Βασίλι Ζάιτσεφ: Ο άνθρωπος που έτρεμαν οι Ναζί

Σαν σήμε­ρα, πριν 27 χρό­νια, έφευ­γε απ’ τη ζωή σε ηλι­κία 76 ετών ένας ήρω­ας της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης. Ήταν ο Βασί­λι Γρε­γκό­ριε­βιτς Ζάι­τσεφ, ο θρυ­λι­κός ελεύ­θε­ρος σκο­πευ­τής του Κόκ­κι­νου Στρα­τού που συνέ­δε­σε το όνο­μα του με τη μάχη του Στά­λιν­γκραντ. Ήταν ο άνθρω­πος που είχαν κάθε λόγο να τρέ­μουν οι Ναζί. Κάτω από το σύν­θη­μα των πολιορ­κη­μέ­νων, «Δεν υπάρ­χει γη για μας πέρα από το Βόλ­γα»!, ο νεα­ρός αρχι­λο­χί­ας έπε­σε στη μάχη της υπε­ρά­σπι­σης του Στάλινγκραντ.
Το όνο­μά του (το οποίο στα ρωσι­κά σημαί­νει λαγός), πολύ γρή­γο­ρα έγι­νε θρύ­λος που εμψύ­χω­νε τους υπε­ρα­σπι­στές του Στά­λιν­γκραντ. Μέσα από τα χαλά­σμα­τα της μαρ­τυ­ρι­κής πόλης, από τις 19 Νοέμ­βρη ως τις 17 Δεκέμ­βρη 1942, εξό­ντω­σε 243 ναζί στρα­τιώ­τες και αξιω­μα­τι­κούς (κατά άλλους πάνω από 400). Ταυ­τό­χρο­να έξω από το Στά­λιν­γκραντ εκπαί­δευε ελεύ­θε­ρους σκο­πευ­τές, άνδρες και γυναί­κες, τα περί­φη­μα «Λαγου­δά­κια», που ύστε­ρα από ταχύρ­ρυθ­μη εκπαί­δευ­ση δυο ημε­ρών έμπαι­ναν στη μάχη και με τη σει­ρά τους εξο­λό­θρευ­σαν πάνω από 3.000 αξιω­μα­τι­κούς και στρα­τιώ­τες του Άξονα.

Γεν­νη­μέ­νος το Μάρ­τη του 1915 στο Γιε­λε­νί­σκο­γιε των Ουρα­λί­ων, μέλος αγρο­τι­κής οικο­γέ­νειας χωρίς πολυ­τέ­λειες, ο Βασί­λι έμα­θε από πολύ νεα­ρή ηλι­κία το κυνή­γι. Πρώ­τος του δάσκα­λος στο σημά­δι υπήρ­ξε ο παπ­πούς του, με τον οποίο, από κοι­νού με το μεγα­λύ­τε­ρο του αδελ­φό, κυνη­γού­σαν ελά­φια και λύκους. Οι συμ­βου­λές του παπ­πού άρχι­σαν από νωρίς να πιά­νουν τόπο. Μόλις σε ηλι­κία 12 ετών, ο Βασί­λι επέ­στρε­ψε σπί­τι φέρ­νο­ντας το πρώ­το του τρό­παιο – ενα λύκο που είχε σκο­τώ­σει με το προ­σω­πι­κό του τουφέκι. 

Όσα έμα­θε σε νεα­ρή ηλι­κία έμελ­λε να απο­δει­χθούν η «μαγιά» για τη μετέ­πει­τα πορεία του ως εξαι­ρε­τι­κού σκο­πευ­τή. Σύμ­φω­να με τον ίδιο, ένας ελεύ­θε­ρος σκο­πευ­τής έπρε­πε να είναι άορα­τος από τον εχθρό. Ο χρό­νος ήταν σα να στα­μα­τού­σε να μετρά όταν έβα­ζε στο στό­χα­στρο της διό­πτρας του τον εχθρό. Και όπως απο­δεί­χθη­κε, με την ίδια ευκο­λία που πετύ­χαι­νε λαγούς, ελά­φια και λύκους ως μικρό παι­δί, κατά­φερ­νε αργό­τε­ρα, ως ενή­λι­κας πλέ­ον μαχη­τής του Κόκ­κι­νου Στρα­τού, να εξο­λο­θρεύ­ει τα ναζι­στι­κά καθάρ­μα­τα των ορδών του Χίτλερ.

Η στιγ­μή που ο Ζάι­τσεφ βρέ­θη­κε στην πρώ­τη γραμ­μή της αντι­φα­σι­στι­κής μάχης ενά­ντια στους Ναζί δεν άργη­σε να έρθει. Η έναρ­ξη του πολέ­μου βρή­κε τον Βασί­λι να απα­σχο­λεί­ται στον τομέα οικο­νο­μι­κών του Σοβιε­τι­κού στό­λου στο Βλα­δι­βο­στόκ, μια θέση στην οποία υπη­ρε­τού­σε ήδη από το 1937. Ωστό­σο, η ανυ­πο­μο­νη­σία του Ζαί­τσεφ να βρε­θεί στο μέτω­πο του πολέ­μου τον οδή­γη­σε να αιτη­θεί πέντε φορές τη μετα­φο­ρά του σε μάχι­μη μονά­δα. Το αίτη­μα του ικα­νο­ποι­ή­θη­κε και ο Βασί­λι στάλ­θη­κε στο Σύνταγ­μα Τυφε­κιο­φό­ρων της 284ης Μεραρ­χί­ας Πεζικούς. 

Τον Σεπτέμ­βρη του 1942, μαζί με άλλους στρα­τιώ­τες, στάλ­θη­κε στο Στά­λιν­γκραντ, εκεί όπου χτυ­πού­σε η καρ­διά της σοβιε­τι­κής αντί­στα­σης ενά­ντια στην 6η Γερ­μα­νι­κή Στρα­τιά. Εκεί, στα ηρω­ϊ­κά χώμα­τα του Στά­λιν­γκραντ, μέσα στο εκκω­φα­ντι­κό θόρυ­βο των πυρο­βό­λων και των εκρή­ξε­ων, θα ακου­στεί η κραυ­γή των υπε­ρα­σπι­στών της σοβιε­τι­κής πατρί­δας: «Στρα­τιώ­τες, για μας δεν υπάρ­χει γη πέρα απ’ το Βόλ­γα! Θα αντι­στα­θού­με μέχρι θανά­του!».

Και, πράγ­μα­τι, μέχρι το τέλος οι πολε­μι­στές του σοβιε­τι­κού στρα­τού στο Στά­λιν­γκραντ έδω­σαν γεν­ναί­ες μάχες ενά­ντια στο ναζι­στι­κό κτή­νος. Ο Βασί­λι Ζάι­τσεφ πολέ­μη­σε με θάρ­ρος και αυτα­πάρ­νη­ση, τραυ­μα­τί­στη­κε αλλά δεν εγκα­τέ­λει­ψε τη μάχη, ανα­δει­κνύ­ο­ντας το ταλέ­ντο του ως ελεύ­θε­ρος σκο­πευ­τής. Μέσα σε ένα μήνα κατά­φε­ρε, με ένα απλό του­φέ­κι χωρίς διό­πτρα, να σκο­τώ­σει 32 γερ­μα­νούς στρα­τιώ­τες, λαμ­βά­νο­ντας το πρώ­το μετάλ­λιο ανδρεί­ας. Το σπου­δαιό­τε­ρο ωστό­σο «δώρο» που του δόθη­κε, ως ανα­γνώ­ρι­ση των ικα­νο­τή­των του, ήταν μια διό­πτρα με την οποία στό­λι­σε το του­φέ­κι τύπου «Μοσίν-Ντα­γκάν» που χρη­σι­μο­ποιού­σε. Η συνέ­χεια ήταν καταιγιστική.

Το διά­στη­μα μετα­ξύ 10 Νοέμ­βρη και 17 Δεκέμ­βρη 1942, ο Ζάι­τσεφ «καθά­ρι­σε» 225 στρα­τιώ­τες των Ναζί, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων 11 ελεύ­θε­ρων σκο­πευ­τών. Η εξαι­ρε­τι­κή του αυτή επί­δο­ση αφε­νός ανέ­βα­σε το ηθι­κό των συμπο­λε­μι­στών του και αφε­τέ­ρου έσπει­ρε τον τρό­μο στο γερ­μα­νι­κό στρά­τευ­μα. Συνο­λι­κά, ο επί­ση­μος αριθ­μός των γερ­μα­νών στρα­τιω­τών που εξο­λό­θρευ­σε ο Ζαί­τσεφ στη μάχη του Στά­λιν­γκραντ ανέρ­χε­ται σε 243, με άλλες μαρ­τυ­ρί­ες να κάνουν λόγο για περισ­σό­τε­ρους από 400 νεκρούς Ναζί. 

Ο Βασί­λι Ζάι­τσεφ υπη­ρέ­τη­σε στο μέτω­πο του Στά­λιν­γκραντ μέχρι το Γενά­ρη του 1943, όταν και τραυ­μα­τί­στη­κε από θραύ­σμα νάρ­κης που λίγο έλλει­ψε να του στε­ρή­σει την όρα­ση του. Ωστό­σο, απο­θε­ρα­πεύ­τη­κε και στις 22 Φλε­βά­ρη 1943 του απο­νε­μή­θη­κε ο τίτλος του «Ήρωα της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης». Επέ­στρε­ψε στο μέτω­πο, λαμ­βά­νο­ντας μέρος στη μάχη στα υψώ­μα­τα του Ζέε­λοβ με το βαθ­μό του λογα­χού. Την ίδια χρο­νιά, το 1943, έγι­νε μέλος του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος της Σοβιε­τι­κής Ένωσης. 

Για τις υπη­ρε­σί­ες του στην σοβιε­τι­κή πατρί­δα και το λαό, του απο­νε­μή­θη­καν μια σει­ρά μετάλ­λια και τίτλοι τιμής, όπως το παρά­ση­μο του «Τάγ­μα­τος του Λένιν», της «Κόκ­κι­νης Σημαί­ας», το μετάλ­λιο πρώ­της τάξης του «Πατριω­τι­κού Πολέ­μου», ενώ οι αρχές του Στά­λιν­γκραντ τον έχρι­σαν επί­τι­μο δημό­τη της πόλης. Μετά τον πόλε­μο εργά­στη­κε σε εργο­στά­σιο υφα­ντουρ­γί­ας στο Κίε­βο, φτά­νο­ντας στα­δια­κά στη θέση του διευθυντή. 

Πέθα­νε στις 15 Δεκέμ­βρη 1991, μόλις 11 μέρες πριν την ολο­κλη­ρω­τι­κή επι­κρά­τη­ση της αντε­πα­νά­στα­σης, την επί­ση­μη διά­λυ­ση της ΕΣΣΔ και την υπο­στο­λή της κόκ­κι­νης σημαί­ας από το Κρεμλίνο.

Η ζωή και δρά­ση του Βασί­λι Ζάι­τσεφ απο­τε­λεί κορυ­φαίο παρά­δειγ­μα της ανδρεί­ας των μαχη­τών του σοβιε­τι­κού στρα­τού που πολέ­μη­σαν το τέρας του ναζι­σμού. Κι’ αν ο Ζάι­τσεφ – δικαί­ως- απέ­κτη­σε φήμη και τιμή­θη­κε για την προ­σφο­ρά του, δεν πρέ­πει ποτέ να ξεχά­σου­με τους εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες συντρό­φους του που δεν πρό­λα­βαν να τιμη­θούν με μετάλ­λια ανδρεί­ας, που έπε­σαν στη μάχη για την υπε­ρά­σπι­ση της ανθρω­πό­τη­τας από το χιτλε­ρι­κό κτή­νος. Διό­τι η περί­πτω­ση του Β.Ζάιτσεφ δεν είναι η ιστο­ρία ενός μεμο­νω­μέ­νου ήρωα, αλλά απο­τε­λεί ανα­πό­σπα­στο τμή­μα της τερά­στιας, αλη­σμό­νη­της προ­σφο­ράς της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης και του λαού της στην Μεγά­λη Αντι­φα­σι­στι­κή Νίκη των Λαών.