Είναι πολλές οι ποιητικές εκδόσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν από απλά ενδιαφέρουσες ως ιδιαίτερα δυναμικές, τόσο για τον ποιητή όσο και για τον αναγνώστη, αλλά είναι λίγες εκείνες οι εκδόσεις που δεν θα αφήσουν τον αναγνώστη με την αίσθηση του ανικανοποίητου αλλά που θα τολμήσουν να εισχωρήσουν βαθύτερα μέσα στον ψυχισμό του, ανατρέποντας εικόνες, όψεις και απόψεις ενός κόσμου στείρου και συνηθισμένου. Ένα τέτοιο βιβλίο, μια τέτοια ποιητική συλλογή είναι τα «Λόγια Θανάτου και Αγάπης» του ποιητή Γιώργου Γιαννόπουλου που κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις Ένεκεν.
Η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή δεν είναι μια αποσπασματική καταγραφή σκέψεων, προβληματισμών και αισθήσεων αλλά αντίθετα αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εικαστικό και λογοτεχνικό γεγονός: ο ποιητής Γιώργος Γιαννόπουλος και η εικαστικός Βίλλη Γούσιου στα «Λόγια Θανάτου και Αγάπης» καταφέρνουν να δώσουν ένα πόνημα που μπορεί να μιλήσει συνολικά μέσα στην ψυχή/σκέψη του αναγνώστη. Ποιήματα χειροποίητα, από φυσικά υλικά θα διαβάσουμε εδώ που ανατέμνουν και ξεγυμνώνουν ολοκληρωτικά το δίπολο του έρωτα και του θανάτου, που διαπερνούν την σύγχρονη και νεότερη ποιητική μας παράδοση, αναδεικνύοντας διαλεκτικά, στοχαστικά άρα και πλέρια ποιητικά το πραγματικό υπόβαθρο αυτών των φαινομένων.
Με λίγα λόγια έχουμε να κάνουμε με μια ποίηση επαναστατική, τόσο στον τρόπο όσο και στον λόγο, που τολμά να αναδείξει την υλικότητα του ερωτικού βιώματος και την αναζήτηση της ελευθερίας στον έρωτα, στον θάνατο και φυσικά, στην ευρύτερη κοινωνική ζωή. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά σ’ ένα απόσπασμα από το ομώνυμο, με το βιβλίο, ποίημα ότι:
Κάθε λέξη μια μαχαιριά
στο στόμα
κάθε λέξη το βλέμμα
το άγγιγμα
κι η παρουσία του νεκρού
κάθε λέξη το βλέμμα
της αγάπης
η αγκαλιά του κόσμου
κάθε λέξη μια υπόσχεση
στον πόνο
στο άφατο
(σελ. 32–33)
Δεν μπορείς να μείνεις αδιάφορος, ακόμα και εάν το θέλεις, μπροστά στην ποίηση του Γιώργου Γιαννόπουλου και βέβαια δεν μπορείς με κανένα τρόπο να υποτιμήσεις όλα όσα έχει να σου πει.
Τα «Λόγια Θανάτου και Αγάπης» δεν είναι όμως ένα έργο που περιορίζει τη σκέψη σου. Αιχμηρό και επαναστατικό, καθόλου ροζ και δήθεν, καλεί τον αναγνώστη να μην είναι αμέτοχος και άβουλος μπροστά στο ποιητικό γεγονός που αναπτύσσεται μπροστά του – αντίθετα θέλει και επιδιώκει την κριτική συμμετοχή του ανθρώπου που βρίσκεται αντιμέτωπος με τις αντιφάσεις και τα προβλήματα του ερωτικού βιώματος – όπως ακριβώς συμβαίνει και σε αυτόν ακριβώς τον έρωτα. Διαβάζουμε σε άλλο σημείο του βιβλίου
Άκου μόνο,
νιώσε
το τρέμουλο
στα λιγνά σου χέρια
θυμήσου το ρίγος
που μας έκανε
ένα
(Σιωπή, σελ. 42)
ενώ παράλληλα αναδεικνύει ότι το ταξίδι στον έρωτα, στον θάνατο ή στην ζωή – που μπορούμε να πούμε είναι διαφορετικά, αντιφατικά καθώς και αλληλοσυμπληρούμενα στάδια της ανθρώπινης πραγματικότητας – δεν μπορεί να είναι μια στείρα παθητική κατάσταση αλλά μία κατάσταση που εμπεριέχει την διεκδίκηση του χρόνου, της αύρας, της ερωτικής διαπάλης:
Κλαίω για τον σπασμένο χρόνο
αύρα του καλοκαιριού
συκή στο σώμα σου
κλαίω για τα υγρά
που νότισαν τη θάλασσα
κι ένα τρύπιο πράσινο καπέλο
που ρούφηξε ο ουρανός
κλαίω για τη ζέστη
της άμμου
θαλπωρή στο αίμα
(Πύδνα, σελ. 51)
Αξίζει σε αυτό το σημείο και κλείνοντας την παρουσίαση μας να σημειώσουμε ότι ο Γιώργος Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Από το 1995 εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό Ένεκεν και τις ομότιτλες εκδόσεις. Έχουν κυκλοφορήσει οι ποιητικές του συλλογές «Διαδρομή» (2000), «Το θέρος των βροτών» (2010) και «Λόγια θανάτου και αγάπης» (2015) καθώς και το μυθιστόρημα «Το μαύρο βιβλίο» (2003). Κείμενα και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες ενώ η ποιητική συλλογή «Λόγια θανάτου και αγάπης» ηχογραφήθηκε σε στούντιο και κυκλοφορεί και σε cd.
Σημείωση
Μια πρώτη μορφή του κειμένου που προηγήθηκε είχε δημοσιευτεί σε περσινό μας αφιέρωμα για τα βιβλία του καλοκαιριού – η παρούσα δημοσίευση αποτελεί ένα εκτενέστερο σχόλιο μας πάνω στην ποιητική συλλογή του Γιώργου Θ. Γιαννόπουλου όπως είχαμε υποσχεθεί στους φίλους αναγνώστες ότι θα δημοσιεύαμε.
_______________________________________________________________________________________________________
Ο Ειρηναίος Μαράκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1986, απόφοιτος της τεχνικής εκπαίδευσης. Συμμετέχει με ποιήματα του στα συλλογικά έργα (e‑books) ενώ ποιήματα του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορες λογοτεχνικές σελίδες. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα Αγώνας της Κρήτης καθώς και στο διαδικτυακό πολιτικό και πολιτιστικό περιοδικό Ατέχνως. Διατηρεί το ιστολόγιο Λογοτεχνία και Σκέψη.