Ανοί­ξα­με ‑ως συνή­θως νωρίς, εκεί­νο το πρωί τη “Φωνή της Αλή­θειας” και αντί για το συνη­θι­σμέ­νο κάτω η δικτα­το­ρία — ζήτω η δημο­κρα­τία, ακού­στη­κε «κάτω η δικτα­το­ρία και η Αμε­ρι­κα­νο­κρα­τία — Ζήτω η Νέα Δημο­κρα­τία — Έγι­νε το 9ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ»

Αυτο­κόλ­λη­το της ΚΝΕ για το 9ο Συνέδριο

Το 9ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ, συνήλ­θε στις 4 — 10 Δεκέμ­βρη 1973 στη Γερ­μα­νι­κή Λαο­κρα­τι­κή Δημο­κρα­τία, στο Σορφ­χάι­ντε, όταν κυριαρ­χού­σε η στρα­τιω­τι­κο­φα­σι­στι­κή δικτα­το­ρία, αλλά παράλ­λη­λα σε κρί­σι­μη περί­ο­δο ανό­δου των λαϊ­κών αγώνων.
Το Συνέ­δριο πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε ένα μήνα μετά τη μεγά­λη εξέ­γερ­ση του Πολυ­τε­χνεί­ου, το Νοέμ­βρη του 1973, και φυσι­κά ασχο­λή­θη­κε ιδιαί­τε­ρα με τα ζητή­μα­τα της αντι­δι­κτα­το­ρι­κής πάλης

Εξέ­τα­σε ανα­λυ­τι­κά όλα τα γεγο­νό­τα που σημά­δε­ψαν την πολι­τι­κή ιστο­ρία του τόπου από το 8ο Συνέ­δριο (συνήλ­θε το 1961) και μετά.
Απο­τε­λεί παρά­δειγ­μα συλ­λο­γι­κής δημο­κρα­τι­κής λει­τουρ­γί­ας του Κόμ­μα­τος και τήρη­σής της ακό­μα και στις πιο δύσκο­λες συν­θή­κες.
Πριν από το Συνέ­δριο είχε προη­γη­θεί εσω­κομ­μα­τι­κή συζή­τη­ση για τις Θέσεις της ΚΕ καθώς και προ­συ­νε­δρια­κός διά­λο­γος, στον οποίο πήραν μέρος και παρά­νο­μοι κομ­μου­νι­στές από την Ελλά­δα που μπό­ρε­σαν να στεί­λουν τα άρθρα τους.

✔️   Στις 20 Σεπτέμ­βρη 1961 ο Κ. Καρα­μαν­λής υπέ­βα­λε την παραί­τη­ση της κυβέρ­νη­σής του. Δυο μέρες πριν στις 19 Σεπτέμ­βρη ο Γεώρ­γιος Παπαν­δρέ­ου ανα­κοί­νω­σε στους δημο­σιο­γρά­φους την ίδρυ­ση της Ενω­σης Κέντρου ως ενιαίο κόμμα.
Λίγες ημέ­ρες αργό­τε­ρα ο Γ. Παπαν­δρέ­ου δήλω­νε δημο­σί­ως πως άμε­ση επι­δί­ω­ξη της Ένω­σης Κέντρου ήταν να περιο­ρί­σει την ΕΔΑ σε ποσο­στό μικρό­τε­ρο του 20%, ώστε να πάψει να απο­τε­λεί ρυθ­μι­στι­κό παρά­γο­ντα και να μπο­ρούν «τα δύο εθνι­κό­φρο­να κόμ­μα­τα να παλαί­ψουν εντός των πλαι­σί­ων της Δημοκρατίας».

Οι εκλο­γές του 1961 έγι­ναν με το πιστό­λι και το χωρο­φύ­λα­κα! Ηταν οι εκλο­γές της βίας και της νοθεί­ας. Αλλά και αυτή η κυβέρ­νη­ση της ΕΡΕ είχε μικρή θητεία αφού στις 11 Ιού­νη του 1963 παραι­τή­θη­κε και προ­κη­ρύ­χτη­καν νέες εκλογές.

ℹ️ Ένα από τα γεγο­νό­τα τα οποία προ­σχη­μα­τι­κά χρη­σι­μο­ποί­η­σε ο Κ. Καρα­μαν­λής για την απο­χώ­ρη­σή του από το πολι­τι­κό προ­σκή­νιο, ήταν η δολο­φο­νία του Γρη­γό­ρη Λαμπρά­κη, στις 22 Μάη 1963 στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, που προ­κά­λε­σε αλυ­σι­δω­τές αντι­δρά­σεις στο πολι­τι­κό σκη­νι­κό της χώρας. Η κυβέρ­νη­ση κλο­νί­στη­κε και κάτω και από τη διο­γκού­με­νη λαϊ­κή πίε­ση, και 23 μέρες μετά ο Καρα­μαν­λής υπο­βάλ­λει την παραί­τη­σή του.

✔️   Τα γεγο­νό­τα που ακο­λού­θη­σαν είναι λίγο-πολύ γνω­στά …στο προ­σκή­νιο η νεο­σύ­στα­τη Ένω­ση Κέντρου του “παπα­τζή” Παπαν­δρέ­ου και πολι­τι­κή κρί­ση του Ιού­λη 1965: στις τελευ­ταί­ες εκλο­γές (Φλε­βά­ρης 1964) η ΕΚ πήρε 52,72% ‑που οφεί­λε­ται εν μέρει και στην ΕΔΑ, που δεν κατέ­θε­σε συν­δυα­σμούς σε 24 εκλο­γι­κές περι­φέ­ρειες, ώστε να διευ­κο­λύ­νει το «Κέντρο» να διώ­ξει τη «Δεξιά»).
Αυτή η επι­λο­γή της ΕΔΑ θεω­ρή­θη­κε ως «πολύ σημα­ντι­κός ελιγ­μός, που έβα­ζε πλά­τη στη συσπεί­ρω­ση “των δημο­κρα­τι­κών δυνά­με­ων“» και στην απο­μά­κρυν­ση της «Δεξιάς» από την εξου­σία, άρα άνοι­γε τον δρό­μο για να προ­χω­ρή­σει η δημο­κρα­τι­κή εξέλιξη.
Λογι­κή, που μπρο­στά σε ένα δήθεν όφε­λος, θυσί­α­ζε τα πραγ­μα­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα του κινή­μα­τος.

ℹ️ σσ __
Στις 3‑Νοε-1963 η Ένω­ση Κέντρου ανα­δεί­χθη­κε πρώ­το κόμ­μα αλλά με σχε­τι­κή πλειο­ψη­φία (42,04% 138 έδρες ένα­ντι 39,37% 132 της Ε.Ρ.Ε. ‑3ο κόμ­μα η Ε.Δ.Α. 14,34% — 28 έδρες)
Οι επα­να­λη­πτι­κές (και τελευ­ταί­ες πριν τη Δικτα­το­ρία) έγι­ναν στις 16-Φεβ-1964 με την ΕΚ να ανε­βαί­νει στο 52,72% (+10,68%) και 171 (+33) έδρες, την Ε.Ρ.Ε να χάνει ‑7,87% (35,26% 107 έδρες) και την ΕΔΑ, επί­σης με απώ­λειες ‑2,54% (11,80% 22 έδρες, 6 λιγότερες)

Στις 15 Ιού­λη 1965 ο Γ. Παπαν­δρέ­ου, παραιτήθηκε.
Η 15η Ιού­λη κατα­γρά­φη­κε στην ιστο­ρία ως η μέρα που ξέσπα­σε μια βαθιά πολι­τι­κή κρί­ση, που επο­νο­μά­στη­κε «Ιου­λια­νά», η οποία βεβαί­ως και δεν εμφα­νί­στη­κε ξαφ­νι­κά. Αλλά ο ελλη­νι­κός λαός πλή­ρω­σε βαρύ τίμη­μα στη συνέ­χεια, αφού η εξέ­λι­ξή της για δυο ολό­κλη­ρα χρό­νια οδή­γη­σε στη στρα­τιω­τι­κο­φα­σι­στι­κή δικτα­το­ρία των συνταγ­μα­ταρ­χών τον Απρί­λη του 1967.

Εξω οι βάσεις του θανά­του! Απύ­ραυ­λη ζώνη η Βαλκανική!

Η κρίση του 1965 έδειξε ότι η πορεία του καπιταλισμού στην Ελλάδα απαιτούσε εκσυγχρονισμούς στο πολιτικό σύστημα, το οποίο ουσιαστικά έμενε ανέπαφο από την εποχή της λήξης του εμφυλίου πολέμου.

Η άρχου­σα τάξη είχε εφαρ­μό­σει τέτοια πολι­τι­κή ωμής κατα­στο­λής όλ’ αυτά τα χρό­νια για να τσα­κί­σει το λαϊ­κό κίνη­μα της περιό­δου 1941–1949 και είχε δημιουρ­γή­σει τέτοιο ιδε­ο­λο­γι­κό οπλο­στά­σιο και μηχα­νι­σμούς, που το αστι­κό πολι­τι­κό σύστη­μα στα 1965 δεν ήταν ακό­μη σε θέση να δεχτεί και να αφο­μοιώ­σει ομα­λά και δίχως κιν­δύ­νους, από το λαϊ­κό κίνη­μα, εκεί­νους τους εκσυγ­χρο­νι­σμούς που απαι­τού­σε η ίδια η καπι­τα­λι­στι­κή εξέλιξη!
Δεν ήταν μόνο το Παλά­τι ως κέντρο εξου­σί­ας που αντι­δρού­σε και στο παρα­μι­κρό που μπο­ρού­σε να περιο­ρί­σει την εξου­σία του. Ηταν και η ΕΡΕ, αλλά, όπως απο­δεί­χτη­κε, ήταν και η «Ενω­ση Κέντρου» ανέ­τοι­μη να δεχτεί και να εφαρ­μό­σει το «και­νού­ριο», που εξάλ­λου απο­τε­λού­σε και λαϊ­κή απαίτηση.

Η ΕΔΑ δεν μπορούσε να οδηγήσει τα γεγονότα σε πιο φιλολαϊκή κατεύθυνση λόγω πολιτικής ουράς στην αστική τάξη.
Το ΚΚΕ ήταν παράνομο και χωρίς Κομματικές οργανώσεις στην Ελλάδα.
Ετσι οι εξελίξεις οδήγησαν στο στρατιωτικοφασιστικό πραξικόπημα και τη δικτατορία του Απρίλη 1967.

ℹ️  Ο ξεση­κω­μός του Πολυ­τε­χνεί­ου, η κορυ­φαία αντι­δι­κτα­το­ρι­κή εκδή­λω­ση της λαϊ­κής πάλης, ήταν καί­ριο χτύ­πη­μα στη δικτα­το­ρία, στους κόλ­πους της οποί­ας υπήρ­χαν οξύ­τα­τες αντι­θέ­σεις. Αυτές εκδη­λώ­νο­νται μια βδο­μά­δα αργό­τε­ρα με την ανα­τρο­πή του Παπα­δό­που­λου από τον Ιωαν­νί­δη, ο οποί­ος έχρι­σε πρό­ε­δρο της «Δημο­κρα­τί­ας» το στρα­τη­γό Γκι­ζί­κη και πρω­θυ­πουρ­γό το δικη­γό­ρο, πρά­κτο­ρα της ΚΥΠ, Ανδρου­τσό­που­λο. Τι ήταν αυτή η εξέ­λι­ξη; Σπα­σμοί του μελ­λο­θά­να­του καθε­στώ­τος ή παρά­τα­ση για να ολο­κλη­ρώ­σει το έγκλη­μα των Αμε­ρι­κά­νων στην περιο­χή; Ενα είναι σίγουρο.

✔️  Οτι προ­ε­τοι­μα­ζό­ταν ένας συμ­βι­βα­σμός από την αστι­κή τάξη και τους Αμε­ρι­κά­νους με επα­να­φο­ρά του Καρα­μαν­λή ήταν, ήδη, γνω­στό πολύ πριν. Αλλά έμε­νε η εκκρε­μό­τη­τα του Κυπρια­κού. Ετσι, το καθε­στώς Ιωαν­νί­δη εκτέ­λε­σε όσο μπο­ρού­σε πιο καλά αυτή την απο­στο­λή, οργα­νώ­νο­ντας το πρα­ξι­κό­πη­μα ανα­τρο­πής του Προ­έ­δρου της Κύπρου Μακα­ρί­ου στις 15 Ιού­λη 1974, γεγο­νός που άνοι­ξε το δρό­μο της στρα­τιω­τι­κής επί­θε­σης του τουρ­κι­κού κρά­τους στην Κύπρο, πέντε μέρες αργό­τε­ρα. Η απο­στο­λή της χού­ντας τελεί­ω­σε και μαζί της η ίδια η χού­ντα. Οι Αμε­ρι­κά­νοι πρέ­πει να ήταν ικανοποιημένοι.

Οι θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ (14η Ολο­μέ­λεια Απρί­λης 1970) όπως δια­κι­νή­θη­καν σε παρά­νο­μη, καμου­φλα­ρι­σμέ­νη μπρο­σού­ρα (φυσι­κό μέγε­θος 7,0Χ9,5εκ) — μεσο­λά­βη­σαν μέχρι το 9ο, η 15η (1–6 Φλε­βά­ρη 1971), η 16η (11–15 Ιού­νη 1972), η 17η (9–15 Δεκέμ­βρη 1972), η 18η (24 Ιού­νη — 2 Ιού­λη 1973) και η 19η (30 Νοέμ­βρη — 3 και 5 Δεκέμ­βρη 1973).

Σ’ αυτές τις συν­θή­κες συνήλ­θε το 9ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ, αυτή τη φορά βεβαί­ως έχο­ντας οργα­νω­μέ­νες δυνά­μεις και στην Ελλά­δα, αφού είχαν συγκρο­τη­θεί Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις μετά τη 12η Ολο­μέ­λεια του Φλε­βά­ρη του 1968 και την απο­χώ­ρη­ση από το Κόμ­μα της δεξιάς ανα­θε­ω­ρη­τι­κής ομά­δας.

Το κτή­ριο διε­ξα­γω­γής του 9ου Συνεδρίου

Το Συνέ­δριο πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε μετά από συνε­χείς ανα­βο­λές, που — όπως ανα­φε­ρό­ταν — οφεί­λο­νταν στις συν­θή­κες της δικτα­το­ρί­ας, γεγο­νός το οποίο επέ­φε­ρε οπωσ­δή­πο­τε δυσκο­λί­ες στην πραγ­μα­το­ποί­η­ση της προ­συ­νε­δρια­κής δου­λειάς και ιδιαί­τε­ρα στην απο­στο­λή αντι­προ­σώ­πων από την Ελλά­δα για το Συνέδριο.
Στις εργα­σί­ες του πήραν μέρος εκλεγ­μέ­νοι αντι­πρό­σω­ποι από τους πολι­τι­κούς πρό­σφυ­γες, από τους μετα­νά­στες στη Δυτι­κή Ευρώ­πη, αλλά και από τις ανα­συ­γκρο­τη­μέ­νες παρά­νο­μες Οργα­νώ­σεις του ΚΚΕ στην Ελλά­δα.

Από τις Εργα­σί­ες του 9ου Συνε­δρί­ου. Στο βήμα ο Χαρί­λα­ος Φλω­ρά­κης (στη 17η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ το Δεκέμ­βρη του 1972, εκλέ­χτη­κε Α’ Γραμ­μα­τέ­ας της ΚΕ του ΚΚΕ)

🔴  Το Συνέδριο ψήφισε
νέο Πρόγραμμα και Καταστατικό του ΚΚΕ.

Η νέα Κεντρι­κή Επι­τρο­πή που προ­έ­κυ­ψε από το 9ο Συνέ­δριο εξέ­λε­ξε νέο Πολι­τι­κό Γρα­φείο, και Γενι­κό Γραμ­μα­τέα της τον Χαρί­λαο Φλωράκη.

✔️  Για το χαρακτήρα της δικτατορίας

Ο χαρα­κτή­ρας της δικτα­το­ρί­ας προσ­διο­ρί­στη­κε ως ανοι­χτή τρο­μο­κρα­τι­κή νεο­φα­σι­στι­κή δικτα­το­ρία εγχώ­ριων και ξένων, κυρί­ως αμε­ρι­κα­νι­κών, μονο­πω­λί­ων.¹

Εκτι­μή­θη­κε ως γέν­νη­μα της ανά­πτυ­ξης των αντι­θέ­σε­ων του κρα­τι­κού μονο­πω­λια­κού καπι­τα­λι­σμού στην Ελλά­δα, προ­ϊ­όν της σύζευ­ξης της άρχου­σας τάξης με τον διε­θνή ιμπε­ρια­λι­σμό, σε πρώ­τη γραμ­μή τον αμε­ρι­κα­νι­κό, και της υπο­τα­γής σε αυτόν. Οι κατα­βο­λές του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος εκτι­μή­θη­κε ότι ακου­μπού­σαν στη δια­μόρ­φω­ση και στο ρόλο της μεγα­λο­α­στι­κής τάξης και στην ξένη κηδε­μο­νία της, που ανέ­κο­ψε τη λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κή ανέ­λι­ξη του τόπου στον και­ρό της Κατο­χής και μετά, ενώ στην εξου­σία επι­βλή­θη­καν οι πιο αντι­δρα­στι­κές δυνά­μεις και οι συνερ­γά­τες του κατα­κτη­τή που πλαι­σί­ω­ναν την ολι­γαρ­χία του πλού­του. Ανα­φε­ρό­ταν ότι στην Ελλά­δα εγκα­θι­δρύ­θη­κε ένα καθε­στώς βαθιά αντι­λαϊ­κό και εθνι­κής υπο­τέ­λειας, ένα καθε­στώς εξυ­πη­ρέ­τη­σης της χρη­μα­τι­στι­κής ολι­γαρ­χί­ας, των στρα­τη­γι­κών και οικο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού στην περιο­χή των Βαλ­κα­νί­ων και της Μεσογείου.

Εκτι­μού­σε ότι η νεο­φα­σι­στι­κή δικτα­το­ρία ήταν συνέ­πεια όλης της μετα­πο­λε­μι­κής εξέ­λι­ξης και της αδυ­να­μί­ας της χρη­μα­τι­στι­κής ολι­γαρ­χί­ας και των πατρό­νων της να εξα­σφα­λί­σουν την «τάξη πραγ­μά­των» που ήθε­λαν μέσα στο πλαί­σιο της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής δημο­κρα­τί­ας. Ως σκο­πό του πρα­ξι­κο­πή­μα­τος ανα­δεί­κνυε την κατά­πνι­ξη με την ωμή βία του ογκού­με­νου παλ­λαϊ­κού κινή­μα­τος, που δεν ήταν σε θέση ν’ ανα­χαι­τί­σουν τα ντό­πια και τα ξένα μονο­πώ­λια με τα μέσα της αστυ­νο­μευό­με­νης δημο­κρα­τί­ας, για την καλύ­τε­ρη εξυ­πη­ρέ­τη­ση του ιμπε­ρια­λι­σμού, που δεν ένιω­θε ασφά­λεια στην εξυ­πη­ρέ­τη­σή του με την υπάρ­χου­σα προ­δι­κτα­το­ρι­κή κατάσταση.

Θεω­ρού­σε ότι ο σχε­δια­σμός και η οργά­νω­ση της επι­βο­λής του έγι­νε με την άμε­ση συμ­με­το­χή και υπο­στή­ρι­ξη του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπεριαλισμού.

✔️  Για την αντιδικτατορική πάλη

Για την ενό­τη­τα της αντι­δι­κτα­το­ρι­κής δρά­σης, από τα πάνω και από τα κάτω, ανα­φε­ρό­ταν ότι τα κύρια συμ­φέ­ρο­ντα των μονο­πω­λί­ων και των ιμπε­ρια­λι­στών, κυρί­ως των αμε­ρι­κα­νι­κών, εξυ­πη­ρε­τή­θη­καν στα χρό­νια της δικτα­το­ρί­ας όχι όπως πριν, όταν κυριαρ­χού­σαν τα δύο μεγά­λα «παρα­δο­σια­κά» κόμ­μα­τα της «Δεξιάς» και του «Κέντρου». Οτι ούτε τα μονο­πώ­λια και οι ξένοι ιμπε­ρια­λι­στές ξέκο­ψαν από τους κύριους πολι­τι­κούς εκπρο­σώ­πους τους, ούτε τα βασι­κά αστι­κά κόμ­μα­τα απο­φά­σι­σαν να παραι­τη­θούν από το ρόλο εξυ­πη­ρέ­τη­σης των μονο­πω­λί­ων και του διε­θνούς ιμπε­ρια­λι­σμού. Εκτι­μού­σε ότι απλώς παρα­με­ρί­στη­καν προ­σω­ρι­νά για λόγους ιστο­ρι­κούς και για­τί δεν παρεί­χαν επαρ­κείς εγγυ­ή­σεις ότι ήταν σε θέση ν’ απο­τε­λέ­σουν τους φορείς ενός δικτα­το­ρι­κού καθε­στώ­τος, που ήταν ανα­γκαίο στα μονο­πώ­λια και στους Αμε­ρι­κα­νούς ιμπεριαλιστές.

Έκδο­ση 1974 με τα ντο­κου­μέ­ντα του 9ου Συνεδρίου

Ταυ­τό­χρο­να, υπο­στή­ρι­ζε ότι η αντί­θε­ση των αστι­κών κομ­μά­των προς το νεο­φα­σι­στι­κό καθε­στώς δεν έκφρα­ζε αντί­θε­σή τους προς τα μονο­πώ­λια και τον διε­θνή ιμπε­ρια­λι­σμό, αλλά δια­φο­ρά ως προς τη μορ­φή άσκη­σης της εξου­σί­ας. Ακό­μα, αντα­να­κλού­σε και αντι­θέ­σεις των ξένων μονο­πω­λί­ων και του διε­θνούς ιμπε­ρια­λι­σμού.²

Εκτι­μώ­ντας την ανα­τρο­πή του Γ. Παπα­δό­που­λου από τον Δ. Ιωαν­νί­δη στις 25 Νοέμ­βρη 1973, λίγες μέρες μετά από την εξέ­γερ­ση του Πολυ­τε­χνεί­ου, ανέ­φε­ρε ότι επρό­κει­το για εσω­χου­ντι­κό αμε­ρι­κα­νο­κί­νη­το πρα­ξι­κό­πη­μα χωρίς καμιά αλλα­γή της ουσί­ας του νεο­φα­σι­στι­κού καθε­στώ­τος, ενώ παρέ­με­νε ο κίν­δυ­νος συμ­βι­βα­σμού της χού­ντας και των αστι­κών κομ­μά­των, διά­σπα­σης του μετώ­που των δυνά­με­ων που αντι­τί­θο­νταν στη δικτα­το­ρία. Ως γραμ­μή αντι­πα­ρά­θε­σης απέ­να­ντι στο νεο­φα­σι­σμό και στον υπαρ­κτό κίν­δυ­νο συμ­βι­βα­σμού του με τις αστι­κές δυνά­μεις, πρό­βαλ­λε την ανά­γκη διεκ­δί­κη­σης άμε­σων αιτη­μά­των του λαού. Τόνι­ζε, επί­σης, την ανά­γκη επα­γρύ­πνη­σης είτε απέ­να­ντι στη γραμ­μή σκλή­ρυν­σης είτε στη γραμ­μή της «δημο­κρα­τι­κο­ποί­η­σης». Η παρα­πά­νω θέση συμπλη­ρω­νό­ταν με την εκτί­μη­ση ότι δεν έπρε­πε ν’ αντι­πα­ρα­τί­θε­ται η ειρη­νι­κή στη μη ειρη­νι­κή μορ­φή πάλης, ότι η μορ­φή θα εξαρ­τιό­ταν από τις συγκε­κρι­μέ­νες συν­θή­κες.³

Καθό­ρι­σε ότι η πάλη κατά του νεο­φα­σι­σμού έπρε­πε να γίνε­ται στο όνο­μα της δημο­κρα­τί­ας, που θα εξα­σφά­λι­ζε τις ελευ­θε­ρί­ες του λαού, θα καταρ­γού­σε το παρα­κρά­τος και όλα τα εξω­πο­λι­τι­κά κέντρα εξου­σί­ας, θα έφρα­ζε το δρό­μο στην επα­να­φο­ρά φασι­στι­κών ή μισο­φα­σι­στι­κών καθε­στώ­των, υπέρ μιας δημο­κρα­τί­ας απαλ­λαγ­μέ­νης από την κηδε­μο­νία των Αμε­ρι­κα­νών και άλλων ιμπε­ρια­λι­στών. Ως απά­ντη­ση στη στά­ση των αστι­κών κομ­μά­των, το 9ο Συνέ­ριο εκτι­μού­σε την εξα­σφά­λι­ση της ελεύ­θε­ρης έκφρα­σης του λαού από προ­σω­ρι­νή κυβέρ­νη­ση των κομ­μά­των και οργα­νώ­σε­ων που αντι­τί­θο­νταν στο νεο­φα­σι­στι­κό καθεστώς.

Το πρό­γραμ­μα που ψηφί­στη­κε από το 9ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ

Για τη μετάβαση

Το 9ο Συνέ­δριο υπο­στή­ρι­ζε ότι, προ­κει­μέ­νου να συγκε­ντρω­θούν περισ­σό­τε­ρες δυνά­μεις, δεν έπρε­πε να προ­βλη­θεί ως άμε­ση επι­δί­ω­ξη το πρό­γραμ­μα της δημο­κρα­τι­κής αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κής επα­νά­στα­σης, καθώς στό­χος ήταν να προ­σελ­κυ­στούν άλλες δυνά­μεις της μη μονο­πω­λια­κής αστι­κής τάξης, που μπο­ρού­σαν να δεχτούν τη «Νέα Δημο­κρα­τία»⁵, όχι, όμως, και βαθιούς μετασχηματισμούς.Παράλληλα, υπο­γράμ­μι­ζε ότι το ΚΚΕ δεν έθε­τε πρό­βλη­μα αλλα­γής της κρα­τι­κής μορ­φής κυριαρ­χί­ας από την άρχου­σα τάξη, αλλά πρό­βλη­μα περά­σμα­τος στη λαο­κρα­τι­κή εξου­σία. Ο τελι­κός σκο­πός του Κόμ­μα­τος ήταν η ανα­τρο­πή του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος και η εγκα­θί­δρυ­ση του σοσια­λι­σμού, καθώς εκτι­μού­σε ότι ήταν «ώρι­μες οι υλι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις για σοσια­λι­στι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό». Επει­δή, όμως, για το σοσια­λι­στι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό απαι­τού­νταν και οι υπο­κει­με­νι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις — η συγκέ­ντρω­ση και η ετοι­μα­σία των ανα­γκαί­ων δυνά­με­ων — δεν μπο­ρού­σε να λυθεί ως πρό­βλη­μα αν δεν παίρ­νο­νταν υπό­ψη τα υπάρ­χο­ντα εθνι­κά, δημο­κρα­τι­κά προ­βλή­μα­τα, πολύ περισ­σό­τε­ρο που αυτά συν­δέ­ο­νταν και με το σοσια­λι­στι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό.⁶

Όλα τα παρα­πά­νω, όπως και ο προσ­διο­ρι­σμός του σοσια­λι­σμού ως «τελι­κού» σκο­πού, υπο­δή­λω­νε με σαφή­νεια ότι υπήρ­χαν άμε­σοι, ενδιά­με­σοι κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κοί και οικο­νο­μι­κοί στό­χοι, μετα­βα­τι­κό πολι­τι­κό καθε­στώς στο έδα­φος του καπι­τα­λι­σμού, (ΣΣ |> το περί­φη­μο «σκα­λο­πά­τι») με το οποίο απο­σπού­νταν η καθη­με­ρι­νή πάλη από την πάλη για το σοσια­λι­σμό.

✔️  Για το «κομματικό πρόβλημα»

Ανα­γνω­ρί­στη­κε ότι το 8ο Συνέ­δριο συνήλ­θε χωρίς να υπάρ­χουν Κομ­μα­τι­κές Οργα­νώ­σεις. Εκτι­μού­σε ότι από το 8ο Συνέ­δριο έως τη 12η Ολο­μέ­λεια στη δου­λειά του Κόμ­μα­τος κυριαρ­χού­σε βασι­κά δεξιά οπορ­του­νι­στι­κή παρέκ­κλι­ση.

Ως έκφρα­ση της παρέκ­κλι­σης ανα­φε­ρό­ταν η θέση για το ειρη­νι­κό πέρα­σμα στο σοσια­λι­σμό, για την εθνι­κή αστι­κή τάξη, η επι­κύ­ρω­ση της λικ­βι­ντα­ρι­στι­κής Από­φα­σης του 1958 για τη διά­λυ­ση των παρά­νο­μων Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων. Απο­δό­θη­καν ευθύ­νες στην τότε ΚΕ και ιδιαί­τε­ρα στο ΠΓ.

Τα ντο­κου­μέ­ντα δια­φο­ρο­ποιού­σαν την ιεράρ­χη­ση των αιτιών του «κομ­μα­τι­κού προ­βλή­μα­τος» σε σχέ­ση με προη­γού­με­νες θέσεις. Στη σει­ρά των αιτιών προ­τά­χτη­κε η ανε­πάρ­κεια της καθο­δή­γη­σης του Κόμ­μα­τος, η λει­ψή αφο­μοί­ω­ση και η μη δημιουρ­γι­κή εφαρ­μο­γή της μαρ­ξι­στι­κής — λενι­νι­στι­κής θεω­ρί­ας, οι παρα­βιά­σεις βασι­κών λενι­νι­στι­κών αρχών· σε πρώ­τη γραμ­μή της συλ­λο­γι­κό­τη­τας της δου­λειάς και της κοι­νω­νι­κής σύν­θε­σης του Κόμ­μα­τος. Ανα­φέ­ρο­νταν, στη συνέ­χεια, οι σοβα­ρές δυσκο­λί­ες που δημιουρ­γή­θη­καν για το ΚΚΕ και το κίνη­μα γενι­κό­τε­ρα μετά από τις δύο αλλε­πάλ­λη­λες ήττες (του 1944 και του 1949), οι δυσκο­λί­ες στην ανα­συ­γκρό­τη­ση παρά­νο­μων Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων, η πολύ­πλευ­ρη πίε­ση του εχθρού σε συν­δυα­σμό με την απου­σία από την Ελλά­δα σημα­ντι­κού τμή­μα­τος στε­λε­χών και μελών και της ίδιας της καθο­δή­γη­σής του.

Στις αιτί­ες, επί­σης, συμπε­ρι­λαμ­βά­νο­νταν οι δυσκο­λί­ες του συν­δυα­σμού της παρά­νο­μης με τη νόμι­μη δου­λειά, οι κοι­νο­βου­λευ­τι­κές αυτα­πά­τες που ανα­πτύ­χθη­καν από την εκλο­γι­κή άνο­δο της ΕΔΑ, ιδιαί­τε­ρα το 1958.

✔️  Η ανάλυση για την ανάπτυξη του καπιταλισμού

Οσον αφο­ρά την ανά­πτυ­ξη του καπι­τα­λι­σμού, δια­πί­στω­νε: «Η Ελλά­δα, χώρα με μέσο επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων, με δια­μορ­φω­μέ­νο κρα­τι­κο­μο­νο­πω­λια­κό καπι­τα­λι­σμό και με χαρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα τη σημα­ντι­κή εξάρ­τη­ση από το ξένο μονο­πω­λια­κό κεφά­λαιο και το διε­θνή ιμπε­ρια­λι­σμό, γίνε­ται χώρα βιο­μη­χα­νι­κή — αγρο­τι­κή».⁷

Για το ζήτη­μα αν η Ελλά­δα ήταν βιο­μη­χα­νι­κή — αγρο­τι­κή ή βρι­σκό­ταν σε πορεία να γίνει βιο­μη­χα­νι­κή — αγρο­τι­κή είχε γίνει μεγά­λη συζή­τη­ση κατά την επε­ξερ­γα­σία των Θέσε­ων στη 18η Ολο­μέ­λεια. Τελι­κά, το Κόμ­μα δεν έπαιρ­νε υπό­ψη στα κρι­τή­ρια ανά­λυ­σης και εκτί­μη­σης του καπι­τα­λι­σμού στην Ελλά­δα την ανι­σο­με­τρία, την αλλη­λε­ξάρ­τη­ση που εμφα­νί­ζε­ται στις σχέ­σεις ανά­με­σα στα κρά­τη στην παγκό­σμια καπι­τα­λι­στι­κή οικονομία.

Ορι­σμέ­να πραγ­μα­τι­κά στοι­χεία της ελλη­νι­κής οικο­νο­μί­ας και της αστι­κής δια­χεί­ρι­σης (π.χ. η πορεία της εκβιο­μη­χά­νι­σης, οι περιο­ρι­σμέ­νες Αμε­σες Ξένες Επεν­δύ­σεις, οι φιλο­μο­νο­πω­λια­κές ρυθ­μί­σεις των κυβερ­νή­σε­ων που ευνο­ού­σαν το ξένο κεφά­λαιο κ.λπ.) ερμη­νεύ­ο­νταν με τρό­πο από­λυ­το και λαθε­μέ­νο μεθο­δο­λο­γι­κά.

Το απο­τέ­λε­σμα ήταν να μη συν­δέ­ε­ται η καπι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη με την πορεία έκτα­σης των καπι­τα­λι­στι­κών σχέ­σε­ων, και έτσι να μην ερμη­νεύ­ο­νται αντι­κει­με­νι­κά η ανά­πτυ­ξη του καπι­τα­λι­σμού στην Ελλά­δα, η θέση του στο διε­θνές ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα, οι σχέ­σεις του με τα άλλα καπι­τα­λι­στι­κά κρά­τη (βλέ­πε θέσεις για υπο­δού­λω­ση από το ξένο κεφά­λαιο, για εθε­λο­δου­λία της αστι­κής τάξης κ.λπ.).

✔️  Για τα στάδια

Το Πρό­γραμ­μα που απο­φά­σι­σε το 9ο Συνέ­δριο, παρά τις βελ­τιώ­σεις που επέ­φε­ρε σε σχέ­ση με εκτι­μή­σεις — δια­πι­στώ­σεις και την κρι­τι­κή προη­γού­με­νων Απο­φά­σε­ων, στην ουσία άφη­σε άθι­κτη τη βασι­κή γραμ­μή του 8ου Συνε­δρί­ου, δηλα­δή τη λογι­κή των δύο στα­δί­ων της επα­να­στα­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας, όπως και το ζήτη­μα της εκτί­μη­σης της ανά­πτυ­ξης του ελλη­νι­κού καπι­τα­λι­σμού και της ερμη­νεί­ας της θέσης του στο διε­θνές ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστημα.

Επί­σης, συνέ­χι­σε να μην προσ­διο­ρί­ζει αντι­κει­με­νι­κά ταξι­κά μέρος των αστι­κών πολι­τι­κών δυνά­με­ων και τη στά­ση απέ­να­ντί τους.

Υιο­θε­τού­σε την ουτο­πι­κή εκτί­μη­ση του Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κού Κινή­μα­τος ότι ο ιμπε­ρια­λι­σμός, παρ’ όλες τις προ­σπά­θειές του, δεν μπό­ρε­σε ν’ αλλά­ξει τον γενι­κό συσχε­τι­σμό των δυνά­με­ων προς όφε­λός του, ότι την κύρια κατεύ­θυν­ση στην ανά­πτυ­ξη της ανθρω­πό­τη­τας την καθό­ρι­ζαν το παγκό­σμιο σύστη­μα του σοσια­λι­σμού, η διε­θνής εργα­τι­κή τάξη, όλες οι επα­να­στα­τι­κές δυνά­μεις.⁸

Ενώ εκτι­μού­σε ότι στην Ελλά­δα υπήρ­χαν οι υλι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τον σοσια­λι­στι­κό μετα­σχη­μα­τι­σμό, υπο­στή­ρι­ζε ότι ο χαρα­κτή­ρας της επα­νά­στα­σης καθο­ρί­ζε­ται από τη θέση της κάθε χώρας στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύστη­μα και από τον συσχε­τι­σμό δυνά­με­ων.

Εκα­νε λόγο για δύο αντι­θέ­σεις στην καπι­τα­λι­στι­κή κοι­νω­νία: Τη βασι­κή, κεφα­λαί­ου — εργα­σί­ας, και ως κυρί­αρ­χη μία άλλη, την αντί­θε­ση ανά­με­σα στις μονο­πω­λια­κές και τις μη μονο­πω­λια­κές δυνά­μεις, εντάσ­σο­ντας στις δεύ­τε­ρες τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης και όλα τα μεσαία στρώ­μα­τα. Σε αυτήν την ταξι­κή ανά­λυ­ση οικο­δο­μού­σε τη στρα­τη­γι­κή των δύο στα­δί­ων και τον αντί­στοι­χο καθο­ρι­σμό των κινη­τή­ριων επα­να­στα­τι­κών δυνάμεων.

 

Σημειώ­σεις:

1. Η αμφι­σβή­τη­ση του χαρα­κτη­ρι­σμού της δικτα­το­ρί­ας ως φασι­στι­κής είχε τεθεί σε προη­γού­με­νες Ολο­μέ­λειες της ΚΕ απ’ ορι­σμέ­να μέλη, που θεω­ρού­σαν ότι ο χαρα­κτη­ρι­σμός της ως φασι­στι­κής δεν αντα­πο­κρι­νό­ταν, παρέ­πε­μπε στον προ­πο­λε­μι­κό φασι­σμό που ανα­πτύ­χθη­κε σε συν­θή­κες κρί­σης και σε φάση προ­ε­τοι­μα­σί­ας του Β’ Παγκό­σμιου Πολέ­μου. Ετσι, επι­λέ­χτη­κε ο όρος νεο­φα­σι­σμός, που θεω­ρή­θη­κε ότι απέ­δι­δε την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στις τότε συν­θή­κες, σε περί­ο­δο που, όπως εκτι­μιό­ταν, ο συσχε­τι­σμός ήταν υπέρ των δυνά­με­ων του σοσιαλισμού.
2. Το 9ο Συνέ­δριο του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Ελλά­δας, σελ. 124, έκδ. της ΚΕ του ΚΚΕ, Αθή­να, 1974.
3. Ο.π., σελ. 131 — 132.
4. Ο.π., σελ. 174 — 182.
5. Ο.π., σελ. 118.
6. Ο.π., σελ. 115.
7. Ο.π., σελ. 169.
8. Ο.π., σελ. 161.

Επι­μέ­λεια  Ομά­δα ¡H.lV.S!

Επι­κοι­νω­νία — [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] — Blog

 

Ομάδα ¡H.lV.S!

• Σκο­πός μας είναι η προ­ώ­θη­ση της δια­λε­κτι­κής – υλι­στι­κής σκέ­ψης στη βάση του Μαρ­ξι­σμού – Λενι­νι­σμού του Επι­στη­μο­νι­κού Σοσια­λι­σμού και του Προ­λε­τα­ρια­κού Διε­θνι­σμού, ανταλ­λάσ­σο­ντας γνώ­σεις, υλι­κό, σκέ­ψεις κι από­ψεις πάνω στην κοσμο­θε­ω­ρία μας, τη στρα­τη­γι­κή και την ιστο­ρι­κή αλή­θεια, που όπως είπε ο Λένιν κι επα­νέ­λα­βε ο Γκράμ­σι, είναι επα­να­στα­τι­κή – αντικειμενική
• Θεω­ρού­με τον Σοσιαλισμό–Κομμουνισμό ανα­γκαίο και επί­και­ρο όσο ποτέ, βάζο­ντας στο μικρο­σκό­πιο και τη συσ­σω­ρευ­μέ­νη πεί­ρα στις χώρες που οικο­δο­μή­θη­κε ο Σοσια­λι­σμός, όπου έγι­νε και η πρώ­τη έφο­δος στον ουρανό
• |> Επι­κοι­νω­νία – [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] – Blog