Εκλογές 2023: Η ταξική ανάγνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων επιβάλλει νέα πιο δυναμική άνοδο του ΚΚΕ

Της Ελέ­νης Μπέλλου

Η ανά­γνω­ση των απο­τε­λε­σμά­των των βου­λευ­τι­κών εκλο­γών της 21ης Μάη 2023, με μια πρώ­τη ματιά, μπο­ρεί να είναι πολυ­ε­πί­πε­δη, ξεκι­νώ­ντας απ’ την ανά­γνω­ση — ερμη­νεία στα απο­τε­λέ­σμα­τα για το κάθε κόμ­μα ξεχωριστά.

Αυτή η προ­σέγ­γι­ση γίνε­ται κατά κόρον από τα αστι­κά ΜΜΕ, έντυ­πα, τηλε­ο­πτι­κά και δια­δι­κτυα­κά. Είναι προ­σέγ­γι­ση που εύκο­λα συνα­ντιέ­ται με την εμπει­ρία, την πρώ­τη φαι­νο­με­νι­κή ανά­γνω­ση, αλλά και με αρκε­τή συναι­σθη­μα­τι­κή φόρτιση.

Για ένα σημα­ντι­κό μέρος όσων δεν ψήφι­σαν τη ΝΔ — που ως σύνο­λο απο­τε­λούν και πλειο­ψη­φία στο σύνο­λο των ψηφι­σά­ντων — προ­κα­λεί από έκπλη­ξη έως και θυμό, έως έναν βαθ­μό δικαιο­λο­γη­μέ­να, η ποσο­στιαία εκλο­γι­κή πρω­τιά της, με δεδο­μέ­νες τις κυβερ­νη­τι­κές ευθύ­νες στο ροκά­νι­σμα του εργα­τι­κού — λαϊ­κού εισο­δή­μα­τος με την ενερ­γεια­κή κρί­ση, τα ανε­βα­σμέ­να νοί­κια, αλλά και τους πλει­στη­ρια­σμούς, το σκάν­δα­λο «Predator», την αστυ­νό­μευ­ση των πανε­πι­στη­μί­ων, την οργή που προ­κά­λε­σε το προ­δια­γε­γραμ­μέ­νο έγκλη­μα της σιδη­ρο­δρο­μι­κής σύγκρου­σης στα Τέμπη, το μπά­χα­λο στο δημό­σιο πρω­το­βάθ­μιο και νοσο­κο­μεια­κό σύστη­μα Υγεί­ας, τα χάλια της δημό­σιας Εκπαί­δευ­σης και τόσα άλλα.

Σε αυτού του τύπου την αγα­νά­κτη­ση σπρώ­χνουν άρθρα όπως «Θρί­αμ­βος Μητσο­τά­κη — συντρι­βή Τσί­πρα… με τη ΝΔ σε ασφα­λή πορεία αυτο­δυ­να­μί­ας» («ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»), «Εκκω­φα­ντι­κός θρί­αμ­βος της ΝΔ με 20 μονά­δες δια­φο­ρά. Συντρι­βή του ΣΥΡΙΖΑ, χαστού­κι στην Αρι­στε­ρά…» («ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»), «Δεξιό σοκ και δέος — Εμφα­τι­κή και ξεκά­θα­ρη νίκη της ΝΔ με διπλά­σιο ποσο­στό από το δεύ­τε­ρο κόμ­μα» («ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»), «Μοναρ­χία Μητσο­τά­κη με 41%. Η ανα­λο­γι­κή διέ­λυ­σε το δικομ­μα­τι­σμό» («ΕΣΤΙΑ»).

Ταυ­τό­χρο­να, ανα­γνω­ρί­ζε­ται από την παρα­πά­νω προ­σέγ­γι­ση — δημο­σιο­γρα­φία η εκλο­γι­κή άνο­δος του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ.

Ωστό­σο, όλες αυτές οι δια­κυ­μάν­σεις στην ερμη­νεία των εκλο­γι­κών απο­τε­λε­σμά­των συνει­δη­τά μιλούν για «νικη­τές και ηττη­μέ­νους» με βάση αριθ­μη­τι­κά δεδο­μέ­να (εκλο­γι­κό ποσο­στό, αριθ­μό ψήφων, αριθ­μό βου­λευ­τών), αφή­νο­ντας στην άκρη τον ταξι­κό προσ­διο­ρι­σμό του κάθε κόμματος.

Ο ταξικός χαρακτήρας των κομμάτων

Αλλά αυτό είναι που πάση θυσία επι­διώ­κουν να μη συνει­δη­το­ποι­η­θεί: Ο ταξι­κός χαρα­κτή­ρας των κομ­μά­των που εναλ­λάσ­σο­νται ως ενερ­γά ή δυνά­μει πρω­τα­γω­νι­στι­κά ή συμπλη­ρω­μα­τι­κά κυβερ­νη­τι­κά κόμ­μα­τα, ανε­ξάρ­τη­τα από τις ιδε­ο­λο­γι­κές και πολι­τι­κές δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις τους, τέτοιες που ως φάσμα δεν υπερ­βαί­νουν τις στρα­τη­γι­κές επι­λο­γές του κεφα­λαί­ου, τόσο στην οικο­νο­μία όσο και στα όργα­να άσκη­σης της εξου­σί­ας των καπιταλιστών.

Αυτή την κρί­σι­μη δια­χω­ρι­στι­κή ταξι­κή γραμ­μή μόνο το επα­να­στα­τι­κό εργα­τι­κό κόμ­μα, το ΚΚΕ στη χώρα μας, είναι σε θέση να την ανα­δεί­ξει, να την υπε­ρα­σπι­στεί. Χωρίς να παρα­γνω­ρί­ζου­με βέβαια ότι η ατο­μι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή συγκρό­τη­ση και πολι­τι­κή συνεί­δη­ση δεν συμπί­πτει με την ταξι­κή ένταξη.

Το ΚΚΕ, με πανελ­λα­δι­κό εκλο­γι­κό απο­τέ­λε­σμα 7,23%, με αύξη­ση ψήφων κατά 42,11% σε σχέ­ση με το 2019, στους μισθω­τούς του ιδιω­τι­κού τομέα κατέ­γρα­ψε 10,1% με βάση τα στοι­χεία του Exit Poll. Η μεγα­λύ­τε­ρη εκλο­γι­κή επιρ­ροή του ΚΚΕ — σε σχέ­ση με τον μέσο όρο του — κατα­γρά­φε­ται στις περι­φέ­ρειες με πιο έντο­νη την εργα­τι­κή τους σύν­θε­ση, π.χ. στη Β2 Δυτι­κού Τομέα Αθή­νας με 11,43%, στη Β’ Πει­ραιά με 10,84%, στη Β3 Νότιου Τομέα με 9,69% και συνο­λι­κά ως 3ο κόμ­μα στην Αττική.

Βέβαια, η πλειο­ψη­φία των μισθω­τών ακό­μα δεν δια­μορ­φώ­νει ιδε­ο­λο­γι­κή — πολι­τι­κή συνεί­δη­ση δια­χω­ρι­σμού από κάθε κόμ­μα εξυ­πη­ρέ­τη­σης των καπι­τα­λι­στι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Αυτό αφο­ρά και αυτούς που ψήφι­σαν ΝΔ ή μετα­κι­νή­θη­καν από ΣΥΡΙΖΑ προς ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ. Περισ­σό­τε­ροι μπο­ρούν αυτήν τη φορά να σκε­φτούν με βάση τα ταξι­κά τους συμ­φέ­ρο­ντα, που αντι­κει­με­νι­κά πρέ­πει να εκφρα­στούν και να δώσουν νέα αύξη­ση ψήφων και ποσο­στού του ΚΚΕ στις εκλο­γές της 25ης Ιού­νη. Αυτή η δεξα­με­νή βρί­σκε­ται κυρί­ως σε δήμους και εκλο­γι­κές περι­φέ­ρειες με χαρα­κτη­ρι­στι­κή την εργα­τι­κή — λαϊ­κή έντα­ξη, όπου κόμ­μα­τα της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας συχνά εξα­σφά­λι­ζαν την πλειο­ψη­φία (π.χ. ο ΣΥΡΙΖΑ στην τελευ­ταία 8ετία, προη­γού­με­να το ΠΑΣΟΚ, προ­δι­κτα­το­ρι­κά η ΕΔΑ, κομ­μα­τι­κό σχή­μα στο οποίο ήταν ενταγ­μέ­να τα μέλη και οι ιδε­ο­λο­γι­κοί — πολι­τι­κοί φίλοι του ΚΚΕ).

