Πάλαι ποτέ (το 1952), η συντακτική ομάδα του περιοδικού Sight & Sound του Βρετανικού Ινστιτούτου κινηματογράφου είχε την ιδέα να ζητήσει από κριτικούς να προσδιορίσουν τις σπουδαιότερες ταινίες όλων των εποχών (παράδοση 10ετής, με όλο και περισσότερους να παίρνουν μέρος).
Κάθε 10ετία από το 1992 και μετά, το περιοδικό αποφάσισε να συμπληρώσει την περίφημη “δημοσκόπηση” των κριτικών με το να απευθυνθεί επίσημα στους κορυφαίους σκηνοθέτες του κόσμου και να ζητήσει τις δέκα ταινίες που θεωρούν τις καλύτερες όλων των εποχών.
Η “δημοσκόπηση” αυτή αποτελεί πλέον θεσμό της γνώμης των κριτικών για τον κινηματογράφο και η φετινή έκδοση (η όγδοη) είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ, με 1.639 συμμετέχοντες κριτικούς, διοργανωτές, επιμελητές, αρχειοφύλακες και ακαδημαϊκούς, οι οποίοι υπέβαλαν ο καθένας τη δική του λίστα με τις 10 καλύτερες ταινίες.
Αν και πάντα ήταν παγκόσμια και χωρίς (φανερούς –τουλάχιστον) αποκλεισμούς, η δημοσκόπηση διευρύνθηκε σημαντικά: το 1992, ψήφισαν 101 σκηνοθέτες- ενώ το 2012, συμμετείχαν 358 και φέτος, για 480. Αυτό το σύνολο καλύπτει τους σκηνοθέτες πειραματικών, καλλιτεχνικών, mainstream κλπ. ταινιών είδους από όλο τον κόσμο.
Ακολουθούν οι 10 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, όπως τις ψήφισαν κάποιοι από τους σπουδαιότερους εν ζωή σκηνοθέτες και κριτικούς. Παρατηρείστε την –όχι πάντα, σημαντική διαφορά κατάταξης, μεταξύ των μεν και των δε.
Σημείο γραφής “Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή” (Chelovek s kino-apparatom — Man with a Movie Camera 1929, Dziga Vertov), βαθμολογημένη άριστα (8,4|10 ‑26.000+ψήφοι) από το κοινό στο ImDb, φιγουράρει στην προτελευταία (9η) θέση στην λίστα των κριτικών και απουσιάζει παντελώς από εκείνη των σκηνοθετών.
Jeanne Dielman 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975, Chantal Akerman)
1η θέση στην λίστα των κριτικών, 5η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Ένα έπος του πειραματικού κινηματογράφου που προσφέρει φεμινιστική οπτική σε επαναλαμβανόμενα γεγονότα της καθημερινής ζωής.
Vertigo (1958, Alfred Hitchcock)
2η θέση στην λίστα των κριτικών, 6η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Γνωστή ιστορία, όπου ένας πρώην ντετέκτιβ με υψοφοβία προσλαμβάνεται για να ακολουθήσει μια γυναίκα που φαίνεται να έχει καταληφθεί από το παρελθόν, στο διαχρονικό θρίλερ του Άλφρεντ Χίτσκοκ για την εμμονή.
Citizen Kane (1941, Orson Welles)
3η θέση στην λίστα των κριτικών, 2η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Το αριστουργηματικό ντεμπούτο του Orson Welles, που βρέθηκε στην κορυφή της ψηφοφορίας του Sight and Sound από το 1962 έως το 2002, με θέμα τον μεγιστάνα των εφημερίδων Charles Foster Kane, παραμένει ένα διαχρονικό κλασικό έργο.
The Godfather (1972, Francis Ford Coppola)
3η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Η πρώτη ταινία της επικής τριλογίας του Francis Ford Coppola για την οικογένεια Corleone παρουσιάζει την ανησυχητική ιστορία ενός γιου που παρασύρεται αναπόδραστα στις μαφιόζικες υποθέσεις του πατέρα του.
Tokyo Story (1953, Yasujiro Ozu)
4η θέση στην λίστα των κριτικών, 4η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Αφηγημένη με το απλό και κομψό ύφος του Yasujiro Ozu, αυτή η ιστορία της διαγενεακής διχόνοιας είναι σπαρακτική και βαθιά ανθρώπινη.
In the Mood for Love (2000, Wong Kar Wai)
5η θέση στην λίστα των κριτικών, 10η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Το αριστούργημα του Wong Kar Wai είναι μια σπαρακτική ιστορία παράνομης αγάπης που σφύζει από τον πόνο της καταπιεσμένης επιθυμίας.
2001: A Space Odyssey (1968, Stanley Kubrick)
6η θέση στην λίστα των κριτικών, 1η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Το μεγάλο όραμα του Stanley Kubrick για την πορεία της ανθρωπότητας από τις απαρχές των ανθρωποειδών στην εξέλιξή της ως αστρικό παιδί είναι ένα τεράστιο επίτευγμα του κινηματογράφου επιστημονικής φαντασίας.
Beau travail (1998, Claire Denis)
7η θέση στην λίστα των κριτικών
Το μεγάλο χάρισμα της Claire Denis είναι να προκαλεί συναισθήματα με χειρονομίες και αντιπαραθέσεις. Στην έρημο, το νερό τρεμοπαίζει και κυλάει, οι γυμνοί ώμοι ιδρώνουν, οι μαύρες κουνουπιέρες θυμίζουν τα διάφανα εσώρουχα.
8½ (1963, Federico Fellini)
7η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Το πορτρέτο του Federico Fellini για τον σκηνοθέτη ως ταλαιπωρημένο τεχνίτη και αναξιόπιστο ονειροπόλο, που δημιουργεί χρυσάφι από τις αναμνήσεις και τις φαντασιώσεις του.
Mulholland Drive (2001, David Lynch)
8η θέση στην λίστα των κριτικών
Το Hollywood είναι σκοτεινό και επικίνδυνο, αλλά γοητευτικό, στο φημισμένο θρίλερ του David Lynch.
Mirror (1975, Andrei Tarkovsky)
8η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Ο κινηματογράφος ανέβηκε σε νέα ύψη οπτικής ποίησης σε αυτή τη βαθιά προσωπική, αινιγματική ταινία του κορυφαίου δημιουργού.
Man with a Movie Camera (1929, Dziga Vertov)
9η θέση στην λίστα των κριτικών
Η απύθμενη εφευρετικότητα και το ξέφρενο, ιλιγγιώδες μοντάζ καθιστούν αυτή την σύνθεση της πόλης μια από τις πιο αιχμηρές, συναρπαστικές εμπειρίες του κινηματογράφου σχεδόν έναν αιώνα μετά την κυκλοφορία της.
Persona (1966, Ingmar Bergman)
9η θέση στην λίστα των σκηνοθετών
Κάθε έννοια συμβατικού ψυχοδράματος διαταράσσεται διαρκώς από την πειραματική, αυτοσχεδιαστική κινηματογράφηση.
Singin’ in the Rain (1951, Gene Kelly, Stanley Donen)
10η θέση στην λίστα των κριτικών
Η ταραγμένη μετάβαση του Hollywood από τον βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο στα τέλη της δεκαετίας του 1920 αποτέλεσε την έμπνευση για το σπουδαιότερο ίσως κινηματογραφικό μιούζικαλ.
Με πληροφορίες από British Film Institute
Δείτε και τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, όπως ψηφίστηκαν από πολλούς ‑τους μεγαλύτερους εν ζωή κινηματογραφιστές του σήμερα.
Throne of Blood — ο θρόνος του αίματος: Δάσκαλος του δράματος περιόδου, ο Akira Kurosawa επαναδιατυπώνει τον Μάκβεθ ως Ιάπωνα πολέμαρχο σε μια από τις μεγαλύτερες διασκευές του Σαίξπηρ — 1957 Ιαπωνία
Yi Yi: Η αστική ανομία και οι πόνοι ανάπτυξης πολλών γενεών δίνονται πλούσια, χαλαρή έκφραση στην εγκάρδια οικογενειακή ταπετσαρία της Ταϊπέι του Edward Yang. 1999 Ταϊβάν, Ιαπωνία
Pickpocket Λωποδύτης: η τεράστιας επιρροής μελέτη του Robert Bresson για έναν μικροκλέφτη στα τέλη της δεκαετίας του 1950 στο Παρίσι είναι μια από τις πιο ευρέως αναγνωρισμένες ταινίες του. 1959 Γαλλία
Θωρηκτό Ποτέμκιν: Το περίφημο agit-drama του Σεργκέι Αϊζενστάιν για την προεπαναστατική ανταρσία και την καταστολή, που συχνά αναφέρεται, αλλά εξακολουθεί να είναι ισχυρό στα μοντάζ του και γενικότερα. 1925 ΕΣΣΔ
Γουάντα: Το σκληρό, αντιαισθητικό πορτρέτο της Barbara Loden (Μπάρμπαρα Λόντεν) με μια γυναίκα που παρασύρεται στη βιομηχανική καρδιά των βορειοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών. 1970 ΗΠΑ
Taste of Cherry | Γεύση κερασιού, 1997: Ιράν, Σκηνοθεσία Abbas Kiarostami
Parasite | Παράσιτα: Όπως το Get Out, το ατέλειωτα περιστρεφόμενο, μαύρο ειλικρινές και ταξικό θρίλερ του Bong Joon Ho μια ποπ πρόκληση για τις εποχές μας των κοινωνικών ανισοτήτων. 2019 Νότια Κορέα
Hidden |Κρυμμένος : 2004 Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία σε σκηνοθεσία Michael Haneke
Il conformista | Ο Κομφορμιστής: κομψό “θρίλερ” εποχής του Bernardo Bertolucci πρωταγωνιστεί ο Jean-Louis Trintignant ως ένας καταπιεσμένος γραφειοκράτης στην Ιταλία του Μουσολίνι, στον οποίο ανατίθεται να σκοτώσει τον πρώην καθηγητή του. 1970 Ιταλία, Γαλλία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας
The Colour of Pomegranates |Το Χρώμα των Ροδιών: Η ταινία που ο Μάρτιν Σκορσέζε συνέκρινε με το «άνοιγμα μιας πόρτας και περπάτημα σε μια άλλη διάσταση, όπου ο χρόνος έχει σταματήσει και η ομορφιά έχει απελευθερωθεί». 1968 ΕΣΣΔ Σκηνοθεσία Σεργκέι Παρατζάνοφ
Σεληνόφωτο =93 : Αναγγέλλεται αμέσως ως ένα σύγχρονο αριστούργημα, η εκπληκτική ιστορία τριών μερών της queer ταυτότητας του Barry Jenkins είναι ένα τεχνικό και συναισθηματικό θαύμα. 2016 ΗΠΑ
Eternal Sunshine of the Spotless Mind
Η Ανάβαση: 1976, ΕΣΣΔ, σε σκηνοθεσία Larissa Shepitko
Τα Κόκκινα Παπούτσια: Οι πυρετώδεις Technicolor και οι εκπληκτικές σεκάνς μπαλέτου για τις οποίες είναι τόσο γνωστή αυτή η ταινία είναι τόσο μαγευτικές όσο και ενοχλητικές. 1948 Ηνωμένο Βασίλειο σε σκηνοθεσία: Michael Powell, Emeric Pressburger |
Άγριες Φράουλε: Σε ένα οδικό ταξίδι για να λάβει ένα τιμητικό πτυχίο, ένας ηλικιωμένος ακαδημαϊκός (Victor Sjöstrom) αναπολεί τη ζωή του στο κλασικό καλλιτεχνικό σινεμά του Ingmar Bergman. 1957 Σουηδία
Shoah: για να κατανοήσει την πιο φρικτή θηριωδία του 20ού αιώνα, ο Claude Lanzmann εφηύρε εκ νέου το ίδιο το ντοκιμαντέρ, δίνοντας στη μορφή κολοσσιαία νέα σημασία. 1985 Γαλλία
The Spirit of the Beehive | Το Πνεύμα της Κυψέλης: Η εξαίσια ιμπρεσιονιστική απόσταξη του παιδικού φόβου και θαυμασμού του Victor Erice στα ερείπια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου που τελείωσε πρόσφατα. 1973 Ισπανία
Blue Velvet | Μπλε βελούδο =72: το ενήλικο παραμύθι του Ντέιβιντ Λιντς ακολουθεί την έρευνα δολοφονίας του έφηβου Kyle MacLachlan στις σουρεαλιστικές, διεστραμμένες γωνιές της μικρής πόλης της Αμερικής. 1986 ΗΠΑ
News from Home | Νέα από το σπίτι (από την πατρίδα): η επιστολική ταινία της Chantal Akerman, που γυρίστηκε στη βρωμιά της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του ’70, γεφυρώνει την απόσταση από τις Βρυξέλλες μέσω υπαγορευμένων επιστολών από τη μητέρα της. 1976 Γαλλία, Βέλγιο
Μοντέρνοι καιροί : Η βιομηχανική νεωτερικότητα αποδεικνύεται ανελέητα τρελή στην τελευταία (κυρίως) βουβή ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν, μια από τις πιο εμπνευσμένες και έξυπνες από όλες τις κωμωδίες του. 1936 ΗΠΑ
Sans Soleil – χωρίς ήλιο: Το εικαστικό ταξιδιωτικό δοκίμιο του Chris Marker, που στοχάζεται στον πολιτισμό και την ιστορία σε αφηγημένες επιστολές από τη Γουινέα στην Ιαπωνία στην Ισλανδία. 1982 Γαλλία
A Brighter Summer Day | Μια πιο φωτεινή καλοκαιρινή μέρα: Νεανικός έρωτας και εγκληματικότητα των εφήβων στην εφηβεία της Ταϊβάν στις αρχές της δεκαετίας του 1960, στο βραδύκαυστο, γλυκόπικρο έπος του Edward Yang. 1991 Ταϊβάν
Touki Bouki: Ένα ανήσυχο νεαρό ζευγάρι ονειρεύεται να δραπετεύσει από τη Σενεγάλη για το Παρίσι στην κομψή, ποιητική, ασεβή έκφραση των μετα-αποικιακών φαντασιώσεων του Djibril Diop Mambéty. 1973 Σενεγάλη
Where is the Friend’s House? Πού είναι το σπίτι του φίλου; 1987 Ιράν σε σκηνοθεσία Abbas Kiarostami
Kes=72 Η σκληρή, συγκινητική ιστορία ενός μαθητή του βορρά και του kestrel που φέρνει ελπίδα στη δύσκολη ζωή του παραμένει η πιο δημοφιλής από τις ταινίες του Ken Loach. 1969 Ηνωμένο Βασίλειο
A Separation | Ένας χωρισμός: 2011 Ιράν σε σκηνοθεσία Asghar Farhadi
Salò, ή οι 120 ημέρες των Σοδόμων: Η αμφιλεγόμενη προσαρμογή του μυθιστορήματος του Μαρκήσιου ντε Σαντ από τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι, που μεταφέρθηκε στη φασιστική δημοκρατία του Μπενίτο Μουσολίνι. 1975 Ιταλία, Γαλλία
The Conversation | Η συζήτηση: 1974 ΗΠΑ σε σκηνοθεσία Francis Ford Coppola
Gillo Pontecorvo Ένα παράθυρο στον ευρύτερο απελευθερωτικό πόλεμο της Αλγερίας, αναδημιουργώντας μια βίαιη φάση αντάρτικου αγώνα και καταστολής με ισχυρό ελεύθερο ντοκιμαντέρ. 1966 Ιταλία, Αλγερία
Κλέφτες ποδηλάτων: Η ταινία που στην κορυφή της εναρκτήριας δημοσκόπησής μας το 1952, η ανεξίτηλη νεορεαλιστική παραβολή του Vittorio De Sica προσφέρει ένα έντονο πορτρέτο των μεταπολεμικών στερήσεων της Ιταλίας. 1948 Ιταλία
Rashomon: Έφερε τον ιαπωνικό κινηματογράφο στον κόσμο, αυτό η 88λεπτο κροτίδα που αποδείχθηκε θεμελιώδης επίθεση στην έννοια της αντικειμενικότητας. 1950 Ιαπωνία σκηνοθεσία Akira Kurosawa
Μια γυναίκα υπό την επιρροή: 1974, ΗΠΑ Σκηνοθεσία John Cassavetes
Αποκάλυψη τώρα!: η έκρηξη του Πολέμου του Βιετνάμ του Φράνσις Φορντ Κόπολα, ένα ταξίδι κόλασης μέσα από τον καπνό και την έκθαμψη του πιο μεγαλειώδους απατεώνων σόου της αυτοκρατορικής Αμερικής. 1979 ΗΠΑ
Πλησιάζων: Δύο άντρες επιστρατεύουν έναν οδηγό για να τους μεταφέρουν στη «Ζώνη», ένα μυστηριώδες βασίλειο όπου πραγματοποιούνται οι ενδόμυχες επιθυμίες κάποιου, σε αυτό το μεταφυσικό έπος επιστημονικής φαντασίας. 1979 ΕΣΣΔ, σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι
À bout de souffle: Η απέριττη κάρτα του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, που ξεσηκώνει με τον παριζιάνο παραβάτη του Ζαν-Πολ Μπελμοντό. 1960 Γαλλία
Επτά Σαμουράι: Η μνημειώδης, συναρπαστική ιστορία του Akira Kurosawa για τους μισθωτούς σαμουράι που προστατεύουν ένα χωριουδάκι: θρίλερ εποχής και ηθικός/πολιτικός μύθος σε ένα. 1954 Ιαπωνία
Beau travail: Το μεγάλο δώρο της Claire Denis είναι να προκαλεί συναισθήματα με χειρονομίες και αντιπαραθέσεις. Στην έρημο, το νερό λάμπει και κυματίζει, οι γυμνοί ώμοι ιδρώνουν, οι μαύρες κουνουπιέρες θυμίζουν καθαρά εσώρουχα. 1998 Γαλλία
Μπάρι Λίντον: Το σχολαστικά σχεδιασμένο έπος του Στάνλεϊ Κιούμπρικ αφηγείται τα πικάντικα κατορθώματα ενός Ιρλανδού τυχοδιώκτη του 18ου αιώνα. 1975 ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο
Taxi Driver | Οδηγός ταξί: Ταινία υψηλής τέχνης του Μάρτιν Σκορτσέζε και του Πολ Σρέιντερ για τις εποχές που πέθαναν, με έναν κουλουριασμένο Ρόμπερτ Ντε Νίρο ως ψυχοσωτήρα μιας κολασμένης Νέας Υόρκης. 1976 ΗΠΑ
Close-up | Κοντινό πλάνο: Όσο περισσότερες «πληροφορίες» μας προσφέρονται για την υπόθεση, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις σε κανένα από τα ερωτήματα που τίθενται.
Mashgh‑e Shab: 1989 Ιράν Abbas Kiarostami
In the Mood for Love | Σε διάθεση για αγάπη: το αριστούργημα του Wong Kar Wai είναι μια σπαρακτική ιστορία παράνομης αγάπης που σφύζει από τον πόνο της καταπιεσμένης επιθυμίας. 2000 Χονγκ Κονγκ, Γαλλία
Persona | Προσωπικότητα : Οποιαδήποτε αίσθηση ενός συμβατικού ψυχοδράματος διαταράσσεται συνεχώς από την πειραματική, αυτοσχεδιαστική κινηματογράφηση. 1966 Σουηδία Σκηνοθεσία Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Καθρέφτης:Ο κινηματογράφος ανέβασε νέα ύψη εικαστικής ποίησης σε αυτή τη βαθιά προσωπική, ελλειπτική ταινία του μάστορα της «γλυπτικής στο χρόνο». 1975 ΕΣΣΔ Σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι
8½ : Με το πορτρέτο του Φεντερίκο Φελίνι του σκηνοθέτη ως λυσσασμένου ringmaster και αναξιόπιστου ονειροπόλου, που βγάζει χρυσό από τις αναμνήσεις και τις φαντασιώσεις του. 1963 Ιταλία, Γαλλία
Ίλιγγος: Ένας πρώην ντετέκτιβ με φόβο για τα ύψη προσλαμβάνεται για να ακολουθήσει μια γυναίκα που προφανώς κυριεύεται από το παρελθόν, στο διαχρονικό θρίλερ του Άλφρεντ Χίτσκοκ για την εμμονή.