Σαν σήμερα 9 Σεπτεμβρίου 1984 έφυγε από τη ζωή ο Γιλμάζ Γκιουνέι – σημαντικός αριστερός Τούρκος ηθοποιός κουρδικής καταγωγής, σεναριογράφος και κυρίως σκηνοθέτης.
Γεννήθηκε την 1 Απριλίου του 1937, στη νοτιοανατολική Τουρκία, κοντά στα Άδανα, στο χωριό Γκιουνέι (= Νότος), το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποίησε ως επώνυμό του. Παιδί μιας κούρδικης, χωρίς γη, οικογένειας. Το όνομά του ήταν Γιλμάζ Πουτούν και σημαίνει άθραυστο κουκούτσι βουνίσιου φρούτου ή, όπως ο ίδιος έλεγε, «αλύγιστος στις δυσκολίες, ανένδοτος στην απελπισία, απτόητος στο φόβο, ανίκητος».
«Τη ζωή μου την κέρδισα από τα εννιά μου χρόνια δουλεύοντας, πρώτη μου δουλειά βοσκός στα γελάδια. Τσάπιζα, έσκαβα τη γη με κασμά, μάζευα βαμβάκι, έγινα μπεχτσής και φύλαγα τα καρποφόρα και τα αμπέλια. Σαν μαθητής γυμνασίου, πάλι στη βιοπάλη. Το πρωί πριν απ” το μάθημα πουλούσα κουλούρια, μετά το σκόλασμα γκαζόζες. Είχα μεράκι με τ” αγγλικά και, πράγμα παράδοξο, παρά τις δυσκολίες, έφτασα στο σημείο να προετοιμάζω και τους συμμαθητές μου στο μάθημα της ξένης γλώσσας… Εκείνα τα χρόνια έβγαλα ένα περιοδικό με τ” όνομα Doruk. Hμουν μερακλής της τέχνης κι έγραφα διηγήματα. Το 1955 εξαιτίας ενός διηγήματός μου παραπέμφθηκα σε δίκη» αφηγείται ο ίδιος. Έκτοτε, δίκες και φυλακίσεις θα τον ακολουθούν μέχρι το τέλος της ζωής του.
Αρχικά ασχολήθηκε με την λογοτεχνία και την ποίηση και το 1958 στράφηκε στον κινηματογράφο ως ηθοποιός και σεναριογράφος.
Το 1961 εξέδωσε ένα βιβλίο που χαρακτηρίστηκε κομμουνιστικό και συνελήφθη και για 18 μήνες παρέμεινε στη φυλακή. Μετά την αποφυλάκισή του συμμετείχε σε 40 περίπου κινηματογραφικές ταινίες. Το 1968 ίδρυσε δική του εταιρεία κινηματογραφικής παραγωγής στην οποία ανέλαβε και τη σκηνοθεσία.
Εχει καθιερωθεί ως σύμβολο κοινωνικών αγώνων για τους οποίους υπέστη πολλές διώξεις και φυλάκιση. Οι κατηγορίες ήταν: κομμουνιστική προπαγάνδα, αποδυνάμωση του εθνικού συναισθήματος, παρακίνηση του λαού σε διάπραξη εγκλημάτων, εγκλήματα που κλονίζουν το κύρος του κράτους στο εσωτερικό και το εξωτερικό και πάει λέγοντας.
«Τον Οκτώβρη του 1981 βγήκα με άδεια από τις αγροτικές φυλακές Isparta και δεν ξαναγύρισα. Μετά διέφυγα στο εξωτερικό. Μέχρι τον Οκτώβρη του 1981 πέρασα 12 χρόνια σε 15 διαφορετικές φυλακές και 2 αγροτικές. Μέσα στους πρώτους μήνες που έφυγα από την πατρίδα μου τέλειωσαν τρεις δίκες και έμαθα ότι με καταδίκασαν 20 χρόνια βαριάς φυλάκισης και κοντά στα 7 χρόνια εξορίας. Οι υπόλοιπες δίκες μου συνεχίζονται, χωρίς να ξέρω πόσες τέλειωσαν και πόση φυλακή έφαγα»
Ο Γκιουνέι ήταν δημοφιλέστατος στην Τουρκία στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Το έργο του όμως – δεκάδες ταινίες, αρκετά βιβλία και άρθρα – απαγορεύτηκε στην Τουρκία το 1982 από τη στρατιωτική δικτατορία, η οποία κατέστρεψε τα αρνητικά των περισσοτέρων από τις 100 ταινίες που σκηνοθέτησε ή πρωταγωνίστησε ο Γκιουνέι . Σώθηκαν, όμως, οι κόπιες 11 ταινιών του, που ήταν στο εξωτερικό.
«Το Κοπάδι» (1978), «Ο Δρόμος» (1982) και «Ο Τοίχος» (1983), οι σημαντικότερες. Οι δυο πρώτες του ταινίες φέρουν ήδη τον χαρακτηρισμό «αριστούργημα».
