Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Βιβλίο της Εφης Παυλίδου για την εκπαίδευση και εθνογλωσσική ενσωμάτωση των ξενόφωνων πληθυσμών στην Ελλάδα

 

Κυκλοφόρησε το βιβλίο «Εκπαίδευση και εθνογλωσσική ενσωμάτωση των ξενόφωνων πληθυσμών στην Ελλάδα την περίοδο 1912 1940» (εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ) της Εφης Παυλίδου

 Κυκλο­φό­ρη­σε πρό­σφα­τα το βιβλίο-μελέ­τη της ιστο­ρι­κού Εφης Παυ­λί­δου με τίτλο «Εκπαί­δευ­ση και εθνο­γλωσ­σι­κή ενσω­μά­τω­ση των ξενό­φω­νων πλη­θυ­σμών στην Ελλά­δα την περί­ο­δο 1912 1940» (εκδό­σεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ)

Πρό­κει­ται για μία σημα­ντι­κή μελέ­τη τόσο για την περί­ο­δο αυτή (1912–1940) της νεώ­τε­ρη μας ιστο­ρί­ας, όσο και ιδιαί­τε­ρα για την ακο­λου­θου­μέ­νη εκπαι­δευ­τι­κή πολι­τι­κή με στό­χο την εθνο­γλωσ­σι­κή (και όχι μόνο θα λέγα­με) ενσω­μά­τω­ση των ξενό­φω­νων πλη­θυ­σμών στην Ελλά­δα . (Το επό­με­νο διά­στη­μα θα υπάρ­χει ανα­λυ­τι­κή δική μας βιβλιο­γρα­φι­κή μας παρουσίαση)

Στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλί­ου διαβάζουμε:

«Στο πα­ρόν βι­βλίο, επι­δι­ώ­κε­ται η ανά­δει­ξη της στε­νής σχέ­σης ανά­με­σα στο εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα και στην ιδε­ο­λο­γία του ελ­λη­νι­κού εθνι­κι­σμού, κα­τά την επι­δί­ω­ξη του τε­λευ­ταίου να επι­τύ­χει την πο­λυ­πό­θη­τη εθνι­κή ομοι­ο­γέ­νεια. Ειδι­κό­τε­ρα, επι­χει­ρεί­ται η συ­γκρι­τι­κή ανά­λυ­ση του τρό­που με τον οποίο το ελ­λη­νι­κό κρά­τος αξι­ο­ποί­η­σε το σχο­λείο για την καλ­λι­έρ­γεια ή/και επι­βο­λή της ελ­λη­νι­κής εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας στους ξε­νό­φω­νους πο­λί­τες του, συ­γκε­κρι­μέ­να στους μου­σουλ­μά­νους της Δυ­τι­κής Θρά­κης, στους σλα­βό­φω­νους της Δυ­τι­κής Μα­κε­δο­νί­ας, στους ρου­μα­νί­ζο­ντες Κου­τσό­βλα­χους της Ηπεί­ρου και της Μα­κε­δο­νί­ας και στους Τσά­μη­δες της Θε­σπρω­τί­ας, προ­κει­μέ­νου να τους εν­σω­μα­τώ­σει/αφο­μοι­ώ­σει στον εθνι­κό κορ­μό. Με ανα­φο­ρές στο ιστο­ρι­κό πλαί­σιο της πε­ρι­ό­δου 1912–1940, με­λε­τώ­νται οι ιδι­αί­τε­ρες συν­θή­κες που επέ­δρα­σαν στη χά­ρα­ξη της εκ­παι­δευ­τι­κής πο­λι­τι­κής για κα­θε­μιά μει­ο­νο­τι­κή ομά­δα χω­ρι­στά, ώστε να φα­νούν οι ομοι­ό­τη­τες και οι αντι­φά­σεις της. Επί­σης, δι­ε­ρευ­νά­ται η σχέ­ση εξάρ­τη­σης της εκ­παι­δευ­τι­κής πο­λι­τι­κής από την εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή του ελ­λη­νι­κού κράτους.”

Σύντομο βιογραφικό

Η Έφη Παυ­λί­δου είναι πτυ­χι­ού­χος του Τμή­μα­τος Ιστο­­ρί­­ας-Αρ­χαι­­ο­­λο­­γί­­ας του ΑΠΘ και δι­δά­κτωρ του Παι­δα­γω­γι­κού Τμή­μα­τος Δη­μο­τι­κής Εκ­παί­δευ­σης του ΑΠΘ. Στα ερευ­νη­τι­κά της εν­δι­α­φέ­ρο­ντα πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται θέ­μα­τα που αφο­ρούν την ιδε­ο­λο­γία του εθνι­κι­σμού, τη συ­γκρό­τη­ση των εθνι­κών κρα­τών και τη δι­α­μόρ­φω­ση εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας, κα­θώς και θέ­μα­τα σχε­τι­κά με την ιστο­ρία της εκπαίδευσης.

Συνέντευξη

Στη συνέ­χεια παρου­σιά­ζου­με ενδια­φέ­ρου­σα συνέ­ντευ­ξη της  στο ΡΑΔΙΟ-ΑΙΧΜΗ της Βέροιας και στην εκπο­μπή «Λόγια στα­ρά­τα» με τον δημο­σιο­γρά­φο Αλέ­κο Χατζηκώστα 

Ποιο είναι το αντι­κεί­με­νο του βιβλί­ου σας; Με τι ασχολείται;

Το βιβλίο αυτό, όπως άλλω­στε υπο­δη­λώ­νε­ται και στον τίτλο του, είναι μία συγκρι­τι­κή μελέ­τη της εκπαι­δευ­τι­κής πολι­τι­κής που εφάρ­μο­σε το ελλη­νι­κό κρά­τος την περί­ο­δο του Μεσο­πο­λέ­μου, απέ­να­ντι στους ξενό­φω­νους πλη­θυ­σμούς των Νέων Χωρών και συγκε­κρι­μέ­να στους Μου­σουλ­μά­νους της Δυτι­κής Θρά­κης, στους σλα­βό­φω­νους της Δυτι­κής Μακε­δο­νί­ας, στους ρου­μα­νί­ζο­ντες Κου­τσό­βλα­χους της Ηπεί­ρου και της Μακε­δο­νί­ας και στους Τσά­μη­δες της Θεσπρω­τί­ας, προ­κει­μέ­νου βεβαί­ως να τους ενσω­μα­τώ­σει ή να τους αφο­μοιώ­σει στον εθνι­κό κορ­μό. Ως γνω­στό, ο Μεσο­πό­λε­μος είναι μία από τις κατε­ξο­χήν περιό­δους εθνο­γέ­νε­σης, οπό­τε ο ερευ­νη­τι­κός στό­χος ήταν η ανά­δει­ξη αυτής της ιδιαί­τε­ρης σχέ­σης ανά­με­σα στο εκπαι­δευ­τι­κό σύστη­μα και στην ιδε­ο­λο­γία του ελλη­νι­κού εθνι­κι­σμού, κατά την επι­δί­ω­ξη του τελευ­ταί­ου να επι­τύ­χει την πολυ­πό­θη­τη εθνι­κή ομογενοποίηση.

Τι νέο έχει να προσφέρει;

Σε ό, τι αφο­ρά το ερευ­νη­τι­κό κενό που καλύ­πτει το βιβλίο, να σημειώ­σω ότι για το ζήτη­μα των μειο­νο­τή­των γενι­κά έχουν εκδο­θεί διά­φο­ρα, σημα­ντι­κά και αξιό­λο­γα έργα. Ωστό­σο, το θέμα της εκπαι­δευ­τι­κή πολι­τι­κής του ελλη­νι­κού κρά­τους απέ­να­ντι στις μειο­νο­τι­κές ομά­δες από το 1912 μέχρι το τέλος του Μεσο­πο­λέ­μου απο­τε­λού­σε είτε μία σύντο­μη ανα­φο­ρά στο πλαί­σιο μιας ευρύ­τε­ρης μελέ­της για το μειο­νο­τι­κό ζήτη­μα είτε μία λεπτο­με­ρή μεν μελέ­τη αλλά μίας μόνο μειο­νό­τη­τας ή μίας σύντο­μης χρο­νι­κής περιό­δου.  Απου­σί­α­ζε δηλα­δή μία συνο­λι­κή εργα­σία για την εκπαι­δευ­τι­κή πολι­τι­κή του ελλη­νι­κού κρά­τους απέ­να­ντι στις τέσ­σε­ρις μειο­νό­τη­τες των Νέων Χωρών για μία μεγά­λη χρο­νι­κή περί­ο­δο, όπως αυτή από το 1912 έως το 1940. Αυτό το κενό επι­χεί­ρη­σε να καλύ­ψει το συγκε­κρι­μέ­νο βιβλίο.

Ποιες οι πηγές του;

Η συγκε­κρι­μέ­νη μελέ­τη, εκτός από την πλού­σια βιβλιο­γρα­φία, βασί­στη­κε σε ένα εξαι­ρε­τι­κά πλού­σιο αρχεια­κό υλι­κό, ειλημ­μέ­νο από ποι­κί­λες πηγές. Ενδει­κτι­κά θα ανα­φέ­ρω: περιο­δι­κό και ημε­ρή­σιο τύπο της περιό­δου 1912–1940, νομο­θε­σία, Γενι­κά αρχεία του Κρά­τους, μετα­ξύ αυτών και τα ΓΑΚ Ημα­θί­ας, το Ιστο­ρι­κό Αρχείο Μακε­δο­νί­ας, το Διπλω­μα­τι­κό και Ιστο­ρι­κό­αρ­χείο του Υπουρ­γεί­ου Εξω­τε­ρι­κών, το αρχείο του Υπουρ­γεί­ου Παι­δεί­ας, και μάλι­στα ένα σημα­ντι­κό μέρος αυτού του υλι­κού ήταν και ατα­ξι­νό­μη­το την επο­χή που διε­ξα­γό­ταν η έρευνα.

Τι σχέ­ση έχει το περιε­χό­με­νό του με την κατά­στα­ση της εκπαί­δευ­σης στην Ημαθία;

Το ειδι­κό­τε­ρο ενδια­φέ­ρον για την περιο­χή της Ημα­θί­ας αφο­ρά ως επί το πλεί­στον τους ρου­μα­νί­ζο­ντες, Κου­τσό­βλα­χους της Βέροιας, που απο­τε­λού­σαν μία σημα­ντι­κή κοι­νό­τη­τα βάσει των βιβλιο­γρα­φι­κών και αρχεια­κών δεδο­μέ­νων. Στο βιβλίο λοι­πόν περι­λαμ­βά­νο­νται σχε­τι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες και στοιχεία.

Ποια η σημα­σία του στο σήμερα;

Ο τρό­πος αντι­με­τώ­πι­σης του «Άλλου» από την κυρί­αρ­χη εθνι­κή ομά­δα απο­τε­λεί επί­και­ρο ζήτη­μα, δεδο­μέ­νου του πολυ­πο­λι­τι­σμι­κού χαρα­κτή­ρα που παίρ­νει η σύγ­χρο­νη κοι­νω­νία, με την αύξη­ση των μετα­να­στευ­τι­κών και προ­σφυ­γι­κών ροών. Επί­σης, ορι­σμέ­νες εθνο­πο­λι­τι­σμι­κές ομά­δες που απα­ντώ­νται σήμε­ρα στην ελλη­νι­κή κοι­νω­νία είναι κατά­λοι­πα ιστο­ρι­κών εξε­λί­ξε­ων που συν­δέ­ο­νται άμε­σα με τη δια­δι­κα­σία εθνο­γέ­νε­σης στον χώρο των Βαλ­κα­νί­ων. Επο­μέ­νως, το συγκε­κρι­μέ­νο βιβλίο συμ­βάλ­λει, κατά την άπο­ψή μου, στην κατα­νό­η­ση του τρό­που που αντι­με­τω­πί­στη­κε «ο εκά­στο­τε Άλλος» από τους ταγούς του ελλη­νι­κού εθνι­κι­σμού, γεγο­νός άμε­σα συνυ­φα­σμέ­νο και με τη δια­μόρ­φω­ση και παγί­ω­ση των βασι­κών στοι­χεί­ων της ελλη­νι­κής εθνι­κής ταυ­τό­τη­τας. Και βεβαί­ως ανα­δει­κνύ­ει την βαρύ­νου­σα απο­στο­λή που καλεί­ται να επι­τε­λέ­σει ο εκπαι­δευ­τι­κός μηχα­νι­σμός στην διά­δο­ση ή/ και επι­βο­λή αυτής της εθνι­κής ταυτότητας.

Και κατέ­λη­ξε: «Ευπρόσ­δε­κτες τυχόν παρα­τη­ρή­σεις και επι­ση­μάν­σεις που θα διευ­κό­λυ­ναν την έναρ­ξη  ενός εποι­κο­δο­μη­τι­κού δια­λό­γου και τον περαι­τέ­ρω εμπλου­τι­σμό αυτού του εγχει­ρή­μα­τος, καθώς η ιστο­ρι­κή έρευ­να επί του θέμα­τος συνεχίζεται.»

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο