­ξύ των δύο υπερ­δυ­νά­με­ων. Ένας νεα­ρός Ρώσος κατά­φε­ρε να κλέ­ψει την παρά­στα­ση. Ο Valery Brumel ήταν τότε 20 ετών και έκα­νε τους θεα­τές να υπο­κλι­θούν στο μεγα­λείο του. Ήταν ο μεγά­λος νικη­τής καθώς κατέρ­ρι­ψε το παγκό­σμιο ρεκόρ ‑που είχε ο Τόμας- με ένα άλμα 2,26 μέτρων. Όρθιοι, οι φίλα­θλοι που βρέ­θη­καν στο γήπε­δο, παρα­μέ­ρι­σαν το πολι­τι­κό κλί­μα της επο­χής με ένα χει­ρο­κρό­τη­μα απο­δο­χής στον Μπρου­μέλ που κρά­τη­σε πάνω πέντε λεπτά.

Ο… κοντός Μπρούμελ και η μπασκέτα

Ο Μπρού­μελ με ύψος μόλις 1,85 ‑όχι ικα­νο­ποι­η­τι­κό για το άθλη­μα- πηδού­σε με τον ξεπε­ρα­σμέ­νο παλ­μό «στρα­ντλ» -«καβα­λού­σε» τον πήχη- καθώς το πέρα­σμα με την πλά­τη –όπως είπα­με καθιε­ρώ­θη­κε αργό­τε­ρα (1968) από τον Αμε­ρι­κα­νό Ντικ Φόσμπε­ρι. Ήταν πολύ γρή­γο­ρος με φοβε­ρό επι­τό­πιο άλμα. Ο θρύ­λος έλε­γε ότι μπο­ρού­σε να κλο­τσή­σει το στε­φά­νι μιας μπα­σκέ­τας –χωρίς φόρα, στε­κά­με­νος από κάτω.

Τον Ιού­νιο του 1961 κατέρ­ρι­ψε το παγκό­σμιο ρεκόρ του Τόμας στο Στά­διο Λένιν της Μόσχας με 2,23 μέτρων. Μέσα σε ένα μήνα είχε προ­σθέ­σει ένα ακό­μα εκα­το­στό και στα τέλη Αυγού­στου ένα ακό­μα. Την επό­με­νη σεζόν ήρθε η νίκη επί του Τόμας και των άλλων Αμε­ρι­κα­νών στο Στάν­φορντ με ένα ακό­μα εκα­το­στό, και ακο­λού­θη­σε μια άλλη στη Μόσχα στα τέλη Σεπτεμ­βρί­ου (μεσο­λά­βη­σε το χρυ­σό μετάλ­λιο στο Ευρω­παϊ­κό Πρω­τά­θλη­μα στο Βελι­γρά­δι). Το 1963 σημεί­ω­σε το τελευ­ταίο του παγκό­σμιο ρεκόρ και έφτα­σε σε ένα ύψος που θα παρέ­με­νε ακα­τάρ­ρι­πτο για επτά χρό­νια, με επί­δο­ση στα 2,28 μέτρα.

Το 1964 πήγε ως φαβο­ρί στους Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες του Τόκιο. Μόλις και μετά βίας πέρα­σε στον τελι­κό κι εκεί βρή­κε μπρο­στά του τον Τόμας. Ένας αγώ­νας τεσ­σά­ρων ωρών, έφε­ρε μόνο τους δύο τους να παλεύ­ουν για το χρυ­σό. Πήδη­ξαν και οι δύο 2,18 μέτρα, με καλύ­τε­ρες προ­σπά­θειες, ο Μπρού­μελ ήταν πρώτος.

Σάπιες ζωές, του Ανδρέα Ονουφρίου

Το τροχαίο με την Ταμάρα

Ένα χρό­νο αργό­τε­ρα η καριέ­ρα του ουσια­στι­κά τελεί­ω­σε. Ένα βρά­δυ, ήταν συνε­πι­βά­της στη μοτο­σι­κλέ­τα που οδη­γού­σε στους βρο­χε­ρούς δρό­μους της Μόσχας η Ρωσί­δα φίλη του πρω­τα­θλή­τρια μοτο­σι­κλέ­τας γυναι­κών Ταμά­ρα Γκο­λί­κο­βα. Ένα τρο­χαίο, ο Μπρού­μελ πετά­χτη­κε στο έδα­φος και χτύ­πη­σε σε έναν τσι­με­ντέ­νιο φανο­στά­τη. Το πόδι του σώθη­κε μόνο μετά από 29 επεμ­βά­σεις… τρία χρό­νια, θερα­πεί­ες (ΕΣΣΔ γαρ) το πάλε­ψε με νύχια και με δόντια επέ­στρε­ψε στους αγώ­νες και το 1970 πήδη­ξε 2,15 μέτρα, δηλώ­νο­ντας: «σήμε­ρα κάθε εκα­το­στό είναι μια νίκη για μένα».

Να πώς το θυμή­θη­κε αργότερα:

«Η πρω­τα­θλή­τρια Tamara Golikova έκα­νε κύκλους με τη μοτο­σι­κλέ­τα της, σπου­δά­ζα­με μαζί στο τελευ­ταίο έτος του ινστι­τού­του. Είχε μια ολο­καί­νουρ­για “Java”, ήθε­λα πολύ να οδη­γή­σω — Θα είμαι τυχε­ρός οπου­δή­πο­τε! Κάθι­σα πίσω, …δεν ταξί­δε­ψα ποτέ ως επι­βά­της. Και αυτή, ορμώ­ντας με τέρ­μα τα γκά­ζια, με ταχύ­τη­τα πάνω από 100 χιλιό­με­τρα την ώρα, έβρε­χε, λάδια στο δρό­μο, βρά­δια­ζε ήταν 8 βρά­δυ.. Κρα­τού­σα την τσά­ντα με το ένα χέρι, την Ταμά­ρα με το άλλο. Κάτι σαν γαρ­γα­λη­τό κάποια στιγ­μή _“Μάλλον, ο φύλα­κας άγγε­λός μου, απο­σπά­στη­κε για μια στιγ­μή και πέσα­με σε έναν στύ­λο. Το “Запорожец” (μάρ­κα λαϊ­κού σοβιε­τι­κού αυτο­κι­νή­του της επο­χής –πολ­λα­πλής χρή­σης, ασθε­νο­φό­ρο στη συγκε­κρι­μέ­νη περί­πτω­ση) κατέ­φθα­σε πάραυ­τα (σσ. ΕΣΣΔ γαρ) κι εγώ ήταν φορ­τω­μέ­νος, κρα­τώ­ντας το δια­λυ­μέ­νο πόδι μου, που λίγο πριν ξεκου­ρα­ζό­ταν στην άσφαλ­το σαν εκκρε­μές και το αίμα ανά­βλυ­ζε σαν ρυά­κι… Μόνο μια σκέ­ψη υπήρ­χε: μόνο να μεί­νου­με ζωντα­νοί, _τότε συνει­δη­το­ποί­η­σα — τα πάντα, την αρχή του τέλους…».

Δεν υπήρ­χε δυνα­τό­τη­τα επι­στρο­φής _ως πρω­τα­θλη­τής στο μεγά­λο άθλη­μα, παρά την απρό­βλε­πτη φύση αυτής της κυρί­ας — της μοί­ρας, που απο­φά­σι­σε να συγκε­ντρώ­σει δύο εξαι­ρε­τι­κούς ανθρώ­πους – δίπλα στον αθλη­τή έναν πραγ­μα­τι­κά μονα­δι­κό για­τρό Гавриил Илизаров (Γκα­βρι­ίλ Αμπρά­μο­βιτς Ιλι­ζά­ροφ Σοβιε­τι­κός ορθο­πε­δι­κός χει­ρουρ­γός, γνω­στός για την εφεύ­ρε­ση της συσκευ­ής Ιλι­ζά­ροφ για την επι­μή­κυν­ση των οστών των άκρων και για τη μέθο­δο χει­ρουρ­γι­κής που πήρε το όνο­μά του).

Αργό­τε­ρα ο Μπρού­μελ έγι­νε προ­πο­νη­τής, συνέ­χι­σε τις σπου­δές του και πήρε διδα­κτο­ρι­κό στην αθλη­τι­κή ψυχο­λο­γία, έγρα­ψε ένα μυθι­στό­ρη­μα, ένα θεα­τρι­κό έργο και ένα λιμπρέ­το όπε­ρας, παντρεύ­τη­κε τρεις φορές ‑πέθα­νε σαν σήμε­ρα 26_Ιαν_2003, στα 61 του, χτυ­πη­μέ­νος από τον καρκίνο.

Βρα­βεύ­σεις Βαλέ­ρι Μπρού­μελ: Τάγ­μα του Κόκ­κι­νου Λαβά­ρου της Εργα­σί­ας | Μετάλ­λιο για την αξία της εργα­σί­ας | Τιμη­τι­κό Δίπλω­μα Αθλη­τι­σμού της ΕΣΣΔ κλπ