Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Για τα 20χρονα από την επανέκδοση της junge Welt

Γρά­φει ο Anton Saefkow //

Όπως τα πάντα στην πρώ­ην DDR μετά την “επα­νέ­νω­ση” της Γερ­μα­νί­ας, έτσι και οι εφη­με­ρί­δες και οι εκδο­τι­κοί οίκοι της ουσια­στι­κά χαρί­στη­καν σε επι­χει­ρη­μα­τι­κούς ομί­λους της ΟΔΓ. Στό­χος αυτών των κινή­σε­ων δεν ήταν τόσο το κέρ­δος, όσο το να μη μεί­νει πέτρα στη πέτρα. Να βγά­λουν και κάποια κέρ­δη όσο προ­λά­βουν οι διά­φο­ροι κερ­δο­σκό­ποι, αλλά κυρί­ως να κλεί­σει και να ρημά­ξει κάθε τί που μπο­ρού­σε να προ­βά­λει οργα­νω­μέ­νο αντί­λο­γο στο ξανα­γρά­ψι­μο της ιστο­ρί­ας που θ’ ακολουθούσε.

Τον ίδιο δρό­μο σχε­δια­ζό­ταν να πάρει και η εφη­με­ρί­δα “junge Welt” (1). Επρό­κει­το για το όργα­νο του Κ.Σ. της FDJ, της νεο­λαί­ας του SED, του κομ­μου­νι­στι­κού κόμ­μα­τος (2) της DDR.
Η εφη­με­ρί­δα πριν την πτώ­ση του τεί­χους είχε φτά­σει να που­λά­ει κοντά στα 1.500.000 φύλ­λα καθη­με­ρι­νά και ήταν η πιο πολυ­δια­βα­σμέ­νη της DDR των 17 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ψυχών, πάνω δηλα­δή και από το όργα­νο της Κ.Ε. του SED.

Η πορεία της ήταν αυτή όλων των οργα­νι­σμών της DDR μετά το ’91. “Που­λή­θη­κε” για 1 μάρ­κο (0,50 Ευρώ!) σε κάποιους επι­χει­ρη­μα­τί­ες, άρχι­σε να εκφρά­ζει “αρι­στε­ρές” από­ψεις “χωρίς όμως τις ακρό­τη­τες και τους διχα­σμούς του παρελ­θό­ντος” και σιγά σιγά οδη­γού­νταν προς το κλεί­σι­μο, το οποίο και ανα­κοι­νώ­θη­κε πριν από 20 χρό­νια, στις 5/4/1995.

Όμως, στη συγκε­κρι­μέ­νη περί­πτω­ση οι υπο­λο­γι­σμοί πέσα­νε έξω. Οι εργα­ζό­με­νοι αντι­δρά­σα­νε και ανα­λά­βα­νε οι ίδιοι την εφημερίδα.

Δε θα ανα­φε­ρό­μα­σταν όμως σε αυτή, αν αυτό ήταν όλο. Το σημα­ντι­κό στη συγκε­κρι­μέ­νη περί­πτω­ση είναι πως, ανα­λαμ­βά­νο­ντας την έκδο­ση της εφη­με­ρί­δας, ιδρύ­ο­ντας τον εκδο­τι­κό οίκο “8η Μάη” (από τη μέρα της αντι­φα­σι­στι­κής νίκης) και δια­χει­ρι­ζό­με­νοι τα οικο­νο­μι­κά ως κολε­κτί­βα που περι­λάμ­βα­νε και κάθε πρό­θυ­μο γι’ αυτό ανα­γνώ­στη, πήραν σημα­ντι­κές απο­φά­σεις για τη πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση που θα είχε το όλο εγχεί­ρη­μα. Σημα­ντι­κό­τε­ρη αυτών: Η ανα­γνώ­ρι­ση και υπε­ρά­σπι­ση του σοσια­λι­σμού που οικο­δο­μή­θη­κε στην DDR, χωρίς αυτό να σημαί­νει την εξι­δα­νί­κευ­σή του.
Επι­πλέ­ον, δια­χρο­νι­κά στα­θε­ρός και δια­κη­ρυγ­μέ­νος στό­χος της όλης προ­σπά­θειας είναι η συμ­βο­λή στον σοσια­λι­στι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό της κοινωνίας.

Σήμε­ρα η junge Welt είναι από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα πράγ­μα­τα που έχει να επι­δεί­ξει το κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα στη Γερ­μα­νία. Δίνει την εντύ­πω­ση μιας δυνα­μι­κής, ιδιαί­τε­ρα φρέ­σκιας, καθη­με­ρι­νής μαρ­ξι­στι­κής εφη­με­ρί­δας. Κατα­φέρ­νει να αυξά­νει αργά και στα­θε­ρά τις πωλή­σεις της. Ακό­μη σημα­ντι­κό­τε­ρο: Δεί­χνει έμπρα­κτα πόσο δίκιο είχε ο Λένιν όταν έλε­γε πως: “Ο ρόλος της εφη­με­ρί­δας δεν περιο­ρί­ζε­ται μόνο στη διά­δο­ση ιδε­ών, μόνο στην πολι­τι­κή δια­παι­δα­γώ­γη­ση και την προ­σέλ­κυ­ση πολι­τι­κών συμ­μά­χων. Η εφη­με­ρί­δα δεν είναι μόνο συλ­λο­γι­κός προ­πα­γαν­δι­στής και συλ­λο­γι­κός δια­φω­τι­στής, μα και συλ­λο­γι­κός οργα­νω­τής”, αφού κατα­φέρ­νει, χωρίς να έχει επί­ση­μους δεσμούς με το die Linke ή κάποιο άλλο κόμ­μα, να συσπει­ρώ­νει κόσμο γύρω της, να τον κινη­το­ποιεί και να επη­ρε­ά­ζει ιδε­ο­λο­γι­κά όσο λίγοι το κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα στη συγκε­κρι­μέ­νη χώρα.

Φυσι­κά έχει και τα προ­βλή­μα­τά της. Πιο εμφα­νές πρό­βλη­μα ‑για προ­φα­νείς λόγους- η μικρή σύν­δε­ση με χώρους δου­λειάς. Επι­πλέ­ον, η απου­σία συγκε­κρι­μέ­νου πολι­τι­κού φορέα που είναι πίσω της, που ελέγ­χει και δίνει μια συγκε­κρι­μέ­νη πολι­τι­κή γραμ­μή βάσει ενός καθο­ρι­σμέ­νου προ­γράμ­μα­τος και τακτι­κής, έχει σαν απο­τέ­λε­σμα να παλαν­τζά­ρει κατά δια­στή­μα­τα και ανά­λο­γα το θέμα. Επί­σης, συνε­χί­ζει να έχει επα­φές, άρα και αυτα­πά­τες, με/για το die Linke, κάνο­ντας βέβαια στα­θε­ρά σκλη­ρή κρι­τι­κή, η οποία είναι ειλι­κρι­νής και δε μπο­ρεί να συγκρι­θεί με τη στά­ση λ.χ. της Αρι­στε­ρής Πλατ­φόρ­μας του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλ­λη­λα, στα­θε­ρά προ­βάλ­λει και τις απόψεις/δραστηριότητες του DKP, του Γερ­μα­νι­κού ΚΚ (και αδερ­φού κόμ­μα­τος του ΚΚΕ) δηλα­δή, όπως και άλλων ομά­δων της γερ­μα­νι­κής αριστεράς.

Δεί­χνει αυξη­μέ­νο ενδια­φέ­ρον για τις εξε­λί­ξεις στην Ελλά­δα, χωρίς πάντα να κατα­φέρ­νει να μεί­νει μακριά από αυτα­πά­τες για το ρόλο της κυβέρ­νη­σης του ΣΥΡΙΖΑ. Μετα­φέ­ρει αρκε­τά συχνά και πιστά τις από­ψεις του ΚΚΕ στους ανα­γνώ­στες της, ενώ δεν κρύ­βει τις πατά­τες της νέας κυβέρ­νη­σης και το πισω­γύ­ρι­σμά της ακό­μη και από τις προ­ε­κλο­γι­κές δια­κη­ρύ­ξεις. Χαρα­κτη­ρι­στι­κό δείγ­μα γρα­φής για το πώς βλέ­πει τη κατά­στα­ση στην Ελλά­δα είναι αυτά τα άρθρα, για τη συγκέ­ντρω­ση του ΚΚΕ και τη πρό­τα­ση νόμου για τα μνη­μό­νια το ένα, για τη στά­ση της Κων­στα­ντο­πού­λου που αβα­ντά­ρει τη Χρυ­σή Αυγή από την άλλη:

http://www.jungewelt.de/2015/03–02/023.php

http://www.jungewelt.de/2015/03–09/017.php

Κάνο­ντας ένα συνο­λι­κό απο­λο­γι­σμό, είναι μια πολύ σημα­ντι­κή και αξιό­λο­γη προ­σπά­θεια. Δύσκο­λα μπο­ρεί κανείς να σκε­φτεί ένα παρό­μοιο εγχεί­ρη­μα που, χωρίς να έχει τη στή­ρι­ξη κάποιου κόμ­μα­τος και ενός ανά­λο­γου μηχα­νι­σμού, να κατα­φέρ­νει σε μία τέτοια χώρα, σε μια τέτοια περί­ο­δο, να αντέ­χει ιδε­ο­λο­γι­κά, να κρα­τά όρθια τη σημαία του σοσια­λι­σμού που επι­χει­ρή­θη­κε να οικο­δο­μη­θεί σε μια προηγ­μέ­νη καπι­τα­λι­στι­κή χώρα και ταυ­τό­χρο­να να κερ­δί­ζει νέο κόσμο, να βρί­σκει μέσα και τρό­πους για να επε­κτεί­νει τις δρα­στη­ριό­τη­τές της.

Αυτό το τελευ­ταίο είναι και από τα βασι­κό­τε­ρα που νομί­ζω πως έχει να δώσει σε κομ­μου­νι­στές στην Ελλά­δα η συγκε­κρι­μέ­νη προσπάθεια:

Από θέμα πολι­τι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού εντός της κομ­μου­νι­στι­κής αρι­στε­ράς είμα­στε σαφώς σε καλύ­τε­ρη κατά­στα­ση. Ωστό­σο η κρί­ση κατέ­στη­σε σαφές ότι υπάρ­χει ζήτη­μα στο πώς πρέ­πει να λει­τουρ­γεί ο σύγ­χρο­νος επα­να­στα­τι­κός τύπος, ώστε να μεί­νει όρθιος αφε­νός και να μπο­ρεί να προ­σελ­κύ­ει ανα­γνώ­στες αφε­τέ­ρου. Σε αυτό το ζήτη­μα η jW έχει να διδά­ξει αρκε­τά, αφού οι πρω­το­βου­λί­ες της είναι αρκε­τές και πολυ­ε­πί­πε­δες. Δε θ’ ανα­φέ­ρω εδώ ανα­λυ­τι­κά πράγματα.
Πυρή­νας πάντως της λογι­κής της είναι οι συν­δρο­μές της εφη­με­ρί­δας, οι οποί­ες είναι πολύ ευέ­λι­κτες χρο­νι­κά και μπο­ρούν να αφο­ρούν είτε την έντυ­πη είτε την ηλε­κτρο­νι­κή έκδο­ση (ή και τις δύο). Συν­δε­δε­μέ­νο με τη συν­δρο­μή είναι και το πόσο πίσω στο ιντερ­νε­τι­κό αρχείο της εφη­με­ρί­δας μπο­ρεί να κάνει κανείς ανα­ζη­τή­σεις και να δια­βά­σει άρθρα. Σημα­ντι­κό είναι και το e‑shop που λει­τουρ­γεί στο site της.

Για όλους αυτούς του λόγους και με αφορ­μή τη συμπλή­ρω­ση 20 χρό­νων από την εκκί­νη­ση της “επα­νέκ­δο­σης” της εφη­με­ρί­δας, θα ακο­λου­θή­σουν οι μετα­φρά­σεις κάποιων κει­μέ­νων της που δημο­σιεύ­τη­καν τις τελευ­ταί­ες εβδο­μά­δες, στα πλαί­σια των 20χρονων “γενε­θλί­ων” της. Πρώ­το από αυτά είναι μία συνέ­ντευ­ξη που δώσα­νε συντε­λε­στές της εφη­με­ρί­δας πριν λίγες μέρες για το παρελ­θόν, το παρόν και το μέλ­λον της.

Όλη η θεμα­τι­κή ενό­τη­τα της εφη­με­ρί­δας «Πασχα­λι­νό θαύ­μα» που αφο­ρά τα 20 χρό­νια από την επα­νέκ­δο­σή της βρί­σκε­ται εδώ: http://www.jungewelt.de/bibliothek/dossier/191
————————————–

(1) Junge Welt σημαί­νει «νέος κόσμος», με την έννοια του νεα­ρού όμως, του ορεξάτου.

(2) Για την ακρί­βεια το SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands) ήταν ένα κόμ­μα που προ­έ­κυ­ψε από τη συνέ­νω­ση του σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού SPD και του κομ­μου­νι­στι­κού κόμ­μα­τος KPD το 1946 στο κατε­χό­με­νο από την ΕΣΣΔ κομ­μά­τι της Γερ­μα­νί­ας. Στην πορεία εξε­λί­χθη­κε, προ­γραμ­μα­τι­κά και κατα­στα­τι­κά, σε ΚΚ.

«Έμοια­ζε ουτο­πία πως η junge Welt θα υπήρ­χε για δεκα­ε­τί­ες ακόμη» 

Στις 5 Απρι­λί­ου 1995 ανα­κοι­νώ­θη­κε το τέλος της junge Welt (jW). Ακο­λού­θη­σε το «πασχα­λι­νό θαύ­μα». Το προ­σω­πι­κό ανέ­λα­βε την εφη­με­ρί­δα και άρχι­σε να την εκδί­δει μόνο του. Μια συζή­τη­ση με τους Regina Sommer, Dietmar Koschmieder και Klaus Fischer (http://www.jungewelt.de/2015/04–04/008.php).

H Regina Sommer (R.S.) ξεκί­νη­σε το 1976 να δου­λεύ­ει εθε­λο­ντι­κά στην jW. Μετά το πέρας των σπου­δών της ξεκί­νη­σε να δου­λεύ­ει το 1981 κανο­νι­κά στην εφη­με­ρί­δα. Σήμε­ρα είναι μέλος της συντα­κτι­κής επι­τρο­πής και του επι­χει­ρη­σια­κού συμ­βου­λί­ου της (1).

Ο Dietmar Koschmieder (D.K.) ξεκί­νη­σε το 1991 σα συντά­κτης στην εφη­με­ρί­δα. Την περίoδο διά­λυ­σης της DDR ήταν πρό­ε­δρος του επι­χει­ρη­σια­κού συμ­βου­λί­ου της. Σήμε­ρα είναι διευ­θυ­ντής των εκδό­σε­ων «8 Μάη Α.Ε.».

Ο Klaus Fischer (K.F.) εργά­ζε­ται από το 1994 σα συντά­κτης. Σήμε­ρα είναι υπεύ­θυ­νος για το Οικο­νο­μι­κό, Εργα­τι­κό και Κοι­νω­νι­κό Ρεπορτάζ.

Η Lena Keymann μόλις ξεκί­νη­σε να δου­λεύ­ει κανο­νι­κά στην jW, ως συντά­κτρια σε θέμα­τα εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής. Είχε προη­γη­θεί ένα διά­στη­μα που εργα­ζό­ταν ως εθελόντρια.

Ο Johannes Supe (J.S.) εργά­ζε­ται από τον Οκτώ­βρη του 2014 εθε­λο­ντι­κά στην jW.

“Κατε­βά­ζου­με ρολά!” Με αυτό το πρω­το­σέ­λι­δο ανα­στά­τω­σε η jW τους ανα­γνώ­στες της στις 6/4/1995. Τη προη­γού­με­νη είχε ανα­κοι­νω­θεί το κλεί­σι­μο της εφη­με­ρί­δας. Η τελευ­ταία καθη­με­ρι­νή αρι­στε­ρή εφη­με­ρί­δα επρό­κει­το ν’ απο­χαι­ρε­τή­σει το εκδο­τι­κό σκη­νι­κό της ενιαί­ας Γερ­μα­νί­ας. Regina, Dietmar και Klaus: Συμ­με­τεί­χα­τε τότε ήδη στη σύντα­ξη της εφη­με­ρί­δας, ζήσα­τε από κοντά τις εξε­λί­ξεις. Πώς έφτα­σε η κατά­στα­ση ως εκεί;

D.K.: To προ­σω­πι­κό έμα­θε για το κλεί­σι­μο της εφη­με­ρί­δας από το Ραδιό­φω­νο. Ακό­μη κι εγώ ως πρό­ε­δρος του επι­χει­ρη­σια­κού συμ­βου­λί­ου τότε. Ότι η κατά­στα­ση δε μπο­ρού­σε να συνε­χί­σει ως είχε, το κατα­λα­βαί­να­με όλοι από και­ρό όμως. Η jW που­λή­θη­κε στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 90 για ένα Μάρ­κο (0,50 Ευρώ) σε έναν όμι­λο ΜΜΕ του Βερο­λί­νου, ο οποί­ος έβγα­ζε κέρ­δη από την εφη­με­ρί­δα, χωρίς να έχει καμία πρό­θε­ση να επεν­δύ­σει σε αυτή. Θέλα­νε απλά να κάνουν μια αρπα­χτή, όσο οι ανα­γνώ­στες θα ήταν δια­τε­θει­μέ­νοι να συνε­χί­σουν να πλη­ρώ­νουν. Κάθε εξά­μη­νο διπλα­σια­ζό­ταν η τιμή πώλη­σης. Τους μηχα­νι­σμούς αυτούς αργή­σα­με να τους πάρου­με χαμπά­ρι, για­τί κρύ­βο­νταν πίσω από περί­πλο­κες δομές και διοι­κη­τι­κά σχή­μα­τα. Λόγου χάρη: Είχε ανα­τε­θεί σε μια εξω­τε­ρι­κή εται­ρεία να δια­χει­ρί­ζε­ται τις αγγε­λί­ες που δημο­σί­ευε η εφη­με­ρί­δα. Ωστό­σο ποτέ δεν ήρθαν έσο­δα από αυτή. Αντί­θε­τα η jW πλή­ρω­νε τη συγκε­κρι­μέ­νη εταιρεία.

Οι ιδιο­κτή­τες δηλα­δή δεν είχαν πρω­ταρ­χι­κό στό­χο την έκδο­ση μιας αρι­στε­ρής καθη­με­ρι­νής εφημερίδας;

D.K: Η εφη­με­ρί­δα είχε πάψει από και­ρό να έχει μια συνε­πή αρι­στε­ρή γραμ­μή. Και κανέ­νας δε χρεια­ζό­ταν άλλη μία αρι­στε­ρο­φι­λε­λεύ­θε­ρη εφη­με­ρί­δα, ουσια­στι­κά μια μικρή Taz (2). Γι αυτό μειώ­νο­νταν συνε­χώς οι συν­δρο­μη­τές μας. Μόλις το 1994, οπό­τε και ανέ­λα­βε αρχι­συ­ντά­κτης ο Hermann L. Gremliza, δια­μορ­φώ­θη­κε του­λά­χι­στον μια καθα­ρά αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή γραμ­μή πλεύ­σης, η οποία υπο­στη­ρί­χθη­κε με νέους δημο­σιο­γρά­φους, «δυτι­κούς» και «ανα­το­λι­κούς». Από άπο­ψη περιε­χο­μέ­νου είχε ενδια­φέ­ρον. Για να φτά­σου­με όμως τις προσ­δο­κί­ες κερ­δο­φο­ρί­ας των επι­χει­ρη­μα­τιών δεν αρκού­σε. Άλλω­στε δεν είχε γίνει καμία προ­σπά­θεια προ­σέλ­κυ­σης διαφημίσεων.

R.S.: Ήδη από το ‘92-‘93 άρχι­σαν να γίνο­νται ανα­λυ­τι­κές συζη­τή­σεις ανά­με­σα στους συνα­δέλ­φους για την εξέ­λι­ξη και τη γραμ­μή πλεύ­σης που θα έπρεπε/μπορούσε να έχει η εφη­με­ρί­δα. Για­τί το έτος 1989 ήταν ένα ορό­ση­μο, πάνω στο οποίο κι εμείς ως δημο­σιο­γρά­φοι ήμα­σταν ανα­γκα­σμέ­νοι να τοπο­θε­τη­θού­με. Ωστό­σο παρα­πέ­μπα­με τη συζή­τη­ση συνε­χώς για το μέλ­λον. Τους ιδιο­κτή­τες δεν τους ενδιέ­φε­ρε να πάρει η εφη­με­ρί­δα θέση απέ­να­ντι σε αυτές τις εξε­λί­ξεις, ούτε την τότε αρχι­συ­ντα­ξία της εφημερίδας.

Οπό­τε με την απο­χώ­ρη­ση του επι­χει­ρη­μα­τι­κού ομί­λου το κάνα­τε προ­φα­νώς οι ίδιοι. Μόλις μία εβδο­μά­δα μετά το ανα­κοι­νω­μέ­νο «τέλος» της jW, η εφη­με­ρί­δα έδει­ξε σημεία ζωής με μία τετρα­σέ­λι­δη «έκδο­ση θάρ­ρους». Εκεί γρά­φε­τε με αρκε­τή αυτο­πε­ποί­θη­ση: «Εφε­ξής η jW θα εκδί­δε­ται από τους ίδιους τους συντά­κτες της». Πώς έγι­νε αυτό;

R.S.: Αμέ­σως μόλις ενη­με­ρω­θή­κα­με για το κλεί­σι­μο, αρχί­σα­με να συζη­τά­με πώς θα συνε­χί­σου­με. Γίνο­νταν συνε­χείς συζη­τή­σεις. Αρχι­κά έπρε­πε να υπο­λο­γί­σου­με αν υπήρ­χε κάποια πιθα­νό­τη­τα επι­τυ­χί­ας, ποιός είχε πρό­θε­ση να συμ­με­τέ­χει στη προ­σπά­θεια κ.ά. Και μετά απλά δου­λεύ­α­με. Μέρα και νύχτα. Όταν τελι­κώς βγή­κε αυτή η έκδο­ση, ένιω­σα πλέ­ον μεγά­λη ανακούφιση.

D.K.: Η προ­σπά­θεια ξεκί­νη­σε ήδη από τη συνέ­ντευ­ξη τύπου που έδω­σε η ιδιο­κτή­τρια εται­ρεία. Σε αυτή μπο­ρεί να μην είχα προ­σκλη­θεί ως επι­κε­φα­λής του επι­χει­ρη­σια­κού συμ­βου­λί­ου, παρό­λα αυτά εμφα­νί­στη­κα και τοπο­θε­τή­θη­κα. Αφού ανα­κοι­νώ­σα­νε το κλεί­σι­μο της εφη­με­ρί­δας πήρα τον λόγο, εξη­γώ­ντας πως η έκδο­σή της θα συνε­χι­στεί. Με καθα­ρά δική μου πρω­το­βου­λία. Ήθε­λα να τους εκπλή­ξω. Ήδη τους προη­γού­με­νους μήνες είχα­με κάνει μία απο­τυ­χη­μέ­νη προ­σπά­θεια να ανα­λά­βου­με την εφη­με­ρί­δα. Μπο­ρεί τότε να μην τα κατα­φέ­ρα­με, ωστό­σο μπο­ρέ­σα­με να απο­κτή­σου­με πρό­σβα­ση σε οικο­νο­μι­κά στοι­χεία. Είχα­με λοι­πόν μία εικό­να για το τί ήταν εφι­κτό να γίνει. Ακο­λού­θη­σαν πολυ­ή­με­ρες δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τη παλιά ιδιο­κτή­τρια εται­ρεία, για τους συν­δρο­μη­τές και για πολ­λά άλλα. Είχα­νε τους λόγους τους που έδει­χναν ενδια­φέ­ρον για να επι­τρέ­ψουν να συνε­χί­σου­με. Ανα­λά­βα­με υπο­χρε­ώ­σεις της τάξης των 1,3 εκα­τομ­μυ­ρί­ων Μάρ­κων. Για 10.000 Μάρ­κα αγο­ρά­σα­με τον τίτλο της εφη­με­ρί­δας. Και το συμ­βό­λαιο ανέ­φε­ρε πως ότι είχε κάποια αξία θα επα­νερ­χό­ταν σε εκπρό­σω­πο της παλιάς ιδιο­κτή­τριας εται­ρεί­ας, εάν δεν αντέ­χα­με το πρώ­το χρό­νο λει­τουρ­γί­ας. Εξαι­ρε­τι­κά πιε­στι­κές συν­θή­κες δηλα­δή, τις οποί­ες όμως ήμα­σταν ανα­γκα­σμέ­νοι ν’ απο­δε­χθού­με. Πολ­λοί συνά­δελ­φοι θεω­ρού­σαν αδύ­να­τη την επι­βί­ω­ση της εφημερίδας.

K.F.: Αρκε­τοί από τους συνα­δέλ­φους κάθε άλλο παρά ήταν ενθουσιασμένοι/αισιόδοξοι για το εγχεί­ρη­μα. Η εβδο­μά­δα που μεσο­λά­βη­σε μέχρι την «έκδο­ση θάρ­ρους» έμοια­ζε με ολό­κλη­ρο χρό­νο. Το καλό ήταν πως δεν εκκι­νού­σα­με από το μηδέν. Είχα­με στα χέρια μας όλο το μηχα­νι­σμό μιας καθη­με­ρι­νής εφη­με­ρί­δας. Πάνω απ’ όλα όμως είχα­με μια ευκαι­ρία. Ο πρό­ε­δρός μας (o D.K.) πρώ­τος το είχε κατα­λά­βει αυτό. Παρό­λα αυτά όμως φάντα­ζε ουτο­πι­κό πως η jW θα υπήρ­χε ακό­μη για δεκαετίες.

Η ιδιο­κτή­τρια εται­ρεία κατά την απο­χώ­ρη­σή της πήρε μαζί της κάθε αντι­κεί­με­νο αξί­ας. «Τα FAX, οι εκτυ­πω­τές, τα τηλέ­φω­να δεν άντε­ξαν την επι­δρο­μή των κερ­δο­σκό­πων» γρά­φα­τε τότε. Πώς κατα­φέ­ρα­τε σε τέτοιες συν­θή­κες να εκδώ­σε­τε εφημερίδα;

Κ.F.: Ένα πράγ­μα μας έλει­πε παντε­λώς: Το χρή­μα. Για τηλε­φω­νή­μα­τα «πετα­γό­μα­σταν στους γεί­το­νες» — Ήμα­σταν τότε σε ένα μεγά­λο κτί­ριο στο Treptow. Είχα­με απο­λέ­σει όλο το δίκτυο/σύστημα εσω­τε­ρι­κής επι­κοι­νω­νί­ας των συντα­κτών. Οπό­τε δου­λεύ­α­με με εντε­λώς απλοϊ­κά μέσα όπως το Word για την έκδο­ση και γενι­κώς αυτο­σχε­διά­ζα­με. Ήμα­σταν μια «κοι­νω­νία των post-it». Σιγά σιγά μπο­ρέ­σα­με να τα ξαναλ­λά­ξου­με όλα αυτά. Κυρί­ως μας κρά­τη­σε η θέλη­ση να συνε­χί­σου­με. Εκτός από τη δομή και το μηχα­νι­σμό μιας καθη­με­ρι­νής εφη­με­ρί­δας, είχα­με και μια αρκε­τά καθα­ρή πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση, γύρω από την οποία θέλα­με να χτίσουμε.

Αυτό το ανέ­φε­ρε και η Regina. Ποιά πολι­τι­κή γραμ­μή πλεύ­σης είχα­τε κατά νου, όταν ανα­λά­βα­τε την jW;

K.F.: Σκο­πός μας ήταν μια αρι­στε­ρή καθη­με­ρι­νή εφη­με­ρί­δα που θα περι­λάμ­βα­νε και θα υπε­ρά­σπι­ζε τους Κομ­μου­νι­στές και τη Κομ­μου­νι­στι­κή Ιδε­ο­λο­γία. Αυτή η κατεύ­θυν­ση κάθε άλλο παρά ήταν αυτο­νό­η­τη. Διό­τι υπήρ­χαν πάρα πολ­λοί αρι­στε­ροί αντι­κομ­μου­νι­στές, όπως και ανά­λο­γες εφη­με­ρί­δες. Και σε εμάς υπήρ­χαν τέτοιες από­ψεις. Παρ’ όλα αυτά αυτή η πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση επι­κρά­τη­σε. Πρέ­πει όμως να ξανα­πού­με: Πρώ­τα απ’ όλα θέλα­με να συνε­χί­σου­με. Όλα τα υπό­λοι­πα, δηλα­δή και η πολι­τι­κή γραμ­μή πλεύ­σης, εκεί­νη τη στιγ­μή έρχο­νταν δεύ­τε­ρα. Διό­τι πέραν των άλλων έπρε­πε να κερ­δί­σου­με τους συνα­δέλ­φους, προ­κει­μέ­νου να συμ­με­τά­σχουν σ’ ένα εγχεί­ρη­μα με σαφώς μειω­μέ­νες απο­δο­χές και εντε­λώς αβέ­βαιες προοπτικές.

R.S.: Υπήρ­χε μια πιο καθα­ρή πολι­τι­κή γραμ­μή σε σχέ­ση με τα προη­γού­με­να χρό­νια στην εφη­με­ρί­δα. Ένα από τα βασι­κό­τε­ρα ζητή­μα­τα ήταν η σχέ­ση μας απέ­να­ντι στην DDR και την ιστο­ρία της. Γνω­ρί­ζα­με πως ο κόσμος, εν όψει των επερ­χό­με­νων οικο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών ανα­κα­τα­τά­ξε­ων, θα έψα­χνε για προ­σα­να­το­λι­σμό. Και βλέ­πα­με την ευκαι­ρία να βοη­θή­σου­με σε αυτή την αναζήτηση.

Η «έκδο­ση θάρ­ρους» εκπλήσ­σει με το στίγ­μα της. «Πενή­ντα χρό­νια μετά τη παράδοση/διάλυση του 3ου Reich, οι κλη­ρο­νό­μοι του προ­σπα­θούν να επε­κτεί­νουν την επιρ­ροή του NATO μέχρι τη Μόσχα», γρά­φα­τε τότε. Αυτό ειδι­κά σήμε­ρα ακού­γε­ται εξαι­ρε­τι­κά επίκαιρο.

K.F.: Ήδη με τη λεγό­με­νη «επα­νέ­νω­ση» της χώρας στους μαρ­ξι­στές ήταν καθα­ρό, πως θ’ ακο­λου­θή­σουν πολ­λές άσχη­μες εξε­λί­ξεις. Ειδι­κά στο θέμα του πολέ­μου και της ειρή­νης – το οποίο τότε πανη­γυ­ρί­ζα­νε πως «είχε λυθεί για πάντα». Ακο­λού­θη­σαν ο πόλε­μος στη Γιου­γκο­σλα­βία και επεμ­βά­σεις όπως αυτή στο Αφγα­νι­στάν. Ή σήμε­ρα στην Ουκρα­νία. Δεν σε εκπλήσ­σουν τέτοιες εξε­λί­ξεις, όταν εκκι­νείς από μια μαρ­ξι­στι­κή ανά­λυ­ση της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας. Ακρι­βώς αυτό προ­σπα­θού­με κι εμείς από το 1995, αν και πολ­λές φορές είναι ιδιαί­τε­ρα δύσκο­λο και βρι­σκό­μα­στε μόνοι ως εφη­με­ρί­δα. Μετα­ξύ μας πάντως: Παρό­λα αυτά είμαι εντυ­πω­σια­σμέ­νος, με το μένος και το θρά­σος που σήμε­ρα ξανα­γρά­φε­ται η ιστορία.

Το ξεσκέ­πα­σμα αυτών των θρα­σύ­δει­λων ψεμά­των είναι εν τω μετα­ξύ επί­ση­μη γραμ­μή της εφη­με­ρί­δας. «Αυτοί ψεύ­δο­νται σαν τρε­λοί. Εμείς τρε­λαι­νό­μα­στε να το απο­κα­λύ­πτου­με» (3), είναι μία από τις «δια­φη­μι­στι­κές» καμπά­νιες της jW, η οποία κοσμεί και το πλαϊ­νό τοί­χο του κτι­ρί­ου που εδρεύ­ει η εφη­με­ρί­δα. Πριν από 20 χρό­νια στην ίδια θέση υπήρ­χε η φρά­ση του Che: «Να είμα­στε ρεα­λι­στές. Να ζητά­με το αδύ­να­το». Προ­φα­νώς εδώ είχα­με κάποια εξέλιξη;

D.K.: Με το τωρι­νό μας σύν­θη­μα προ­σπα­θού­με να πιά­σου­με επα­φή με τις καθη­με­ρι­νές εμπει­ρί­ες των ανα­γνω­στών μας. Αυτές πριν από 20 χρό­νια ήταν πολύ δια­φο­ρε­τι­κές. Τότε πολ­λοί πίστευαν πως ό,τι δεί­χνει η “Tagesschau” (4) αντι­προ­σω­πεύ­ει τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Σήμε­ρα ο κόσμος υπο­ψιά­ζε­ται πως τον κοροϊ­δεύ­ου­νε. Ακό­μη και μη μαρ­ξι­στές αντι­λαμ­βά­νο­νται όλο και περισ­σό­τε­ρο τα ΜΜΕ ως όργανα/μέσα της ταξι­κής κυριαρ­χί­ας των αστών. Γι’ αυτό και το συγκε­κρι­μέ­νο σύν­θη­μα, όπως και συνο­λι­κά η jW, βρί­σκει αντα­πό­κρι­ση. Για­τί ο βασι­κός στό­χος μας είναι ανά­λυ­ση της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας και των σημε­ρι­νών συσχε­τι­σμών, ώστε παράλ­λη­λα να εξη­γή­σου­με πώς αυτοί μπο­ρούν να αλλά­ξουν. Σε αυτή την προ­σπά­θεια δε στο­χεύ­ου­με μόνο στους έτοι­μους μαρ­ξι­στές. Το ανα­γνω­στι­κό μας κοι­νό εν τω μετα­ξύ είναι πολύ ευρύ­τε­ρο. Θέλου­με να μπο­ρεί να μας δια­βά­σει οποιοσ­δή­πο­τε σκέ­φτε­ται έξω από τα κυρί­αρ­χα ιδε­ο­λο­γι­κά πρό­τυ­πα. Και επι­θυ­μού­με οι ανα­γνώ­στες να ελέγ­χουν κρι­τι­κά, αν είναι αλή­θεια ότι γρά­φε­ται στην jW.

Αντί­θε­τα με την καθο­δι­κή πορεία της κυκλο­φο­ρί­ας των αστι­κών εφη­με­ρί­δων, η πορεία της κυκλο­φο­ρί­ας της jW είναι ανο­δι­κή. Παρό­λα αυτά η εφη­με­ρί­δα παρα­μέ­νει ένα μικρό μέγε­θος. Μπο­ρεί κάποιος σήμε­ρα να αντι­πα­ρα­τε­θεί με αξιώ­σεις στα κυρί­αρ­χα ιδε­ο­λο­γή­μα­τα, βρι­σκό­με­νος ταυ­τό­χρο­να σε «αντα­γω­νι­σμό» με άλλες «αρι­στε­ρές» εφημερίδες;

D.K.: Στη σημε­ρι­νή Γερ­μα­νία η μαρ­ξι­στι­κή κοσμο­θε­ώ­ρη­ση δε μπο­ρεί να γίνει πλειο­ψη­φού­σα. Αυτό δεν το επι­τρέ­πουν οι κοι­νω­νι­κοί και πολι­τι­κοί συσχε­τι­σμοί. Ωστό­σο, όπως είπα­τε κι εσείς: Είμα­στε η μόνη παγ­γερ­μα­νι­κής κυκλο­φο­ρί­ας καθη­με­ρι­νή εφη­με­ρί­δα που αυξά­νει τις πωλή­σεις της. Κι αν κάποιος θεω­ρεί εύκο­λο με τις θέσεις που έχου­με εμείς σαν εφη­με­ρί­δα να έχει μια καθη­με­ρι­νή κυκλο­φο­ρία 18.500 φύλ­λων… ας το προ­σπα­θή­σει. Πόσο μάλι­στα που το ιντερ­νε­τι­κό ανα­γνω­στι­κό μας κοι­νό είναι ακό­μη μεγα­λύ­τε­ρο. Βρι­σκό­μα­στε όμως στην εξής κατά­στα­ση: Για την junge Welt είναι κρί­σι­μη η ύπαρ­ξη ενός ισχυ­ρού εξω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κού μαρ­ξι­στι­κού πολι­τι­κού ρεύ­μα­τος. Όμως τέτοιο δεν υφί­στα­ται, ενώ οι δια­μορ­φω­μέ­νες μαρ­ξι­στι­κές δυνά­μεις είναι ελά­χι­στες. Αυτά μας επη­ρε­ά­ζουν πολύ περισ­σό­τε­ρο απ’ ό,τι ο «αντα­γω­νι­σμός» λ.χ. με την “Neues Deutschland” (5). Τα παρα­πά­νω συμπε­ρι­λαμ­βά­νουν και το Die Linke. Βεβαί­ως, υπάρ­χουν δεσμοί με το συγκε­κρι­μέ­νο κόμ­μα. Και ιστο­ρι­κά να το πάρει κανείς. Ευτυ­χώς όμως δεν έχου­με κάποια οργα­νι­κή σχέ­ση, δεν εξαρ­τό­μα­στε από αυτό. Είναι τρο­μα­κτι­κά όσα συμ­βαί­νουν εκεί. Η πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση καθο­ρί­ζε­ται κατά το δοκούν. Όλη η εξέ­λι­ξη του Die Linke μας στε­νο­χω­ρεί ιδιαίτερα.

K.F.: Σε όποιον δε γνω­ρί­ζει την jW προ­τεί­νω να δοκι­μά­σει το εξής: Ας δια­λέ­ξει οποιο­δή­πο­τε θέμα, όπως την Ελλά­δα, τη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή ή το οικο­νο­μι­κό πρό­γραμ­μα Hartz 4. Ας βάλει πλάι πλάι τα σχε­τι­κά ρεπορ­τάζ της jW και της Frankfurter Allgemeine, της Süddeutsche Zeitung, οποιασ­δή­πο­τε άλλης εφη­με­ρί­δας κι ας τα συγκρί­νει. Η δια­φο­ρά είναι τερά­στια. Μπο­ρεί κανείς να συμ­φω­νή­σει με τις από­ψεις μας. Μπο­ρεί να δια­φω­νή­σει. Αλλά εύκο­λα θ’ αντι­λη­φθεί ότι αυτή διαφέρει.

Ακό­μη και άνθρω­ποι από την Ελβε­τία και την Αυστρία δια­βά­ζουν την jW ακρι­βώς γι αυτή τη δια­φο­ρά, ενώ μπο­ρεί να την προ­ω­θούν κι ενερ­γά. Υπάρ­χει συνο­λι­κά ένα αξιο­ση­μεί­ω­το δέσι­μο των ανα­γνω­στών με τη συγκε­κρι­μέ­νη εφη­με­ρί­δα. Είχα­τε δια­πι­στώ­σει κάτι τέτοιο και το 1995;

R.S.: Όταν μαθεύ­τη­κε ότι στα­μα­τά η έκδο­ση της jW, αμέ­σως άρχι­σε να κατα­φθά­νει κόσμος στο πάρ­κο του Treptow και να ρωτά τί ακρι­βώς συμ­βαί­νει. Τη Κυρια­κή 8 Απρί­λη έγι­νε τότε ένα μάζε­μα στο παλιό εστια­τό­ριο του κτι­ρί­ου. Είχαν έρθει και γύρω στους 100 ανα­γνώ­στες, από το Αμβούρ­γο, από τη Δρέσ­δη, φυσι­κά και από το Βερο­λί­νο. Όλοι τους λέγα­νε: «Κάτι πρέ­πει να κάνου­με!». Όλη τη μέρα γίνο­νταν συζη­τή­σεις για το πώς θα μπορούσε/έπρεπε να εξε­λι­χθεί η εφη­με­ρί­δα. Εκεί επι­κρά­τη­σε και το κλί­μα πως πρέ­πει να συνε­χί­σου­με. Να νιώ­θεις πόσοι άνθρω­ποι ήταν έτοι­μοι να συμ­βάλ­λουν – αυτό μου είχε κάνει από την πρώ­τη στιγ­μή μεγά­λη εντύπωση.

D.K.: Ήταν προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη εκεί­νες τις μέρες μία συζή­τη­ση για τη «πιθα­νό­τη­τα κατάρ­ρευ­σης της παγκό­σμιας οικο­νο­μί­ας, το λεγό­με­νο “οικο­νο­μι­κό big bang”». Μετά το κλεί­σι­μο της εφη­με­ρί­δας αυτή η εκδή­λω­ση ήταν πλέ­ον περιτ­τή. Παρό­λα αυτά τη διε­ξή­γα­με, πλέ­ον με θέμα «το big bang της junge Welt». Είχα­με μεγά­λη συμ­με­το­χή, αλλά και μεγά­λη υπο­στή­ρι­ξη για τη θέση πως μια μαρ­ξι­στι­κή καθη­με­ρι­νή εφη­με­ρί­δα συνε­χί­ζει να είναι απα­ραί­τη­τη. Αυτό ήταν κρί­σι­μο, για­τί εκεί­νη τη περί­ο­δο η αρχι­συ­ντα­ξία της εφη­με­ρί­δας έλε­γε πως «εμείς εκδί­δου­με μεν μια αρι­στε­ρή καθη­με­ρι­νή εφη­με­ρί­δα, αλλά κανείς δε τη θέλει». Για τη χρη­μα­το­δό­τη­ση, από εκεί­νες τις μέρες άρχι­σε να συζη­τιέ­ται η ιδέα μιας κολε­κτί­βας. Χωρίς την οικο­νο­μι­κή υπο­στή­ρι­ξη των ανα­γνω­στών δε θα τα είχα­με κατα­φέ­ρει. Τυπι­κά αυτή η μορ­φή άργη­σε ακό­μη λίγο, αλλά τελι­κά ολο­κλη­ρώ­θη­κε στις 7 Οκτω­βρί­ου 1995.

Σήμε­ρα υπάρ­χει χωρι­στό τμή­μα για την υποστήριξη/επαφή με το ενερ­γό ανα­γνω­στι­κό κοι­νό. Σε αυτό το κοι­νό έχε­τε βάλει ετού­τες τις μέρες τον μεγα­λύ­τε­ρο στό­χο στη νεό­τε­ρη ιστο­ρία της εφη­με­ρί­δας: Να που­λή­σει η πρω­το­μα­γιά­τι­κη έκδο­σή της 150.000 φύλ­λα. Δεν είναι αυτός ένας υπερ­βο­λι­κά φιλό­δο­ξος στό­χος για μια μικρή εφη­με­ρί­δα και τους υπο­στη­ρι­κτές της;

D.K.: Είμαι βέβαιος πως θα τα κατα­φέ­ρου­με. Είναι η 3η χρο­νιά που κάνου­με μια παρό­μοια καμπά­νια και χάρη στις ανα­γνώ­στριες και τους ανα­γνώ­στες μας και τις προη­γού­με­νες είχα­με πετύ­χει τους στό­χους μας (μέχρι 100.000 είχαν φτά­σει). Βασι­ζό­μα­στε σε αυτούς, για­τί μας λεί­πουν τα εκα­τομ­μύ­ρια που απαι­τού­νται για δια­φη­μί­σεις σε Ραδιό­φω­να και τηλε­ο­ρά­σεις. Εμείς το μόνο που έχου­με είναι η ενερ­γή στή­ρι­ξη των ανα­γνω­στών μας. Άλλω­στε κι εκεί­νοι γνω­ρί­ζουν πως δεν έχου­με έσο­δα από το κρά­τος, την Εκκλη­σία ή από επι­χει­ρη­μα­τί­ες. Παρε­μπι­πτό­ντως, το ανα­γνω­στι­κό μας κοι­νό είναι αρκε­τά ευρύ. Έχου­με νεο­λαί­ους και μεγα­λύ­τε­ρους, «δυτι­κούς» και «ανα­το­λι­κούς», καλο­πλη­ρω­μέ­νους και κακο­πλη­ρω­μέ­νους. Τους ενώ­νει πως θέλουν μια άλλη κοι­νω­νία, πως δεν απο­δέ­χο­νται ως «αιώ­νιο» το σημε­ρι­νό συσχε­τι­σμό δύνα­μης. Γι’ αυτό σας λέω: Φέτος απλά κάνου­με προ­πό­νη­ση! Του χρό­νου ετοι­μα­ζό­μα­στε για ένα μεγά­λο βήμα μπρο­στά. Τότε προ­γραμ­μα­τί­ζου­με να ξεκι­νή­σει να τυπώ­νε­ται η εφη­με­ρί­δα και σε δεύ­τε­ρο τυπο­γρα­φείο, σε άλλη τοποθεσία.

Αυτό σημαί­νει πως και οι ανα­γνώ­στες μας θα παίρ­νουν την εφη­με­ρί­δα στην ώρα της; Σε αρκε­τές περιο­χές της Γερ­μα­νί­ας σήμε­ρα φτά­νει νωρίς το από­γευ­μα – και αν…

D.K.: Με τη δεύ­τε­ρη τοπο­θε­σία εκτύ­πω­σης πιστεύ­ου­με πως θα βελ­τιω­θεί του­λά­χι­στον η κυκλο­φο­ρία στη νότια Γερ­μα­νία και στη περιο­χή του Saar. Εδώ όμως υπάρ­χουν και θέμα­τα, τα οποία δε μπο­ρού­με να τα επη­ρε­ά­σου­με ιδιαί­τε­ρα. Διό­τι την ίδια στιγ­μή που εμείς αυξά­νου­με τη δρα­στη­ριό­τη­τά μας, οι υπό­λοι­πες εφη­με­ρί­δες περιο­ρί­ζουν τις δικές τους. Οπό­τε μειώ­νε­ται και το δίκτυο δια­νο­μής των εφη­με­ρί­δων. Του­λά­χι­στον είμα­στε τυχε­ροί ως προς αυτό: Για κάθε άλλη εφη­με­ρί­δα θα ‘ταν κατα­στρο­φι­κό να αργεί να φτά­σει στα περί­πτε­ρα. Η δική μας ακό­μη κι έτσι αγοράζεται.

Ακό­μη και στο μέλλον;

D.K.: Αυτό το εγχεί­ρη­μα έχει μέλ­λον. Κι αυτό ισχύ­ει και για την έντυ­πη έκδο­ση της jW. Αυτή θα συνε­χί­σου­με να την εξε­λίσ­σου­με, για να πάμε σε μια «ανα­γέν­νη­ση» της έντυ­πης εφη­με­ρί­δας. Παράλ­λη­λα βέβαια θα συνε­χί­σου­με να ανα­πτύσ­σου­με και την ιντερ­νε­τι­κή μας παρου­σία. Υπάρ­χουν πολ­λά πράγ­μα­τα που ξέρου­με πως πρέ­πει να γίνουν, αλλά λόγω έλλει­ψης προ­σω­πι­κού και κεφα­λαί­ου τα προ­χω­ρά­με βήμα το βήμα. Κατα­βάλ­λου­με προ­σπά­θειες αυτό ν’ αλλά­ξει, ωστό­σο όλα είναι στε­νά συν­δε­δε­μέ­να με την ανά­πτυ­ξη της έκδο­σης υπό πλη­ρω­μή και της υπο­στή­ρι­ξης των ανα­γνω­στών μας.

K.F.: Έχου­με αρκε­τές ιδέ­ες – κι έπει­τα έχου­με και μία πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Την ανά­γκη να βγαί­νει μια μαρ­ξι­στι­κή εφη­με­ρί­δα. Για να γίνει αυτό δεν αρκεί η θέλη­ση και το φιλό­τι­μο. Χρειά­ζε­ται να πεί­θου­με με στοι­χεία. Κι αυτό κάθε μέρα πρέ­πει να το μαθαί­νου­με ξανά. Εγώ αισιο­δο­ξώ, για­τί έχου­με αρκε­τό νέο κόσμο να συμ­με­τέ­χει στη σύντα­ξη της εφη­με­ρί­δας. Γι αυτό και ξέρω: Η junge Welt μετά από 20 χρό­νια θα είναι ακό­μη εδώ.

R.S.: Θα συμ­φω­νή­σω με τον Klaus. Οι νέοι συνά­δελ­φοι μου δίνουν κι εμέ­να ελπί­δα πως αυτό το εγχεί­ρη­μα, που ξεκι­νή­σα­με πριν από 20 χρό­νια, θα συνε­χί­σει να υπάρ­χει και μελλοντικά.

(1) Betriebsrat. Όργα­νο των εργα­ζο­μέ­νων μιας επι­χεί­ρη­σης, μέσω του οποί­ου συμ­με­τέ­χουν –με δικαιώ­μα­τα που καθο­ρί­ζει η νομο­θε­σία- στη διοί­κη­ση της επι­χεί­ρη­σης. Νομο­θε­τή­θη­καν στη Δημο­κρα­τία της Βαϊ­μά­ρης. Στη καπι­τα­λι­στι­κή Γερ­μα­νία χρη­σι­μο­ποιού­νται για την ενσω­μά­τω­ση του εργα­τι­κού κινήματος.

(2) Die Tageszeitung. Κάτι σαν τη Γερ­μα­νι­κή «Ελευ­θε­ρο­τυ­πία». Με έδρα το Δυτι­κό Βερο­λί­νο και παρα­δο­σια­κή σχέ­ση με τα διά­φο­ρα αυτο­δια­χει­ρι­ζό­με­να εγχειρήματα.

(3) “Sie luegen wie gedruckt. Wir drucken, wie sie luegen!”. Δε μπο­ρεί ν’ απο­δο­θεί ακριβώς…

(4) Tagesschau. Το παλιό­τε­ρο και γνω­στό­τε­ρο δελ­τίο ειδή­σε­ων της γερ­μα­νι­κής τηλεόρασης.

(5) Neues Deutschland. Όργα­νο της Κ.Ε. του SED επί DDR. Τώρα εφη­με­ρί­δα που εκφρά­ζει τις από­ψεις του die Linke. Εκδί­δε­ται καθημερινά.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο