Διάστημα: Η NASA χτυπά αστεροειδή για να τον εκτρέψει από την πορεία του

Η πρό­σκρου­ση επι­βε­βαιώ­θη­κε: δια­στη­μό­πλοιο της NASA, της υπη­ρε­σί­ας δια­στή­μα­τος των ΗΠΑ, έπε­σε εσκεμ­μέ­να πάνω σε αστε­ροει­δή με σκο­πό να μετα­βλη­θεί η πορεία του με τη δύνα­μη της κινη­τι­κής ενέρ­γειας, κατά τη διάρ­κεια απο­στο­λής άνευ προη­γου­μέ­νου με σκο­πό να η ανθρω­πό­τη­τα να μάθει πώς θα προ­στα­τευ­τεί από δυνη­τι­κή μελ­λο­ντι­κή υπαρ­ξια­κή απει­λή γι’ αυτή.

Το σκά­φος-καμι­κά­ζι, λίγο μικρό­τε­ρο από αυτο­κί­νη­το, έπε­σε με ταχύ­τη­τα η οποία ξεπερ­νού­σε τα 20.000 χιλιό­με­τρα την ώρα πάνω στον αστε­ροει­δή, την ώρα που προ­βλε­πό­ταν (στις 02:14 ώρα Ελλά­δας). Ομά­δες της NASA, που βρί­σκο­νταν στο κέντρο ελέγ­χου απο­στο­λής στο Μέρι­λαντ, ξέσπα­σαν σε ζητω­κραυ­γές τη στιγ­μή της πρόσκρουσης.

Λίγα λεπτά νωρί­τε­ρα, ο αστε­ροει­δής Δίμορ­φος, σε από­στα­ση περί­που 11 εκα­τομ­μυ­ρί­ων χιλιο­μέ­τρων από τη Γη, άρχι­ζε να μεγα­λώ­νει σιγά-σιγά στις εντυ­πω­σια­κές εικό­νες που μετα­δί­δο­νταν απευ­θεί­ας από κάμε­ρα το σκά­φος. Ήταν ευδιά­κρι­τη η γκρί­ζα ακα­νό­νι­στη επι­φά­νεια του βράχου.

«Εισερ­χό­μα­στε σε νέα επο­χή, στην οποία δυνη­τι­κά έχου­με τη δυνα­τό­τη­τα να προ­στα­τευ­τού­με από την σύγκρου­ση με επι­κίν­δυ­νους αστε­ροει­δείς», συνό­ψι­σε η Λόρι Γκλέιζ, διευ­θύ­ντρια πλα­νη­τι­κών επι­στη­μών στη NASA.

Ο Δίμορ­φος έχει διά­με­τρο 160 μέτρων και δεν εγεί­ρει κανέ­ναν κίν­δυ­νο για τον πλα­νή­τη Γη. Είναι δορυ­φό­ρος μεγα­λύ­τε­ρου αστε­ροει­δή, του Διδύ­μου, και μέχρι τώρα έκα­νε πλή­ρη περι­στρο­φή γύρω του σε 11 ώρες και 55 λεπτά. Η NASA θέλει να μειώ­σει την τρο­χιά κατά 10 λεπτά, με άλλα λόγια να τον κάνει να πλη­σιά­σει τον Δίδυμο.

Θα χρεια­στεί ανα­μο­νή ημε­ρών ως εβδο­μά­δων προ­τού οι επι­στή­μο­νες να μπο­ρέ­σουν να επι­βε­βαιώ­σουν πως η τρο­χιά του αστε­ροει­δή πράγ­μα­τι μετα­βλή­θη­κε. Θα το κάνουν χάρη σε τηλε­σκό­πια στη Γη, που θα παρα­τη­ρή­σουν την δια­κύ­μαν­ση της τρο­χιάς του μικρό­τε­ρου αστε­ροει­δή γύρω από τον μεγα­λύ­τε­ρο μετά την πρόσκρουση.

Αν και ο στό­χος είναι πολύ λιγό­τε­ρο θεα­μα­τι­κός σε σύγκρι­ση με τα σενά­ρια ται­νιών επι­στη­μο­νι­κής φαντα­σί­ας όπως το φιλμ Αρμα­γεδ­δών, αυτή η άσκη­ση «πλα­νη­τι­κής άμυ­νας», που βαπτί­στη­κε DART («βέλος», στα αγγλι­κά, ακρώ­νυ­μο του όρου Double Asteroid Redirection Test) σημα­το­δο­τεί την πρώ­τη δοκι­μή της τεχνι­κής αυτής. Επι­τρέ­πει στη NASA να κάνει πρό­βα για την περί­πτω­ση που αστε­ροει­δής εγεί­ρει μια μέρα απει­λή να συγκρου­στεί με τη Γη.

Το σκά­φος ταξί­δε­ψε για περί­που δέκα μήνες, μετά την εκτό­ξευ­σή του από την Καλι­φόρ­νια. Για να χτυ­πή­σει στό­χο τόσο μικρό όσο ο Δίμορ­φος, η τελευ­ταία φάση της πτή­σης του ήταν εντε­λώς αυτο­μα­το­ποι­η­μέ­νη, σαν να επρό­κει­το για αυτο­κα­τευ­θυ­νό­με­νο πύραυλο.

Τρία λεπτά μετά την πρό­σκρου­ση, δορυ­φό­ρος μικρού μεγέ­θους, περί­που όσου έχει κου­τί παπου­τσιών, που ονο­μά­ζε­ται LICIACube και αφέ­θη­κε από το σκά­φος προ­τού γίνει η σύγκρου­ση, επρό­κει­το να περά­σει σε από­στα­ση 55 χιλιο­μέ­τρων από τον αστε­ροει­δή για να συλ­λέ­ξει εικόνες.

Το εγχεί­ρη­μα παράλ­λη­λα επρό­κει­το να παρα­κο­λου­θεί­ται από τα δια­στη­μι­κά τηλε­σκό­πια Hubble και James Webb, που επρό­κει­το να εντο­πί­σουν το σύν­νε­φο σκό­νης ώστε να μπο­ρέ­σει να υπο­λο­γι­στεί η ποσό­τη­τα της ύλης που εκτινάχθηκε.

Θα επι­τρα­πεί επί­σης να κατα­νοη­θεί καλύ­τε­ρα η σύν­θε­ση του Δίμορ­φου, που είναι αντι­προ­σω­πευ­τι­κός αστε­ροει­δών που απα­ντώ­νται συχνά, άρα να απο­τι­μη­θεί η απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα της μεθόδου.

Το ευρω­παϊ­κό σκά­φος Ήρα, που ανα­μέ­νε­ται να εκτο­ξευ­τεί το 2024, θα παρα­τη­ρή­σει από κοντά τον Δίμορ­φο το 2026, για να εκτι­μη­θούν οι επι­πτώ­σεις της πρό­σκρου­σης και να μετρη­θεί, για πρώ­τη φορά, η μάζα του αστεροειδούς.

Οι αστε­ροει­δείς έχουν επι­φυ­λά­ξει εκπλή­ξεις για τους επι­στή­μο­νες στο παρελ­θόν. Το 2020, το αμε­ρι­κα­νι­κό σκά­φος Osiris-Rex παρει­σέ­φρη­σε βαθύ­τε­ρα από ό,τι ανα­με­νό­ταν στην επι­φά­νεια του αστε­ροει­δή Μπέ­νου. Η ακρι­βής σύν­θε­ση του Δίμορ­φου δεν είναι γνω­στή μέχρι στιγμής.

«Αν ο αστε­ροει­δής αντι­δρά­σει στην πρό­σκρου­ση του DART με τρό­πο εντε­λώς απρό­βλε­πτο, αυτό μπο­ρεί να μας οδη­γή­σει να επα­νε­ξε­τά­σου­με αν η κινη­τι­κή πρό­σκρου­ση είναι τεχνι­κή που μπο­ρεί να έχει γενι­κή εφαρ­μο­γή», επι­σή­μα­νε ο Τομ Στά­τλερ, επι­στη­μο­νι­κός επι­κε­φα­λής της αποστολής.

Πριν από 66 εκα­τομ­μύ­ρια χρό­νια, οι δει­νό­σαυ­ροι εξα­λεί­φθη­καν εξαι­τί­ας της σύγκρου­σης αστε­ροει­δούς μεγέ­θους 10 χιλιο­μέ­τρων με τη Γη.

Σχε­δόν 30.000 αστε­ροει­δείς κάθε μεγέ­θους έχουν κατα­λο­γο­γρα­φη­θεί (σχε­τι­κά) κοντά στη Γη. Σήμε­ρα, κανέ­νας από τους γνω­στούς αστε­ροει­δείς δεν απει­λεί τον πλα­νή­τη μας, του­λά­χι­στον για τα επό­με­να 100 χρό­νια. Εκτός αν δεν έχει κατα­γρα­φεί ακόμα.

Αυτοί που έχουν μέγε­θος ενός χιλιο­μέ­τρου και πλέ­ον έχουν κατα­γρα­φεί πρα­κτι­κά όλοι, λένε επι­στή­μο­νες. Όμως προ­σθέ­τουν ότι δεν είναι κατα­γε­γραμ­μέ­νο παρά μόλις το 40% των αστε­ροει­δών μεγέ­θους 140 μέτρων και πλέ­ον, που μπο­ρούν να προ­κα­λέ­σουν κατα­στρο­φή σε μεγά­λες περιοχές.

«Το σημα­ντι­κό­τε­ρο καθή­κον μας είναι να βρού­με» όσους δεν έχουν εντο­πι­στεί, τόνι­σε ο Λίντλι Τζόν­σον, ειδι­κός για την πλα­νη­τι­κή άμυ­να στη NASA. Όσο συντο­μό­τε­ρα βρε­θούν, τόσο περισ­σό­τε­ρο χρό­νο να έχουν οι ειδι­κοί για να καταρ­τί­σουν σχέ­διο άμυνας.

Το πεί­ρα­μα DART είναι το πρώ­το, κρί­σι­μο βήμα ως προς αυτό, εξη­γεί ο κ. Τζόν­σον. «Είναι περί­ο­δος που προ­κα­λεί μεγά­λο ενθου­σια­σμό (…) για τη δια­στη­μι­κή ιστο­ρία και ακό­μη και για την ιστο­ρία της ανθρωπότητας».

Κώστας Καρυω­τά­κης ΑΠΑΝΤΑ μια άλλη ανάγνωση