Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Γιάροσλαβ Χάσεκ του «Καλού στρατιώτη Σβέικ»

Στις 3 Ιανουα­ρί­ου 1926 πεθαί­νει ο Τσέ­χος συγ­γρα­φέ­ας Γιά­ρο­σλαβ Χάσεκ. Γεν­νή­θη­κε το 1883 στην Πρά­γα σε μια «ένδο­ξη» επο­χή, όταν η πόλη ήταν κέντρο λογο­τε­χνί­ας, με ηχη­ρά ονό­μα­τα όπως του Κάφ­κα και του Μπρον. Ο πατέ­ρας του ήταν δάσκα­λος μαθη­μα­τι­κών. Έζη­σε δύσκο­λα παι­δι­κά χρό­νια, καθώς η οικο­γέ­νειά του λόγω οικο­νο­μι­κών προ­βλη­μά­των ήταν ανα­γκα­σμέ­νη να μετα­κο­μί­ζει συχνά. Ο Χάσεκ έζη­σε σε μια επο­χή όπου η Πρά­γα ανή­κε στην Αυστρο­ουγ­γρι­κή Αυτο­κρα­το­ρία. Μαθη­τής ακό­μη, απο­βλή­θη­κε από το γυμνά­σιο, για­τί συμ­με­τεί­χε σε δια­δη­λώ­σεις ενα­ντί­ον της αυστρια­κής κυριαρ­χί­ας. Τελι­κά εγκα­τέ­λει­ψε το σχο­λείο σε ηλι­κία δεκα­πέ­ντε ετών για να γίνει φαρ­μα­κο­ποιός και στη συνέ­χεια σπού­δα­σε οικο­νο­μι­κά. Έζη­σε μια θεο­πά­λα­βη, μπο­έ­μι­κη και περι­πε­τειώ­δη ζωή. Άλλα­ξε πλή­θος επαγ­γέλ­μα­τα και έγρα­ψε αμέ­τρη­τα κεί­με­να σε διά­φο­ρα έντυ­πα της επο­χής του (τα διη­γή­μα­τά του ξεπερ­νούν τα 1.200).

Πρω­το­δη­μο­σί­ευ­σε έργο του στις αρχές του 20ού αιώ­να με ταξι­διω­τι­κά σκί­τσα και χιου­μο­ρι­στι­κές μελέ­τες. Στα κατο­πι­νά σατι­ρι­κά του διη­γή­μα­τα και άρθρα, ο Χάσεκ χτυ­πά τους Αυστρια­κούς στρα­τιω­τι­κούς, την κρα­τι­κή γρα­φειο­κρα­τία, την αστι­κή ηθι­κή και κουλ­τού­ρα και την Εκκλη­σία και παρου­σιά­ζει τη σκλη­ρή μοί­ρα του λαού. Επι­στρα­τεύ­τη­κε στον αυστρο­ουγ­γρι­κό στρα­τό κατά τον Α‘ Παγκό­σμιο Πόλε­μο και ύστε­ρα από λίγο παρα­δό­θη­κε στους Ρώσους. Υπο­στή­ρι­ξε την Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση, έγι­νε μέλος του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Ρωσί­ας (μπολ­σε­βί­κων). Το 1920 γύρι­σε στη χώρα του.

Το κορυ­φαίο έργο του είναι το μυθι­στό­ρη­μα «Ο καλός στρα­τιώ­της Σβέικ», που συν­δύ­α­ζε ρεα­λι­στι­κές εικό­νες της λαϊ­κής ζωής με οξεία σάτι­ρα. Ο Σβέικ είναι ο «ανθρω­πά­κος», φερέ­φω­νο της λαϊ­κής δια­μαρ­τυ­ρί­ας κατά του πολέ­μου. Είναι, όμως, και ένας αδυ­σώ­πη­τος υπο­νο­μευ­τής του αστι­κού συστή­μα­τος. Ο Σβέικ δια­σκευά­στη­κε πολ­λές φορές για το θέα­τρο και τον κινη­μα­το­γρά­φο. Εχει χαρα­κτη­ρι­στεί ως μία από τις καυ­στι­κό­τε­ρες σάτι­ρες στην ιστο­ρία της παγκό­σμιας λογοτεχνίας.

ΓΙΑΡΟΣΛΑΒ ΧΑΣΕΚ, ΕΝΑΣ ΤΣΕΧΟΣ ΔΙΕΘΝΙΣΤΗΣ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο