Γιάσερ Αραφάτ, ένας μεγάλος ηγέτης του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος διεθνώς

Στις 11 Νοεμ­βρί­ου 2004 πέθα­νε ο ηγέ­της των παλαι­στι­νί­ων Γιά­σερ Αρα­φάτ. Ο Γιά­σερ Αρα­φάτ γεν­νή­θη­κε τον Αύγου­στο του 1929. Ο ίδιος επι­μέ­νει ότι γεν­νή­θη­κε στην Ιερου­σα­λήμ, ενώ οι περισ­σό­τε­ροι βιο­γρά­φοι του υπο­στη­ρί­ζουν ότι γεν­νή­θη­κε στο Κάι­ρο. Η οικο­γέ­νειά του κατά­γε­ται από τη Λωρί­δα της Γάζας.

Σε ηλι­κία μόλις 19 χρό­νων, παίρ­νει μέρος στις πρώ­τες μάχες μετα­ξύ Αρά­βων και Ισραη­λι­νών, που ακο­λού­θη­σαν την απο­χώ­ρη­ση των Βρε­τα­νών από την περιο­χή της Μέσης Ανα­το­λής. Η πολι­τι­κή του δρά­ση αρχί­ζει, όταν είναι φοι­τη­τής Μηχα­νο­λο­γί­ας στο Πανε­πι­στή­μιο του Καΐ­ρου, το 1952, όπου ανα­λαμ­βά­νει τα ηνία της Φοι­τη­τι­κής Ενω­σης Παλαιστινίων.

Μία από τις ημε­ρο­μη­νί­ες «σταθ­μούς» στη ζωή του ήταν στις 12 Ιανουα­ρί­ου 1953, όταν υπέ­βα­λε έγγρα­φη δια­μαρ­τυ­ρία, γραμ­μέ­νη με αίμα, προς τον Αιγύ­πτιο ηγέ­τη, στρα­τη­γό Ναγκίμπ, τονί­ζο­ντας «Μην ξεχνάς την Παλαιστίνη».

Το 1958, και ενώ εργά­ζε­ται ως μηχα­νι­κός στο Κου­βέιτ, θέτει τα θεμέ­λια της «Φατάχ», μαζί με μικρό αριθ­μό Παλαι­στι­νί­ων. Το 1964 ιδρύ­ε­ται η Οργά­νω­ση για την Απε­λευ­θέ­ρω­ση της Παλαι­στί­νης. Την 1η Γενά­ρη του 1965 ανα­κη­ρύσ­σε­ται επι­σή­μως η ίδρυ­ση της «Φατάχ», υπό την επω­νυ­μία «Ασί­φα — Καται­γί­δα», και εξα­πο­λύ­ει τις πρώ­τες αντάρ­τι­κες επι­θέ­σεις κατά του Ισραήλ.

Το Μάρ­τη του 1968, ένα χρό­νο μετά την κατά­λη­ψη από τον ισραη­λι­νό στρα­τό της Λωρί­δας της Γάζας, της Δυτι­κής Οχθης, της ανα­το­λι­κής Ιερου­σα­λήμ, των υψω­μά­των του Σινά, οι Παλαι­στί­νιοι αντάρ­τες, με κύρια δύνα­μη τη «Φατάχ», δίνουν την πρώ­τη μεγά­λη τους μάχη με τον ισραη­λι­νό στρα­τό στο Καρα­μέχ της Ιορ­δα­νί­ας. Η υπο­χώ­ρη­ση των ισραη­λι­νών δυνά­με­ων ενι­σχύ­ει τη θέση του Αρα­φάτ, ο οποί­ος εντάσ­σει τη «Φατάχ» στην Οργά­νω­ση για την Απε­λευ­θέ­ρω­ση της Παλαι­στί­νης. Ενα χρό­νο αργό­τε­ρα, το Φλε­βά­ρη του 1969, ο Αρα­φάτ εκλέ­γε­ται Πρό­ε­δρος της ΟΑΠ.

Το 1970, οι αντάρ­τες της ΟΑΠ υπο­χρε­ώ­νο­νται να εγκα­τα­λεί­ψουν την Ιορ­δα­νία, κατά τη διάρ­κεια του γνω­στού ως «Μαύ­ρου Σεπτέμ­βρη», όταν ο ιορ­δα­νι­κός στρα­τός επι­τέ­θη­κε ενα­ντί­ον τους μετά την εκδή­λω­ση 4 αερο­πει­ρα­τειών σε εγκα­τα­λειμ­μέ­νο αερο­διά­δρο­μο της χώρας. Ο μεγα­λύ­τε­ρος αριθ­μός των ανταρ­τών εγκα­θί­στα­ται στο Λίβανο.

Στις 13 Νοέμ­βρη του 1974, ο Γιά­σερ Αρα­φάτ, ως ανα­γνω­ρι­σμέ­νος από τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα, πλέ­ον, ηγέ­της της ΟΑΠ και του παλαι­στι­νια­κού αγώ­να, εμφα­νί­ζε­ται, για πρώ­τη φορά, ενώ­πιον της Γενι­κής Συνέ­λευ­σης του ΟΗΕ, φορώ­ντας στρα­τιω­τι­κή στο­λή και κρα­τώ­ντας στο ένα χέρι «κλά­δο ελαί­ας» και στο άλλο το όπλο του. «Κρα­τώ ένα κλα­δί ελιάς και ένα όπλο ενός μαχη­τή της ελευ­θε­ρί­ας. Μην αφή­σε­τε να πέσει από τα χέρια μου το κλα­δί ελιάς», λέει στους αντι­προ­σώ­πους των Ηνω­μέ­νων Εθνών, σε μια εμφά­νι­ση που θα κατα­γρα­φεί ανά­με­σα στις ιστο­ρι­κό­τε­ρες στην πορεία του ΟΗΕ.

Το 1982, ο ισραη­λι­νός στρα­τός εισβάλ­λει στο Λίβα­νο, δια­κη­ρύσ­σο­ντας ότι στο­χεύ­ει να εκδιώ­ξει από εκεί τους Παλαι­στί­νιους μαχη­τές. Τα ισραη­λι­νά στρα­τεύ­μα­τα φτά­νουν στη Βηρυ­τό και η ΟΑΠ απο­μα­κρύ­νει τους αντάρ­τες της. Ενα χρό­νο αργό­τε­ρα, ορι­σμέ­να στε­λέ­χη της «Φατάχ», μαζί με συρια­κά στρα­τεύ­μα­τα που βρί­σκο­νται στο Λίβα­νο, εξε­γεί­ρο­νται ενά­ντια στην ηγε­σία της ΟΑΠ και του Αρα­φάτ, που μετα­βαί­νει στην Τυνησία.

Τον Οκτώ­βρη του 1985, ισραη­λι­νά μαχη­τι­κά βομ­βαρ­δί­ζουν την έδρα της ΟΑΠ στην Τύνι­δα. Ο Γιά­σερ Αρα­φάτ βγαί­νει ζωντανός.

Το 1987, ξεσπά η πρώ­τη εξέ­γερ­ση — Ιντι­φά­ντα των Παλαι­στι­νί­ων, που ζουν στη Δυτι­κή Οχθη και στη Λωρί­δα της Γάζας. Ο Αρα­φάτ, εκπρο­σω­πώ­ντας την ΟΑΠ, τάσ­σε­ται στο πλευ­ρό τους και επι­τεί­νει το διπλω­μα­τι­κό του αγώ­να για την απε­λευ­θέ­ρω­ση της Παλαι­στί­νης. Το Δεκέμ­βρη του 1988, μετά από έντο­νο διπλω­μα­τι­κό παρα­σκή­νιο και ισχυ­ρές αμε­ρι­κα­νι­κές πιέ­σεις, δια­κη­ρύτ­τει την ανε­ξαρ­τη­σία της Παλαι­στί­νης και με δημό­σια δήλω­σή του «απορ­ρί­πτει κάθε μορ­φή τρο­μο­κρα­τί­ας» και δηλώ­νει ότι απο­δέ­χε­ται το δικαί­ω­μα ύπαρ­ξης του Ισρα­ήλ, προ­χω­ρώ­ντας σε ένα αδια­νό­η­το, μέχρι εκεί­νη τη στιγ­μή, βήμα για το σύνο­λο της παλαι­στι­νια­κής πολι­τι­κής σκηνής.

Οι εξε­λί­ξεις σε διε­θνές επί­πε­δο και κυρί­ως στις πρώ­ην σοσια­λι­στι­κές χώρες, καθώς και η δημό­σια υπο­στή­ρι­ξή του προς τον Σαντάμ Χου­σε­ΐν, στον πόλε­μο του Κόλ­που, εντεί­νουν τις αμε­ρι­κα­νι­κές πιέ­σεις προς την ΟΑΠ και τον ίδιο, και έτσι ο Γιά­σερ Αρα­φάτ συμ­με­τέ­χει στην πρώ­τη «ειρη­νευ­τι­κή σύνο­δο» για τη Μέση Ανα­το­λή, στη Μαδρί­τη, το 1991 (παρά το γεγο­νός ότι δεν είναι ξεκά­θα­ρο το αν η όποια από­φα­ση θα βασί­ζε­ται στην υλο­ποί­η­ση των σχε­τι­κών, με το Παλαι­στι­νια­κό, ψηφι­σμά­των του ΟΗΕ).

Το 1992 επι­βιώ­νει από ένα σφο­δρό αερο­πο­ρι­κό δυστύ­χη­μα στην έρη­μο της Λιβύ­ης, κατά το οποίο σκο­τώ­θη­καν 3 μέλη του πλη­ρώ­μα­τος. Ενα χρό­νο μετά, το Σεπτέμ­βρη του 1993, μετά από μήνες συνο­μι­λιών στο Οσλο, υπο­γρά­φει στο Λευ­κό Οίκο μαζί με τον Ισραη­λι­νό πρω­θυ­πουρ­γό Γιτζάκ Ράμπιν, την πρώ­τη ισραη­λι­νο-παλαι­στι­νια­κή «ειρη­νευ­τι­κή» συμ­φω­νία.

Το 1994, τον Ιού­λη, επι­στρέ­φει για πρώ­τη φορά στη Λωρί­δα της Γάζας και θέτει τα θεμέ­λια της Παλαι­στι­νια­κής Αρχής, ενώ το Δεκέμ­βρη της ίδιας χρο­νιάς, τιμά­ται με το βρα­βείο Νόμπελ, για την ειρή­νη, το οποίο μοι­ρά­ζε­ται με τον Γιτζάκ Ράμπιν και τον τότε Ισραη­λι­νό ΥΠΕΞ, Σιμόν Πέρες.

Το 1995, μετά από νέο κύκλο δια­βου­λεύ­σε­ων, υπο­γρά­φει νέα «ενδιά­με­ση» συμ­φω­νία για ανα­δί­πλω­ση των ισραη­λι­νών στρα­τευ­μά­των από ορι­σμέ­να σημεία των παλαι­στι­νια­κών εδα­φών, με τον Γιτζάκ Ράμπιν, που δολο­φο­νεί­ται το Νοέμ­βρη από ακρο­δε­ξιό Εβραίο. Το Γενά­ρη του 1996, ο Αρα­φάτ ανα­δει­κνύ­ε­ται, μετά από γενι­κές εκλο­γές, Πρό­ε­δρος της Παλαι­στι­νια­κής Αρχής. Η τελ­μά­τω­ση στην «ειρη­νευ­τι­κή δια­δι­κα­σία» οδη­γεί σε μια ακό­μη «ενδιά­με­ση» συμ­φω­νία, που υπο­γρά­φε­ται από τον Αρα­φάτ και τον νέο πρω­θυ­πουρ­γό του Ισρα­ήλ, Μπέν­τζα­μιν Νετα­νιά­χου, στο Ουάι Πλα­ντέι­σον, των ΗΠΑ, τον Οκτώ­βρη του 1998.

Το 1999, ο Γιά­σερ Αρα­φάτ υπο­γρά­φει μία ακό­μη «ενδιά­με­ση» συμ­φω­νία, που προ­βλέ­πει χρο­νο­διά­γραμ­μα για την ολο­κλή­ρω­ση της «ειρη­νευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας» με τον νεο­ε­κλε­γέ­ντα Ισραη­λι­νό πρω­θυ­πουρ­γό Εχούντ Μπά­ρακ. Οι αλλε­πάλ­λη­λες χρο­νο­τρι­βές και ανα­βο­λές εκ μέρους του Ισρα­ήλ, φέρ­νουν, τον Ιού­λη του 2000, τους δύο άνδρες επί 9 μέρες στο Καμπ Ντέι­βιντ των ΗΠΑ, όπου ο Πρό­ε­δρος Μπιλ Κλί­ντον ασκεί πιέ­σεις στον Γιά­σερ Αρα­φάτ να απο­δε­χτεί μια τελι­κή συμ­φω­νία, που, όπως απο­δει­κνύ­ουν πλέ­ον τα στοι­χεία, δεν προ­σέ­φε­ρε τίπο­τε συγκε­κρι­μέ­νο στους Παλαι­στι­νί­ους. Ο Αρα­φάτ αρνεί­ται, οι συνο­μι­λί­ες καταρρέουν.

Το Σεπτέμ­βρη του 2000 ξεσπά η δεύ­τε­ρη παλαι­στι­νια­κή εξέ­γερ­ση — Ιντι­φά­ντα. Ο ισραη­λι­νός στρα­τός σαρώ­νει τα παλαι­στι­νια­κά εδά­φη με μεθο­δι­κό­τη­τα και σχέ­διο, κλι­μα­κώ­νει τη βία και, ουσια­στι­κά, προ­χω­ρεί στα­δια­κά σε ανα­κα­τά­λη­ψη της Δυτι­κής Οχθης. Το 2002, ο Αριέλ Σαρόν, ως πρω­θυ­πουρ­γός, ανα­κη­ρύσ­σει τον Αρα­φάτ «εχθρό του Ισρα­ήλ», παγώ­νει κάθε δια­πραγ­μά­τευ­ση και ουσια­στι­κά τον περιο­ρί­ζει στο αρχη­γείο του στη Ραμά­λα, αφού ισραη­λι­νά μαχη­τι­κά κατα­στρέ­φουν όλα του τα ελι­κό­πτε­ρα. Από τη Μου­κά­ταα ο Γιά­σερ Αρα­φάτ έφυ­γε, τα τελευ­ταία 2 1/2 χρό­νια, μόλις  στις 29 Οκτώ­βρη 2004, όταν η ραγδαία επι­δεί­νω­ση της, ήδη, ευά­λω­της υγεί­ας του κατέ­στη­σε ανα­γκαία τη δια­κο­μι­δή του στο στρα­τιω­τι­κό νοσο­κο­μείο «Περ­σί» του Παρισιού.

Πολ­λές οι θεω­ρί­ες που ανα­πτύ­χθη­καν για το θάνα­τό του. Οι Ελβε­τοί επι­στή­μο­νες, που εξέ­τα­σαν την σορό του, έκα­ναν λόγο για πιθα­νή δηλη­τη­ρί­α­σή του από πολώ­νιο. Οι Παλαι­στί­νιοι θεω­ρούν ως μόνο ύπο­πτο για τον θάνα­το του Αρα­φάτ, το Ισραήλ.