Δίκη για το Μάτι: Τι αποκαλύπτει ο πραγματογνώμονας για όσα δεν έγιναν τις κρίσιμες ώρες πριν την τραγωδία

Στο κεφά­λαιο των προ­σω­πο­ποι­η­μέ­νων ευθυ­νών για την τρα­γω­δία στο Μάτι προ­χώ­ρη­σε στην σημε­ρι­νή δεύ­τε­ρη ημέ­ρα κατά­θε­σης του στην δίκη για την υπό­θε­ση, ο επι­πυ­ρα­γός Δημή­τρης Λίο­τσος πραγ­μα­το­γνώ­μο­νας της Εισαγ­γε­λί­ας για τα αίτια της εκα­τόμ­βης που άφη­σε πίσω της η φωτιά στην Ανα­το­λι­κή Αττι­κή το από­γευ­μα της 23ης Ιου­λί­ου 2018.

Ο πραγ­μα­το­γνώ­μο­νας απα­ντώ­ντας σε ερω­τή­σεις της Έδρας κατέ­θε­σε για τα πρό­σω­πα που θα έπρε­πε να κινη­το­ποι­ή­σουν τις δυνά­μεις της Πυρο­σβε­στι­κής την επί­μα­χη αλλά και την προη­γού­με­νη ημέ­ρα, καθώς και για τον συντο­νι­σμό που θα έπρε­πε να γίνει εγκαί­ρως με την Πολε­μι­κή Αερο­πο­ρία και το Λιμε­νι­κό για την επι­τή­ρη­ση της Αττικής.

Όπως είπε ο κ. Λιό­τσος εκεί­νη την ημέ­ρα και μετά την πυρ­κα­γιά στην Κινέ­τα, θα έπρε­πε στην Πυρο­σβε­στι­κή να έχει σημά­νει συνα­γερ­μός και να έχει δοθεί εντο­λή γενι­κής επι­φυ­λα­κής σε όλες τις δυνά­μεις στην Αττι­κή από το μεση­μέ­ρι και όχι αφού είχε κυκλώ­σει η φωτιά το Μάτι. Ο μάρ­τυ­ρας επα­νέ­λα­βε πως με δεδο­μέ­νη την πρό­γνω­ση εκδή­λω­σης πυρ­κα­γιάς στο νού­με­ρο τέσ­σε­ρα της κλί­μα­κας επι­κιν­δυ­νό­τη­τας, θα έπρε­πε να έχει δια­τα­χθεί από την προη­γού­με­νη ημέ­ρα ενα­έ­ρια επι­τή­ρη­ση. Για αυτήν την σοβα­ρή παρά­βλε­ψη ο μάρ­τυ­ρας είπε σε ερώ­τη­ση της προ­έ­δρου πως υπεύ­θυ­νος για την ενα­έ­ρια επι­τή­ρη­ση ήταν ο τότε διοι­κη­τής του Ενιαί­ου Συντο­νι­στι­κού Κέντρου Επι­χει­ρή­σε­ων (ΕΣΚΕ) . Εξή­γη­σε δε, όλη την δια­δι­κα­σία που ακο­λου­θεί­ται σε ανά­λο­γες περι­πτώ­σεις λέγο­ντας ότι το αίτη­μα για ενα­έ­ρια επι­τή­ρη­ση απο­στέλ­λε­ται από το ΕΣΚΕ στο Γενι­κό Επι­τε­λείο Αερο­πο­ρί­ας ή την προη­γού­με­νη ημέ­ρα για την επό­με­νη, ή μέχρι τις 8 το πρωί της ίδιας ημέ­ρας. Ο μάρ­τυ­ρας έχει διευ­κρι­νί­σει από την προη­γού­με­νη συνε­δρί­α­ση, οπό­τε ξεκί­νη­σε η κατά­θε­ση του, πως το κρί­σι­μο για την εξέ­λι­ξη των γεγο­νό­των αίτη­μα δεν απε­στά­λη εγκαί­ρως και ότι εστά­λη τελι­κά στις 9.59 της 23ης Ιου­λί­ου 2018. Όπως είπε αίτη­μα απε­στά­λη και στο Λιμε­νι­κή Σώμα, αλλά το αερο­σκά­φος που δια­θέ­τει ‚τύπου Τσέσ­να, δεν μπο­ρού­σε να πετά­ξει λόγω και­ρι­κών συν­θη­κών. Ο κ. Λιό­τσος επα­νέ­λα­βε πως προ αυτής της κατά­στα­σης το ΓΕΑ απευ­θύν­θη­κε σε ιδιω­τι­κή αερο­λέ­σχη που “σήκω­σε” ένα αερο­σκά­φος μετά τις 2 το μεσημέρι.

Πρό­ε­δρος: Για την ενα­έ­ρια επι­τή­ρη­ση που λέτε ότι δεν πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε, ποιος από τους κατη­γο­ρού­με­νους έπρε­πε να δώσει εντολή;

Δ.Λιότσιος: Από τη στιγ­μή που ο βαθ­μός επι­κιν­δυ­νό­τη­τας είναι 4 τη δια­τα­γή όφει­λε να τη δώσει το ΕΣΚΕ στην Πολε­μι­κή Αερο­πο­ρία ή την προη­γού­με­νη ή την επό­με­νη ημέ­ρα έως τις 8 το πρωί.

Πρό­ε­δρος: Ποιος δηλα­δή είναι υπεύ­θυ­νος από τους κατηγορούμενους;

Δ.Λιότσιος: Ο Διοι­κη­τής του ΕΣΚΕ.

Ο μάρ­τυ­ρας επε­σή­μα­νε πως “Ο διοι­κη­τής του ΕΣΚΕ έχει μεν το γενι­κό πρό­σταγ­μα, αλλά δεν ενερ­γεί αυτο­βού­λως. Πρέ­πει να πάρει άδεια από τη φυσι­κή ηγε­σία. Πρέ­πει να την έχει ενημερώσει”.

Ο μάρ­τυ­ρας τόνι­σε, δίνο­ντας ακό­μη έναν κρί­κο στις παρα­λεί­ψεις που έγι­ναν, πως “εφό­σον η θερ­μο­κρα­σία προ­βλε­πό­ταν άνω των 38 βαθ­μών και άνε­μοι 6 μπο­φόρ, έπρε­πε να έχει ληφθεί μέρι­μνα για τη μετε­γκα­τά­στα­ση των αερο­σκα­φών”. Παρέ­θε­σε, επί­σης, και τις δυνά­μεις που υπήρ­χαν δια­θέ­σι­μες εκεί­νη την ημέ­ρα λέγο­ντας ότι πανελ­λα­δι­κά υπήρ­χαν 56 δια­θέ­σι­μα ενα­έ­ρια μέσα της πολε­μι­κής αερο­πο­ρί­ας και πως για την Αττι­κή ήταν δια­θέ­σι­μα 15, από τα οποία τα 5 είναι υδρο­φό­ρα αερο­σκά­φη. Συμπλή­ρω­σε, επί­σης, πως “Υπήρ­χε απο­κλει­στι­κά για ενα­έ­ρια χρή­ση, ένα Πετζε­τέλ με χωρη­τι­κό­τη­τα έναν τόνο νερό. Για να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν αυτά πρέ­πει να υπάρ­χει αίτη­μα του ΕΣΚΕ προς το ΓΕΑ”.

Ο πραγ­μα­το­γνώ­μο­νας δέχθη­κε σει­ρά ερω­τή­σε­ων από την πρό­ε­δρο η οποία ζητού­σε προ­κει­μέ­νου να απο­σα­φη­νι­στεί η δια­δι­κα­σία, αλλά και η ιεραρ­χία που τηρεί­ται στην λήψη των κρί­σι­μων αποφάσεων

Πρό­ε­δρος: Με ποιον έπρε­πε να συνεν­νοη­θεί ( το ΕΣΚΕ) για τα αερο­σκά­φη της ενα­έ­ριας επιτήρησης;

Δ.Λιότσιος: Το αίτη­μα είναι υπό την ευθύ­νη και την επο­πτεία του υπαρ­χη­γού επιχειρήσεων.

Πρό­ε­δρος: Ο υπαρ­χη­γός έπρε­πε να δώσει την εντολή;

Δ.Λιότσιος: Μπο­ρού­σε και μόνος του να το κάνει. Ο υπαρ­χη­γός μπο­ρεί να μιλά με το ΕΣΚΕ και να πει “έγι­ναν αυτά”.

Πρό­ε­δρος: ο Αρχηγός;

Δ.Λιότσιος: Ο Αρχη­γός οφεί­λει να είναι ενή­με­ρος για τα πάντα, ότι όλες οι προ­βλε­πό­με­νες ενέρ­γειες έγιναν.

Πρό­ε­δρος: Από μόνος του ο Αρχη­γός έχει υποχρέωση;

Δ.Λιότσιος: Έχει όλη την ευθύ­νη του Πυρο­σβε­στι­κού Σώμα­τος. Οφεί­λουν όλοι να τον ενημερώνουν.

Πρό­ε­δρος: Στις 23/7/18 έγι­νε ενα­έ­ρια επι­τή­ρη­ση στην Αττική;

Δ.Λιότσιος: Έγι­νε αλλά με αερο­σκά­φη ιδω­τι­κής αερο­λέ­σχης. Επει­δή άργη­σε το αίτη­μα να στα­λεί από το ΕΣΚΕ. Αντί για τις 8.00 το χαρ­τί έφτα­σε στις 9.59. Δεν ξέρω για­τί έγι­νε αυτή η καθυστέρηση.

Πρό­ε­δρος: Το Πετζε­τελ θα μπο­ρού­σε να σβή­σει τη φωτιά στα Γεράνεια;

Δ.Λιότσιος: Θα μπο­ρού­σε να την κατα­λα­γιά­σει. Τις φωτιές τις σβή­νουν τα επί­γεια μέσα. Υπήρ­χαν πιθα­νό­τη­τες να κατα­στα­λεί. Έτσι θα κερ­δί­ζα­με τα πρώ­τα είκο­σι λεπτά που είναι καθο­ρι­στι­κά. Με την πρώ­τη βολή θα μπο­ρού­σε να κερ­δί­σει χρό­νο. Πριν από την έναρ­ξη της Κινέ­τας θα μπο­ρού­σε να επι­τη­ρεί ένα Πετζε­τέλ. Θα μπο­ρού­σαν και τα υπό­λοι­πα, αλλά για λόγους οικο­νο­μί­ας δυνά­με­ων δεν χρη­σι­μο­ποιού­νται, για­τί μπο­ρεί να αξιο­ποι­η­θούν σε δασοπυροσβέσεις.

Πρό­ε­δρος: Από το Λιμε­νι­κό Σώμα υπήρ­χε δυνα­τό­τη­τα για εναέρια;

Δ.Λιότσιος: Υπάρ­χει ένα Τσέσ­να, μόνο για επι­τή­ρη­ση. Με αντί­στοι­χο αίτη­μα θα μπο­ρού­σε να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί. Το ΕΣΚΕ έκα­νε αίτη­μα το πρωί, αλλά δεν απο­γειώ­θη­κε λόγω και­ρι­κών συν­θη­κών. Όταν έφτα­σε το αίτη­μα στις 09.59 στην πολε­μι­κή αερο­πο­ρία δεν μπο­ρού­σε να αντα­πο­κρι­θεί και γι’ αυτό απευ­θύν­θη­κε στην ιδιω­τι­κή αερο­λέ­σχη, η οποία απο­δέ­χθη­κε το αίτη­μα. Στις 14.04 σηκώ­θη­κε ένα ελα­φρού τύπου αερο­σκά­φος. Δεν ανα­γρά­φε­ται η δεύ­τε­ρη πτή­ση του στις 16.16. Η δεύ­τε­ρη πτή­ση δεν ανα­γρά­φε­ται στο χει­ρό­γρα­φο ημε­ρο­λό­γιο, μόνο στο έγγρα­φο της αεροπορίας.

Πρό­ε­δρος: Η ιδιω­τι­κή αερο­λέ­σχη με ποιου αρμο­διό­τη­τα θα συνέδραμε;

Δ.Λιότσιος: Του ΕΣΚΕ

Ο πραγ­μα­το­γνώ­μο­νας διευ­κρί­νι­σε πως κατά την δεύ­τε­ρη πτή­ση του σκά­φους της αερο­λέ­σχης, στις 16.16, δεν είχε ακό­μα εκδη­λω­θεί η πυρ­κα­γιά στη θέση Ντα­ού Πεντέ­λης. Ο επι­πυ­ρα­γός προσ­διό­ρι­σε το χρό­νο έναρ­ξης της φωτιάς περί τις 16.30 με την πρώ­τη αναγ­γε­λία στην πυρο­σβε­στι­κή να γίνε­ται στις 16.41.

Σύμ­φω­να με τον αξιω­μα­τι­κό της Πυρο­σβε­στι­κής, που ερεύ­νη­σε όλα τα δεδο­μέ­να που έχουν κατα­γρα­φεί για την φονι­κή πυρ­κα­γιά, η εντο­λή για γενι­κή επι­φυ­λα­κή στις πυρο­σβε­στι­κές δυνά­μεις δόθη­κε το από­γευ­μα της 23ης Ιου­λί­ου και αφού η φωτιά από το Ντα­ού Πεντέ­λης είχε πλέ­ον κατέ­βει στο Μάτι και τον Νέο Βου­τζά. Όπως είπε ο κ. Λιό­τσος “ήταν μία ατε­λέ­σφο­ρη γενι­κή επι­φυ­λα­κή” και εξή­γη­σε ότι “Στις 13.30 θα έπρε­πε να δοθεί εντο­λή για γενι­κή επι­φυ­λα­κή, μιας και είχε αρχί­σει η απο­μά­κρυν­ση πολι­τών στην Κινέ­τα… Στις 17.30 που δόθη­κε η εντο­λή για γενι­κή επι­φυ­λα­κή… Σε λιγό­τε­ρο από μία ώρα κανείς δεν θα προ­λά­βαι­νε να βρί­σκε­ται στην υπη­ρε­σία του. Στις 7 παρά 10 η φωτιά είχε φτά­σει ήδη στη θάλασ­σα. Όφει­λαν οι υπη­ρε­σί­ες της Αττι­κής να είναι σε επι­φυ­λα­κή και να έχουν επαν­δρω­μέ­να όλα τα οχήματα”.

Πριν ξεκι­νή­σει το πρωί το δεύ­τε­ρο μέρος της κατά­θε­σης του πραγ­μα­το­γνώ­μο­να η υπε­ρά­σπι­ση υπέ­βα­λαν ένστα­ση για την ιδιό­τη­τα με την οποία κατα­θέ­τει ο κ. Λιό­τσος , ζητώ­ντας να μην ανα­πτύσ­σει στο δικα­στή­ριο σκέ­ψεις και κρί­σεις του και να απα­ντά μόνο σε ερω­τή­σεις. Ζήτη­σαν παράλ­λη­λα να μην γίνει δεκτή η έως εκεί­νη την στιγ­μή κατά­θε­ση του και να δια­τά­ξει το δικα­στή­ριο να δια­γρα­φεί από τα πρα­κτι­κά. Βάση του θέμα­τος, που και στην προη­γού­με­νη συνε­δρί­α­ση τέθη­κε από την πλευ­ρά των κατη­γο­ρου­μέ­νων, είναι ότι ο επι­πυ­ρα­γός “Έχει δώσει τον όρκο του πραγ­μα­το­γνώ­μο­να και όχι του μάρ­τυ­ρα”, όπως υπο­στή­ρι­ξε ένας εκ των δικη­γό­ρων. Οι συνή­γο­ροι υπε­ρά­σπι­σης είπαν πως δεν μπο­ρεί ο κ. Λιό­τσος να δια­βά­ζει σημειώ­σεις του που δεν περι­λαμ­βά­νο­νται στην δικο­γρα­φία παρά μόνο να τις συμβουλεύεται.

Οι θέσεις των συνη­γό­ρων που εκπρο­σω­πούν τους 21 κατη­γο­ρού­με­νους, προ­κά­λε­σαν έντο­νες αντι­δρά­σεις των συνη­γό­ρων των θυμά­των οι οποί­οι ζήτη­σαν να απορ­ρι­φθεί το αίτη­μα της υπε­ρά­σπι­σης τονί­ζο­ντας πως ο επι­πυ­ρα­γός είναι “ο σημα­ντι­κό­τε­ρος μάρ­τυ­ρας στη δίκη”. Τόνι­σαν επί­σης πως ο κ. Λιό­τσος έχει κατα­θέ­σει στον Ανα­κρι­τή πως έχει δεχθεί απει­λές, αλλά και ότι υπέ­στη δολιο­φθο­ρά σε όχη­μα του, για την πραγ­μα­το­γνω­μο­σύ­νη του. “Εάν η πραγ­μα­το­γνω­μο­σύ­νη δεν τους άρε­σε θα μπο­ρού­σαν να την προ­σβά­λουν και να ζητή­σουν την εξαί­ρε­ση του κ.Λιότσιου. Έρχο­νται σήμε­ρα, αφού έχει κατα­θέ­σει 37 φορές ως μάρ­τυ­ρας στην ανά­κρι­ση, να πουν ότι δεν είναι μάρ­τυ­ρας…”, σημεί­ω­σε ένας εκ των συνη­γό­ρων Υπορ­τή­ρι­ξης της Κατηγορίας.

Ο Εισαγγ­γε­λέ­ας ζήτη­σε την απόρ­ρι­ψη της ένστα­σης της υπε­ρά­σπι­σης επι­ση­μαί­νο­ντας ότι μπο­ρούν να συνυ­πάρ­ξουν και οι δύο ιδιό­τη­τες, του πραγ­μα­το­γνώ­μο­να και του μάρ­τυ­ρα. Ζήτη­σε επί­σης, για ειδι­κούς λόγους, όπως είπε, από το δικα­στή­ριο να επι­τρέ­ψει στον επι­πυ­ρα­γό να συμ­βου­λεύ­ε­ται τις σημειώ­σεις του, χωρίς να τις διαβάζει.

Όπως ανέ­φε­ρε κάτω από τα έντο­να χει­ρο­κρο­τή­μα­τα συγ­γε­νών θυμά­των: “Παρα­δε­κτώς κατα­τέ­θη­καν όσα κατα­τέ­θη­καν και δεν πρέ­πει να δια­γρα­φούν από τα πρα­κτι­κά… Ο κ. Λιό­τσιος μπο­ρεί να συμ­βου­λεύ­ε­ται σημειώ­σεις, όχι να δια­βά­ζει” και ζήτη­σε από το δικα­στή­ριο να επι­τρέ­ψει στο μάρ­τυ­ρα για ειδι­κούς λόγους τη χρή­ση των σημειώσεων.

Από την αίθου­σα δεν έλει­ψε η έντα­ση όταν συνή­γο­ρος υπε­ρά­σπι­σης ανα­φε­ρό­με­νος σε “συν­θή­κες ποδο­σφαί­ρου” στη δικα­στι­κή αίθου­σα , ζήτη­σε να απο­βλη­θούν συγ­γε­νείς θυμά­των, επει­δή σχο­λιά­ζουν, πυρο­δό­τη­σε έντα­ση, καθώς κάποιοι από το κοι­νό του φώνα­ξαν “ντρο­πή, εσείς δεν σέβε­στε τους νεκρούς” όταν ο συνή­γο­ρος είπε πως κανέ­νας “δεν σέβε­ται τους κατηγορούμενους”.

Με ομό­φω­νη από­φα­ση του το δικα­στή­ριο έκρι­νε ότι θα δεχθεί την εξέ­τα­ση του κ. Λιό­τσου και με την ιδιό­τη­τα του μάρ­τυ­ρα και με αυτήν του πραγ­μα­το­γνώ­μο­να επι­τρέ­πο­ντας να χρη­σι­μο­ποιεί, αλλά να μην ανα­γι­γνώ­σκει τις σημειώ­σεις του.

Ο Μέγας Ιερο­ε­ξε­τα­στής, Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι