«Απ’ τα μουντρούμια και απ’ την εξορία,
νέα του κόσμου ξεκινά η Ιστορία…»
— Κώστας Βάρναλης, 1935.
«Ένα τοπόσημο διχασμού και δοκιμασίας». Έτσι χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης τον Άη Στράτη κατά την διάρκεια επίσκεψής του στο νησί ανήμερα των Θεοφανείων.
Προκειμένου να «ξορκίσει» την ιστορία, ο κ. Μητσοτάκης προτίμησε να εκστομίσει μια ανιστόρητη μπούρδα προσβάλλοντας τη μνήμη χιλιάδων ανθρώπων, αγωνιστών-κομμουνιστών, που εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν από την αστική τάξη και το κράτος της. Την ίδια τάξη τα συμφέροντα της οποίας πολιτικός εκπρόσωπος είναι σήμερα ο Κ. Μητσοτάκης και το κόμμα του.
Το νησί που ο πρωθυπουργός αποκάλεσε «τοπόσημο διχασμού» ήταν – όπως η Μακρόνησος, η Γυάρος, η Λέρος, κλπ- ένα ελληνικό «Νταχάου» στο οποίο μαρτύρησαν χιλιάδες αγωνιστές του λαού. Από την δεκαετία του 1920 μέχρι το 1962, ο Άη Στράτης ποτίστηκε με το αίμα ανθρώπων, πραγματικών ηρώων, που αγωνίζονταν για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τον τόπο.
Που δεν υποτάσσονταν στους «εθνικούς στόχους» που όριζαν τα συμφέροντα της άρχουσας αστικής τάξης. Που το «έγκλημα» τους ήταν ότι ήταν «κομμουνιστές» και πάλευαν για δικαιοσύνη, ειρήνη και του λαού το ψωμί.
Ανάμεσα στους χιλιάδες που εξορίστηκαν στο νησί ήταν άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως οι ποιητές Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Ρίτσος, Τάσος Λειβαδίτης, οι λογοτέχνες Μενέλαος Λουντέμης και Θέμος Κορνάρος, οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης και Τζαβαλάς Καρούσος, ο στρατηγός του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης και άλλοι. Υπολογίζεται ότι στην Ιστορία του στρατοπέδου πάνω από 10.000 άντρες, γυναίκες και μικρά παιδιά εξορίστηκαν εκεί.
Ο μόνος «διχασμός» στον Άη Στράτη ήταν αυτός μεταξύ της ανθρωπιάς και της κτηνωδίας, μεταξύ της γεναιότητας των εξόριστων αγωνιστών και της βαρβαρότητας των δήμιων τους.
Αλλά, προφανώς, όλα αυτά είναι «ψιλά γράμματα» για τον Κ. Μητσοτάκη και την κυβερνώσα παράταξη, στην οποία πρωτοστατούν τέως πρωτοπαλήκαρα του ΛΑ.Ο.Σ, υμνητές του φασίστα Μεταξά και της απριλιανής Χούντας, ακροδεξιοί λύκοι που φόρεσαν την φιλελεύθερη «προβιά». Πρόκειται για την ίδια παράταξη της οποίας στελέχη παρευρίσκονταν, μέχρι πρότινος, στις φασιστικές «γιορτές» μίσους στο Γράμμο και το Βίτσι. Της οποίας πρωτοκλασσάτο στέλεχος και σημερινός πρόεδρος της Βουλής (Κ. Τασιούλας) δήλωσε δημόσια ότι «ο Μπελογιάννης δεν αγωνίστηκε για τη δημοκρατία».
Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού στον Άη Στράτη είναι ενδεικτικές του φόβου της αστικής τάξης για την ιστορική αλήθεια. Αυτήν φοβούνται και προσπαθούν να «ξορκίσουν» και να την «στρογγυλέψουν» με κάθε τρόπο, ακόμη κι’ αν αυτό απαιτεί να την ποδοπατήσουν, να την ξεσκίσουν και να τη βιάσουν απροκάλυπτα.
Όμως τίποτα δεν σβήνεται και τίποτα δεν ξεχνιέται. Και αν η άρχουσα τάξη και το πολιτικό της προσωπικό τρέμει τη νέμεση της ιστορίας, ο λαός ξέρει: «Εγώ Αη Στράτη δεν φοβάμαι, είναι κι αυτή μια ελληνική γωνιά…».