“Γυναίκες στην Κούβα”: Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα το άλλαξε η Επανάσταση

Την Κυρια­κή 6 Δεκέμ­βρη πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε με επι­τυ­χία στον κινη­μα­το­γρά­φο Studio η εκδή­λω­ση παρου­σί­α­σης του νέου βιβλί­ου «Γυναί­κες στην Κού­βα: Μια επα­νά­στα­ση μέσα στην επα­νά­στα­ση», με κεί­με­να των Βίλ­μα Εσπίν, Ασέ­λα ντε λος Σάντος, Γιο­λά­ντα Φερέρ, που κυκλο­φό­ρη­σε από τις εκδό­σεις Διε­θνές Βήμα.

Το βιβλίο μιλά για τους αγώ­νες ενά­ντια στην κατα­πί­ε­ση της γυναί­κας. Ταυ­τό­χρο­να, μέσα από τις ζωντα­νές αφη­γή­σεις των τριών πρω­τα­γω­νι­στριών, ξεδι­πλώ­νε­ται, σε πρώ­το πρό­σω­πο, η ιστο­ρία ενός επα­να­στα­τι­κού αγώ­να από τη δεκα­ε­τία του 1950 μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα.

Την εκδή­λω­ση τίμη­σε με την παρου­σία του ο Πρέ­σβης της Κού­βας Οσβάλ­ντο Κομπά­τσο Μαρτίνες.

Διορ­γα­νω­τές της εκδή­λω­σης ήταν η New Star Productions, ο Πολι­τι­στι­κός Σύλ­λο­γος «Χοσέ Μαρ­τί» και οι εκδό­σεις Διε­θνές Βήμα. Μετά τις ομι­λί­ες ακο­λού­θη­σε μου­σι­κό πρό­γραμ­μα από τον Κου­βα­νό καλ­λι­τέ­χνη Remy Mailán.

Το ΑΤΕΧΝΩΣ ήταν στην εκδή­λω­ση και παρου­σιά­ζει την  ομι­λία της Νατά­σας Τερ­λε­ξή, από τις εκδό­σεις “Διε­θνές Βήμα”.

Από την εκδή­λω­ση-παρου­σί­α­ση του βιβλί­ου.
(Φωτο­γρα­φία: Γιάν­νης Τσαλ.)

Εισα­γω­γι­κά

Το βιβλίο αυτό, όπως λέει στη σημα­ντι­κή εισα­γω­γή της η Μέρι-Άλις Γουό­τερς (σ.21) «δεν είναι ένα βιβλίο που μιλά για τις γυναί­κες. Ή, σωστό­τε­ρα, οι γυναί­κες δεν είναι το σημείο αφε­τη­ρί­ας του, ούτε θα ήταν δυνα­τό κάτι τέτοιο. Πρό­κει­ται για ένα βιβλίο για την κου­βα­νι­κή επα­νά­στα­ση. Για εκα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πους του εργα­ζό­με­νου λαού –άνδρες και γυναί­κες– που έκα­ναν τη σοσια­λι­στι­κή αυτή επα­νά­στα­ση, και για το πώς μετα­μορ­φώ­θη­καν και οι ίδιοι μέσα από τις πρά­ξεις τους, αγω­νι­ζό­με­νοι για τη μετα­μόρ­φω­ση του κόσμου τους».

Το βιβλίο αυτό παρου­σιά­ζει τις πολι­τι­κές αντι­λή­ψεις της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης της Κού­βας και τον ιδιαί­τε­ρο τρό­πο που εφαρ­μό­στη­καν κοι­νω­νι­κά, δίνο­ντάς μας μια ζωντα­νή εικό­να των προσ­δο­κιών, των ονεί­ρων και των προ­σπα­θειών τριών γενε­ών στη χώρα αυτή, ανδρών και γυναικών.

Επί­σης, όπως είπε στην παρου­σί­α­ση του βιβλί­ου αυτού στην Αβά­να η Ασέ­λα ντε λος Σάντος, φωτί­ζει «το δύσκο­λο μονο­πά­τι της πολι­τι­κής και μορ­φω­τι­κής δου­λειάς που χαρά­ξα­με προ­κει­μέ­νου να κάνου­με κτή­μα μας ιδέ­ες της ισό­τη­τας και της δικαιο­σύ­νης συνε­πείς προς τις αντι­λή­ψεις που είχα­με αντλή­σει από τον Μαρ­τί, τον Μαρξ και τον Φιντέλ. Το βιβλίο μιλά για τις μεγά­λες και πολ­λα­πλές προ­σπά­θειες που ανα­λά­βα­με προ­κει­μέ­νου οι αντι­λή­ψεις αυτές να γίνουν σάρ­κα από τη σάρ­κα κάθε ανθρώ­που στους κόλ­πους του λαού.»

Η Κου­βα­νι­κή Επα­νά­στα­ση χαρα­κτη­ρί­στη­κε, μετα­ξύ άλλων, από τον αριθ­μό των γυναι­κών που συμ­με­τεί­χαν κεντρι­κά στην καθο­δή­γη­σή της. Αυτό είχε να κάνει με την ιστο­ρι­κή περί­ο­δο κατά την οποία έλα­βε χώρα και με τις κυο­φο­ρού­με­νες αλλα­γές παγκό­σμια. Είχε να κάνει, όμως, και με τη συνέ­πεια της ηγε­σί­ας της, με πρω­τερ­γά­τη τον Φιντέλ Κάστρο, γύρω από ετού­το το ζήτημα.

Η ηγε­σία αυτή

(1) Ανα­γνώ­ρι­ζε την ιδιαί­τε­ρη κατα­πί­ε­ση της γυναί­κας η οποία είναι αντι­κεί­με­νο εκμε­τάλ­λευ­σης επει­δή ανή­κει στην εργα­τι­κή τάξη. Αλλά, και στην ίδια της την τάξη, η γυναί­κα είναι αντι­κεί­με­νο «ανα­ρίθ­μη­των προ­κα­τα­λή­ψε­ων που πρα­κτι­κά της αφαι­ρούν μια παρα­γω­γι­κή θέση στην κοι­νω­νία». Προ­κα­τα­λή­ψεις, όπως λέει ο Φιντέλ, «όπως το να θεω­ρού­με ότι οι γυναί­κες είναι κατάλ­λη­λες μόνο για να καθα­ρί­ζουν το σπί­τι και να κάνουν παι­διά». Και

(2) Ανα­γνώ­ρι­ζε ότι η επα­νά­στα­ση δεν μπο­ρεί να επι­τευ­χθεί χωρίς τη συμ­με­το­χή των γυναι­κών, και την κατάρ­ρι­ψη στην πρά­ξη των προ­κα­τα­λή­ψε­ων αυτών.

Υπάρ­χει από­λυ­τη ακο­λου­θία λόγων και έργων γύρω από το ζήτη­μα αυτό, όπως και τόσα άλλα στην Κου­βα­νι­κή Επανάσταση.

Η συμ­με­το­χή των γυναι­κών οργα­νώ­θη­κε από την πρώ­τη στιγ­μή: Ήδη με τον ρόλο που έπαι­ξαν η Μέλ­μπα Ερνά­ντες και Χαϊ­ντέ Σαντα­μα­ρία στην ένο­πλη επί­θε­ση στον στρα­τώ­να Μον­κά­δα το 1953, το πρώ­το σάλ­πι­σμα των σύγ­χρο­νων αγώ­νων της Κούβας.

Η θέση των νεα­ρών επα­να­στα­τών συνο­ψί­ζε­ται στο εξής:

Για να επι­τευ­χθεί η επα­νά­στα­ση, έπρε­πε «η δού­λα του δού­λου» στο χωριό και στην πόλη να βγει από το χωρά­φι, να βγει από την κου­ζί­να και να κατε­βεί στην πλα­τεία του χωριού. Για να γίνουν οι εργά­τες και οι αγρό­τες τα νέα αφε­ντι­κά της χώρας τους και των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ών της, για να αρχί­σουν να γίνο­νται αρχι­τέ­κτο­νες του μέλ­λο­ντός τους, έπρε­πε η δού­λα του δού­λου να συμ­με­τέ­χει. Να μάθει να δια­βά­ζει και να γρά­φει, να έχει άπο­ψη, να συμ­με­τέ­χει αυτό­νο­μα στη λύση των προ­βλη­μά­των της οικο­γέ­νειας, του χωριού, της πόλης και της χώρας. Να απο­κτή­σει δεξιό­τη­τες και ικα­νό­τη­τες στην παρα­γω­γή, τη διοί­κη­ση, την επι­στή­μη την άμυνα.

Κου­βα­νή δασκά­λα στην Ατλα­ντι­κή Ακτή της Νικα­ρά­γουα. «Το 1979, όταν η Νικα­ρά­γουα ζήτη­σε 2.000 δασκά­λους, προ­σφέρ­θη­καν 30.000 εθε­λο­ντές από την Κού­βα. Και όταν οι αντε­πα­να­στα­τι­κές ομά­δες που οργά­νω­νε η Ουά­σιγ­κτον δολο­φό­νη­σαν κάποιους από αυτούς τους δασκά­λους, προ­σφέρ­θη­καν 100.000». – Από ομι­λία του Φιντέλ Κάστρο το 1998.
(Η φωτο­γρα­φία από το βιβλίο)

Το 1ο μέρος του βιβλί­ου επι­κε­ντρώ­νε­ται στον αντι­δι­κτα­το­ρι­κό αγώ­να στις πόλεις και στο βου­νό. Και ιδιαί­τε­ρα στην περιο­χή του Σαντιά­γο ντε Κού­βα όπου ζού­σαν και αγω­νί­ζο­νταν η νεα­ρή από­φοι­τος χημι­κός μηχα­νι­κός Βίλ­μα Εσπίν και η δασκά­λα Ασέ­λα ντε λος Σάντος. Η ζωές τους δέθη­καν μέσα στην πάλη ενά­ντια στη αιμο­στα­γή αμε­ρι­κα­νο­στή­ρι­κτη δικτα­το­ρία του Μπα­τί­στα που κηρύ­χτη­κε στις 10 Μάρ­τη 1952.

Περι­γρά­φουν την παρά­νο­μη μαζι­κή δρά­ση στην πόλη του Σαντιά­γκο. Περι­γρά­φουν και τη στά­ση ηγε­τών όπως ο Φρανκ Παΐς, που με τη δια­γω­γή του ενθάρ­ρυ­νε την ισό­τι­μη συμ­με­το­χή ανδρών και γυναι­κών στον αγώ­να. Ως απο­τέ­λε­σμα ανα­δεί­χτη­καν γυναί­κες στε­λέ­χη και ανα­πτύ­χτη­καν οι ικα­νό­τη­τές τους. Μετά τη δολο­φο­νία του Φρανκ, ο συντο­νι­σμός του αγώ­να στην επαρ­χία βρί­σκε­ται στα χέρια της Βίλμα.

Μέσα από τα μάτια της Βίλ­μα βλέ­που­με την πορεία της συνεί­δη­σης των νέων επα­να­στα­τών. Βλέ­που­με την πορεία της σκέ­ψης τους από τον αγώ­να της ανε­ξαρ­τη­σί­ας προς τον αγώ­να εξά­λει­ψης της εκμε­τάλ­λευ­σης. Της εκμε­τάλ­λευ­σης όχι μόνο από την ξένη κυριαρ­χία αλλά και από το κου­βα­νι­κό κατε­στη­μέ­νο και τους ντό­πιους εκμε­ταλ­λευ­τές. Κυρί­ως βλέ­που­με πώς οι νεα­ροί επα­να­στά­τες στο βου­νό, παλεύ­ο­ντας στο πλευ­ρό των άκλη­ρων αγρο­τών, γνώ­ρι­ζαν από κοντά τις συν­θή­κες ζωής τους και το αγω­νι­στι­κό τους πνεύμα.

Το αντάρ­τι­κο ήταν επί­σης ένα σχο­λείο για τις δυνα­τό­τη­τες και την ανα­γκαιό­τη­τα συμ­με­το­χής των γυναι­κών. Για την ανα­ντι­κα­τά­στα­τη προ­σφο­ρά τους στον αγώνα.

Κάποια στιγ­μή το 1958, γυναί­κες που συμ­με­τεί­χαν στο βου­νό ζήτη­σαν να εκπαι­δευ­τούν και να ανα­λά­βουν ένο­πλη δρά­ση. Ο Φιντέλ απο­φα­σί­ζει να προ­χω­ρή­σει στη δημιουρ­γία της πρώ­της γυναι­κεί­ας διμοι­ρί­ας. Πολ­λοί άνδρες εξα­γριώ­θη­καν, επει­δή υπήρ­χε γενι­κευ­μέ­νη έλλει­ψη οπλι­σμού. «Για­τί να δώσεις όπλα στις γυναί­κες ενώ δεν υπάρ­χουν αρκε­τά για τους άνδρες;» έλε­γαν. Ο Φιντέλ τους απο­στό­μω­σε λέγο­ντας ότι οι γυναί­κες αυτές είναι καλύ­τε­ροι και πιο πει­θαρ­χη­μέ­νοι στρα­τιώ­τες. Γι’ αυτό. Η διμοι­ρία διέ­πρε­ψε στα πεδία των μαχών, δίνο­ντας άλλο ένα σημα­ντι­κό δίδαγμα.

Η στά­ση αυτή συνε­χί­στη­κε με τη μαζι­κή έντα­ξη γυναι­κών στην πολι­το­φυ­λα­κή που ιδρύ­θη­κε αμέ­σως μετά την επα­να­στα­τι­κή νίκη, και εξα­κο­λου­θεί και σήμε­ρα να είναι η ραχο­κο­κα­λιά της παλ­λαϊ­κής αμυ­ντι­κής φιλο­σο­φί­ας της Κούβας.

Στο βιβλίο θα βρεί­τε το εξής όμορ­φο επει­σό­διο: κατά την απο­στο­λή γυναι­κεί­ου τάγ­μα­τος αερά­μυ­νας στην Αγκό­λα το 1986, ενώ­πιων πρε­σβευ­τών αφρι­κα­νι­κών χωρών, ο Φιντέλ λέει (παρα­φρά­ζω): Μη νομί­ζε­ται ότι στέλ­νου­με γυναί­κες επει­δή δεν υπάρ­χουν άνδρες εθε­λο­ντές! Η συμ­με­το­χή των γυναι­κών είναι μια επα­να­στα­τι­κή, πολι­τι­κή και ηθι­κή ανα­γκαιό­τη­τα. Είναι ένα δικαί­ω­μα που έχουν κερδίσει.

Μετά την απο­φα­σι­στι­κή από­κρου­ση των στρα­τιω­τι­κών δυνά­με­ων της δικτα­το­ρί­ας από την ορει­νή περιο­χή της Ανα­το­λι­κής Κού­βας, στή­θη­κε με διοι­κη­τή τον Ραούλ Κάστρο το 2ο Ανα­το­λι­κό Μέτω­πο. Στην περιο­χή ελέγ­χου του Ανα­το­λι­κού Μετώ­που οργα­νώ­θη­κε «μια Δημο­κρα­τία εν τω γεν­νά­σθαι», όπως λέει η Ασέ­λα. Ήταν μια «πρό­βα τζε­νε­ρά­λε». Και για τον πλη­θυ­σμό, που έβλε­πε ότι οι νεα­ροί επα­να­στά­τες δεν ήταν επα­να­στά­τες μόνο στα λόγια. Χτί­στη­καν σχέ­σεις εμπι­στο­σύ­νης και δόθη­καν δείγ­μα­τα γρα­φής: Αγρο­τι­κή μεταρ­ρύθ­μι­ση, ιατρι­κή φρο­ντί­δα για πρώ­τη φορά στα ορει­νά χωριά, απο­νο­μή δικαιο­σύ­νης και το άνοιγ­μα 400 σχο­λεί­ων με τη συμ­με­το­χή των αγρο­τών (για να βρε­θούν χώροι, βιβλία, κατα­λύ­μα­τα και να γίνει απο­γρα­φή των παι­διών κ.λπ.) . Τα σχο­λεία αυτά, παράλ­λη­λα, άνοι­γαν για τους αναλ­φά­βη­τους αγρό­τες και για τους αναλ­φά­βη­τους μαχη­τές του αντάρ­τι­κου. Επι­κε­φα­λής όλης αυτής της πολυ­ε­πί­πε­δης εκπαι­δευ­τι­κής δου­λειάς που γινό­ταν κυριο­λε­κτι­κά μέσα στη φωτιά του πολέ­μου, με καθη­με­ρι­νές βομ­βαρ­δι­στι­κές επι­δρο­μές, τέθη­κε μια νεα­ρή δασκά­λα: η Ασέ­λα ντε λος Σάντος.

Τα προ­γράμ­μα­τα που εφαρ­μό­στη­καν στο 2ο μέτω­πο απο­τέ­λε­σαν κοι­νω­νι­κές δεσμεύ­σεις για το Κίνη­μα της 26ης Ιού­λη (ονο­μα­σία της οργά­νω­σης με επι­κε­φα­λής τον Φιντέλ που ηγεί­το του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώ­να στο βου­νό αλλά στις πόλεις της Κού­βας). Οι εργά­τες, οι αγρό­τες και οι γυναί­κες της Κού­βας είχαν πάρει μια γεύ­ση του τη μπο­ρούν να κατα­φέ­ρουν με τη συμ­με­το­χή τους, και μαζί με μια ηγε­σία που τους στηρίζει.

Με την νίκη του 1959, χιλιά­δες αγω­νί­στριες ήθε­λαν να συνε­χί­σουν τη συμ­με­το­χή τους στο νέο εγχεί­ρη­μα της οικο­δό­μη­σης. Μέσα από αυτή την απαί­τη­ση ιδρύ­θη­κε η Ομο­σπον­δία Γυναι­κών Κού­βας (ΟΓΚ). Ιδρύ­θη­κε χωρίς προ­κα­θο­ρι­σμέ­νη δομή και ημε­ρή­σια διά­τα­ξη, όπως εξη­γεί η Βίλ­μα. Η δρά­ση της απο­τε­λεί αντι­κεί­με­νο του 2ου μέρους του βιβλί­ου. Όταν χρό­νια αργό­τε­ρα ρωτή­θη­κε η Βίλ­μα Εσπίν: Όταν πρω­το­α­να­κα­τεύ­τη­κες με το κίνη­μα, σου πέρα­σε ποτέ από το μυα­λό ότι χρεια­ζό­ταν μια ξεχω­ρι­στή γυναι­κεία οργά­νω­ση; Ποτέ! απά­ντη­σε αυθόρ­μη­τα. Όμως στην πορεία απο­δεί­χτη­κε ένα ανε­κτί­μη­το εργα­λείο και όπλο.

Στην προ­ε­πα­να­στα­τι­κή Κού­βα, εργα­ζό­ταν έξω από το σπί­τι το 13,5% των γυναι­κών. Ένα μεγά­λο ποσο­στό ήταν παρα­δου­λεύ­τρες σε αστι­κά σπί­τια, που πλη­ρώ­νο­νταν με τα ψίχου­λα από το τρα­πέ­ζι του αφε­ντι­κού. 70,000 γυναί­κες έμει­ναν εγκα­τα­λειμ­μέ­νες, καθώς οι αστι­κές οικο­γέ­νειες έφυ­γαν από το νησί με την επα­να­στα­τι­κή νίκη του 1959.

Η ΟΓΚ ανέ­λα­βε τη δημιουρ­γία ειδι­κών κέντρων κατάρ­τι­σης έτσι που οι γυναί­κες αυτές μπό­ρε­σαν να εκπαι­δευ­τούν ως τρα­πε­ζι­κοί υπάλ­λη­λοι, οδη­γοί ταξί, να επαν­δρώ­σουν σχο­λεία και παι­δι­κούς σταθμούς.

Πώς να αγγί­ξει η επα­νά­στα­ση τα πιο απο­μα­κρυ­σμέ­να χωριά, με τις πιο οπι­σθο­δρο­μι­κές αντι­λή­ψεις για τη θέση της γυναί­κας; Εδώ θα δια­βά­σε­τε για τη Σχο­λή «Άνα Μπε­ταν­κούρ» για Νέες Αγρό­τισ­σες που δημιούρ­γη­σε η ομο­σπον­δία, από την οποία απο­φοί­τη­σαν δεκά­δες χιλιά­δες. Εκτός από κοπτι­κή και ραπτι­κή, οι νεα­ρές κοπέ­λες μάθαι­ναν βασι­κά στοι­χεία υγιει­νής, δια­τρο­φο­λο­γί­ας και … επα­νά­στα­σης! Επέ­στρε­φαν στα χωριά τους με μια ραπτο­μη­χα­νή έδι­ναν μαθή­μα­τα στην πλα­τεία του χωριού, κοπέ­λες που πρω­τύ­τε­ρα δεν τολ­μού­σαν να βγουν από την πόρ­τα του σπι­τιού τους.

Σε ολό­κλη­ρες περιο­χές της Κού­βας, τα πρώ­τα επα­να­στα­τι­κά στε­λέ­χη ήταν αυτές οι κοπέ­λες που είχαν έρθει στην Αβά­να και είχαν δει από κοντά τις δυνα­τό­τη­τες που άνοι­γε η επανάσταση.

Αντί­στρο­φα, νέες κοπέ­λες από τις πόλεις,  13, 14, 15 χρο­νών μαθή­τριες ταξί­δε­ψαν στα απο­μα­κρυ­σμέ­να χωριά για να διδά­ξουν ανά­γνω­ση και γρα­φή. 100.000 νέοι άνθρω­ποι από τις πόλεις εξά­λει­ψαν τον αναλ­φα­βη­τι­σμό στην Κού­βα μέσα σε έναν χρό­νο το 1961, μένο­ντας και δου­λεύ­ο­ντας με τις αγρο­τι­κές οικο­γέ­νειες και διδά­σκο­ντας ανά­γνω­ση και γρα­φή το βρά­δυ. Ταυ­τό­χρο­να γνώ­ρι­ζαν από κοντά τις συν­θή­κες ζωής της αγρο­τιάς και δεσμεύ­ο­νταν στον αγώ­να για τη βελ­τί­ω­σή τους.

Όπως και για τους μαύ­ρους της Κού­βας, έτσι και για τις γυναί­κες, άνοι­γαν πρω­τό­γνω­ροι ορί­ζο­ντες στη μόρ­φω­ση και τη συμ­με­το­χή. «Το τι σημαί­νει να είσαι γυναί­κα άρχι­σε να αλλά­ζει» όπως λέει η Βίλ­μα εδώ. Οι κοι­νω­νι­κές δομές της Κού­βας, το ίδιο το σύστη­μα υγεί­ας, των οικο­γε­νεια­κών για­τρών, ο κοι­νω­νι­κός, αλλη­λέγ­γυος τρό­πος που αντι­με­τω­πί­ζο­νται οι εμβο­λια­σμοί, η αιμο­δο­σία, η προ­στα­σία απέ­να­ντι στους τυφώ­νες. Όλα αυτά χτί­στη­καν με την ενερ­γό συμ­με­το­χή και τις προ­τά­σεις των γυναι­κών σε όλα τα επί­πε­δα και με γνώ­μο­να τις ανά­γκες της εργα­ζό­με­νης πλειο­νό­τη­τας του λαού.

Αλλα­γές στη συμ­με­το­χή, στην εργα­σία και τη μόρ­φω­ση που χρειά­στη­καν 150 χρό­νια να συντε­λε­στούν σε χώρες όπως η Αγγλία και οι ΗΠΑ –αλλα­γές που δεν έχουν γίνει ποτέ στις χώρες της Κεντρι­κής Αμε­ρι­κής και της Καραϊ­βι­κής–, έγι­ναν μέσα σε λιγό­τε­ρο από 25 χρό­νια επα­νά­στα­σης στην Κούβ. Το 1980, το 44,5% των γυναι­κών εργα­ζό­ταν. Το 2008 φτά­νει στα 59%. Αυτό προ­ϋ­πο­θέ­τει ποιο­τι­κά σχο­λεία και βρε­φο­νη­πια­κούς σταθμούς.

Τα πρώ­τα χρό­νια η έμφα­ση ήταν στη συμ­με­το­χή των γυναι­κών. Η κατά­λυ­ση των εμπο­δί­ων μπρο­στά στην εξέ­λι­ξη των γυναι­κών ήρθε όταν οι γυναί­κες άρχι­σαν να βγαί­νουν από τους παρα­δο­σια­κούς τους ρόλους ως νοι­κο­κυ­ρές και ως κυρί­ως υπεύ­θυ­νες για τα παι­διά και την οικο­γέ­νεια. Αυτό το απλό αλλά καθό­λου εύκο­λο βήμα είναι που θέτει τις βάσεις για τον σύν­θε­το αγώ­να προς την πλή­ρη άσκη­ση της ισό­τη­τας της γυναίκας.

Ο αγώ­νας αυτός είναι μακρύς και διαρ­κής. Για να προ­χω­ρή­σει απαι­τεί­ται –εκτός από μια σοσια­λι­στι­κή οικο­νο­μία– ένα επί­πε­δο παρα­γω­γι­κό­τη­τας που μόνη της δεν θα μπο­ρέ­σει ποτέ να το φτά­σει μια πρώ­ην αποι­κία. Παρό­λα αυτά, σήμε­ρα πάνω από το 55% των τεχνι­κών και των επι­στη­μό­νων είναι γυναί­κες και το 48,9% της κου­βα­νι­κής εθνο­συ­νέ­λευ­σης είναι γυναίκες.

Το μορ­φω­τι­κό επί­πε­δο, το επί­πε­δο υγεί­ας που έχει επι­τευ­χθεί σε μια χώρα-πρώ­ην αποι­κία που εξα­κο­λου­θεί 55 χρό­νια τώρα να τελεί υπό οικο­νο­μι­κό απο­κλει­σμό από την ισχυ­ρό­τε­ρη καπι­τα­λι­στι­κή οικο­νο­μία μας λέει πολ­λά. Μας λέει πολ­λά για τις δυνα­τό­τη­τες που ανοί­γο­νται όταν ο εργα­ζό­με­νος λαός ελέγ­χει τον πλού­το που παρά­γου­με, βάζου­με σαν προ­τε­ραιό­τη­τες τις δικές μας ανά­γκες ενώ παράλ­λη­λα στε­κό­μα­στε στο πλευ­ρό των αγω­νι­ζο­μέ­νων ανθρώ­πων διε­θνώς, όπως εξα­κο­λου­θεί να πράτ­τει η Κούβα.

Πρό­κει­ται για κατα­κτή­σεις που βγή­καν μέσα από τη συμ­με­το­χή 3 γενιών γυναι­κών τώρα. Οι σει­ρή­νες του κατα­να­λω­τι­σμού και του ατο­μι­κού κέρ­δους που εκπέ­μπουν στα­θε­ρά από το Μαϊ­ά­μι συχνά έχουν ως ιδιαί­τε­ρο στό­χο τις γυναί­κες. Αυτό ήταν ιδιαί­τε­ρα έντο­νο τις δεκα­ε­τί­ες του 1990 και 2000 όταν οι ελλεί­ψεις σε αγα­θά ήταν χειρότερες.

Παρό­λα τα εντο­νό­τα­τα προ­βλή­μα­τα που έχουν κλη­ρο­νο­μη­θεί από την περί­ο­δο εκεί­νη των ελλεί­ψε­ων –η οποία δεν έχει τελειώ­σει–, βλέ­πει κανείς στην Κού­βα παντού όπου η επι­βί­ω­ση απαι­τεί την αλλη­λεγ­γύη ότι οι γυναί­κες είναι μπρο­στά με την πιο μεγά­λη αυτο­πε­ποί­θη­ση. Είναι οι πρω­τερ­γά­τριες του «κανείς μόνος του στην κρί­ση». Οι γυναί­κες, οργα­νω­μέ­νες στην ΟΓΚ, στις επι­τρο­πές γει­το­νιάς, στα σωμα­τεία και τους αγρο­τι­κούς συνε­ται­ρι­σμούς είναι στή­ριγ­μα της σοσια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης. Έχουν συναί­σθη­ση του τι οφεί­λουν σε αυτήν και του τι θα σήμαι­νε για τις ίδιες και για τις οικο­γέ­νειές τους η εγκα­τά­λει­ψη του σοσιαλισμού.

Μέσα από το βιβλίο αυτό, γνω­ρί­ζου­με καλύ­τε­ρα την ιστο­ρία τους. Στε­ριώ­νε­ται ακό­μα παρα­πά­νω η εμπι­στο­σύ­νη που έχου­με στον κου­βα­νι­κό λαό, ότι θα αντα­πε­ξέλ­θει και θα προ­χω­ρή­σει με το κεφά­λι ψηλά μέσα από την κρί­ση και τους πολέ­μους του καπι­τα­λι­σμού που όλοι μαζί ζού­με σήμερα.

Μέσα από το βιβλίο αυτό γνω­ρί­ζου­με με άμε­σο και ζωντα­νό τρό­πο, χωρίς περίσ­σιους πολι­τι­κα­ντι­σμούς, την ουσία της ιστο­ρι­κής εμπει­ρί­ας της Κούβας.

Δια­βά­στε ακόμα:

1. “Γυναί­κες στην Κού­βα”: Η Επα­νά­στα­ση είναι γένους θηλυκού!!
2. “Γυναί­κες στην Κού­βα”: Από την ανα­τρο­πή της δικτα­το­ρί­ας του Μπα­τί­στα και την κατά­λη­ψη της εξου­σί­ας, ως την οικο­δό­μη­ση του σοσιαλισμού