Βλαντίμιρ Ιβανόβιτς Ζαρούμπιν: ο Σοβιετικός ζωγράφος της Πρωτοχρονιάς.

Γρά­φει η \\ Τασ­σώ Γαΐ­λα.

Βλα­ντί­μιρ Ιβα­νό­βιτς Ζαρού­μπιν, ο Σοβιε­τι­κός ζωγρά­φος που οι κάρτ ποστάλ του με θέμα τους απο­κλει­στι­κά την Πρω­το­χρο­νιά, των οποί­ων η συνο­λι­κή κυκλο­φο­ρία, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των φακέ­λων και των τηλε­γρα­φη­μά­των, ανήλ­θε σε 1.588.270.000 αντί­τυ­πα αλλά ό ίδιος πέθα­νε πάμφτωχος.

Ο Βλα­ντί­μιρ Ζαρού­πιν γεν­νή­θη­κε στις 7‑Αυγ-1925 στο μικρό χωριό Andriyanovka  της περιο­χής Ορλώφ. Η οικο­γέ­νεια είχε τρία αγό­ρια με τα δύο μεγα­λύ­τε­ρα να ασχο­λού­νται με την τεχνο­λο­γία και την ποί­η­ση και τον μικρό Βλα­ντί­μιρ να έλκε­ται από την ζωγρα­φι­κή. Ο πατέ­ρας του Βλα­ντί­μιρ ήταν επρό­σω­πος της εργα­τι­κής τάξης, εργα­ζό­ταν ως μηχα­νι­κός σε ένα εργο­στά­σιο και έκα­νε μία μεγά­λη συλ­λο­γή από καρτ ποστάλ . Ο Βλα­ντί­μιρ περ­νού­σε πολύ χρό­νο κοι­τά­ζο­ντας τις κι έτσι άρχι­σε να ζωγρα­φί­ζει κι ό ίδιος και ήταν μόλις 5 ετών όταν ένα από τα πρώ­τα του σχέ­δια χαρο­ποί­η­σε τόσο πολύ τους χωρι­κούς που άρχι­σαν να μετα­φέ­ρουν την εικό­να από χέρι σε χέρι.

Ο μεγάλος πατριωτικός πόλεμος.

Η οικο­γέ­νεια λόγω της εργα­σί­ας του πατέ­ρα μετα­κό­μι­σε στην Ουκρα­νία και στην πόλη Λισιν­στάκ   όπου στα σοβιε­τι­κά χρό­νια δημιούρ­γη­σαν ένα cluster βιο­μη­χα­νι­κής παρα­γω­γής μεγά­λης κλί­μα­κας. Η ζωή στην πόλη υπο­σχό­ταν μεγά­λες προ­ο­πτι­κές για τους μεγά­λους γιους, αλλά μετά άρχι­σε ο πατριω­τι­κός πόλε­μος. Τα γερ­μα­νι­κά φασι­στι­κά στρα­τεύ­μα­τα εισέ­βα­λαν στο έδα­φος της ΕΣΣΔ. Οι μεγα­λύ­τε­ροι αδελ­φοί του Βλα­ντί­μιρ πήγαν στο μέτω­πο για να πολε­μή­σουν τον επι­τι­θέ­με­νο Γερ­μα­νι­κό Στρα­τό και ο Βλα­ντί­μιρ, που ήταν μόλις 16 ετών, συνε­λή­φθη μαζί με άλλους νέους Ρώσους  από τους Γερ­μα­νούς και εστά­λη στη Γερ­μα­νία. Εκεί κατέ­λη­ξε σε στρα­τό­πε­δο εργα­σί­ας σε ένα από τα εργο­στά­σια της πόλης του Ρουρ.

Βαναυ­σό­τη­τα, εκφο­βι­σμός, φτω­χό φαγη­τό, φόβος του πυρο­βο­λι­σμού — έτσι τελεί­ω­σε η παι­δι­κή ηλι­κία του μελ­λο­ντι­κού καλ­λι­τέ­χνη. Για αρκε­τά χρό­νια ο Βλα­ντί­μιρ βρι­σκό­ταν σε εργα­σια­κή σκλα­βιά σε μια ξένη χώρα. Το 1945, μαζί με άλλους κρα­τού­με­νους, απε­λευ­θε­ρώ­θη­κε και αμέ­σως μετά, ο Βλα­ντί­μιρ θέλο­ντας να επι­στρέ­ψει στην πατρί­δα του και, έχο­ντας μετα­κο­μί­σει στη Σοβιε­τι­κή ζώνη κατο­χής της Γερ­μα­νί­ας, πήγε να υπη­ρε­τή­σει στον Σοβιε­τι­κό Στρα­τό. Από το 1945 έως το 1949 υπη­ρέ­τη­σε ως τυφε­κιο­φό­ρος στο γρα­φείο του διοι­κη­τή. Μετά την απο­στρά­τευ­ση, μετα­κό­μι­σε σε μόνι­μο τόπο δια­μο­νής στη Μόσχα και έπια­σε δου­λειά σε ένα από τα εργο­στά­σια ως καλ­λι­τέ­χνης. Εδώ ξεκι­νά η ιστο­ρία της επι­τυ­χί­ας και της μελ­λο­ντι­κής εθνι­κής δόξας του.

Η λαμπρή καριέρα του Βλαντίμιρ Ζαρούμπιν.

Τυχαία συνά­ντη­σε μια αγγε­λία σχε­τι­κά με τη στρα­το­λό­γη­ση για μαθή­μα­τα κινου­μέ­νων σχε­δί­ων στο στού­ντιο Soyuzmultfilm. Ο Βλα­ντί­μιρ Ιβά­νο­βιτς απο­φά­σι­σε να προ­σπα­θή­σει και πήγε να σπου­δά­σει. Στη συνέ­χεια, ως animator ται­νιών από την πένα του βγή­καν εικό­νες ηρώ­ων σε περί­που 100 κινού­με­να σχέ­δια, μετα­ξύ των οποί­ων είναι τα αγα­πη­μέ­να: “Μόγλη”, “Λοι­πόν, περί­με­νε ένα λεπτό!”, “Ακο­λου­θώ­ντας τα βήμα­τα των μου­σι­κών της Βρέ­μης”, “Μια φορά — μπι­ζέ­λια, δύο — μπι­ζέ­λια”, “Μυστι­κό του Τρί­του Πλα­νή­τη”, “Μια φορά κι έναν και­ρό ζού­σε ένας σκύ­λος” κλπ.

Ταυ­τό­χρο­να, ο καλ­λι­τέ­χνης άρχι­σε να δοκι­μά­ζει τον εαυ­τό του σε μικρο­σκο­πι­κά ταχυ­δρο­μι­κά τέλη. Το 1962, εκδό­θη­κε η πρώ­τη του καρτ ποστάλ με ένα σύμ­βο­λο εκεί­νης της επο­χής — έναν χαρού­με­νο αστρο­ναύ­τη. Στη συνέ­χεια, ο Βλα­ντί­μιρ Ιβά­νο­βιτς εικο­νο­γρά­φη­σε πολ­λά βιβλία, αλλά οι καρτ ποστάλ παρέ­μει­ναν η κύρια αγά­πη του. Στη Σοβιε­τι­κή επο­χή, δεκά­δες από αυτά μετα­φέρ­θη­καν σε κάθε σπί­τι — η παρά­δο­ση να συγ­χαί­ρου­με συγ­γε­νείς, φίλους, δασκά­λους, συμ­μα­θη­τές και πρώ­ην γεί­το­νες μέσω ταχυ­δρο­μεί­ου ήταν καλά καθιε­ρω­μέ­νη και αγα­πη­μέ­νη. Πολύ γρή­γο­ρα, οι καρτ ποστάλ του Zarubin έγι­ναν οι πιο δημο­φι­λείς στη χώρα. Ουρές παρα­τά­χθη­καν στα κατα­στή­μα­τα και τα ταχυ­δρο­μεία για τις κάρ­τες του Ζαρού­μπιν και τα παι­διά, καθώς και οι ενή­λι­κες, μάζευαν αυτές τις καρτ ποστάλ και έγρα­φαν γράμ­μα­τα στον αγα­πη­μέ­νο τους καλ­λι­τέ­χνη. Ο καλ­λι­τέ­χνης απα­ντού­σε σε όλους. Χαρα­κτή­ρας ειλι­κρι­νής, ανοι­χτός, πολύ ευγε­νι­κός — έτσι ακρι­βώς ήταν στη ζωή‑, έτσι οι οπα­δοί της δου­λειάς του, λαμ­βά­νο­ντας απά­ντη­ση γραμ­μά­των γεμά­τες ζεστα­σιά, δεν απο­γοη­τευ­τή­καν ποτέ από αυτόν. Ο πιο ευγε­νι­κός καλ­λι­τέ­χνης στη χώρα ήταν ακό­μα ένας πολύ ευγε­νι­κός άνθρω­πος. Όταν ο Βλα­ντι­μίρ Ιβά­νο­βιτς τον ρωτού­σαν ποιο είναι το κύριο πράγ­μα στο έργο του, απα­ντού­σε πάντα: «Ίσως οι καρτ ποστάλ μου βοη­θή­σουν τους ανθρώ­πους να γίνουν λίγο πιο ευγε­νι­κοί».

Η συνο­λι­κή κυκλο­φο­ρία των καρ­τών του Β.Ζ., συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των φακέ­λων και των τηλε­γρα­φη­μά­των, ανήλ­θε σε 1.588.270.000 αντί­τυ­πα. Ο Βλα­ντί­μιρ Ιβά­νο­βιτς Ζαρού­μπιν τα ζωγρά­φι­σε μέχρι την τελευ­ταία μέρα της ζωής του, 21-Ιουν-1996.

Και δεν ήταν ο δρό­μος του καλ­λι­τέ­χνη γεμά­τος ροδο­πέ­τα­λα εφό­σον όταν ξεκί­νη­σε τη δημιουρ­γία των καρ­τών Πρω­το­χρο­νιάς και αντί­στοι­χων φακέλ­λων και ημε­ρο­λο­γί­ων το τότε σοβα­ρό καλ­λι­τε­χνι­κό συμ­βού­λιο έβλε­πε τους λαγούς με τα τηλέ­φω­να και τους χιο­νάν­θρω­πους που περ­πα­τού­σαν του Ζαρού­μπιν σαν μια νέα λέξη στη σοβιε­τι­κή τέχνη ή ένα δείγ­μα καπι­τα­λι­στι­κής παρακ­μής κι άρχι­ζαν τις ερω­τή­σεις στον καλ­λι­τέ­χνη: : …«Πού είδες ένα σκυ­λί να περ­πα­τά­ει με δύο πόδια;» ^_Πώς εξη­γεί­ται; Ή … «εδώ είναι μια ιστο­ρία με μια ανοι­ξιά­τι­κη καρτ ποστάλ, στην οποία ο Σκαν­τζό­χοι­ρος παρου­σιά­ζει στον Σκαν­τζό­χοι­ρο έναν κόκο­ρα γλει­φι­τζού­ρι» _«Έκα­να ξανά την κάρ­τα, αλλά λυπό­μουν τον Σκαν­τζό­χοι­ρο — είναι εύκο­λο να είσαι ξυπό­λη­τος στο χιό­νι του Μαρ­τί­ου; Έτσι του σήκω­σα ένα πόδι για να μην παγώ­σει …» _Β.Ζ.

Ο καλ­λι­τέ­χνης συνέ­χι­σε να ζωγρα­φί­ζει τις πρω­τό­τυ­πες κάρ­τες του με τα χαρού­με­να ζωά­κια που ο λαός σχη­μά­τι­ζε ουρές στα περί­πτε­ρα για να τις απο­κτή­σει και το ίδιο το Σοβιε­τι­κό Υπουρ­γείο Επι­κοι­νω­νιών τις εξέ­δι­δε με μεγά­λη επι­τυ­χία. Έτσι οι καρτ ποστάλ του Vladimir Zarubin έγι­ναν ανα­πό­σπα­στο κομ­μά­τι της Σοβιε­τι­κής ζωής.

Ο Βλα­ντί­μιρ Ιβα­νό­βιτς Ζαρού­μπιν το 1973 έλα­βε τον τίτλο του νικη­τή του σοσια­λι­στι­κού δια­γω­νι­σμού στο στού­ντιο καθώς… και το πρώ­το έμφραγ­μα και στα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του 1970 έγι­νε δεκτός στην Ένω­ση Κινη­μα­το­γρα­φι­στών της ΕΣΣΔ, ενώ συχνά απο­κα­λού­νταν ο καλύ­τε­ρος animator στη χώρα.

Στη δεκα­ε­τία του 90 ήταν ήδη εβδο­μή­ντα ετών, και σε αυτή την ηλι­κία είναι πολύ δύσκο­λο να προ­σαρ­μο­στεί στον κόσμο που καταρ­ρέ­ει μπρο­στά στα μάτια του. Οι καρτ ποστάλ δεν έχουν πλέ­ον ζήτη­ση, στα χωριά και στις πόλεις δεν περι­μέ­νουν πλέ­ον ανυ­πό­μο­να τον ταχυ­δρό­μο, η τεχνο­λο­γία νικά­ει την παρά­δο­ση και στα Ταχυ­δρο­μεία δεν σχη­μα­τί­ζο­νται ουρές για αγο­ρά ή απο­στο­λή ευχε­τή­ριων καρ­τών εφό­σον όλοι στέλ­νουν τις ευχές τους με sms και με emails.Η αλλα­γή στις ανθρώ­πι­νες σχέ­σεις κι επι­κοι­νω­νία τερά­στια κι ανα­πά­ντε­χη. Για να επι­βιώ­σει, έπρε­πε ο καλ­λι­τέ­χνης να περά­σει από μικρούς εκδό­τες, προ­σπα­θώ­ντας να πάρει κάποια χρή­μα­τα για τη δου­λειά του, αλλά γινό­ταν όλο και πιο δύσκολο.

Δεν στα­μά­τη­σε όμως να δου­λεύ­ει, μέχρι τις τελευ­ταί­ες μέρες, βγή­καν από το πινέ­λο του τόσο χαρι­τω­μέ­να και οικεία πλά­σμα­τα, που ξαφ­νι­κά στα­μά­τη­σαν να είναι αναγκαία…

Μετά από ένα ακό­μη τηλε­φώ­νη­μα από χρε­ο­κο­πη­μέ­νο εκδο­τι­κό οίκο με τον οποίο ο καλ­λι­τέ­χνης συνερ­γα­ζό­ταν , λαμ­βά­νο­ντας είδη­ση ότι δεν θα λάβει χρή­μα­τα για το έργο των προη­γού­με­νων εβδο­μά­δων, ο Βλα­ντί­μιρ Ζαρού­μπιν υπέ­στη σοβα­ρή καρ­δια­κή προ­σβο­λή και ο γιος του, που ήταν δίπλα του, δεν μπό­ρε­σε να βοη­θή­σει τον 70χρονο πατέ­ρα του, και το ασθε­νο­φό­ρο δυστυ­χώς άργη­σε . Ήταν η 21 Ιου­νί­ου 1996.

Παρά το γεγο­νός ότι μετα­ξύ των 60s και 90s εκδό­θη­καν τερά­στιος αριθ­μός — περισ­σό­τε­ρες από 1,5 δις καρτ ποστάλ με σχέ­δια του Βλα­ντι­μίρ Ζαρού­μπιν, σήμε­ρα οι κάρ­τες του θεω­ρού­νται συλ­λε­κτι­κές. Μερι­κές από αυτές θεω­ρού­νται σπά­νιες και κοστί­ζουν πολύ ακριβά.
Όλοι όσοι γεν­νή­θη­καν στην CCCP, σπού­δα­σαν ή εργά­στη­καν ή είχαν αλλη­λο­γρα­φία με Ρώσους θα βρουν κάπου σε ένα συρ­τά­ρι, σε μια στοί­βα από παλιές καρτ ποστάλ ή σε ένα άλμπουμ ένα δείγ­μα από τη δου­λειά αυτού του υπέ­ρο­χου καλλιτέχνη.

Η κυκλο­φο­ρία των ρετρό καρτ ποστάλ Πρω­το­χρο­νιάς του Β. Ζ., από την επο­χή της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης όπως ήδη ανα­φέρ­θη­κε ‑συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των φακέ­λων και των τηλεγραφημάτων‑, ανήλ­θε σε 1.588.270.000 αντίτυπα.
(οι κάρ­τες γρά­φουν : С новым годом _Snovim godom- Σνό­βιμ γκό­ντομ που σημαί­νει Καλή Χρονιά)

Πλη­ρο­φο­ρί­ες & φωτο­γρα­φί­ες από τις Ρωσι­κές σελίδες:
Мир искусства (Mir iskustva), istorii i kulturi & Hudozniki i liubiteli zivopisi.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΆ !

Τασ­σώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.

.