Κάλπικες διαχωριστικές γραμμές

Είχε και το ΚΚΕ — όπως και γενι­κό­τε­ρα το διε­θνές κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα — τις ευθύ­νες του στην εξα­σθέ­νι­ση της ταξι­κής δια­χω­ρι­στι­κής γραμ­μής, στην υπο­κα­τά­στα­σή της από έναν θολό δια­χω­ρι­σμό «αρι­στε­ράς» (μέσα στην οποία εντάσ­σο­νταν και αστι­κές, σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές δυνά­μεις) και «δεξιάς», κατά την προ­δι­κτα­το­ρι­κή περί­ο­δο με την ΕΔΑ, αλλά και την περί­ο­δο 1989–1991 με τον «Συνα­σπι­σμό της Αρι­στε­ράς και της Προόδου».

Ωστό­σο, σήμε­ρα έχει κυλή­σει πολύ νερό στο ποτά­μι ώστε να ανα­πα­ρά­γε­ται τέτοια σύγ­χυ­ση. Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία, ευρύ­τε­ρα γνω­στή ως «αρι­στε­ρά — κεντρο­α­ρι­στε­ρά», αλλε­πάλ­λη­λα ξέπλυ­νε τις αμαρ­τί­ες του αστι­κού φιλε­λευ­θε­ρι­σμού, ευρύ­τε­ρα γνω­στού ως «δεξιά — κεντρο­δε­ξιά», σε διά­φο­ρες φάσεις, είτε βαθύ­τε­ρης καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μι­κής κρί­σης είτε και όταν τα φιλε­λεύ­θε­ρα αστι­κά κόμ­μα­τα εμφα­νώς φθεί­ρο­νταν στις εργα­τι­κές — λαϊ­κές συνειδήσεις.

Αυτό στοί­χι­σε δρα­μα­τι­κά στο ΠΑΣΟΚ επί προ­ε­δρί­ας Γιώρ­γου Αν. Παπαν­δρέ­ου το 2012 και σήμε­ρα στοί­χι­σε στον ΣΥΡΙΖΑ, που ουσια­στι­κά είχε αντι­κα­τα­στή­σει το ΠΑΣΟΚ στο αστι­κό πολι­τι­κό σύστημα.

Η σχέ­ση ΣΥΡΙΖΑ — ΠΑΣΟΚ είναι «συγκοι­νω­νού­ντα δοχεία», συχνά και μαζί και χώρια (π.χ. στο συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα, ιδιαί­τε­ρα του Δημο­σί­ου, στην Τοπι­κή Διοί­κη­ση) και όχι σπά­νια, ιδιαί­τε­ρα στο συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα των εργα­ζο­μέ­νων στον ιδιω­τι­κό τομέα — σε δευ­τε­ρο­βάθ­μια όργα­να — μαζί και με τη ΝΔ σε αντι-ΠΑΜΕ, αντι-ΚΚΕ μέτω­πο. Γι’ αυτό, ό,τι και αν υπό­σχο­νται σήμε­ρα, δεν έχει καμία πραγ­μα­τι­κή βάση ως προ­ο­πτι­κή λαϊ­κής αντιπολίτευσης.

Οι υπο­σχέ­σεις για «νέο παρα­γω­γι­κό μοντέ­λο», για δου­λειά, για δημο­κρα­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες, δεν έρχο­νται σε αντί­θε­ση με τη λεγό­με­νη «δεξιά», την όποια κυβέρ­νη­ση της ΝΔ και την αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή της, αφού οι στρα­τη­γι­κές επι­λο­γές της εγχώ­ριας αστι­κής τάξης, με βάθρα το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, εξί­σου εξυ­πη­ρε­τή­θη­καν και θα εξυ­πη­ρε­τη­θούν από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, τα αστι­κά κόμ­μα­τα με πρω­τα­γω­νι­στι­κό κυβερ­νη­τι­κό ρόλο τα τελευ­ταία 50 χρό­νια, αλλά και πλή­θος κομ­μά­των — συμπλη­ρω­μά­των, συγκυ­ρια­κής χρή­σης, συνή­θως σε από­σχι­ση από τα βασι­κά αστι­κά κόμ­μα­τα. Η Εαρι­νή Εκθε­ση της Κομι­σιόν, όπως απο­κά­λυ­ψε ο «Ριζο­σπά­στης», δεί­χνει σε ποιον δρό­μο στρώ­νε­ται η σύμπλευ­ση ΝΔ — ΣΥΡΙΖΑ — ΠΑΣΟΚ και όχι η αντι­πο­λί­τευ­ση ΣΥΡΙΖΑ — ΠΑΣΟΚ προς ΝΔ.

Φυσι­κά το σύστη­μα, ανά­λο­γα με τις ανά­γκες της συγκυ­ρί­ας ή και για μεγα­λύ­τε­ρο χρο­νι­κό διά­στη­μα, χρειά­ζε­ται την εναλ­λα­γή κομ­μά­των στην κυβέρ­νη­ση, αβα­ντά­ρει πότε το ένα, πότε το άλλο. Ας θυμη­θού­με πόσο προ­βλή­θη­κε ως νέος, εκσυγ­χρο­νι­στής, με επι­κοι­νω­νια­κό χάρι­σμα ο Τσί­πρας, ο Θεο­δω­ρά­κης ως επι­κε­φα­λής στο ΠΟΤΑΜΙ, ακό­μα και ο Βαρου­φά­κης, ιδιαί­τε­ρα σε νέους φοι­τη­τές και επιστήμονες.

Γνήσια εργατική — λαϊκή αντιπολίτευση

Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα όμως της βάρ­βα­ρης εκμε­ταλ­λευ­τι­κής κοι­νω­νί­ας αργά ή γρή­γο­ρα κρί­νει τον καθέ­ναν. Το ζήτη­μα είναι να μη χάνουν χρό­νο οι εργα­τι­κές — λαϊ­κές δυνά­μεις, να μη συναι­νούν στη σε βάρος τους ανα­σύν­θε­ση και ανα­ζω­ο­γό­νη­ση του αστι­κού πολι­τι­κού συστή­μα­τος, το οποίο μπο­ρεί να τρο­πο­ποιεί­ται ανά χρο­νι­κά δια­στή­μα­τα, να αλλά­ζει η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή σύν­θε­ση, αλλά δεν αλλά­ζει ο ταξι­κός χαρα­κτή­ρας τους. Κι αυτό αφο­ρά τόσο την κυβερ­νη­τι­κή πλευ­ρά, μονο­κομ­μα­τι­κή ή συνερ­γα­σί­ας, όσο και την αντι­πο­λι­τευ­τι­κή, με εξαί­ρε­ση το ΚΚΕ, το κόμ­μα που αντι­προ­σω­πεύ­ει τη γνή­σια εργα­τι­κή — λαϊ­κή αντιπολίτευση.

Γι’ αυτό ούτε η παρού­σα εκλο­γι­κή άνο­δος του ΚΚΕ μπο­ρεί να μπει στο ίδιο μέρος της ζυγα­ριάς με εκεί­νη του ΠΑΣΟΚ, αλλά ούτε η μεγά­λη δια­φο­ρά μετα­ξύ της εκλο­γι­κής δύνα­μης της ΝΔ με εκεί­νη του ΣΥΡΙΖΑ μπο­ρεί να μετρη­θεί αντι­πα­ρα­θε­τι­κά. Με άλλα λόγια, ισχύ­ει αυτό που λέγα­με και σ’ όλη την προη­γού­με­νη προ­ε­κλο­γι­κή περί­ο­δο: Η πραγ­μα­τι­κή επι­λο­γή με βάση το εργα­τι­κό — λαϊ­κό συμ­φέ­ρον ήταν και είναι πιο ισχυ­ρό ΚΚΕ για εργα­τι­κή — λαϊ­κή αντι­πο­λί­τευ­ση στον δρό­μο της ανατροπής.

Οσο ψεύ­τι­κο ήταν το δίλημ­μα «στα­θε­ρή κυβέρ­νη­ση με ΝΔ» ή «προ­ο­δευ­τι­κή με άξο­να τον ΣΥΡΙΖΑ κι άλλα αρι­στε­ρά κόμ­μα­τα», άλλο τόσο ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή θα είναι η διά­χυ­ση της λαϊ­κής ψήφου σε ανώ­δυ­νες για το σύστη­μα κομ­μα­τι­κές επι­λο­γές, σε κόμ­μα­τα που μπή­καν ή δεν μπή­καν στη Βου­λή από τις εκλο­γές της 21ης Μάη.

Αυτή η εκτί­μη­ση θα πρέ­πει να γίνει κτή­μα ακό­μα περισ­σό­τε­ρων μισθω­τών, βιο­πα­λαι­στών αγρο­τών και βιο­τε­χνών, μικρέ­μπο­ρων και άλλων επαγ­γελ­μα­τιών, αυτο­α­πα­σχο­λού­με­νων επι­στη­μό­νων, νεο­λαί­ων, αλλά και συνταξιούχων.

Ιδιαί­τε­ρα από μικρο­ε­παγ­γελ­μα­τί­ες και συντα­ξιού­χους θα πρέ­πει να συνει­δη­το­ποι­η­θεί ότι η επό­με­νη κυβέρ­νη­ση της ΝΔ, ευνο­ού­με­νη ως προς την αυτο­δυ­να­μία και από το εκλο­γι­κό σύστη­μα των επι­κεί­με­νων εκλο­γών, θα πρέ­πει να νιώ­θει πιο δυνα­τά την ανά­σα της εργα­τι­κής — λαϊ­κής αντι­πο­λί­τευ­σης με πιο δυνα­τό ΚΚΕ, για­τί η επό­με­νη περί­ο­δος θα είναι πιο δύσκο­λη για την καπι­τα­λι­στι­κή δια­χεί­ρι­ση, που δεν θα διστά­σει να ρίξει νέα βάρη και στους αυτοαπασχολούμενους.

Αγρό­τες και επαγ­γελ­μα­τί­ες των πόλε­ων μπο­ρούν τώρα να κάνουν το βήμα που ίσως δίστα­σαν στις κάλ­πες του Μάη. Πιο ισχυ­ρό ΚΚΕ, με μεγα­λύ­τε­ρη αντι­προ­σώ­πευ­ση νομών στη Βου­λή, θα είναι δύνα­μη στή­ρι­ξης των εργα­τι­κών — λαϊ­κών διεκ­δι­κή­σε­ων, άμε­σα αλλά και για την προ­ο­πτι­κή, την ανα­γκαιό­τη­τα της οργά­νω­σης της οικο­νο­μί­ας και της κοι­νω­νί­ας με την εργα­τι­κή τάξη στο τιμόνι.

* μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

Ανα­δη­μο­σιεύ­ε­ται από τον Ριζο­σπά­στη του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κου» 27–28 Μαΐου

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα