Γιατί επισημαίνεται η καθοριστική σημασία της ιδεολογικής — μορφωτικής δουλειάς στις ΚΟ; Πάντα δεν ήταν αυτό καθήκον «πρώτης γραμμής»;

Γιατί δίνεται τέτοια έμφαση στη σημασία
της ιδεολογικής — μορφωτικής δουλειάς στις Κομματικές Οργανώσεις;

Η ΚΕ στις Θέσεις για το 21ο Συνέ­δριο δεν επι­ση­μαί­νει απλά την ανά­γκη ανα­βάθ­μι­σης της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής παρέμ­βα­σης, αλλά ότι σήμε­ρα, περισ­σό­τε­ρο από ποτέ, είναι ανά­γκη η ιδε­ο­λο­γι­κή δου­λειά να δια­περ­νά όλη την κομ­μα­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, να μην αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως «ένα ακό­μα καθή­κον» που αφο­ρά κάποιο επι­τε­λείο ή συγκε­κρι­μέ­νους συντρό­φους χρε­ω­μέ­νους στο μέτω­πο αυτό.

Κι αυτό για­τί κατ’ αρχάς η σύγ­χρο­νη ταξι­κή πάλη έχει ιδιαί­τε­ρες απαι­τή­σεις. Ένα από τα στοι­χεία που την καθο­ρί­ζουν και που ασκεί πιέ­σεις στις πρω­το­πό­ρες δυνά­μεις είναι η μεγά­λη αντί­φα­ση μέσα στην οποία δρού­με: Ενώ όλες οι εξε­λί­ξεις επι­βε­βαιώ­νουν με άμε­σο τρό­πο ότι η επο­χή μας είναι επο­χή περά­σμα­τος από τον καπι­τα­λι­σμό στο σοσια­λι­σμό, την ίδια στιγ­μή εδώ και τριά­ντα χρό­νια ζού­με το αντε­πα­να­στα­τι­κό πισω­γύ­ρι­σμα, την υπο­χώ­ρη­ση του κομ­μου­νι­στι­κού, αλλά και συνο­λι­κό­τε­ρα του εργα­τι­κού — λαϊ­κού κινήματος.
Το ζήτη­μα δηλα­δή πρέ­πει να το δού­με και από τη σκο­πιά αυτού που περι­γρά­φου­με στις Θέσεις, ότι το Κόμ­μα δια­νύ­ει ίσως την πιο δύσκο­λη περί­ο­δο της Ιστο­ρί­ας του ως μέρος του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος (ΔΚΚ).

Στις Θέσεις διευ­κρι­νί­ζε­ται ότι το ζήτη­μα της ιδε­ο­λο­γι­κής — μορ­φω­τι­κής δου­λειάς στις γραμ­μές του Κόμ­μα­τος και της ΚΝΕ δεν μπο­ρεί να ταυ­τί­ζε­ται μόνο με τα οργα­νω­μέ­να μορ­φω­τι­κά συστή­μα­τα στις γραμ­μές μας (σχο­λές, σεμι­νά­ρια, δια­λέ­ξεις), στα οποία έχουν γίνει θετι­κά βήμα­τα που όμως χρειά­ζε­ται να στα­θε­ρο­ποι­η­θούν, να έχουν επα­να­λη­πτι­κό­τη­τα, να δίνε­ται όλη η φρο­ντί­δα για την επι­τυ­χή λει­τουρ­γία τους, ζητή­μα­τα που δεν είναι πάντα και παντού δεδομένα.
Το ζήτη­μα που πρέ­πει να αντι­με­τω­πι­στεί είναι το ότι αυτά τα συστή­μα­τα λει­τουρ­γούν ως ένα «παράλ­λη­λο πρό­γραμ­μα» που δεν συν­δέ­ε­ται ουσια­στι­κά με το περιε­χό­με­νο της καθη­με­ρι­νής δρά­σης των Οργα­νώ­σε­ων του Κόμ­μα­τος και της ΚΝΕ.
Θέλου­με λοι­πόν η μαρ­ξι­στι­κή μόρ­φω­ση όχι μόνο να απο­κτά διάρ­κεια και συνέ­χεια με όλους τους τρό­πους, αλλά να αξιο­ποιεί­ται στην τρέ­χου­σα πολι­τι­κή δρά­ση.
Έτσι μπο­ρούν να αντι­με­τω­πί­ζο­νται καθο­δη­γη­τι­κές αδυ­να­μί­ες σε σχέ­ση με το πώς μπαί­νουν στη ζωή και δια­δί­δο­νται οι σύγ­χρο­νες επε­ξερ­γα­σί­ες μας, το Πρό­γραμ­μά μας, η στρα­τη­γι­κή μας για το σοσια­λι­σμό — κομ­μου­νι­σμό, πώς αντι­με­τω­πί­ζο­νται λαθε­μέ­νες αντι­λή­ψεις. Άλλω­στε, όπως εντο­πί­ζουν οι Θέσεις, η ενί­σχυ­ση του ιδε­ο­λο­γι­κού στοι­χεί­ου στην εσω­κομ­μα­τι­κή λει­τουρ­γία των Οργά­νων και των Οργα­νώ­σε­ων θα βοη­θή­σει στο να αντι­με­τω­πι­στούν μια σει­ρά από αδύ­να­μες πλευ­ρές στην καθο­δή­γη­ση και λει­τουρ­γία στις οποί­ες εστιά­ζου­με. Όπως για παρά­δειγ­μα η αδύ­να­μη και όχι σε βάθος κρι­τι­κή εξέ­τα­ση της πεί­ρας από την ταξι­κή πάλη, την ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή δια­πά­λη, τη δου­λειά για τη συσπεί­ρω­ση δυνά­με­ων με βάση τη στρα­τη­γι­κή μας, τη δου­λειά για την ανα­σύ­ντα­ξη του εργα­τι­κού κινή­μα­τος, την προ­ώ­θη­ση της κοι­νω­νι­κής συμ­μα­χί­ας κ.λπ.
Αυτό το ζήτη­μα συν­δέ­ε­ται και με την ανά­πτυ­ξη της ικα­νό­τη­τας τα μέλη των καθο­δη­γη­τι­κών οργά­νων να συμ­βάλ­λουν ουσια­στι­κά με τις τοπο­θε­τή­σεις τους γενι­κεύ­ο­ντας συμπε­ρά­σμα­τα από την πεί­ρα της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής δια­πά­λης, από τη δρά­ση μας στα μέτω­πα πάλης κ.λπ. Άλλο κρί­σι­μο ζήτη­μα είναι το πόσο οι θεω­ρη­τι­κές — ιδε­ο­λο­γι­κές επε­ξερ­γα­σί­ες στις οποί­ες έχου­με προ­χω­ρή­σει ως Κόμ­μα έχουν μπο­ρέ­σει να αφο­μοιω­θούν από το σύνο­λο των μελών και στε­λε­χών του Κόμ­μα­τος, πόσο το περιε­χό­με­νο αυτών των επε­ξερ­γα­σιών δια­περ­νά όλη τη λει­τουρ­γία των Οργά­νων και των Οργανώσεων.
Ακρι­βώς γι’ αυτόν το λόγο στη Θέση 12 ξεχω­ρί­ζο­νται κάποια από τα ζητή­μα­τα που χρειά­ζε­ται ακό­μα καλύ­τε­ρα να αφο­μοιω­θούν από όλο το κομ­μα­τι­κό δυνα­μι­κό, ώστε να υπη­ρε­τεί­ται ο βασι­κός μας στόχος:

• Η κατα­νό­η­ση της εκμε­ταλ­λευ­τι­κής σχέ­σης και ιδιαί­τε­ρα οι σύγ­χρο­νες μορ­φές που παίρ­νει η καπι­τα­λι­στι­κή εκμε­τάλ­λευ­ση, εξαι­τί­ας της εφαρ­μο­γής νέων τεχνο­λο­γιών και άλλων μεθό­δων οργά­νω­σης της εργα­σί­ας. Ζητή­μα­τα όπως η υπε­ρα­ξία, το μέσο ποσο­στό κέρ­δους, ο χρό­νος εργα­σί­ας, η εφαρ­μο­γή της πλη­ρο­φο­ρι­κής, η επί­δρα­ση της τηλερ­γα­σί­ας πρέ­πει να είναι οργα­νι­κό στοι­χείο της αρθρο­γρα­φί­ας, αλλά και των δημό­σιων παρεμ­βά­σε­ων, ώστε να γίνε­ται κατα­νοη­τή η λει­τουρ­γία του εκμε­ταλ­λευ­τι­κού καπι­τα­λι­στι­κού συστήματος.
• Η αντί­λη­ψή μας για τον χαρα­κτή­ρα της οικο­νο­μι­κής κρί­σης στον καπι­τα­λι­σμό, η εναλ­λα­γή φάσε­ων οικο­νο­μι­κής κρί­σης και ανά­καμ­ψης, ζητή­μα­τα τα οποία βοη­θούν στη σωστή κατα­νό­η­ση και εκτί­μη­ση των δια­φό­ρων μορ­φών αστι­κής διαχείρισης.
• Η αντί­λη­ψή μας για τη σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση στον 20ό αιώ­να, απαλ­λαγ­μέ­νη από τον εξω­ραϊ­σμό της για τις γενιές κυρί­ως που την γνώ­ρι­σαν, ενώ οι νέες γενιές έχουν τελεί­ως δια­στρε­βλω­μέ­νη αντί­λη­ψη ή άγνοια. Η αντί­λη­ψή μας ιδιαί­τε­ρα για τις αιτί­ες της ανα­τρο­πής του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος στην Κεντρι­κή και Ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη, στην Κίνα και αλλού, κυρί­ως όμως της διά­λυ­σης της ΕΣΣΔ και του ΚΚΣΕ, αφού είχε καθο­ρι­στι­κό ρόλο στην πορεία της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης και της γραμ­μής του ΔΚΚ, επι­δρού­σε απο­φα­σι­στι­κά και στο Κόμ­μα μας.
• Η κατα­νό­η­ση μιας σει­ράς εξε­λί­ξε­ων στο αστι­κό εποι­κο­δό­μη­μα, τόσο αυτο­τε­λώς όσο και από τη σκο­πιά της σχέ­σης τους με αντί­στοι­χες αλλα­γές και τάσεις στην καπι­τα­λι­στι­κή οικο­νο­μία και την κοι­νω­νι­κή οργά­νω­ση και δυνα­μι­κή, όπως αλλα­γές στους κρα­τι­κούς μηχα­νι­σμούς, στη συγκρό­τη­ση αστι­κών κομ­μά­των, στη νομο­θε­σία, στην Εκπαί­δευ­ση, στην οικο­γέ­νεια, με επί­δρα­ση στις κοι­νω­νι­κές και δια­προ­σω­πι­κές σχέ­σεις, στην αξιο­ποί­η­ση του ελεύ­θε­ρου χρό­νου κ.λπ.
• Η δυσκο­λία δια­μόρ­φω­σης γραμ­μής συσπεί­ρω­σης στο κίνη­μα, βασι­σμέ­νης στην παρα­κο­λού­θη­ση των εξε­λί­ξε­ων ανά κλά­δο, αλλά και ανά εργα­σια­κό χώρο ή κοι­νω­νι­κό πρόβλημα.

Αν συνυ­πο­λο­γί­σου­με τις απαι­τή­σεις της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής δια­πά­λης που προ­κύ­πτουν από την παρέμ­βα­ση της αστι­κής τάξης και του οπορ­του­νι­σμού γίνε­ται ακό­μα περισ­σό­τε­ρο κατα­νοη­τό ότι οι κομ­μου­νι­στές δεν έχουν την «πολυ­τέ­λεια», στο όνο­μα μιας πράγ­μα­τι πιε­στι­κής καθη­με­ρι­νό­τη­τας, να ανα­βάλ­λουν για αργό­τε­ρα, όταν θα είναι τάχα πιο «ευνοϊ­κές» οι συν­θή­κες, την οργά­νω­ση της ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής αντεπίθεσης.
Αντί­θε­τα, όπως εντο­πί­ζε­ται και στις Θέσεις της ΚΕ, πρέ­πει να γίνει στοι­χείο της καθη­με­ρι­νό­τη­τας αυτή η προ­σπά­θεια. Να μην περιο­ρί­ζε­ται μόνο σε μια εκδή­λω­ση ή σε μια καμπά­νια, αλλά να δια­περ­νά όλη την κομ­μα­τι­κή ζωή και δρά­ση, την παρέμ­βα­ση στο κίνη­μα.

Φώτης Αγγου­λές, ο προ­λε­τά­ριος ποιητής