Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Βενεζουέλα πατρίδα του Σιμόν Μπολίβαρ (Β’ Μέρος)

Γρά­φει η Άννε­κε Ιωαν­νά­του //

Μια οργα­νω­μέ­νη υπονόμευση

Ο αντί­πα­λος είχε δου­λέ­ψει πολύ για την πρώ­τη και μονα­δι­κή ήττα της Μπο­λι­βα­ρια­νής Δια­δι­κα­σί­ας του Ούγκο Τσά­βες του Δεκέμ­βρη του 2007. Ο Φιδέλ Κάστρο κατάγ­γει­λε τότε σχέ­διο δολο­φο­νί­ας του προ­έ­δρου Τσά­βες (πολ­λοί πιστεύ­ουν αρκε­τά τεκ­μη­ριω­μέ­να, ότι αυτό τελι­κά έγι­νε προ­κα­λώ­ντας του τον καρ­κί­νο η CIA, από τον οποίο πέθα­νε το Μάρ­τη του 2013, όπως το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας σε επί­ση­μο δημο­σί­ευ­μά του στην εφη­με­ρί­δα του Κόμ­μα­τος, την «Τρι­μπού­να Ποπου­λάρ» στις 6–4‑2013). Η ίδια εφη­με­ρί­δα έγρα­φε για την ανα­μέ­τρη­ση με αφορ­μή την ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγ­μα­τος το Δεκέμ­βρη του 2007: «Στις 7–9 του Οκτώ­βρη υψη­λό­βαθ­μοι Αμε­ρι­κα­νοί κυβερ­νη­τι­κοί αξιω­μα­τού­χοι συνα­ντή­θη­καν στην Πρά­γα με τμή­μα­τα της αντι­πο­λί­τευ­σης της Βενε­ζου­έ­λας προ­κει­μέ­νου να παρο­τρυν­θούν να προ­κα­λέ­σουν κοι­νω­νι­κές εξε­γέρ­σεις, δολιο­φθο­ρές στην οικο­νο­μία και τις υπο­δο­μές, κατα­στρο­φή στις αλυ­σί­δες ειδών δια­τρο­φής και να σχε­διά­σουν στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα» στο πλαί­σιο του σχε­δί­ου «επι­χεί­ρη­ση εκκα­θά­ρι­σης». Άρθρο του Στράτ­φορ (Strategic Forecasting, μια αμε­ρι­κά­νι­κη υπη­ρε­σία παγκό­σμιων πλη­ρο­φο­ριών για θέμα­τα επι­χει­ρή­σε­ων, ασφά­λειας, οικο­νο­μί­ας κλπ) ανά­φε­ρε ότι «το 2005 το CANVAS έστρε­ψε την προ­σο­χή του στη Βενε­ζου­έ­λα και την 5η Οκτω­βρί­ου, στην έβδο­μη επέ­τειο από την πτώ­ση του Μιλό­σε­βιτς, πέντε Βενε­ζου­ε­λά­νοι ηγέ­τες φοι­τη­τι­κών οργα­νώ­σε­ων αφί­χθη­καν στο Βελι­γρά­δι για εκπαί­δευ­ση» (CANVAS: Center for Applied Non Violent Actions and Strategies =Κέντρο Εφαρ­μο­σμέ­νων μη Βίαιων Ενερ­γειών και Στρα­τη­γι­κών. Σχή­μα διά­δο­χο της σερ­βι­κής Οτπορ με έδρα το Βελι­γρά­δι. Σημα­ντι­κό­τε­ροι χρη­μα­το­δό­τες το Στέιτ Ντι­πάρ­τμεντ και η USAID και ειδι­κό­τη­τά τους οι «πολύ­χρω­μες επα­να­στά­σεις» σε Ουκρα­νία, Γεωρ­γία, Κιρ­γι­ζία, Ζιμπά­μπουε κ.α.).

Το σχέ­διο πρα­ξι­κο­πή­μα­τος ονο­μα­ζό­ταν «Σχέ­διο Τανά­λια» και το απο­κα­λύ­πτει ένα διπλω­μα­τι­κό έγγρα­φο από στέ­λε­χος της CIA, που δού­λευε στην αμε­ρι­κα­νι­κή πρε­σβεία στο Καρά­κας, προς τον τότε επι­κε­φα­λής της CIA με τίτλο «Πρό­ο­δος του τελι­κού στα­δί­ου της Επι­χεί­ρη­σης Τανά­λια», έγγρα­φο που το απο­κά­λυ­ψε η δικη­γό­ρος-δημο­σιο­γρά­φος Εύα Γκό­λιν­γκερ. Δεί­χνει τα σενά­ρια που είχε εκπο­νή­σει η CIA για το δημο­ψή­φι­σμα του Δεκέμ­βρη του 2007 στη Βενε­ζου­έ­λα, διό­τι οι δημο­σκο­πή­σεις έδει­χναν ένα προ­βά­δι­σμα του «ναι», το οποίο ήθε­λαν να το μετα­τρέ­ψουν σε «όχι», όπως και έγινε.

Η CIA δεν είναι καθό­λου η μόνη οργά­νω­ση, είναι πολ­λές που επεμ­βαί­νουν σε χώρες με αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή πορεία. «Το Εθνι­κό Ταμείο για τη Δημο­κρα­τία» (NED, National Endowment for Democracy) είναι από τους πρω­τα­γω­νι­στές παγκο­σμί­ως στην «αόρα­τη απο­στα­θε­ρο­ποί­η­ση», που ιδρύ­θη­κε από το Κοκρέ­σο των ΗΠΑ επί Ρήγκαν. Από τη διεύ­θυν­σή του πέρα­σαν, ανά­με­σα σ’ άλλους οι Χέν­ρι Κίσιν­γκερ, Μαντλέν Ολμπραϊτ, Μπρε­ζίν­σκι, Πολ Ουόλ­φο­βιτς, ο γερου­σια­στής Τζον Μακέιν και …ο Φράν­σις Φου­κου­γιά­μα (θυμη­θεί­τε το «Τέλος της Ιστο­ρί­ας» του).

Tsaves4

Πορεία συνει­δη­το­ποί­η­σης

Μετά από το πρα­ξι­κό­πη­μα με απα­γω­γή του Τσά­βες τον Απρί­λη του 2002, ο Τσά­βες έδει­χνε να έχει μάθει κάτι. Από τότε άφη­σε τη θεω­ρία των δύο καπι­τα­λι­σμών στην άκρη, του καλού και του κακού δηλα­δή , από τους οποί­ους δια­λέ­γεις τον καλό και πολε­μάς μόνο τον άγριο καπι­τα­λι­σμό δηλώ­νο­ντας, ότι δεν μπο­ρείς να κατα­πο­λε­μή­σεις τη φτώ­χεια μέσα στον καπι­τα­λι­σμό. Άρα πρέ­πει να παλέ­ψεις γενι­κά ενά­ντια στον καπι­τα­λι­σμό. Έπει­τα ήρθε το επό­με­νο βήμα: μετά το οικο­νο­μι­κό σαμπο­τάζ των εργο­δο­τών του Δεκέμ­βρη του 2003 μέχρι το Γενά­ρη του 2004, πριν από το δημο­ψή­φι­σμα του Αυγού­στου, που οργά­νω­σε η αντι­πο­λί­τευ­ση για να τον βγά­λουν από την προ­ε­δρία και στο φόντο των μόνι­μων απει­λών των ΗΠΑ, ότι δεν θα τον ανέ­χο­νταν, ο Τσά­βες ανα­γνώ­ρι­σε τον κίν­δυ­νο του ιμπε­ρια­λι­σμού και είναι εύλο­γο το ερώ­τη­μα πόσο μεγά­λη άρα­γε να ήταν η συμ­βο­λή του Φιδέλ Κάστρο στο ιδε­ο­λο­γι­κό του ξύπνη­μα με τις πολ­λές επι­σκέ­ψεις στην Κού­βα και τις πολ­λές συζη­τή­σεις του με τον Κου­βα­νό επα­να­στά­τη ηγέ­τη. Έπει­τα ήρθε το επό­με­νο βήμα: μετά τον καπι­τα­λι­σμό τι; Μα, δεν μπο­ρεί παρά να είναι ο σοσια­λι­σμός. Και είδα­με την ιδέα αυτή του σοσια­λι­σμού του 21ου αιώ­να κλπ. , για την οποία ένα διά­στη­μα γινό­ταν τόσος λόγος, βεβαί­ως σε όχι πάντα ανοι­χτά ομο­λο­γού­με­νη αντι­πα­ρά­θε­ση με τον υπο­τι­θέ­με­νο «απο­τυ­χη­μέ­νο» σοσια­λι­σμό του 20ού αιώ­να. Υπήρ­ξε μια εξέ­λι­ξη στο σκε­πτι­κό του Τσά­βες, σίγου­ρα, αλλά παρέ­μει­νε ανο­λο­κλή­ρω­τη. Σ’ αυτό το σημείο να υπεν­θυ­μί­σου­με το γεγο­νός, ότι μετά την εθνι­κο­ποί­η­ση της πετρε­λαιο­πα­ρα­γω­γής στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’70, στα μέσα του 1980 και μέρος της δεκα­ε­τί­ας του ’90, είχε εφαρ­μο­στεί ένα πακέ­το μέτρων. Υπήρ­ξε μια πορεία προς το νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό με ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις. Μέσα σ’ αυτό το νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρο πακέ­το εντασ­σό­ταν και η πετρε­λαιο­πα­ρα­γω­γή. Εξα­φα­νί­στη­καν τότε πολ­λοί παρα­γω­γι­κοί κλά­δοι από τη Βενε­ζου­έ­λα, όπως η κλω­στο­ϋ­φα­ντουρ­γία και η Βενε­ζου­έ­λα έγι­νε μια χώρα με κυρί­ως εισα­γω­γές. Τις δεκα­ε­τί­ες ’80-’90 ιδιω­τι­κο­ποι­ή­θη­καν η μεταλ­λουρ­γία, η τηλε­φω­νία, το ηλε­κτρι­κό ρεύ­μα, το αλου­μί­νιο και υπήρ­ξε διά­λυ­ση κοι­νω­νι­κών υπο­δο­μών (παι­δεία, υγεία κλπ.). Από τη στιγ­μή που ανέ­λα­βε ο Τσά­βες, αυτή η πορεία αρχί­ζει να αντι­στρέ­φε­ται. Εχου­με επα­νε­θνι­κο­ποί­η­ση της τηλε­φω­νί­ας, του ηλε­κτρι­κού ρεύ­μα­τος, της σιδη­ρουρ­γί­ας και του αλου­μι­νί­ου. Ακό­μα και τρά­πε­ζες εθνι­κο­ποι­ή­θη­καν. Παρέ­λυ­σε η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση και αυτό επέ­φε­ρε ένα γερό χτύ­πη­μα σε τομείς, όπου κυριαρ­χού­σε η αστι­κή τάξη. Πρό­κει­ται για αυτούς που οδή­γη­σαν τα πράγ­μα­τα στο πρα­ξι­κό­πη­μα ενα­ντί­ον του Τσά­βες τον Απρί­λη του 2002, οπό­τε ξεκί­νη­σε η απο­στα­θε­ρο­ποί­η­ση που στη­ρί­χθη­κε και χρη­μα­το­δο­τή­θη­κε από τις ΗΠΑ και το κεφά­λαιο, γενι­κά από τον ιμπε­ρια­λι­σμό και ειδι­κό­τε­ρα από το βορειο­α­με­ρι­κά­νι­κο ιμπε­ρια­λι­σμό. Με τον Τσά­βες λοι­πόν περιο­ρί­στη­κε το νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρο πρό­γραμ­μα και όντως απο­σπά­στη­κε ένα μέρος από το κεφά­λαιο για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση λαϊ­κών ανα­γκών. Ήταν μια δια­κο­πή μιας νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρης πορεί­ας, που επέ­τρε­ψε μέρος του βενε­ζου­ε­λά­νι­κου λαού να βελ­τιώ­σει τη θέση του και να βαθύ­νει το επί­πε­δο συνει­δη­το­ποί­η­σής του, αλλά αν δεν ολο­κλη­ρω­θεί μια επα­νά­στα­ση, έρχε­ται ολο­σχε­ρώς η αντε­πα­νά­στα­ση. Μιας τέτοιας εξέ­λι­ξης είμα­στε μάρ­τυ­ρες τώρα στη Βενε­ζου­έ­λα, όπου γίνε­ται μια δύσκο­λη μάχη για να δια­τη­ρη­θεί η μπο­λι­βα­ρια­νή δια­δι­κα­σία ή ό, τι έμει­νε απ’ αυτή ή όπως λένε μερι­κοί, για να συνε­χι­στεί ο τσα­βι­σμός έστω χωρίς Τσά­βες. Ο Μαδού­ρο, που βγή­κε με ισχνό­τα­τη πλειο­ψη­φία τον Απρί­λη του 2013 (50,7% ένα­ντι του αντι­πά­λου Καπρί­λες με 49,1%) δίνει τη μάχη του ενά­ντια στην αντί­δρα­ση, που ξανά με αιχ­μή του δόρα­τος «φοι­τη­τι­κές οργα­νώ­σεις»- με μια έξαρ­ση την άνοι­ξη του 2014 και ακο­λού­θη­σαν μήνες μαχών στους δρό­μους — προ­σπα­θεί από τότε να υπο­νο­μεύ­σει ό, τι καλό είχε γίνει επί Τσά­βες. Που όλο και πιο άγρια απο­στα­θε­ρο­ποιεί και σκα­ρώ­νει πρα­ξι­κο­πή­μα­τα. Αν θα αντέ­ξουν οι προ­ο­δευ­τι­κές δυνά­μεις, θα το δεί­ξει ο χρό­νος. Το πρό­βλη­μα είναι, ότι ο λαός ταλαι­πω­ρεί­ται όλο και περισ­σό­τε­ρο – τα σαμπο­τάζ σε υπη­ρε­σί­ες είναι συχνές- και αυτό θα το χρε­ώ­σει στην κυβέρ­νη­ση. Πρό­σφα­τα έχει προ­στε­θεί και η πτώ­ση της τιμής του πετρε­λαί­ου που πλήτ­τει σοβα­ρά τη χώρα. Μετρού­σε και η προ­σω­πι­κό­τη­τα του Τσά­βες, για­τί – είτε καλώς είτε κακώς – οι λαοί δένο­νται με συγκε­κρι­μέ­νους ηγέτες.

Διυλιστήριο στη Βενεζουέλα. Το πανό γράφει: «Βενεζουέλα τώρα ανήκει σε όλους»

Διυ­λι­στή­ριο στη Βενε­ζου­έ­λα. Το πανό γρά­φει: «Βενε­ζου­έ­λα τώρα ανή­κει σε όλους»

Οι σημε­ρι­νές εξελίξεις

Σύμ­φω­να με το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας το φασι­στι­κό σχέ­διο απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης και σαμπο­τάζ έφτα­σε σε μια φάση αυξη­μέ­νης επι­θε­τι­κό­τη­τας το 2014. Γίνο­νταν δολο­φο­νί­ες αξιω­μα­τού­χων, που στη­ρί­ζουν την κυβέρ­νη­ση, αλλά και της αντι­πο­λί­τευ­σης. Δολο­φο­νού­νταν από ελεύ­θε­ρους σκο­πευ­τές και φίλοι και εχθροί του μπο­λι­βα­ρια­νι­σμού για να προ­κλη­θεί μια ανοι­χτή σύγκρου­ση ανά­με­σα στους Βενε­ζου­ε­λά­νους (σχέ­διο εμφυ­λί­ου πολέ­μου) σύμ­φω­να με τις εκτι­μή­σεις του ΚΚ της χώρας. Η συνω­μο­σία έκλει­νε δρό­μους, την πρό­σβα­ση σε υπη­ρε­σί­ες υγεί­ας, παι­δεί­ας, έκα­νε βαν­δα­λι­σμούς κλπ. Το ΚΚΒ – που κατά τα’ άλλα κρα­τά­ει μια στά­ση κρι­τι­κής στή­ρι­ξης της κυβέρ­νη­σης — καλού­σε και καλεί πάντα σε ενό­τη­τα όλες τις αντι­φα­σι­στι­κές δυνά­μεις και στη­ρί­ζει κάθε δυνα­μι­κή δρά­ση της κυβέρ­νη­σης ενά­ντια σ’ αυτό τον εχθρό.

Και τώρα κάτι για το ρόλο των φοι­τη­τών των λεγό­με­νων αυτό­νο­μων πανε­πι­στη­μί­ων. Γνω­ρί­ζου­με, ότι επί Τσά­βες δημιουρ­γή­θη­καν μια σει­ρά από πανε­πι­στή­μια, όπου είχαν πρό­σβα­ση τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα προ­κα­λώ­ντας, βέβαια, την οργή των προνομιούχων.

Τα λεγό­με­να αυτό­νο­μα πανε­πι­στή­μια ήταν τα τελευ­ταία 15 χρό­νια φρού­ριο συνω­μο­σιών και σήμε­ρα οι αρχές τους προ­στα­τεύ­ουν τους μισθο­φό­ρους της αντί­δρα­σης. Ο Νόμος των Πανε­πι­στη­μί­ων, που χρο­νο­λο­γεί­ται από την πρώ­τη κυβέρ­νη­ση Καλ­δέ­ρα (1969–74) ετοί­μα­σε το έδα­φος για να κάνει τους φοι­τη­τές δεξιό­τε­ρους ώστε να τελειώ­σει η επί­δρα­ση των επα­να­στα­τι­κών δυνά­με­ων στα πανε­πι­στή­μια και να γίνουν τα πανε­πι­στή­μια εργα­στή­ριο στην υπη­ρε­σία των μεγά­λων πολυ­ε­θνι­κών επι­χει­ρή­σε­ων. Στο τέλος της δεκα­ε­τί­ας του ’60 και στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’70 υπήρ­ξε ένα ισχυ­ρό φοι­τη­τι­κό κίνη­μα, η λεγό­με­νη γενιά της Πανε­πι­στη­μια­κής Ανα­νέ­ω­σης, το οποίο η κυβέρ­νη­σε έπνι­ξε στο αίμα. Από τότε καλ­λιερ­γή­θη­κε η ψευ­δαί­σθη­ση, ότι οι φοι­τη­τές ανή­κουν στη «μεσαία τάξη» μακριά από την εργα­τι­κή. Σύμ­φω­να με το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει επα­νά­στα­ση χωρίς εργα­τι­κό έλεγ­χο. Όμως, η εργα­τι­κή τάξη της Βενε­ζου­έ­λας αριθ­μη­τι­κά δεν είναι μεγά­λη λόγω «του παρα­δο­σια­κού μοντέ­λου παρα­γω­γής και εξα­γω­γής του βασι­κού προ­ϊ­ό­ντος της, απο­τέ­λε­σμα της εξάρ­τη­σης και του ρόλου της χώρας στο διε­θνή κατα­με­ρι­σμό εργα­σί­ας υπό ιμπε­ρια­λι­στι­κή κατεύ­θυν­ση, ως παρα­γω­γός και εξα­γω­γέ­ας σχε­δόν απο­κλει­στι­κά πρώ­των υλών και ειδι­κά αργού πετρε­λαί­ου» (Διε­θνής Κομ­μου­νι­στι­κή Επι­θε­ώ­ρη­ση, τεύ­χος 3, σελ. 144). Υπάρ­χει λοι­πόν μια αριθ­μη­τι­κή ανε­πάρ­κεια της εργα­τι­κής τάξης για να παί­ξει πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο πέρα από το γεγο­νός ότι ιδε­ο­λο­γι­κά έχει επη­ρε­α­στεί πολύ από τον μπο­λι­βα­ρια­νι­σμό. Όπως είπα­με, τον Απρί­λη του 2013 ο διά­δο­χος του Τσά­βες, Νικο­λάς Μαδού­ρο κέρ­δι­σε τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές με μόλις 50,7% ένα­ντι τα 49,1% του αντι­πά­λου. Στις δημο­τι­κές εκλο­γές του Δεκέμ­βρη της ίδιας χρο­νιάς, αντι­θέ­τως, οι δυνά­μεις του Πατριω­τι­κού Πόλου, στις οποί­ες ανή­κει και το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας, κέρ­δι­σαν τις 242 από τις 337 δημαρ­χί­ες, δηλα­δή τα 71,64%, καθώς και την πλειο­ψη­φία στα κοι­νο­τι­κά συμ­βού­λια. Σε εθνι­κό επί­πε­δο αυτό αντι­στοι­χεί σε 48, 69% με τον αντί­πα­λο στα 39,34%. Η επί­θε­ση για να βγά­λουν από τη μέση το τσα­βι­σμό συνε­χί­ζε­ται και εντεί­νε­ται. Ο μιντια­κός πόλε­μος (la guerra mediática), παγκο­σμί­ως οργα­νω­μέ­νος, αγριεύ­ει σκορ­πώ­ντας ψευ­δείς πλη­ρο­φο­ρί­ες για τη Βενε­ζου­έ­λα και μαυ­ρί­ζο­ντας την κυβέρ­νη­ση και τον πρό­ε­δρο της χώρας. Καθώς φαί­νε­ται, η κυβέρ­νη­ση της Βενε­ζου­έ­λας θίγει αρκε­τά τα συμ­φέ­ρο­ντα του μεγά­λου κεφα­λαί­ου, των ΗΠΑ κλπ για να αξί­ζει μια τέτοια επί­θε­ση, μια τέτοια υπο­νό­μευ­ση. Σημαί­νει του­λά­χι­στον, ότι οι Μπο­λι­βα­ρια­νοί ηγέ­τες πάτη­σαν πόδι στα συμ­φέ­ρο­ντα του ιμπε­ρια­λι­σμού. Μένει να δού­με πότε και σε ποιό βαθ­μό θα ξεπε­ρα­στεί η ψευ­δαί­σθη­ση, ότι η επί­λυ­ση των μεγά­λων προ­βλη­μά­των της χώρας μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί μέσω εκλο­γών και δημο­ψη­φι­σμά­των, με δημο­κρα­τι­κά μέσα, μια ψευ­δαί­σθη­ση που κυριαρ­χού­σε έντο­να μετά το 1998 και είχε επη­ρε­ά­σει ακό­μα και κομ­μου­νι­στές. Τώρα, που ο αντί­πα­λος περισ­σό­τε­ρο από ποτέ στρέ­φε­ται σε βίαιες μεθό­δους, πρέ­πει να γίνει σαφές ότι το πρό­βλη­μα δεν λύνε­ται με ειρη­νι­κά μέσα.

Καράκας, μια πόλη με αντιθέσεις, όπως οι περισσότερες Λατινοαμερικάνικες

Καρά­κας, μια πόλη με αντι­θέ­σεις, όπως οι περισ­σό­τε­ρες Λατινοαμερικάνικες

Το πρώ­το μέρος εδώ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο