Βασικά συμπεράσματα της πάλης του ΚΚΕ από την Κατοχή έως τη Βάρκιζα

4. Η στρα­τη­γι­κή του ΚΚΕ αρχι­κά στη­ρί­χτη­κε στη λαθε­μέ­νη ανά­λυ­ση του Κόμ­μα­τος, ανα­φο­ρι­κά με τη σχε­τι­κή καθυ­στέ­ρη­ση της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης στην Ελλά­δα, στην αντί­λη­ψη ότι η εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία (απαλ­λα­γή της Ελλά­δας από την ξένη εξάρ­τη­ση) απο­τε­λού­σε προ­ϋ­πό­θε­ση για την ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων, την ωρί­μαν­ση των υλι­κών προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων για το πέρα­σμα στο σοσια­λι­σμό. Θεω­ρού­σε ως ενδο­τι­σμό μέρους των αστι­κών πολι­τι­κών δυνά­με­ων και της βασι­λεί­ας τη δια­χρο­νι­κή συμ­μα­χία της αστι­κής τάξης με την Αγγλία, την πολι­τι­κή προ­σέλ­κυ­σης ξένων επεν­δύ­σε­ων και συμ­με­το­χής σε μια ευρύ­τε­ρη αγο­ρά. Εκτι­μού­σε ότι οι ξένες επεν­δύ­σεις ήταν απο­τέ­λε­σμα της εξάρ­τη­σης της χώρας, και μάλι­στα παρά­γο­ντας καθυ­στέ­ρη­σης στην ανά­πτυ­ξη του καπι­τα­λι­σμού. Χαρα­κτή­ρι­ζε ως υπο­τέ­λεια τη στά­ση της αστι­κής τάξης και όχι ως στρα­τη­γι­κή συμ­μα­χιών της σε συν­θή­κες ανι­σό­με­τρης ανά­πτυ­ξης του καπι­τα­λι­σμού. Εξαι­τί­ας όλων των παρα­πά­νω και στη συνέ­χεια και της στρα­τη­γι­κής του αντι­φα­σι­στι­κού μετώ­που, η ταξι­κή αντί­θε­ση κεφα­λαί­ου — εργα­σί­ας υπο­τά­χτη­κε στην «εθνι­κή ενότητα».

Το ΚΚΕ δεν αντι­με­τώ­πι­σε τον εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να ως κρί­κο για την κατά­κτη­ση της εργα­τι­κής εξου­σί­ας, αλλά απο­συ­νέ­δε­σε την πάλη ενά­ντια στους κατα­κτη­τές από την πάλη για την ανα­τρο­πή της αστι­κής εξου­σί­ας. Ανε­ξάρ­τη­τα από την ονο­μα­σία που έδι­νε στο λεγό­με­νο «μετα­βα­τι­κό στά­διο» προς τον σοσια­λι­σμό (λαϊ­κή δημο­κρα­τία ή λαο­κρα­τία) ή στη λεγό­με­νη μετα­βα­τι­κή κυβέρ­νη­ση (αντι­φα­σι­στι­κή, δημο­κρα­τι­κή), εξ αντι­κει­μέ­νου εγκλώ­βι­ζε τη λαϊ­κή πάλη σε μια μορ­φή της αστι­κής εξου­σί­ας, έστω της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής αστι­κής δημοκρατίας.

Στην περί­ο­δο 1941–1944 υπήρ­ξε ξένη κατο­χή, ανα­στο­λή της εθνο­κρα­τι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας της Ελλά­δας. Το ζήτη­μα της ανε­ξαρ­τη­σί­ας αφο­ρού­σε και την εργα­τιά — αγρο­τιά, αλλά και την αστι­κή τάξη και το Παλά­τι, από τη σκο­πιά της θέσης που είχαν στη νομή της αστι­κής εξουσίας.

Η δρά­ση κατά της ξένης κατο­χής ήταν συνυ­φα­σμέ­νη με το ταξι­κό συμ­φέ­ρον κάθε κοι­νω­νι­κής δύνα­μης. Ο απε­λευ­θε­ρω­τι­κός αγώ­νας ή θα συν­δε­ό­ταν με τον αγώ­να κατά­κτη­σης — εδραί­ω­σης της εργα­τι­κής εξου­σί­ας και των συμ­μά­χων της, οπό­τε θα καταρ­γού­νταν γενι­κά οι σχέ­σεις ανι­σο­τι­μί­ας και εξάρ­τη­σης, ή θα οδη­γού­σε στην εδραί­ω­ση της αστι­κής εξου­σί­ας με νέους, καλύ­τε­ρους ή χει­ρό­τε­ρους όρους, όσον αφο­ρά τη θέση της χώρας στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστημα.

Ο πόλε­μος του ΕΑΜ — ΕΛΑΣ με τα Τάγ­μα­τα Ασφα­λεί­ας ήταν πόλε­μος ταξι­κός. Η εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κή χροιά που προ­σλάμ­βα­νε, εξαι­τί­ας της κοι­νής δρά­σης των ταγ­μα­τα­σφα­λι­τών με τη γερ­μα­νι­κή διοί­κη­ση, δεν ακύ­ρω­νε τα ταξι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά του. Τον ίδιο ταξι­κό χαρα­κτή­ρα είχε και η ένο­πλη σύγκρου­ση με τις μη γερ­μα­νό­φι­λες αστι­κές δυνά­μεις, τον ΕΔΕΣ, την ΕΚΚΑ κ.ά.

Ωστό­σο, όσες φορές το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ υπο­χρε­ώ­θη­κε να αντι­με­τω­πί­σει τις τελευ­ταί­ες ένο­πλα (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ κ.ά.), το έκα­νε με κεντρι­κό άξο­να τις παρα­σπον­δί­ες τους στον αντι­κα­το­χι­κό αγώ­να. Δεν τις αντι­με­τώ­πι­σε ως αντί­πα­λες ταξι­κές δυνά­μεις με τη στή­ρι­ξη της Βρετανίας.

Το ΚΚΕ, και στη συνέ­χεια οι λαϊ­κές δυνά­μεις, δεν ήταν προ­ε­τοι­μα­σμέ­νο για να αξιο­ποι­ή­σει την επα­να­στα­τι­κή κατά­στα­ση που είχε δια­μορ­φω­θεί στην Ελλά­δα τις μέρες της Απε­λευ­θέ­ρω­σης. Παρά το γεγο­νός ότι ο λαός ήταν οπλι­σμέ­νος, έγι­νε ουρά των εξε­λί­ξε­ων που το άρμα τους έσυ­ραν οι αστι­κές πολι­τι­κές δυνάμεις.