ΔΙΚΗ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ ▪️ Θρασύδειλη απολογία του αρχηγού της ναζιστικής οργάνωσης

Ολο­κλη­ρώ­θη­κε, στη δίκη της ναζι­στι­κής εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης Χρυ­σή Αυγή, η απο­λο­γία του αρχη­γού της Νίκου Μιχαλολιάκου.

Παρό­ντες στην κατά­με­στη αίθου­σα η μητέ­ρα του δολο­φο­νη­μέ­νου Παύ­λου Φύσ­σα, Μάγδα και ο πατέ­ρας του επί­σης δολο­φο­νη­μέ­νου Πακι­στα­νού εργά­τη Σαχ­ζάτ Λουκ­μάν, Χαντίμ Χου­σε­ΐν. Όταν απο­χω­ρού­σε ο αρχη­γός της ναζι­στι­κής οργά­νω­σης, το ακρο­α­τή­ριο σηκώ­θη­κε και φώνα­ζε «Δολο­φό­νοι» και «Ο Παύ­λος ζει, τσα­κί­στε τους ναζί».

Ο N. Μιχα­λο­λιά­κος είναι ο ιδρυ­τής της ναζι­στι­κής εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης Χρυ­σή Αυγή και ο αδιαμ­φι­σβή­τη­τος ηγέ­της της από το 1980 μέχρι και σήμε­ρα. Το δεύ­τε­ρο μισό της δεκα­ε­τί­ας του ’70 είχε κατη­γο­ρη­θεί για «κατάρ­τι­ση και συμ­με­το­χή σε τρο­μο­κρα­τι­κή ομά­δα, προς διά­πρα­ξη εγκλη­μά­των δι’ εκρη­κτι­κών υλών» και κατα­δι­κά­στη­κε τελι­κά αμε­τά­κλη­τα με τον νόμο περί όπλων και εκρη­κτι­κών σε 12 μήνες φυλά­κι­ση. Το 1983 κατέ­θε­σε στον Άρειο Πάγο δήλω­ση ίδρυ­σης κόμ­μα­τος («Λαϊ­κός Σύν­δε­σμος»). Το 1984 ανέ­λα­βε γραμ­μα­τέ­ας της χου­ντι­κής νεο­λαί­ας ΕΠΕΝ αλλά απο­χώ­ρη­σε γρή­γο­ρα. Από το 1986, η Χρυ­σή Αυγή ξεκι­νά την αυτο­τε­λή οργα­νω­τι­κά δρά­ση της στα γρα­φεία της στην Κεφαλ­λη­νί­ας. Εμφα­νί­ζε­ται ως εκδό­της της εφη­με­ρί­δας «Χρυ­σή Αυγή», που κυκλο­φο­ρεί από το 1993. Τον Μιχα­λο­λιά­κο έχει υπο­δεί­ξει ως «ηθι­κό αυτουρ­γό» για τη δολο­φο­νι­κή επί­θε­ση στον τότε φοι­τη­τή Δημ. Κου­σου­ρή (το 1998) ο Α. Ανδρου­τσό­που­λος, γνω­στός ως «Περί­αν­δρος» και άλλο­τε πρω­το­πα­λί­κα­ρο του αρχη­γού. Όπως είχε πει σε τηλε­φω­νι­κή επι­κοι­νω­νία: «Ηθι­κός αυτουρ­γός ο Μιχα­λο­λιά­κος, φυσι­κός αυτουρ­γός ο Παναγιώταρος».

Στο πρώ­το κατα­στα­τι­κό της Χρυ­σής Αυγής, που προ­σκό­μι­σε στην ανά­κρι­ση το 2013 ο δημο­σιο­γρά­φος Δ. Ψαρ­ράς, περι­γρά­φε­ται το δισυ­πό­στα­το της ναζι­στι­κής οργά­νω­σης που δια­θέ­τει πολι­τι­κό και στρα­τιω­τι­κό — επι­χει­ρη­σια­κό σκέ­λος, με κοι­νή ηγε­σία. Στο κατα­στα­τι­κό περιέ­χε­ται το κεί­με­νο «Η Αρχή του Αρχη­γού», όπου επε­ξη­γεί­ται ανα­λυ­τι­κά ότι «Ο ΑΡΧΗΓΟΣ είναι πρό­σω­πο απο­λύ­τως απρό­σβλη­το και απα­ρα­βί­α­στο και είναι ο ανώ­τα­τος ηγέ­της της κινή­σε­ως, στέ­κει δε υπε­ρά­νω εκλο­γι­κών δια­δι­κα­σιών και δεν μετέ­χει στις σχε­τι­κές ψηφο­φο­ρί­ες». Μάλι­στα, όπως σημειώ­νε­ται σχε­τι­κά, «ο εθνι­κο­σο­σια­λι­στής Αρχη­γός δεν ίστα­ται πάνω ή δίπλα στο λαό, δεν βρί­σκε­ται μέσα στον λαό, είναι ο ίδιος ο Λαός, που έχει συνει­δη­το­ποι­ή­σει το ιστο­ρι­κό του πεπρω­μέ­νο, είναι η ιστο­ρι­κή του ταυτότητα».

Σημειω­τέ­ον ότι έγγρα­φο με παρό­μοιο περιε­χό­με­νο και σφρα­γί­δα («Χρυ­σή Αυγή — Αγχι­βα­σί­ην») βρέ­θη­κε στο σπί­τι του στε­λέ­χους της Χρ. Αυγής, του ναζι­στή Χρ. Παπ­πά, αλλά και σε μετα­γε­νέ­στε­ρα κεί­με­να, που η Χρυ­σή Αυγή ήταν στη Βου­λή, όπως αυτό που βρέ­θη­κε στο σκλη­ρό δίσκο της Ουρ. Μιχα­λο­λιά­κου με τίτλο «Ιεραρ­χία — Δομή ΧΑ» και παρό­μοιο περιε­χό­με­νο όπως π.χ. «Η έννοια του Αρχη­γού — Καθο­δη­γη­τή στην Ιδε­ο­λο­γία μας προ­σλαμ­βά­νει μετα­φυ­σι­κό περιε­χό­με­νο» κλπ. Ο Ν. Μιχα­λο­λιά­κος, η ηγε­σία του οποί­ου δεν τέθη­κε ποτέ σε ψηφο­φο­ρία μέχρι και σήμε­ρα, αφού σύμ­φω­να με το νέο κατα­στα­τι­κό, ψηφο­φο­ρία γίνε­ται μόνο αν το ζητή­σει το 50%+1 των συνέ­δρων, διο­ρί­ζει το Πολι­τι­κό Συμ­βού­λιο της οργά­νω­σης. Το 2013, μέλη του ήταν οι Λαγός, Κασι­διά­ρης, Πανα­γιώ­τα­ρος, Γερ­με­νής, Ματ­θαιό­που­λος και Παπ­πάς. Μάλι­στα στην απο­λο­γία του παρα­δέ­χθη­κε ότι ο Λαγός ήταν υπεύ­θυ­νος για τη Δημό­σια Τάξη και μιλού­σε με τον επι­κε­φα­λής της Αστυ­νο­μί­ας για τη μετα­κί­νη­σή του.

Με τα λεγό­με­να του ίδιου του αρχη­γού απο­δει­κνύ­ο­νται από τα στοι­χεία του υπο­λο­γι­στή του ο ναζι­στι­κός χαρα­κτή­ρας της εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης, η πίστη στον εθνι­κο­σο­σια­λι­σμό, στον Χίτλερ, η βάση των ιδε­ο­λο­γι­κών τους κατα­βο­λών, η εθνι­κο­σο­σια­λι­στι­κή Γερ­μα­νία του Γ’ Ράιχ, η ιεραρ­χία της οργά­νω­σης, η στρα­τιω­τι­κή οργά­νω­ση, η τέλε­ση πλή­θους εγκλη­μα­τι­κών πρά­ξε­ων στο πλαί­σιο της δομη­μέ­νης εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης, η ταύ­τι­ση πολι­τι­κού κόμ­μα­τος και ναζι­στι­κής εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σης, η ύπαρ­ξη των ομά­δων κρού­σης («ταγ­μά­των εφό­δου») στο «κέντρο» της ναζι­στι­κής οργά­νω­σης. Προ­κύ­πτει από έγγρα­φα, βίντεο, ηχη­τι­κά και κατα­θέ­σεις ότι ο Μιχα­λο­λιά­κος γνώ­ρι­ζε π.χ. από το ίδιο βρά­δυ τη δολο­φο­νία του Παύ­λου Φύσ­σα στο Κερα­τσί­νι (απο­λο­γία Μίχου — κατά­θε­ση Σπί­νου) και συμ­με­τεί­χε στη συγκά­λυ­ψη της δρά­σης του τάγ­μα­τος εφό­δου την επο­μέ­νη (σε δημό­σιες δηλώ­σεις περί «περα­στι­κού» Ρου­πα­κιά, ιδιω­τι­κές συνο­μι­λί­ες π.χ. κλή­ση σε Δεβε­λέ­κο να μην ανα­γνω­ρί­σει Ρου­πα­κιά, κάλυ­ψη Νίκαιας σε σχε­τι­κή συνέ­ντευ­ξη στον Καλό­γη­ρο στις 26/9/2013 κλπ.). Επί­σης, ούτε δια­γρα­φή των υπευ­θύ­νων της Νίκαιας υπήρ­ξε (απο­λο­γί­ες Πατέ­λη, Μίχου και Λαγού) ούτε κλεί­σι­μο των γρα­φεί­ων της (ομο­λο­γία Μιχα­λο­λιά­κου στις 26/9/2013), σε αντί­θε­ση με τους όψι­μους τέτοιους ισχυ­ρι­σμούς (βλ. απο­λο­γία Παναγιώταρου).

Η «σπορά των ηττημένων του 1945…»

Ο αρχη­γός της Χρυ­σής Αυγής είναι αυτός που μετα­ξύ τόσων άλλων δήλω­νε στα ναζι­στι­κά γρα­φεία του στις 3/3/2012 «… είμα­στε η σπο­ρά των ηττη­μέ­νων του 1945, αυτοί είμα­στε οι εθνι­κι­στές, οι εθνι­κο­σο­σια­λι­στές, οι φασί­στες …είμα­στε οι μαχη­τές που θα ακο­νί­σουν αν χρεια­στεί τις ξιφο­λόγ­χες στο πεζο­δρό­μιο…». Είναι αυτός που ισχυ­ρι­ζό­ταν ότι αν οι χρυ­σαυ­γί­τες σκο­τώ­σουν κάποιον μετα­νά­στη, θα εκτι­να­χτεί η λαϊ­κή υπο­στή­ρι­ξη προς την οργά­νω­σή του: «Ελπί­ζουν ένας χρυ­σαυ­γί­της να σφά­ξει έναν ξένο, για να ανα­στρέ­ψουν το πολι­τι­κό κλί­μα. Έχουν χάσει την μπά­λα. Για­τί σ’ αυτή την περί­πτω­ση θα φτά­σει 15% και 20% η Χρυ­σή Αυγή. Δεν ξέρουν τι τους γίνε­ται» (ομι­λία στις 26.5.2012. Από τα ανα­γνω­στέα έγγρα­φα της δίκης).

Ενδει­κτι­κά επι­λέ­γου­με επί­σης από τις ομι­λί­ες του στη δια­δι­κα­σία των ανα­γνω­στέ­ων, που δεί­χνουν την εγκλη­μα­τι­κή ναζι­στι­κή ιδε­ο­λο­γία του: «Άμα γίνουν τώρα εκλο­γές θα έχου­με Βου­λή της Βαϊ­μά­ρης… μετά τη Βαϊ­μά­ρη ξέρε­τε τι ακο­λού­θη­σε. Ε, λοι­πόν, για κάτι τέτοιο αγω­νι­ζό­μα­στε και εμείς στην Ελλά­δα. Δεν το κρύ­βω και είμαι περή­φα­νος για αυτό»…», «Εγώ αν ζού­σα στη Γερ­μα­νία του ’33 θα ήμουν μέλος του Εθνι­κο­σο­σια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος και θα αισθα­νό­μουν ιδιαί­τε­ρα χαρού­με­νος γι’ αυτό…». Για τις επι­θέ­σεις στους μετα­νά­στες σε περιο­χές της Αθή­νας: «Δεν κάνει τίπο­τα λέει η Χρυ­σή Αυγή (…) Ε, ποιοι μαχαι­ρω­θή­κα­νε τότε σ’ αυτές τις περιο­χές για να μεί­νου­νε κάποια κομ­μά­τια ελλη­νι­κά; Στην πλα­τεία του Αγί­ου Παντε­λε­ή­μο­να ποιοι παί­ζα­νε ξύλο με τα ΜΑΤ και τρώ­γα­νε τα χημι­κά, οι κάτοι­κοι ή οι χρυ­σαυ­γί­τες;». Σε ομι­λία στις Θερ­μο­πύ­λες: «Εσείς είστε τα τάγ­μα­τα εφό­δου»… Στο Πέρα­μα ο αρχη­γός Ν. Μιχα­λο­λιά­κος ανα­φέ­ρει: «Ναυ­πη­γο­ε­πι­σκευα­στι­κή, όλοι άνερ­γοι και από πάνω οι ντα­βα­τζή­δες… οι εργα­το­πα­τέ­ρες του ΚΚΕ… του ΠΑΜΕ…». Ανα­φε­ρό­με­νος στο πογκρόμ των χρυ­σαυ­γι­τών κατά μετα­να­στών: «Ραφή­να… τέτοιου είδους συγκε­ντρώ­σεις είναι στρα­τη­γι­κός μας στό­χος να γίνουν σε κάθε πλα­τεία των Αθη­νών, σε κάθε πόλη της Αττι­κής», «στο κέντρο των Αθη­νών υπήρ­χε ένα κτί­ριο ολό­κλη­ρο το Εφε­τείο …και ήταν κατοι­κία λαθρο­με­τα­να­στών …όταν το κρά­τος δεν μπο­ρεί να κάνει τίπο­τα, (…) μπό­ρε­σε η Χρυ­σή Αυγή και άδεια­σε το Εφε­τείο… έγι­νε μια ολό­κλη­ρη μάχη και εγώ προ­σω­πι­κά δεν ήμουν απών, εκεί ήμουν». Στη Νεμέα, για τους αξιω­μα­τι­κούς της 21ης Απρι­λί­ου: «…θεω­ρού­με έγκλη­μα και προ­δο­σία ότι άνθρω­ποι που τα στή­θη τους κοσμού­σαν χρυ­σά αρι­στεία στα πεδία των μαχών αυτοί οι αλή­τες οι πολι­τι­κοί τους άφη­σαν να πεθά­νουν στην φυλα­κή…» (φωνή: Τιμή και Δόξα στον Νίκο Ντερτιλή).

Επί­σης στον Ασπρό­πυρ­γο δήλω­νε: «…ο Χίτλερ που τους είχε μαζέ­ψει τους γύφτους σε στρα­τό­πε­δα, δεν ξέρω αν συμ­φω­νεί­τε ή δια­φω­νεί­τε μαζί του, εγώ πάντως συμ­φω­νώ, όπως είχε μαζέ­ψει τους Εβραί­ους, είχε μαζέ­ψει και αυτούς. Για­τί είναι ένας παρα­σι­τι­κός πλη­θυ­σμός…». Στις Θερ­μο­πύ­λες το 2012 δια­κρί­νο­νται στην πρώ­τη γραμ­μή Ρου­πα­κιάς — Ηλιό­που­λος — Πανα­γιώ­τα­ρος — Καζαν­τζό­γλου και ο Τσα­κα­νί­κας ως φρου­ρός πίσω από τον Μιχα­λο­λιά­κο, όπου δήλω­νε: «… ας έρθουν να μετρη­θού­με και να δού­νε πόσα απί­δια πιά­νει ο σάκος… εσείς είστε τα τάγ­μα­τα εφό­δου…», «…αισθα­νό­μα­στε …μια αηδία … αν θέλουν τα εγκα­τα­λεί­που­με ανά πάσα στιγ­μή και βγαί­νου­με στους δρό­μους… να δού­νε τότε τι σημαί­νει Τάγ­μα­τα Εφό­δου… τι σημαί­νει μάχη… τι σημαί­νει οι ξιφο­λόγ­χες να ακο­νί­ζο­νται στα πεζοδρόμια…».

Το μήνυ­μα προς τη ναζι­στι­κή οργά­νω­ση είναι σαφές. Και όπως μαρ­τυ­ρούν οι δεκά­δες εγκλη­μα­τι­κές δρά­σεις των ταγ­μά­των εφό­δου το μήνυ­μα ελή­φθη από περι­φε­ρειάρ­χες, πυρη­νάρ­χες και τα μέλη. Αρκεί να σημειω­θεί ότι μετά την επί­θε­ση του Κασι­διά­ρη στην Λιά­να Κανέλ­λη, στο μεσο­διά­στη­μα των δύο εκλο­γι­κών ανα­με­τρή­σε­ων του 2012, ο Μιχα­λο­λιά­κος θα απευ­θυν­θεί στο Τάγ­μα Εφό­δου της Νίκαιας λέγο­ντας: «Να καθη­συ­χά­σω όσους πιστεύ­ουν ότι θα μας κοστί­σει εκλο­γι­κά το επει­σό­διο στον “ΑΝΤ1”. Λοι­πόν, ακού­στε τα νέα: Η Χρυ­σή Αυγή ανέ­βη­κε δύο ολό­κλη­ρες μονά­δες στις κρυ­φές δημο­σκο­πή­σεις μετά το επει­σό­διο αυτό». Ακού­γο­νται ζωη­ρές επευ­φη­μί­ες και συν­θή­μα­τα: «Αίμα, τιμή, Χρυ­σή Αυγή». Και συνε­χί­ζει: «Ας το πάρουν από­φα­ση. Δεν τελειώ­νει ο αγώ­νας έτσι εύκο­λα. Κι αν νομί­ζουν τα ορφα­νά του Μαρξ και του Στά­λιν, …ότι θα στα­μα­τή­σουν το ποτά­μι το εθνι­κι­στι­κό, το κάναν κι άλλη φορά και τους θάψα­με στον Γράμ­μο και στο Βίτσι και νική­σα­με. Αυτό θα ξανα­γί­νει αν το θέλουν». Ενθου­σια­σμέ­νο, το Τάγ­μα εκφω­νεί την ύστα­τη απει­λή που απο­δί­δε­ται στον ναζί Γκέ­μπελς: «Θα ξανα­γυ­ρί­σου­με και θα τρέ­μει η γη».

Σοβαρά κενά και αντιφάσεις

Στην απο­λο­γία του σήμε­ρα προ­σπά­θη­σε να δικαιο­λο­γή­σει τα αδι­καιο­λό­γη­τα χωρίς να μπο­ρέ­σει να πεί­σει, με σοβα­ρά κενά και αντι­φά­σεις και φυσι­κά κατα­φεύ­γο­ντας στον αντι­κομ­μου­νι­σμό. Προ­σπά­θη­σε να σφά­ξει με το γάντι βασι­κά στε­λέ­χη και συνερ­γά­τες του. Όσον αφο­ρά την ιδε­ο­λο­γία, αρνή­θη­κε υπο­κρι­τι­κά τον εθνι­κο­σο­σια­λι­σμό. Για παρά­δειγ­μα, ο αρχη­γός αρνή­θη­κε την παρου­σία του στη ναζι­στι­κή συναυ­λία όπου ο ίδιος μαζί με Γερ­με­νή, Κασι­διά­ρη, Πανα­γιώ­τα­ρo, Ματ­θαιό­που­λο και Μάστο­ρα υμνού­σαν το 3ο Ράιχ και χαι­ρε­τού­σαν ναζι­στι­κά μπρο­στά στις σημαί­ες των SS και την πολε­μι­κή σημαία της Βέρ­μαχτ με τον αγκυ­λω­τό σταυ­ρό ενώ ακού­γο­νταν και ναζι­στι­κά συν­θή­μα­τα. Όταν όμως του επι­ση­μάν­θη­κε από το δικα­στή­ριο ότι είναι το 2005 και ότι ο ίδιος χαι­ρε­τά­ει ναζι­στι­κά ανέ­φε­ρε «Εμέ­να αυτή η μου­σι­κή δεν μου αρέ­σει. Μπο­ρεί να είχα πάει περι­στα­σια­κά και να έφυ­γα μετά»…

Παρα­δέ­χθη­κε ότι είχε επα­φές με στε­λέ­χη του κρα­τι­κού μηχα­νι­σμού, της κυβέρ­νη­σης της ΝΔ και διά­φο­ρων παρα­γό­ντων του αστι­κού κρά­τους στην προ­σπά­θεια του να κατα­δεί­ξει ότι υπήρ­χε δήθεν πολι­τι­κή σκευω­ρία. Ανα­φέρ­θη­κε σε συνο­μι­λί­ες με υπουρ­γούς, όχι μόνο με τον Μπαλ­τά­κο οι οποί­οι μάλι­στα όπως είπε δεν συμ­φω­νού­σαν γι’ αυτό («ο Μπαλ­τά­κος τον είχε ενη­με­ρώ­σει για το ποιοι υπουρ­γοί δεν ήθε­λαν να γίνουν διώ­ξεις»), απο­κα­λύ­πτο­ντας επί της ουσί­ας ότι ήταν προ­ε­τοι­μα­σμέ­νοι να καλύ­ψουν ό,τι μπο­ρού­σαν από τα απο­δει­κτι­κά στοι­χεία των εγκλη­μα­τι­κών πρά­ξε­ων της οργά­νω­σης τους.

Ο αρχη­γός κατέρ­ρι­ψε αρχι­κά σε δευ­τε­ρό­λε­πτα όλο τον ισχυ­ρι­σμό της ναζι­στι­κής εγκλη­μα­τι­κής οργά­νω­σής του για το βρά­δυ της δολο­φο­νί­ας Φύσ­σα ότι είχαν βγει στους δρό­μους για να πετά­ξουν τα περι­βό­η­τα τρι­κά­κια για επι­κεί­με­νη ομι­λία του. Ο ίδιος ο πυρη­νάρ­χης Νίκαιας, Γ. Πατέ­λης, στην κατά­θε­σή του, είχε κάνει την σχε­τι­κή ανα­φο­ρά. Όπως είπε, ο Ν. Μιχα­λο­λιά­κος είχε δεχτεί πρό­σκλη­ση, αλλά δεν είχε απο­φα­σί­σει αν θα πάει. Τελι­κά, μετά την παρέμ­βα­ση του δικη­γό­ρου του Γ. Πατέ­λη προ­σπά­θη­σε ανε­πι­τυ­χώς να τα μαζέψει…

Ανέ­φε­ρε επί­σης ότι «δεν είχε ιδέα από Πει­ραιά, ήταν άγνω­στη γι’ αυτόν περιο­χή το Πέρα­μα» και «ότι δεν ήταν συνη­θι­σμέ­νο οι δια­νο­μές φυλ­λα­δί­ων να γίνο­νται νύχτα», καταρ­ρί­πτο­ντας τους ισχυ­ρι­σμούς μελών της ΤΟ Νίκαιας. Τελι­κά, ο αρχη­γός «απο­φά­σι­σε», αφού δεν ήξε­ρε και πολ­λά, ότι «μπο­ρεί και να γίνο­νταν και βράδυ»…

Για τυχόν εγκλη­μα­τι­κές ενέρ­γειες ισχυ­ρί­στη­κε ότι δεν ήταν στη λογι­κή της Χρυ­σής Αυγής για­τί θα οδη­γού­σε στην πτώ­ση της, έκα­ναν κακό, όπως είπε. Για την επί­θε­ση π.χ. του Κασι­διά­ρη στην βου­λευ­τή του ΚΚΕ Λ. Κανέλ­λη και τα όσα ο ίδιος έλε­γε σε σχε­τι­κή ομι­λία (βλ. παρα­πά­νω) και του επι­ση­μάν­θη­κε από το δικα­στή­ριο, ισχυ­ρί­στη­κε ότι τα έλε­γε ως «πραγ­μα­τι­κό γεγονός».

Επα­νέ­λα­βε τα περί ορφα­νών του Μαρξ και του Στά­λιν, «ρήση» που έλε­γε και παλιό­τε­ρα, ότι λένε ψέμα­τα και συκο­φα­ντούν, όταν π.χ. ήθε­λε να συγκα­λύ­ψει τη δολο­φο­νι­κή επί­θε­ση στους κομ­μου­νι­στές και συν­δι­κα­λι­στές του ΠΑΜΕ.

Για το πρώ­το κατα­στα­τι­κό που κατέ­θε­σε ο δημο­σιο­γρά­φος Δ. Ψαράς και κάνει λόγο για την «αρχή του αρχη­γού» το χαρα­κτή­ρι­σε «ανό­η­το, ανερ­μά­τι­στο, χωρίς αρχή και τέλος», αφή­νο­ντας κι ένα παρά­θυ­ρο ότι μπο­ρεί και να το έκα­ναν κάποιοι πριν από το ’92. Όπως είπε, τότε ο καθέ­νας πίστευε ό,τι ήθε­λε, ακό­μη και τον εθνικοσοσιαλισμό.

Για τα περί «κυρώ­σε­ων» σε βάρος μελών για τις εγκλη­μα­τι­κές ενέρ­γειες απο­δεί­χθη­κε «άνθρα­κες ο θησαυ­ρός». Δεν είχε ξεκά­θα­ρη θέση παρά τις πολ­λές επι­ση­μάν­σεις του δικα­στη­ρί­ου και τις επί­μο­νες ερω­τή­σεις για μέτρα πει­θαρ­χι­κά της ηγε­σί­ας για τις εγκλη­μα­τι­κές ενέρ­γειες των μελών της. Ουσια­στι­κά είπε ότι ανα­μέ­νει το δικα­στή­ριο να απο­φα­σί­σει. Ενώ για τις απο­λύ­σεις δύο υπαλ­λή­λων του κόμ­μα­τος, όπως τους χαρα­κτή­ρι­σε, όπως π.χ. του Πατέ­λη, είπε ότι απο­μα­κρύν­θη­καν για­τί είχε γίνει μεγά­λος ντόρος.

Για τη δολο­φο­νι­κή επί­θε­ση στους κομ­μου­νι­στές και συν­δι­κα­λι­στές του ΠΑΜΕ την χαρα­κτή­ρι­σε μια τυχαία συνά­ντη­ση και συμπλο­κή με τραυ­μα­τι­σμούς και από τις δύο πλευ­ρές, που την πλη­ρο­φο­ρή­θη­κε, όπως ισχυ­ρί­στη­κε. Για τα όσα προ­α­νήγ­γει­λε ο Λαγός, για τους Αιγύ­πτιους αλιερ­γά­τες ή το ΠΑΜΕ, είπε ότι «υπο­θέ­τω ότι τα έλε­γε μετα­φο­ρι­κά, δεν ήμουν στο μυα­λό του».

Για την ανά­λη­ψη της πολι­τι­κής ευθύ­νης για τη δολο­φο­νία Φύσ­σα έκα­νε λόγο για «ρητο­ρι­κό σχή­μα εκ του αντι­θέ­του για να δώσει έμφα­ση» και αφο­ρά δήθεν την ανά­λη­ψη του πολι­τι­κού κόστους. Μάλι­στα, του επι­ση­μάν­θη­κε από το δικα­στή­ριο ότι συσχε­τί­ζει τη δολο­φο­νία Φύσ­σα με τη δολο­φο­νία Τεμπο­νέ­ρα και Λαμπρά­κη, δίνο­ντάς της πολι­τι­κή χροιά. Ανα­φο­ρι­κά με το ρατσι­στι­κό λόγο, τις ναζι­στι­κές ομι­λί­ες περί εθνι­κο­σο­σια­λι­σμού, τις «ξιφο­λόγ­χες» που «θα ακο­νί­ζο­νται στα πεζο­δρό­μια», την κάλυ­ψη εγκλη­μα­τι­κών ενερ­γειών και τα περί «τυφλής υπα­κο­ής» κλπ, τα χαρα­κτή­ρι­ζε σε όλους τους τόνους «σχή­μα λόγου». Για τα περί «ηττη­μέ­νων του ’45» προ­σπά­θη­σε να το δικαιο­λο­γή­σει βάζο­ντας στο ίδιο τσου­βά­λι την Ελλά­δα με τη ναζι­στι­κή Γερ­μα­νία και τη φασι­στι­κή Ιτα­λία που ηττή­θη­καν, με το επι­χεί­ρη­μα ότι όλοι οι Έλλη­νες ήταν με τους ηττη­μέ­νους επει­δή έχα­σαν σε βιο­μη­χα­νι­κή ανά­πτυ­ξη! Ωστό­σο, σε άλλη απά­ντη­ση και σε …άλλο μήκος κύμα­τος έκα­νε λόγο για δύο ιδε­ο­λο­γί­ες από τις οποί­ες ‑όπως είπε- η μία ηττήθηκε.

Από το δικα­στή­ριο του επι­ση­μάν­θη­καν οι αντι­φά­σεις για το πότε έμα­θε για τη δολο­φο­νία του Παύ­λου Φύσ­σα και τα όσα είπε ο μάρ­τυ­ρας υπε­ρά­σπι­σής του Σπί­νος ότι ήταν όλη τη νύχτα ξύπνιος και ενή­με­ρος. Στην απά­ντη­σή του ο Μιχα­λο­λιά­κος παρου­σί­α­σε δια­φο­ρε­τι­κή εκδο­χή ακό­μη κι από την αρχι­κή απο­λο­γία του, λέγο­ντας ότι ενη­με­ρώ­θη­κε από τη σύζυ­γό του το επό­με­νο πρωί. Επί­σης του ανα­φέρ­θη­κε η συνο­μι­λία Λαγού από τα κεντρι­κά της Μεσο­γεί­ων με τον Δεβε­λέ­κο και οι οδη­γί­ες πως αν κλη­θεί στη ΓΑΔΑ να κάνει ότι δεν ξέρει τον Ρου­πα­κιά. Σημειω­τέ­ον ότι στη σχε­τι­κή συνο­μι­λία ακού­γε­ται η φωνή του ίδιου του αρχη­γού, όπως και του Κασι­διά­ρη. Όπως είπε, αυτός είχε την άπο­ψη να μην απο­κρύ­ψουν τίποτα.