Βασίλι Καντίνσκι Ρώσος ζωγράφος

Γρά­φει η Τασ­σώ Γαΐ­λα //
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Ο Βασί­λι Βασί­λιε­βιτς Καντίν­σκι (Василий Васильевич Кандинский- Ρωσι­κά, Vassily Kandinsky-Λατι­νι­κά) ήταν Ρώσος ζωγρά­φος, ιδρυ­τής του αφη­ρη­μέ­νου, ο θεω­ρη­τι­κός της avant-garde τεχνών. Θεω­ρεί­ται ένας από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους καλ­λι­τέ­χνες του 20ού αιώ­να, ουσια­στι­κά ο πρώ­τος δημιουρ­γός αφη­ρη­μέ­νης τέχνης στην Ευρώπη.

Ο Καντίν­σκι γεν­νή­θη­κε στις 16 Δεκεμ­βρί­ου του 1866 (4 Δεκεμ­βρί­ου σύμ­φω­να με το παλαιό ημε­ρο­λό­γιο) στην Μόσχα κι ήταν το μονα­δι­κό παι­δί αρκε­τά εύπο­ρης οικογένειας.

«Υπάρ­χει μία ρωγ­μή στην ψυχή μας, και η ψυχή, αν κατα­φέ­ρεις να την αγγί­ξεις, ακού­γε­ται σαν ένα ραγι­σμέ­νο πολύ­τι­μο βάζο που βρί­σκε­ται βαθιά στη γη» Β. Καντίνσκι.

Β.Καντίνσκι ‘Ένα μπλέ βου­νό’, 1908

 

Έφυ­γε από την πατρί­δα του το 1896, εγκα­τα­λεί­πο­ντας τις σπου­δές νομι­κής και πολι­τι­κής οικο­νο­μί­ας, και εγκα­τα­στά­θη­κε στο Μόνα­χο για να σπου­δά­σει ζωγρα­φι­κή εφό­σον μέχρι τότε ήταν ερα­σι­τέ­χνης. Το πρώ­το βήμα προς την αφαί­ρε­ση, την οποία ο Καντίν­σκι εννο­ού­σε ως καθα­ρή μου­σι­κή σύν­θε­ση μορ­φών χωρίς καμία υπο­χρέ­ω­ση αντι­κει­με­νι­κής υπο­χρέ­ω­σης πραγ­μά­των ή προ­σώ­πων, δια­κρί­νε­ται στο έργο του «Τοπίο με πύρ­γο» του 1909.

Αυτό που έστρε­ψε τον Β. Καντίν­σκι, από την παρα­στα­τι­κή στην ανει­κο­νι­κή ζωγρα­φι­κή ήταν … η θέα­ση ενός δικού του πίνα­κα κρε­μα­σμέ­νου ανάποδα!

Β.Καντίνσκι ‘Ένα χει­μω­νιά­τι­κο τοπίο’, 1909

«Ήταν ηλιο­βα­σί­λε­μα, γύρι­ζα στο σπί­τι μου με το κου­τί γεμά­το χρώ­μα­τα αφού είχα κατα­πια­στεί με μια σπου­δή, βυθι­σμέ­νος ακό­μα μέσα στα όνει­ρα μου και την ανά­μνη­ση της δου­λειάς που είχα κάνει , όταν ξαφ­νι­κά είδα μια εικό­να εκπλη­κτι­κής ομορ­φιάς που έλα­μπε ένα εσω­τε­ρι­κό φως. Έμει­να εμβρό­ντη­τος, κατό­πιν πλη­σί­α­σα την εικό­να-κρυ­πτο­γρά­φη­μα όπου δεν έβλε­πα παρά σχή­μα­τα και χρώ­μα­τα, και που το νόη­μα του έμε­νε ακα­τα­νό­η­το για μένα. Βρή­κα γρή­γο­ρα το κλει­δί της απο­κρυ­πτο­γρά­φη­σης. Επρό­κει­το για ένα δικό μου πίνα­κα κρε­μα­σμέ­νο ανά­πο­δα στον τοί­χο. Την άλλη μέρα με το φως, προ­σπά­θη­σα να ξανα­βρώ την εντύ­πω­ση εκεί­νη, αλλά δεν το κατόρ­θω­σα παρά μόνο κατά το ήμι­συ» (Β.Καντίνσκι — βιβλίο «Ανα­σκο­πή­σεις»).

Β.Καντίνσκι ‘Μια ομά­δα στα κρι­νο­λί­να’, 1909

-Το 1903 ζωγρα­φί­ζει την πρώ­τη παραλ­λα­γή του Γαλά­ζιου Καβαλάρη.

-Το 1907 ίδρυ­σε από κοι­νού με τον Αλε­ξέι Φον Για­βλέν­σκι, την Νέα Εται­ρεία των Καλ­λι­τε­χνών του Μονά­χου και τον επό­με­νο χρό­νο δια­τύ­πω­σε τις από­ψεις του στο σύγ­γραμ­μα «Το πνευ­μα­τι­κό στοι­χείο στην τέχνη», που εκδό­θη­κε στο Μόνα­χο το 1912 και απο­τε­λεί βασι­κό τεκ­μή­ριο ερμη­νεί­ας της ζωγρα­φι­κής του ενώ το ίδιο έτος δημιούρ­γη­σε την υδα­το­γρα­φία που θεω­ρεί­ται το πρώ­το αφη­ρη­μέ­νο έργο της ζωγρα­φι­κής. Είναι η χρο­νιά-1912- που θα ιδρύ­σει την ομά­δα «Γαλά­ζιος Καβα­λά­ρης» — ομά­δα εξπρε­σιο­νι­στι­κού χαρα­κτή­ρα. Το 1913 δημο­σί­ευ­σε το βιβλίο του «Ανα­σκο­πή­σεις».

Β.Καντίνσκι ‘Μόσχα- λεω­φό­ρος Σμο­λέν­σκι’, 1916

-Με την έκρη­ξη του Α’ παγκο­σμί­ου πολέ­μου ο Καντίν­σκι κατέ­φυ­γε στην Ελβε­τία και μετά από λίγο επέ­στρε­ψε στην Ρωσία. Μετά την επι­κρά­τη­ση της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης έλα­βε μέρος στην Επι­τρο­πή Λαϊ­κής Παι­δεί­ας και το 1921 υπήρ­ξε ιδρυ­τι­κό μέλος της Ακα­δη­μί­ας των Τεχνών και Επι­στη­μών της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης. Στο τέλος του 1921 επέ­στρε­ψε στην Γερ­μα­νία όπου δίδα­ξε στο Μπα­ου­χά­ους της Βαϊ­μά­ρης. Το 1924 μαζί με τον Για­βλέν­σκι και τον Κλέε ίδρυ­σε την ομά­δα «Τα τέσ­σε­ρα Γαλά­ζια» και το 1926 δημο­σί­ευ­σε το βιβλίο του «Σημείο, Γραμ­μή, Επιφάνεια».

«Ο άδειος μου­σα­μάς είναι θαυ­μά­σιος, πιο ωραί­ος από ορι­σμέ­νους πίνα­κες». Β. Καντίνσκι-1935.

Β.Καντίνσκι ‘Φθι­νο­πω­ρι­νό τοπίο με βάρ­κες’, 1908

-Το 1937 κι ενώ ο καλ­λι­τέ­χνης είχε εγκα­τα­στα­θεί στο Παρί­σι, 56 έργα του χαρα­κτη­ρί­στη­καν από τους Ναζί «εκφυ­λι­σμέ­νη τέχνη» και κατα­σχέ­θη­καν, κατα­στρά­φη­καν ανά­με­σα σε έργα κι άλλων κορυ­φαί­ων ζωγράφων.

Ο Βασί­λι Καντίν­σκι πρέ­σβευε ότι ο καλ­λι­τέ­χνης έχει την υπο­χρέ­ω­ση να απο­τε­λεί διαρ­κώς δύνα­μη μετα­μόρ­φω­σης της πνευ­μα­τι­κής ζωής, αφό­του έχει εξα­γνί­σει πρώ­τα το δικό του σώμα, πνεύ­μα και νου. Η ύλη και το απο­τέ­λε­σμα της τέχνης του είναι ο ίδιος του ο εαυ­τός, ο καθρέ­πτης του.

«Όσο πιο τρο­μα­κτι­κός γίνε­ται ο κόσμος …τόσο η τέχνη γίνε­ται αφη­ρη­μέ­νη». Β.Κ.

Απε­βί­ω­σε στις 13 Δεκεμ­βρί­ου 1944 στο Νεγί-συρ- Σεν της Γαλ­λί­αε από εγκε­φα­λι­κό επει­σό­διο. Τόπος ταφής του: Neuilly- sur-Seine New Commounal Cemetery.

«Δεν υπάρ­χει πρέ­πει στην τέχνη για­τί η τέχνη είναι ελεύ­θε­ρη». Β. Κ.

Β.Καντίνσκι-‘ενας πινα­κας με λευ­κές γραμ­μες’, 1913

Η πλειο­νό­τη­τα των φωτο­γρα­φιών έργων του καλ­λι­τέ­χνη στο αφιέ­ρω­μα μας από το δημο­σί­ευ­μα της δημο­σιο­γρά­φου και φιλο­λό­γου Μαρί­νας Ορλό­βα του Πανε­πι­στη­μί­ου Λομονόσοφ.

Βασί­λι Καντίν­σκι ‘πλοίο’ 1918 24,7χ31. Πινα­κο­θή­κη Τρε­τιά­κοφ Μόσχα

Βασί­λι Καντίν­σκι 1866 1944 καλο­καί­ρι (λέτο), 1901

Πλη­ρο­φο­ρί­ες: 100 σπου­δαί­ες προ­σω­πι­κό­τη­τες-Μόσχα­/Vetse, 2000.
Brandon Taylor, Kandinsky and Contemporary Painting.
Wikipedia/rus