Αλλο ένα βήμα στην πολιτική εμπορευματοποίησης του παιδικού καρκίνου

Του Γιώρ­γου Νάνου*

Πρό­σφα­τα δόθη­κε στη δημο­σιό­τη­τα σχέ­διο νόμου που αν περά­σει θα συστα­θεί Νομι­κό Πρό­σω­πο Ιδιω­τι­κού Δικαί­ου (ΝΠΙΔ) με την επω­νυ­μία «Ογκο­λο­γι­κό Κέντρο Παί­δων “Μαριάν­να Β. Βαρ­δι­νο­γιάν­νη — ΕΛΠΙΔΑ”». Με απλά λόγια, πρό­κει­ται για νομο­σχέ­διο που ιδιω­τι­κο­ποιεί τη μονα­δι­κή παι­δο­ο­γκο­λο­γι­κή μονά­δα της χώρας!

Σύμ­φω­να με τον κυβερ­νη­τι­κό εκπρό­σω­πο: «Με το ΝΠΙΔ παρέ­χε­ται μεγα­λύ­τε­ρη ευε­λι­ξία προς όφε­λος των ασθε­νών, ιδί­ως ως προς τη διοι­κη­τι­κή λει­τουρ­γία και την προ­σέλ­κυ­ση δωρε­ών και πόρων, χωρίς να αλλά­ζει ο δημό­σιος χαρα­κτή­ρας. Ο,τι γίνε­ται, γίνε­ται στο πρό­τυ­πο άλλων επι­τυ­χη­μέ­νων ΝΠΙΔ, όπως το Νοσο­κο­μείο “Παπα­γε­ωρ­γί­ου”, που λει­τουρ­γεί πλή­ρως ενταγ­μέ­νο στο ΕΣΥ, ή το Ωνά­σειο Παι­δο­καρ­διο­χει­ρουρ­γι­κό Κέντρο, που συστά­θη­κε με την ίδια νομι­κή μορ­φή επί ημε­ρών της προη­γού­με­νης κυβέρνησης».

Για­τί όμως υπάρ­χει τέτοιο ενδια­φέ­ρον για την αντι­με­τώ­πι­ση του παι­δι­κού καρ­κί­νου από την οικο­γέ­νεια της δωρή­τριας, που στην περιο­χή όπου δρα­στη­ριο­ποιού­νται οι επι­χει­ρή­σεις τους υπάρ­χουν τα υψη­λό­τε­ρα ποσο­στά καρ­κί­νου στον νομό Αττικής;

Για­τί επι­λέ­γε­ται αυτό το σχή­μα από την κυβέρ­νη­ση της ΝΔ, παίρ­νο­ντας «μαθή­μα­τα» από τα αντί­στοι­χα «έργα και ημέ­ρες» της κυβέρ­νη­σης του ΣΥΡΙΖΑ;

Τι είναι και τι σημαίνει το καθεστώς ΝΠΙΔ

Η μορ­φή του ΝΠΙΔ αντι­στοι­χεί στην πολι­τι­κή που εφαρ­μό­ζε­ται και δια­μορ­φώ­νει τις δημό­σιες μονά­δες Υγεί­ας ως «αυτο­χρη­μα­το­δο­τού­με­νες οικο­νο­μι­κές μονά­δες». Στον τίτλο θα υπάρ­χει η λέξη «δημό­σιο», όμως θα λει­τουρ­γούν με τους κανό­νες της επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας και με πλή­ρη εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­ση των εργα­σιών τους. Αυτό υπα­γο­ρεύ­ε­ται από τη βασι­κή πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση όλων των αστι­κών κομ­μά­των για τον δρα­στι­κό περιο­ρι­σμό της κρα­τι­κής χρη­μα­το­δό­τη­σης των δημό­σιων μονά­δων Υγείας.

Αυτές οι μονά­δες, προ­κει­μέ­νου να είναι «βιώ­σι­μες», θα πρέ­πει να περιο­ρί­ζουν τις δαπά­νες λει­τουρ­γί­ας τους στη βάση του «κόστους — οφέ­λους» και να επι­διώ­κουν την αύξη­ση των εσό­δων τους από τις παντός είδους πωλή­σεις των εργα­σιών τους.

Αύξη­ση εσό­δων και δια­τή­ρη­ση της «βιω­σι­μό­τη­τας» σημαίνει:

Πολι­τι­κή μεί­ω­σης του «κόστους εργα­σί­ας», δηλα­δή λιγό­τε­ρο και «ευέ­λι­κτο» εργα­τι­κό και επι­στη­μο­νι­κό δυνα­μι­κό, ελα­στι­κά εργα­ζό­με­νοι, «ευέ­λι­κτος» χρό­νος εργασίας.

Διεύ­ρυν­ση των εργα­σιών που απο­φέ­ρουν έσο­δα (απο­γευ­μα­τι­νά ιατρεία και χει­ρουρ­γεία) άμε­σα και εξο­λο­κλή­ρου από τους ασθενείς.

Επι­λο­γή ανά­πτυ­ξης αυτών των τμη­μά­των, εργα­στη­ρί­ων κ.λπ. που υπό­σχο­νται αύξη­ση των εσό­δων και, ταυ­τό­χρο­να, υπο­βάθ­μι­ση αυτών που δεν αξιο­λο­γού­νται με τα ίδια κρι­τή­ρια ως «παρα­γω­γι­κά».

Τι αλλάζει πραγματικά;

Υπάρ­χει λοι­πόν το αντι­κει­με­νι­κό στοι­χείο που απορ­ρέ­ει από τους νόμους της καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας, από τους οποί­ους δεν εξαι­ρεί­ται ο καπι­τα­λι­στι­κός δημό­σιος τομέ­ας της Υγεί­ας. Τι αλλά­ζει; Οτι αυτή η καθό­λου νέα μορ­φή εγγυά­ται την «ευε­λι­ξία» που εξα­σφα­λί­ζει η μορ­φή των ΝΠΙΔ και αντι­στοι­χεί με την επι­τά­χυν­ση της προ­σαρ­μο­γής του «δημό­σιου χαρα­κτή­ρα των νοσο­κο­μεί­ων» στους κανό­νες της επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας και της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης των εργα­σιών τους. Αυτοί οι κανό­νες λει­τουρ­γί­ας «ωρί­μα­σαν» στο πλαί­σιο της μορ­φής των Νομι­κών Προ­σώ­πων Δημο­σί­ου Δικαί­ου (ΝΠΔΔ), όμως τώρα αυτή απο­τε­λεί ένα «κέλυ­φος» που εμπο­δί­ζει, ενώ η μορ­φή των ΝΠΙΔ απε­λευ­θε­ρώ­νει τη δυνα­τό­τη­τα παρα­πέ­ρα εφαρ­μο­γής τους. Οσοι υπε­ρα­σπί­ζο­νται τα ΝΠΔΔ και ταυ­τό­χρο­να την Υγεία ως «κόστος», που πρέ­πει να «εξορ­θο­λο­γι­στεί» και να «νοι­κο­κυ­ρευ­τεί», ουσια­στι­κά κοροϊ­δεύ­ουν τον λαό, αφού απο­συν­δέ­ουν τη μορ­φή από το περιεχόμενο.

Η εμπειρία από τα ΝΠΙΔ στην Ελλάδα

Η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ — και όχι μόνο — ισχυ­ρί­ζε­ται ότι αυτό το κρι­τή­ριο λει­τουρ­γί­ας υπάρ­χει παντού στον κόσμο και ότι η Ελλά­δα δεν μπο­ρεί να απο­τε­λεί εξαί­ρε­ση. Μα ακρι­βώς με αυτό το κρι­τή­ριο σε αρκε­τά καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη καταρ­γή­θη­καν κλι­νι­κές, εργα­στή­ρια, ακό­μα και ολό­κλη­ρα νοσο­κο­μεία, διό­τι δεν εξα­σφά­λι­ζαν τα απαι­τού­με­να έσο­δα και σε αντί­θε­ση με τις ανά­γκες υγεί­ας του πλη­θυ­σμού. Ομως και στην Ελλά­δα έχου­με τις πρώ­τες «τρο­χιο­δει­κτι­κές βολές», με τα αντί­στοι­χα κλει­σί­μα­τα και συγ­χω­νεύ­σεις μονά­δων Υγεί­ας, με το κρι­τή­ριο της χαμη­λής «πλη­ρό­τη­τας», της «επι­κά­λυ­ψης» υπη­ρε­σιών μετα­ξύ των μονά­δων Υγεί­ας, των «κοντι­νών απο­στά­σε­ων» κ.λπ. Κλει­σί­μα­τα και συγ­χω­νεύ­σεις που ο λαός βρή­κε μπρο­στά του με τις θανα­τη­φό­ρες συνέ­πειες της παν­δη­μί­ας COVID-19.

Η σύστα­ση του Παι­δο­ο­γκο­λο­γι­κού Κέντρου ως ΝΠΙΔ απο­τε­λεί συνέ­χεια των άλλων ΝΠΙΔ, όπως τα Νοσο­κο­μεία «Παπα­γε­ωρ­γί­ου» και Ωνά­σειο, το Ωνά­σειο Παι­δο­καρ­διο­χει­ρουρ­γι­κό Κέντρο, το Νοσο­κο­μείο Σαντο­ρί­νης, αλλά και τρία Νοσο­κο­μεία (Παι­δια­τρι­κό Θεσ­σα­λο­νί­κης, Σπάρ­της, Κομο­τη­νής) όπου παρά την προ­σω­ρι­νή (;) ματαί­ω­ση των δια­γω­νι­σμών, απο­δει­κνύ­ε­ται ότι συστη­μα­τι­κά επε­κτεί­νε­ται η νομι­κή αυτή μορ­φή, στο πλαί­σιο της αντι­λαϊ­κής πολι­τι­κής που υπη­ρε­τούν στην Υγεία όλες οι αστι­κές κυβερ­νή­σεις και η οποία αντι­στοι­χεί με τις σύγ­χρο­νες ανά­γκες του κεφαλαίου.

Ενα δείγ­μα της «ευε­λι­ξί­ας» απο­τε­λεί ο τρό­πος στε­λέ­χω­σης του Νοσο­κο­μεί­ου Σαντο­ρί­νης (ιδρύ­θη­κε ως Ανώ­νυ­μη Εται­ρεία επί ημε­ρών ΣΥΡΙΖΑ — ΑΝΕΛ): Με επο­χι­κή «ενί­σχυ­ση», μέσω απο­σπά­σε­ων προ­σω­πι­κού από άλλες μονά­δες Υγεί­ας, κυρί­ως για την κάλυ­ψη των ανα­γκών του του­ρι­στι­κού κεφα­λαί­ου, και όχι με πλή­ρη στε­λέ­χω­ση για τις ανά­γκες του πλη­θυ­σμού όλο τον χρόνο.

Αλλο παρά­δειγ­μα είναι το Ωνά­σειο, που κι αυτό έχει «δημό­σιο χαρα­κτή­ρα» αλλά η λει­τουρ­γία του έχει πλή­ρη επι­χει­ρη­μα­τι­κά χαρα­κτη­ρι­στι­κά. Π.χ. οι επι­σκέ­ψεις και οι εξε­τά­σεις στα εξω­τε­ρι­κά ιατρεία πλη­ρώ­νο­νται εξο­λο­κλή­ρου από τους ασθε­νείς, ενώ υπάρ­χουν πακέ­τα πλη­ρω­μών για τους ασθε­νείς που θα χει­ρουρ­γη­θούν, προ­κει­μέ­νου να ανα­βαθ­μί­σουν τη «θέση» τους και να έρθει το ραντε­βού πιο κοντά.

Ο λαός θα χρυσοπληρώνει

Η κυβέρ­νη­ση δια­τυ­μπα­νί­ζει ότι «όλες οι υπη­ρε­σί­ες θα παρέ­χο­νται δωρε­άν στους πολί­τες, στους άπο­ρους και στους ανα­σφά­λι­στους». Πρό­κει­ται για χοντρό ψέμα. Ολοι οι ασθε­νείς θα πλη­ρώ­νουν τα νοσή­λια μέσω του ΕΟΠΥΥ, που οι ίδιοι οι εργα­ζό­με­νοι χρη­μα­το­δο­τούν μέσω των ασφα­λι­στι­κών εισφο­ρών. Αλλά και οι δαπά­νες για τους ανα­σφά­λι­στους παρα­πέ­μπο­νται στον νόμο που επι­βα­ρύ­νει τον ΕΟΠΥΥ, δηλα­δή τους ασφαλισμένους.

Αλλω­στε, στους πόρους της χρη­μα­το­δό­τη­σης του Κέντρου πρώ­τα απ’ όλα ανα­φέ­ρο­νται τα έσο­δα από τα νοσή­λια. Αυτό αντι­στοι­χεί με την πολι­τι­κή περιο­ρι­σμού ή και μηδε­νι­σμού της κρα­τι­κής χρη­μα­το­δό­τη­σης για τις ανά­γκες της περί­θαλ­ψης των ασθενών.

Η ανα­φο­ρά στο νομο­σχέ­διο για έσο­δα — πέραν των νοση­λί­ων — από «συνα­φείς ιατρι­κές πρά­ξεις» αφή­νει ανοι­χτό το ζήτη­μα των άμε­σων πλη­ρω­μών των ασθε­νών και των οικο­γε­νειών τους, για εργα­σί­ες που δεν περι­λαμ­βά­νο­νται στα νοσή­λια και στην απο­ζη­μί­ω­ση από τον ΕΟΠΥΥ.

Ερευνα στην ιδιοκτησία των ιδιωτικών ομίλων

Στο νομο­σχέ­διο ανα­φέ­ρο­νται επί­σης «έσο­δα από συνέ­δρια, ανα­κοι­νώ­σεις, δημο­σιεύ­σεις. Εσο­δα από ερευ­νη­τι­κά πρω­τό­κολ­λα, καθώς και από άλλες δρα­στη­ριό­τη­τες τις οποί­ες το Κέντρο υλο­ποιεί για την ιατρι­κή έρευνα».

Εδώ υπάρ­χει το εξής βασι­κό ζήτη­μα: Σε αυτό το εξει­δι­κευ­μέ­νο Κέντρο θα γίνο­νται μελέ­τες και έρευ­νες οι οποί­ες αφο­ρούν την υγεία του παι­δι­κού πλη­θυ­σμού, και μάλι­στα σε σοβα­ρές δια­τα­ρα­χές της, ακό­μα και με κίν­δυ­νο για τη ζωή τους. Αυτές οι έρευ­νες και μελέ­τες όμως από τις οποί­ες προ­κύ­πτουν νέα επι­στη­μο­νι­κά επι­τεύγ­μα­τα θα απο­τε­λούν «πατέ­ντες» των ερευ­νη­τών, του Κέντρου και της όποιας ιδιω­τι­κής φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ας. Αυτό σημαί­νει ότι η εφαρ­μο­γή τους θα γίνε­ται με «όρους αγο­ράς». Είναι κι αυτό ένα στοι­χείο της σαπί­λας της καπι­τα­λι­στι­κής ανάπτυξης.

Για παρά­δειγ­μα, στον τομέα της έρευ­νας νέων θερα­πευ­τι­κών μεθό­δων υπάρ­χει έντο­νη δρα­στη­ριό­τη­τα διε­θνώς. Ανο­σο­θε­ρα­πεία, γονι­δια­κή θερα­πεία, εξα­το­μι­κευ­μέ­νη φαρ­μα­κευ­τι­κή θερα­πεία. Αυτές οι μέθο­δοι απο­τε­λούν πεδίο σκλη­ρού αντα­γω­νι­σμού ανά­με­σα στις φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες, είναι μέρος της λεγό­με­νης «και­νο­το­μί­ας», το απο­τέ­λε­σμα της οποί­ας θα απο­τε­λεί «πατέ­ντα» αυτών των επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων και νέα πεδία υψη­λής κερ­δο­φο­ρί­ας τους.

Το συγκε­κρι­μέ­νο «Ογκο­λο­γι­κό Κέντρο Παί­δων “Μαριάν­να Β. Βαρ­δι­νο­γιάν­νη — ΕΛΠΙΔΑ”» εξα­σφα­λί­ζει από το νομο­σχέ­διο τη μονα­δι­κό­τη­τα και απο­κλει­στι­κό­τη­τα στον τομέα του παι­δι­κού καρ­κί­νου, «απορ­ρο­φώ­ντας» τα σχε­τι­κά τμή­μα­τα των δύο παι­δια­τρι­κών νοσο­κο­μεί­ων, συνε­πώς και την απο­κλει­στι­κό­τη­τα στον τομέα της έρευ­νας από την οποία θα εξα­σφα­λί­ζει πρό­σθε­τα έσο­δα. Ουσια­στι­κά, τα προ­νό­μια που του παρέ­χο­νται στη λει­τουρ­γία του και στην απο­στο­λή του το δια­μορ­φώ­νουν ως έναν πανί­σχυ­ρο κρί­κο της «έρευ­νας και και­νο­το­μί­ας» προς όφε­λος της φαρμακοβιομηχανίας.

Ενα Κέντρο που θα χρη­μα­το­δο­τεί­ται από τη φορο­λο­γία του λαού για το προ­σω­πι­κό του (μέσω του υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας), θα απο­ζη­μιώ­νε­ται από τον λαό για τις εργα­σί­ες του, έμμε­σα μέσω του ΕΟΠΥΥ και άμε­σα για «σχε­τι­κές ιατρι­κές πρά­ξεις», όμως το πεδίο της έρευ­νας και των μελε­τών στους ασθε­νείς που θα περι­θάλ­πει θα απο­τε­λεί «ιδιο­κτη­σία» του Κέντρου και των φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νιών που θα τις αγοράζουν.

Για το ΚΚΕ το νομοσχέδιο απορρίπτεται στο σύνολό του

Ο ισχυ­ρι­σμός της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ ότι το Δημό­σιο θα έχει τον έλεγ­χο του Κέντρου και την πλειο­ψη­φία (4 στους 7) στο ΔΣ είναι αλή­θεια. Ποιον έλεγ­χο όμως;

Προ­φα­νώς το αστι­κό κρά­τος με τους τέσ­σε­ρις εκπρο­σώ­πους του στο ΔΣ, υπό τον πρό­ε­δρο και άλλα 2 μέλη που ορί­ζο­νται από το «κοι­νω­φε­λές ίδρυ­μα», θα ελέγ­χουν την απο­τε­λε­σμα­τι­κή λει­τουρ­γία του Κέντρου, σύμ­φω­να με τους κανό­νες της επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας και της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης των εργα­σιών του. Αλλω­στε αυτό το εχθρι­κό κρά­τος τα συμ­φέ­ρο­ντα των επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων υπη­ρε­τεί, επο­μέ­νως και οι εκπρό­σω­ποί του στο ΔΣ εναρ­μο­νι­σμέ­νοι στην υλο­ποί­η­ση αυτής της πολι­τι­κής θα είναι.

Το γεγο­νός ότι η κυβέρ­νη­ση της ΝΔ και το «κοι­νω­φε­λές ίδρυ­μα» αξιο­ποιούν τον ευαί­σθη­το τομέα του παι­δι­κού καρ­κί­νου, τα σύν­θε­τα προ­βλή­μα­τα των οικο­γε­νειών παι­διών με καρ­κί­νο, προ­κει­μέ­νου να απο­κτή­σουν «κοι­νω­νι­κή ανο­χή» για τις αντι­λαϊ­κές επι­διώ­ξεις τους, απο­δει­κνύ­ει ότι είναι αδί­στα­κτοι, για­τί αδί­στα­κτα αντι­λαϊ­κό είναι το σύστη­μα που υπηρετούν.

Η απόρ­ρι­ψη του νομο­σχε­δί­ου είναι αυτο­νό­η­τη. Ταυ­τό­χρο­να, χρειά­ζε­ται να δυνα­μώ­σει η λαϊ­κή πάλη για ανά­πτυ­ξη σε πανελ­λα­δι­κό επί­πε­δο όλων των ανα­γκαί­ων δημό­σιων μονά­δων Υγεί­ας, πλή­ρως στε­λε­χω­μέ­νων και εξο­πλι­σμέ­νων, που θα παρέ­χουν απο­λύ­τως δωρε­άν όλες τις σύγ­χρο­νες υπη­ρε­σί­ες πρό­λη­ψης, θερα­πεί­ας και απο­κα­τά­στα­σης για τον παι­δι­κό καρ­κί­νο. Με ανά­πτυ­ξη της έρευ­νας που τα απο­τε­λέ­σμα­τά της θα τα απο­λαμ­βά­νει δωρε­άν ο λαός, ενώ θα δια­χέ­ο­νται ως νέα γνώ­ση σε όλους τους επι­στή­μο­νες σχε­τι­κά με το αντι­κεί­με­νο του παι­δι­κού καρκίνου.

Αυτό απαι­τεί ισχυ­ρό ΚΚΕ στις εκλο­γές και στο λαϊ­κό κίνη­μα, για να είναι ισχυ­ρός ο λαός να αντι­πα­λέ­ψει με καλύ­τε­ρους όρους τη δεδο­μέ­νη αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή της όποιας κυβέρ­νη­σης προ­κύ­ψει, αλλά και να ανοί­ξει ο δρό­μος για τη λαϊ­κή ανά­πτυ­ξη, με λαϊ­κή εξου­σία που θα αντι­στοι­χί­σει το απο­κλει­στι­κά κρα­τι­κό σύστη­μα Υγεί­ας με τις σύγ­χρο­νες και μετα­βαλ­λό­με­νες λαϊ­κές ανά­γκες στην ιατρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή περίθαλψη.

* Μέλους του Τμή­μα­τος Υγεί­ας — Πρό­νοιας της ΚΕ του ΚΚΕ

Ανα­δη­μο­σιεύ­ε­ται από τον «Ριζο­σπά­στη του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κού», 25–26 Φλε­βά­ρη 2023.

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα